Transcript

[музыка].

[музыка]. Можна ж лічыць, што ў цябе прафесія пісьменніца, Угу, Я так і прадстаўляюся цяпер ужо гады тры Са шведскай на польскую. Такіх гісторый не павінны быць у жыцці перакладчыка. Яна са мной здарылася. Вот, што адказаць хлопцу, каторы пайшоў у IT, бо вершы не акупаюцца Да паэт - гэта такі квір, вербальны квір, я б сказала Вельмі добра вербальны квір. Угу, Як так атрымалася, што вот сіла батоніка стала галоўным, як бы вот гэтым вот метрам, Сіла батоніка, гэта для мяне гэта сіло і батон, Ты знаеш, пралічуцкі рэпт, Тупак, Тупак да Ані прыходят і ў іх сразу і з іх пра бульбу, пра народ, там пантарым, унутраныя рыфмы. Мне здаецца такі бясплатны пакет, каторы людзі коўч, хіп-хоп-хоўчы прадаюць іншым рэперам. Скажыце, а ФраўУ таксама дзелает [музыка]. [музыка].

[музыка] перфоманс: Пушкін і Ясенін пісалі квадратамі.

Ян Гэдлта - гэта катэгорыя літаратуры для маладзёнаў сапраўды Да Знаеш, чым розніца З дзіцячай літаратурай. Ой, цягнічок пашол паслуха. А па-першае ты напісала, і гэта потым распавядзем пад псеўданімам, але пакуль гэта не важна. Там ёсць як бы звязка паміж гэтай вот татарскай дзяўчынкай і гераіне наступнай кнігі. І пахляш якая. А ці ты плануеш напісаць нейкія яшчэ такія падлеткавыя раманы. [музыка].

Усем прывітанне З вамі. чарговы падкаст: Нататнік Бай І. сёння мы ў гасцях. Мы прыехалі ў госці да Марыі Мартысевіч. пісьменніцы. пісьменніцы.

пісьменніцы, рэдактаркі, паэткі і перакладчыцы. Я спадзяюся, што ўсё правільна сказаў. можа што нешта не дадаў, то можна будзе потым дадаць, таму што насамрэч шмат чаго можна распавесці і прачытаць. чым вы зама, чым ты займайся, Дарэчы, так адразу скажу, што мы знаёмы, хоць і трошкі, але так мы можна сказаць суседзі. Так я і хацеў сказаць, што мы суседзі, і так я нават і нават магчыма сваякі, таму што магчыма па прозвішчах можна потым правесці можа да нейкіх агульных родзічаў. А я хацеў спытаць якраз пра гэтае месца, дзе мы, куды мы трапілі. я пра яго ведаю адну штуку: Ты ў інтэрв'ю казала, што менавіта тут пачала пісаць грэзлівы пацалунак некалі. І вось мы, атрымліваецца, прыехалі сюды, і мне наваць цікава, ці гэта было, можа нават у гэтай хаце, ці наогул, што гэта для цябе Так. мы на Броннай гары, у месцы, якое мая сям'я называе хутар- сваякі сталі называць гэта хутар, каб адрозніць ад іншых лакацый нашай сям'і, каторыя, не хутар тут яшчэ ёсць- Да Вось, А тут пяць пабудоў, вялікі ўчастак. Зараз тут гаспадарыць мой бацька, бацька.

бацька, З ім прыязджае мама. Ну, і мы стараемся тут быць, І я стараюся, частку гэтай прасторы зрабіць нейкім такім сямейным, другім сямейным жытлом цёплых, цёплых месяцаў. Мы зараз знаходзімся ў майстэрні майго дзеда Ігната. Мы спрабавалі тут зрабіць- я называю гэтае месца Ашале, Вось так Ну, таму што яна выглядае як такі нямецкі замак, але насамрэч гэта майстэрня. Вось, у мяне ёсць падазрэнне, што дзед, ён многа вандэраваў. я дакладна ведаю, што быў ва Украіне і ў Расіі на заробках, але падазраю, што ў яго была нагледжанасць нейкімі іншымі прыкладамі, таму што тут вот вельмі яна збудаваная, вельмі арганічна, так па-скандынаўску, гэтая майстэрня. Ну, і так атрымліваецца, што ўсё адно гэта майстэрня, таму што ўсё адно мы прыходзім сюды штосьці ствараць, Хто, хто піша, хто малюе, Вось тут ёсць сляды, хто пілуе, майструе і так далей. Так я шыю тут Угу. Дык вось, таксама тады спытаю адразу пра Бронную гору і пра вось кніжку Евы Вайтоўскай, Да да Пісаць. я пачала ў хаце, ўсё-такі там, бо зімой- гэта было першага студзеня, калі яшчэ не было дзяцей- Мы з Паўлам тут адзначалі Новы год, Проста прыехалі. знаеце, такая ёсць такая забава, такая прыехаць зімой, пажыць там снягах патапіць печку, такая рамантыка. Ну, і проста там так атрымалася, што я напярэдадні паглядзела серыяал па гэтай манзе, знайшла мангу і стала яе перапісваць, Села проста во так вот, І тады быў час проста, і трэба было адцягнуцца ад цяжкіх падзей. І вот я пачала пісаць, а заканчваць ужо прыйшлося ў такі восем гадоў. я пісала, што ўжо, і з дзецьмі на руках і ў віры і ўсяго чаго толькі можна, А закончаная кніжка была таксама тут, ці ўсё ж скончаная была ў іншым, У Мінску, здаецца гэта быў. Я паставіла дату спецыяльна 17 лютага 2022 года, А то бок амаль роўненька, вось, па гадах атрымалася Ну, амаль восем да. што я рабіла восем гадоў, магу ўсім расказаць, Вот, Вот.

Вот, што ну пісала рэслівы пацалунак Першую частку, ці адразу дзве, Дзве. Я дзве лічу за адну кнішку. Ага, усё тады зразумела. Проста, калі так, то вельмі хутка другая атрымалася б. калі б Не ну першая выйшла, калі другая была ўжо ў нейкіх пачатках, Так, Угу, Можна ж лічыць, што ў цябе прафесія пісьменніца? Угу, Я так і прадстаўляюся цяпер ужо гады тры. Гэта цяжка дарэчы. вось, прыйсці да таго сказаць: "Я пісьменнік, я пісьменніца, гэта цяжка". Не, гэта сказаць так цяжка, хучэй за ўсё. але мне нават цяжка ўявіць, што такое быць пісьменніцай, Гэта а атрымліваць заробак за кніжкі, ці што Як ты сама гэта Ну таму, што быццам бы ты павінен за нешта, калі называць сябе нейкім, то быццам бы зарабляць гэтым трэба, нешта такое. Я калісьці прачытала на нейкім сайце: аля онлайнер, ці вось, штосьці ну такое, штосьці айцішнатэхналагічнае. я так і не зразумела. гэта чалавек шчыры, ці гэта была пост іронія. Ну, там чалавек сказаў, што калі мне было 20 гадоў, я пачаў пісаць вершы, але потым я даведаўся, што гэта мне нельга зарабіць і пайшоў у IT. Прыклад: у Проста, мне здаецца, што пісьменнік, калі вот выходзіць з нашага тэхналагічнага веку, гэта чалавек, каторы пачаў, пачаў, пачала пісаць вершы, прозу, потым даведалася, што гэта мне нельга зрабіць, але працягнула гэтую справу. Вось, напэўна так. Але насамрэч ну, у мяне нейкія такія інсайты, што я павінна нешта пісаць, што быць пісьменнікам мне прыходзілі, пісьменніцай, так мне прыходзілі з дзяцінства. Вось, я з дзяцінства спрабавала, нешта рабіць. гэта не атрымлівалася так як я хацела. я да гэтага ішла, То бок, вось неяк. да можна сказаць, што ў дзяцінстве Марыя Мартысевіч думала, што я хачу стаць пісьменніцай- Так было такое. ці ўсё ж касманаўткай Да не хацела спачатку настаўніцай стаць, каб правяраць шыдкішы, таму што гэта настаўнік насамрэч, вот у першым пачатковай школы, гэта такая, гэта чалавек, катораму можна пісаць чырвоная асадка ій ушыкашыытка, вось, і я думала, што вот, я хачу гэты прывілеі ціпа парушаць, усе забароны, крэслі, крэслі.

крэслі. і як гэта змянілася. ну сэнсе, што трэба проста пажыць і атрымаць досвед, каб зразумець, што можна іначай. А потым вот нарадзіўся Сымон. ён пайшоў у першы клас і настаўніца ім напісала: вот, чырвоная асадка і гэтыя згарючкі. так і сказала: паўтарыць. так як яна пайшоў дадому адшукаў чырвоную асадку. ну, сказала жа як яна і прапісаў весь профіс чырвонай асадкай. Я зразумела, што ну ёсць, ну можна і мысліць іначай. да то, да таму, што вот чалавек у савецкай школе бы так ніколі не зрабіў. Вот [музыка].

[музыка]. А калі ты пісьменнік ці толькі хочаш стаць літаратарам, табе дакладна спатрэбіцца ноутбук ці планшэт, а можа проста нататнік за лоўкам. Усе гэтыя тавары- і не толькі- ты зможаш набыць на онлайн-гіпермаркеце век Бай. А па нашых прамакодах у цябе будзе зніжка: Промокод хутка 5% на асобныя, прамакод смачна 3% на тэхніку і аўтатавары, а таксама кодавае слова Франхутка на 50%. зніжку на дастаўку ў любую кропку Беларусі пры замове ад 500 рублёў. Усе падрабязнасці чытай ў апісанні. А мы вернемся да размовы з Марыяй. [музыка].

[музыка]. А ці можна сказаць, што ў нас вучаць на пісьменнікаў Атрымліваецца, ты вучылася дзе А і ці пасля таго, як ты скончыла, ты сказала: вось таксама выходзіш і там напісана: пісьменнік, пісьменніца. А ну, так, пачнём з антырэкламы. Так, я ведаю, ты казаў, што будзе рэклама і што мяне ў гэтым, я ў гэтым не буду замяшаная. але пачнем з зантра. рэкламы Ёсць многа зараз курсаў творчага пісьма, у коўчаў розных, вось як пісаць. А наколькі зараз. Гэта ж было не цяпер, гэта было яшчэ там гадоў 15. Так, Ну, я насамрэч скажу, так што я б нікога не ўзялася вучыць пісаць. Вот, Хаця, мне часта прыходзяць запрашэнні і я ўдзельнічаю як экспертка ў розных майстар-класах, але ну кажу што вот, я не ўзялася вучыць кагосьці пісаць. Я мне здаецца, што ў прынцыпе галоўная парада так - гэта чытаць То есць. каб стаць пісьменнікам ці пісьменніца трэба чытаць. Чаму? Таму што пісьменніцтва, як і любое мастацтва, дагэтуль негледзячы ні на што, гэта ў прынцыпе перадача традыцыі, Вось традыцыі Вось.

традыцыі. Вось І проста я бачу зараз, як людзі вучацца пісаць. ну, менавіта на гэтых вот парадах практычных кшталту: Апішыце пяць сваіх, ну апісаць. Ну ёсць такое практыкаванне, вельмі простае, яго ўсім даюць на першым занятку бясплатна. даю: Табе трэба нешта напісаць, і ты проста павінен не напісаць што вот ну пераказаць, што адбываецца, а перадаць гэта праз пяць пачуццяў. то есць якія былі пахі, Угу, Смакі, не ведаю там колеры, колеры да Ну то бок. вот, мы з табой сядзім, табой сядзім.

табой сядзім у, на зялёных парэпаных крэслах, фатэлях Пахне бярозай каторая, тут побач расце веітрык, нас абдзівае. Ну, вот, такое да штосьці. Вот, і гэта можна выканаць. Я бачу, калі адкрываю прозу і бачу, як гэтае практыкаванне старана выкананае, Мне нават смешна часам, а але потым аказваецца што гэта ўсё рабілі да цябе і ты проста нічога новага ўжо не зрабіў. А таму трэба чытаць, Вось, Ну, і як бы, калі ты хочаш быць беларускім пісьменнікам, ты павінен чытаць беларускіх папярэднікаў, Ну, і напэўна, у прынцыпе, шмат усяго вакол, што пішацца, каб проста. ну, мне здаецца, гэта пісьменніцтва, гэта творчасць, творчасць, але творчасць па аналогіі. Калі ты хочаш зрынуць штосьці абвергнуць, ты павінен гэта ці павінна абвергнуць, то есць, ты павінна ведаць, што абвергаеш. Так, Ну, так, так, Я зразу Так, Так, што я не ўзялася б нікога вучыць пісьму. але ну, ёсць спосабы. Я скажам так, ну, апроч таго, што я атрымала філагічгічную адукацыю, то бок гэта даволі мне здаецца важна, Да, Ну, але важна, бо я магу быць рэдактаркай цяпер, цяпера яшчэ я, ну, я не вучылася, ну, я спрачынялася да таго, што ўтвараліся розныя конкурсы маладых пісьменнікаў, каторыя ў нас праходзілі, а потым гэта перасло ў школу маладога пісьменніка. Вось, яна зараз працуе дагэтуль І заняткі праводзяцца ўжо не ў Менску, а онлайн. Мне здаецца, гэта толькі палепшыла, палепшыла.

палепшыла сітуацыю, таму што цяпер пісьменніцтва па-беларуску могуць вучыцца напрыклад людзі, каторыя даўно выехалі так і ніколі б не далучыліся да гэтага, калі б не не інтэрнэт. А вось мне, я гэту школу даволі добра ацэньваю, таму што знаю вынікі. Напрыклад Зараслава Камінская, выдатная аўтарка, Вось адзін па-моему з самых цудоўных прыкладаў як чалавек можа навучыцца пісьму як бы ў аўдыторыі, так у класе і ў яе таксама. вот, першая аповесць, Русталкі клічуць. яна вельмі вучнёўская, усё-такі, да то есць, як на мой погляд, але пры гэтым вельмі таленавітая. З гэтай аповесці ужо было відаць, што гэта будзе добрая аўтарка. Так добра Гэта антырэклама была, што ты не будзеш крыш коч, не, гэта была крышачку, як сказаць антарэклама коўчынгу аля гэта: купляйце правераныя бады да купляйце школу ў Маладогу. літаратара беларускую, каторая ёсць у інтэрнэце Яшчэ ёсць зараз перакладацкая майстэрні. яна таксама аднавілася онлайн. На яе дарэчы вялікія чэргі кажуць, што не проста трапіць туды слухачом. Вось і гэтая майстэрня. ну, мы яе таксама пачыналі ў Мінску ў Беларускім калегіуме, і ну, фактычна яна на вырасцела вельмі-вельмі шмат крутых з'яў у нашым перакладзе І фактычна, зараз многія перакладчыкі, каторыя працуюць і для сучасных выдавецтваў, каторыя выдаюць перакладную літаратуру, яны прайшлі праз гэтую школу І я бачыла, што зараз іншыя перакладчыкі, каторыя яшчэ пачынаюць, яны ў гэтай школе. ну, фактычна яны ўжо патэнцыйныя працаўнікі, І гэта вельмі крута. Я хацеў пра пераклады трошкі пазней паразмаўляць, але тут ты сказала і адразу: ну, ўсё роўна спытаю. Атрымліваецца што цяпер можна сказаць: чарга стаць перакладчыкам, ці паспрабаваць сябе ў перакладніцкай дзейнасці, ці як гэта назваць, ці гэты бум беларускай мовы. Мне здаецца, што так, што гэта проста. ну, я гэта вельмі пазітыўна ацэньваю, таму што калі мы пачыналі, пачатку 2000-х, вось у калегіуме- ну, гэта было скажам так экзотыкай, то есць- вельмі мала людзей хацела ісці ў пераклад, і гэта была элітарная штука, таму што было ясна што будучыня за перакладам, за тым, каб мы абнавілі канон сусветнай літаратуры па-беларуску. На той момант большасць кніг існавала толькі ў рускім перакладзе. а перакладзе а.

перакладзе, а і вельмі мала людзей думала, што гэта трэба. А зараз, проста праз тое, колькі маіх маіх,

маіх калег, каторыя ўласна выпускнікі многія нашай майстэрні пра гэта казалі- выдавалі, паказвалі сваім прыкладам. Я бачу, што людзі проста зразумелі, што так можна, што так трэба, і да гэтага далучаюцца. Больш за тое, калі мы пачыналі, не было выдавецтваў, гэтая праца не была затрабаваная. а цяпер ёсць попыт, цяпер ёсць прапановы, шукаюць перакладчыкаў і перакладчыкаў, і

перакладчыкаў, і ну, ясна што я рада, што так адбываецца, і думаю, што гэта вот акурат вынік навучання, вот перакладу акурат навучыць можна. Што яшчэ да Коўчу проста ну, чаму я скептычна стаўлюся? Дзве рэчы. Па-першае, як бы ну не тое, што скептычна хачу проста апісаць сітуацыю, што, на жаль, я ведаю асабіста двух, трох, чатырох людзей, каторыя невядомая як пісьменнікі, але зарабляюць як выкладчыкі пісьма. А зразумеў, Вось, І для мяне гэта такая дзіўная сітуацыя з аднаго боку. А з іншага боку я бачыла, як адна з такіх трэнерак працуе. Значыцца, яна сабрала людзей, гэта было ў Менску. яна прыехала ў Менск, я арганізавала гэты занятак, Вось, яна сабрала людзей у памяшканні, узяла з іх па 15 даляраў за занятак і сказала: што ваш тэкст пра на такую-таму- ну, там была прывабная тэма, на каторую ўсе прыйшлі- ваш тэкст на гэтую тэму стане лепшым, калі вы ўключыце ў яго метафару, Вот, і потым метафара, гэта і пачынаецца вось ну звычайная такая лекцыя з літаратуры. Угу, Я сяджу і думаю: ну проста сэнс такі, што ёсць веды, а ёсць іх манетызацыя, І гэта таксама мастацтва. І мастацтва падаць гэта людзям. таму што ну, хто пойдзе на філфак слухаць бясплатна пра метафару, Не, вот, тут людзі заплацілі самі, Так, самі Хаця метафара там у яе, у мне дарэчы, па метафары з ёй былі праблемы, я тройку не атрымала, Я не спадабалася выкладчыцца, па пэўных прычынах, Вось. Але на фіфаку па метафары чытаюць: спецыялізацыю цэлую, там на некалькі, на паўгоду, а тут як бы чалавеку за 15 баксаў за адну лекцыю расказваю, што такое метафра? Ну харашо, як бы гэта выдатна нічога лішне да. Вось так што Ну, і я проста рэальна, паколькі я ў літаратуры на мяне нападае гэты таргет, Я ў інтэрнэце бачу, што прапануюць, хто прапануе, І таксама часам ёсць яшчэ такі момант, з аднаго боку да я скептычна стаўлюся. з іншага боку, напрыклад амерыканская літаратура, яна шмат у чым на гэтым завязаная, на тым што ў іх ёсць школы пісьма, інтэграваныя ва ўсе гуманітарныя факультэтыйных універсітэтаў, Угу, А гэта першае. Ну, самі выкладчыкі кажуць: "Мы расцім не пісьменнікаў, мы расцім чытачоў". Гэтыя людзі, яны часам, прайшоўшы гэтыя курсы, яны разумеюць што пісаць гэта не іхняе, але затое яны пачынаюць арыентавацца ў літаратуры, скупаць гэтыя кніжкі, то есць быць людзьмі, каторыя ходзяць на імпрэзы. Вось, гэта цікава. Але і трэці яшчэ момант ёсць: так з гэтых курсаў выходзяць пісьменнікі, але часам яны акурат ёсць сувязь да Э як бы часам вельмі добрыя, але невядомыя пісьменнікі Амерыкі выхавалі, больш вядомы, Напрыклад Чэк, Напрыклад Чэк.

Напрыклад Чэк Паланюк, Творчага пісьма, і яго метад моцна звязаны з метадам яго настаўніка, чыё імя я нават не памятаю зараз, але як бы ведаю гэтую сітуацыю, Так што тут самыя розныя могуць быць. Ёсць пісьменнікі, вот дарэчы, Адам Глобус, ён робіць школы пісьма для школьнікаў. То есць у веку, калі ты яшчэ вот, ну, як бы гэта фігура гуру да для цябе важная. І я знаю, што робіць спадар Уладзімір. Ён робіць сваю школу літаратуры, ён вучыць людзей пісаць, як не то што, як ён за ім не вучыць сваіх эпігонаў, а эпігонаў а.

эпігонаў, а свядома працягвае свой метад. І гэта вельмі цікавая таксама практыка. Вось, ты стала пасля філфаку пісьменніцай, а паэткай- Ну, я скажам так, не зусім пасля філфаку. Я яшчэ, калі вучылася на філфаку, пайшла ў Беларускі калегіум, Угу, Вось, І там акурат пайшла на школу- дарэчы, ці можна навучыць пісаць- на філасофскі факультэт. называўся як факультэт філасофія і літаратура, І галоўным там быў Валянцінку Кудовіч, каторы вучыў, рабіў семінар, чытанне, пісанне тэкстаў. Угу, І вось, акурат гэты семінар акурат можа быць вот метад яго да, калі ты чытаеш. а потым, ну, спадар Валянцін, тады была павальная мода на эсэ інтэлектуальная. ён вучыў пісаць эсэ. у яго была такая вот устаноўка таксама, у прынцыпе: чалавек вот гуру да, каторы вот перадае, вот, мы будзем вучыцца пісаць эсэ, І выпускным там быў эсэпускным, эсэпускным.

эсэпускным жанрам, І там вось да я вучылася пісаць і чытаць. Прычым, у мяне быў вельмі моцны курс. я мае аднакурснікі там гэта Аксана Спрынчана, Андрэй Адамовіч, Віка Трнас, Божа мой, Кірыл Ніцкі, філосаф, такі зараз ён не зусім піша, але таксама такі даволі знакавы дзеяч, Божа мой, Ігар Клепікаў, Мікола Кандратаў, гэта традыцыйныя аўтары, больш не авангардныя, але мы там усе разам былі на гэтым курсе і разам вучыліся. Так што вот такая сітуацыя: Калі казаць пра замежныя, вось ты кажаш пра факультэты, што там вывучаюць гэтаму, а ці шмат пасля тых курсаў, пасля тых універсітэтаў становіцца людзьмі пісьменнікамі. Ці шмат вядомых пісьменнікаў выйшла проста з універсітэтаў дзе ёсць такі курс, Ці ўсё ж, гэта пісьменнік гэта той, хто не ведаю сам па сабе, толькі можа Слухай, разумееш у чым сітуацыя, Што м пісьменнік увогуле. калі мы кажам пісьменнік у Беларусі, калі мы кажам writр у ангельскім нейкім асяроддзе, а ў англамоўным свеце гэта абсалютна рознае. То вот акурат казаць I am a writer, я пачала гадоў на 10 раней чым я стала ў Беларусь. казаць я пісьменніца, Вось чаму? Таму што, ну, я ездзіла напрыклад у Амерыку на стыпендыю і мне давалі стыпендыю, давалі стыпендыю.

давалі стыпендыю менавіта для рэзідэнцыі літаратурнай І таму на мяжы, калі мяне спыталіся, хто вы, я сказала "Аратар", Таму што ну, какк, какк.

какк бы разумееш. І мяне спыталіся: "Бра, гэта спытаўся памешнік". Вось, я сказала, што я пішу ў тым ліку паэзію. ён сказаў: "Я таксама напісаў верш пра адну дзяўчыну, бо яна кепская", там about a bad girl, да Вось. і ён падкрэсліў, што гэта быў верш а не рэп, таму што ў Амерыцы верш і рэп - гэта розныя. poetry and рэп, гэта розныя ў іх жанры. Вось І сэнс у чым? У тым, што ў Амерыцы пісьменнік - гэта да гэта прафесія. Ты можаш пісаць, быць ну как бы самае простае рэдактарам, пайсці ў такія гострайтары як такі афіцыйны клас, калі ты за селебры запісваеш яго мемуары. фактычна ты рэдактар, але ну як бы ты пісьменнік. ты можаш быць калонкі, пісаць у газеце, гэта ўсё гэта самае. ты можаш быць класічным пісьменнікам і дайсці да Нью-ёркера і атрымліваць за літаратурны творы вялікія ганарары. У дарэчы, паэты, каторыя ўжо там напрацавалі статус уў брытанскім ці амерыканскім свеце, яны свае вершы ў Facebook не вешуюць, таму што яны ведаюць, колькі каштуе радаўк, калі яны яго прададуць у нейкі круты часопіс. Угу, Вось, І там яшчэ. ну, як бы, гэта не так як у нас. ты фігануў што ў Facebbook, потым як бы. а потым можа яго надрукуюць дзесьці там з нашых, хтосьці газету возьме да ці часопісаў, Так не, там усё абсалютна манетызавана. Ты можаш быць райтэрам. ты можаш працаваць у National Geographic, штосьці ездзіць, рэпартажы рабіць, а потым знайсці тэму напісаць кніжку. Да то есць як бы пра не ведаю там руднікі ў Баліві. Гэта кніжка не так даўно вот акурат выйграла прэмію Капусцінскага. ў польскім перакладзе. па-мойму у Польшчы там праме: Вот, дарэчы, Рышард Пуцінскі быў пісьменнікам. ён нарадзіўся тут, вось да нашых з табой землях, І ён акурат пісаў пра ўвесь свет. Чаму? Таму што ён быў журналістам каторы ездзіў дэлегацыях гэтых сацыялістычных Афрыку і так далей. знаеш гісторыю? І прычым ён з гэтага, што ён з гэтага рабіў? ён проста з гэтага выкручваў вельмі крутыя кнігі. То бок, ён бачыў тое ж самае што іншыя дэлегаты, але пісаў па-свойму. І адзінае месца, пра каторое ён не напісаў, гэта было Палессе. І вот Малагажата Шайнрт прыехала і за яго дапісала гэта пісьменніца польская: то есць гэта таксама пісьменнік. да вот, школа, рэпартажа, рэпартажа.

рэпартажа літаратурнага. Вось, у Беларусі пісьменнік на жаль была, можа на шчасця, не знаю, У нас гэта была крышачку іншая заўсёды пазіцыя, таму што мы спрабавалі стварыцца як, стварыцца як.

стварыцца як нацыя праз мову. Ну, што было лагічна ў той час, у 19 стагоддзі, бо ўсе нашыя суседзі вызначаліся праз мову Уг і атрымлівалася, атрымлівалася.

атрымлівалася, што і нашыя, як бы продкі пачалі вызначацца праз мову, Пачалося пісьменніцтва на беларускай мове. Вось, І ў гэтым плане дарэчы, вот, калі кажуць, што беларуская мова пагарджаная, сляпая, глухая і занедбаная, давай згадаем пра паляшуцкую мову, да на каторай пісьменніцтва ў выніку не развілося, хаця ў нас была пінская шляхта, а перамагла беларуская праекцыя. То есць, што беларусы нені пагражаны, не сляпыя, наадварот, гэта такія мікрапераможцы на нашай тэрыторыі, да што мы маем беларускае пісьменніцтва. Ну, можна так паглядзець. дарэчы, І сэнс у тым, што ў нас місія пісьменніка заўсёды была спалучная з місіяй палітыка. то есць Луцкевіча браты, яны ж засноўвалі як бы першую беларускую рэспубліку. так А і у нас паэты, пісьменнікі, танк сядзеў у польскай турме як камуніст, як палітык, да Янка Купал і Якуб Колас. Колас тожа сядзеў да Значыцца Янка Купала у прынцыпе як бы. ну, вот, гэта, я не паэта, ўкрамя мяне Божа. Пра што гэта, Гэта адмаўленне? Ну, сэнс такі, што я гэта заўсёды так разумела. І ў нас паэт песняр, у нас вот такая выбрацавалася місія да паэта. Прычым гэта ўсё, калі адбывалася У канцы 19 стагоддзя, Часта вельмі з іншыя славяне пытаюцца: "А, дзе ваш Пушкін, Дзе ваш Шўчэнка, Дзе ваш Міцкевіч? Ну, першае, ты ім кажаш: Міцкевіч наш, Так хаце. але але ён не. калі б у нас не адзін Міцкевіч у нас ёсць. у нас проста няма такой функцыі прарока да ў беларускай літаратуры. У нас кагал цэлы прарокаў. У нас ёсць вельмі шмат пісьменнікаў якія дзейнічалі як, ну, як адзіны рух: Купала, кола, цётка, кожны на нейкім этапе, папярэднікі, паслядоўнікі, Так працяг. і заўсёды і заўсёды былі нейкія эстэтычныя ўсплёскі. ну, яны на жаль да гэта. ну, той жа Маладняк да яго ж там. а чакай, не Маладняк, божашачаша, прабачце, наадварот, Маладняк акурат быў пралітарскай паэзіій, а ўзвышча гэта эстэтычна, яго ж там як бы, вот, гэта да Вось То бок сэнс такі, што ў нас у прынцыпе місія пісьменніка крышачку разумеецца іначай чым вось у іншым свеце свеце.

свеце. Ну, у гэтым таксама і добрасць можа што іншае. Ну, у гэтым сэнс у тым, што вот, што адказаць хлопцу, каторы пайшоў у IT, бо вершы не акупаюцца? да можна яму адказаць, што вельмі-вельмі прадбачлівыя людзі наадварот з розных прафесій пераходзяць у пісьменніцтва, таму што пісьменніцтвадва двае сімвалічны капітал. А што такое сімвалічны капітал? Гэта акурат ну такі кландайк, калі ты можаш з нічога зрабіць штосьці. Так вось напрыклад ну я заўсёды прыклад прыводжу: калі вот вы выбіраеце кім быць айцішнікам ці пісьменнікам, да напрыклад што вот я хачу сядзець з кралямі, да там, вот, як бы некаторыя могуць зарабіць шмат грошай кудысьці ахвяраваць, і ім даюць білеты, яны сядзяць з каралямі. А вот пісьменнік, калі ён вельмі вядомы, яго каралі самі запрашаюць да Сцялан Алексеевіч атрымала нобельскую прэмію, Яна сядзела з каралямі, хаця для гэтага нічога не рабіла. То бок сэнс такі, як ты ідзеш да гэтай мэты, Калі ў ця мэта- ну не думаю, што мэты Свя Святланы Алексеевіч будуць сядзець з каралямі- Тут яшчэ такая сітуацыя. Вось, То бок пісьменніцтва, гэта проста така, такі шлях, калі ты павінен чагосьці адмаўляцца, каб ісці да нейкай мэты. Уг І ну, гэта ў нашай асабліва пазіцыі і можа быць нават сусветна, таму што вот сярод гэтых пісьменнікаў, пісьменнікаў каторыя ў свеце, ёсць яшчэ такія сапраўдныя пісьменнікі, да каторыя там вот менавіта такія класічныя, калі ў іх няма грошай. яны сядзяць і чакаюць, што вот заўтра я выпушчу раман і куплю на іх там сабе дом. да вот гэта, я вот таксама Амерыцы, гэта бачыла, там канкрэтна, там вот людзі, каторыя ідуць на гэтыя факультэты, там многія кажуць, што я хачу шу напісаць раман і купіць дом. Вот, як бы таму што вот ну былі прыклады відаць да, калі чалавек так рабіў там вот, што там можна прачнуцца знакамітым з адной кніжкай. Ну, так і таксама. але пры гэтым, калі я там вучылася, нам дапамагалі маладыя рэдактары асістэнты, і адна з іх дзяўчынка, каторая яна была маёй рэдактаркай маіх англамоўных выступаў. такія задачы было мне памылкі выпраўляць англійскай мове. Вот, гэта было значыцца 10- год. Вот, А яна летась выпусціла першую кніжку сваю. то есць праз 15 гадоў вучобы. да То бок яна, таму, што яна прафесійна падышла да гэтага, яна гэту кніжку выпрасіла ўжо з кучай прэміій адразу там на выхадзе У. але то е з іншага боку 15 гадоў займацца гэтым. да зарабляла яна тым, што яна за за іншы моўнымі пісьменнікамі памылкі папраўляла. Ну, як бы гэта яна пісьменніца, пісьменніца, ну як бы тут такое такое.

такое І ў гэтым плане дарэчы. вот пачатак, вот гэтых гадоў нашых нулявых, ён быў адметны тым, што акурат людзі каторыя разумелі, што пісьменніцтва яны не заробяць, І ўвогуле гэта падазрона і нават небяспечна, таму што там жаўсіх пазакрывалі ўсе дзяржаўныя, дзяржаўныя.

дзяржаўныя выдавецтвы, недзяржаўныя толькі пачыналіся з вялікімі праблемамі гэтых людзей, ну у сэнсе, што ўсе пайшлі ў IT- скажам так або там, не знаю- ў журналістыку або ў рэкламу. Вот, у рэкламу яшчэ можна было ісці Дарэчы. вот, тут ты можаш ставіць рэкламу карацей, а пісьменніцтва гэта было ну зусім штосьці такое неяснае. Вот, і я думаю што дарэчы перш ну шмат, у чым я ўдзячная сваёй сям'і, ну таму што ў што ў

што ў нас як бы бацькі яны забяспечвалі, забяспечылі нам жыццё ў Мінску ў кватэры засталася. савецкіх часоў. мы маглі прыязджаць вот выдатныя вёскі- дзве цяпер вот адна засталася, дачыняцца там з сваякамі, камфортных умовах, нас даглядалі, і я там думаю, што ну, частка гэта, я проста вот заслуга маёй сям'і, не толькі дарэчы гены, таму што тут у нас вельмі шмат тут асобакрэатыўных, асабліва палініі Мартысевічаў. а я насамрэч таксама хацеў спытаць пра пісьменніцтва. а як гэта правільна казаць? само азначэнне пісьменнік, ён уключае ў сябе паэта, ці паэтку, ці не, Ці ўсё ж, пісьменніца і паэтка - гэта дзве раўнапраўныя розныя рэчы. Глядзі, ёсць літаратар. Вот, мы любім слова літаратар, Літаратар, Літаратар, таму што яно ўключае ў, ўключае ў.

ўключае ў сябесе шмат чаго да. А потым яшчэ, калі літаратар то бок прывязка да літаратуры стала надта мулкай, мы яшчэ прыдумалі з калегамі такое значэнне як людзі слова То бок, тады мы можам сюды ўключыць і журналістаў, і вот, падкастараў Цікава. Так ты вот чалавек слова ты робіш, літаратурны падказвае, што ты літаратар чымсьці. Вось паэтта канешне, ў гэтым плане сапраўды ён інтэгральная частка літаратуры. Проста пытанне, што акурат у Беларусі ў пэўны час таксама паставілі як праблему тое, што нас не хапае празаікаў. але выявілася, што не хапае не празаікаў, не хапае хутчэй выдавецтваў, каторыя будуць прадаваць, папулярызаваць іх. Вось, у гэтым плане з'яўленне выдавецтваў ніяк не паўплывала на паэзію, на паэзію.

на паэзію У тым плане, што калі раней чалавек збіраў кніжку, ён яе мог, там ну няма выдавецтва, я яе так на ксеракопію зраблю, самвыдат раздам да. Вось, у гэтым плане беларуская паэзія так і засталася, як бы ў такім ну не анграўндзе у, анграўндзе у.

анграўндзе, у такой, у нейкім такім да асобным лобе, асобным пакойчыку, але пры гэтым гэта стан паэзіі ва ўсім свеце. Вось я хацеў спытаць, ці гэта наша толькі прабле Праблема. Гэта не тое, што праблема. Ну, не знаю нават рэч у тым што паэзія, мова паэзіі, яна даволі спецыфічная. То бок, я суткнулася нават часам з тым, што, калі я размаўляю як паэт, мяне некаторыя людзі не разумеюць. У мяне адзін таварыш, каторага нядаўна ў Варшаве пасадзілі ў турму варшаўскую, Вот значыцца, на мяне накінуўся, калі я на публічным мерапрыемстве ўжыла метафару, вот, таку раз, з каторай мы пачыналі, Он сказал: "Выражайтесь нармальна, без метафор. Тут нармальные люди сидят карыце". Вось гэта было. Я спужалася, нават Рэальна, думала ён зараз біць пачне мяне за вінтафур. Вось, на яго супакоілі арганізатары, Ну, ён іх таксама. то есць чалавек за метафары летні гэта самае. То бок сэнс такі, што паэзія насамрэч гэта адмысловая мова, Каб яе разумець, разумець.

разумець. трэба вельмі шмат прачытаць паэзіі, Вось і і.

і ну мала хто на гэта здольны. Больш за тое ёсць людзі, каторых ёсць паэтычная глухата, а ёсць паэтычны талент, І гэты талент, ён можа не развіцца, нават калі ён чалавек неадпаведны, калі ён прыходзіць кудысьці а яму, ну, яго не разумеюць, ён будзе спрабаваць, мімікрыраваць і гаварыць як нармальныя людзі, без метафар. да. А вот ёсць асяроддзе куды ты трапляеш, Ну там жа, што яшчэ, Там як бы багема, Часам, часам ну па-рознаму бывае, да То бок зноў жа. [музыка]. [музыка].

[музыка]. як гэта, як гэта.

як гэта патлумачыць? Паэты? яны таксама ніколі. ну мала людзей зарабляюць паэзіі. Я толькі аднаго беларускага паэта знаю, каторы хваліцца тым, што ён зарабляе. Вось Ну, я не ведаю. я да гэтага стаўлюся скептычна. Не тое, што скептычна. Харашо зарабляе, жа Ну у сэнсе, што вот добра, што зарабляе, але ну як, ну як.

ну, як сказаць сказаць?

сказаць, гэта ну незвычайна. то бок усё адно як паэзія, як і мне здаецца, што ў прынцыпе паэзію монетызаваць немагчыма. Вось можа быць там ну з часам, калі чалавек вось ужо сімвалічны капітал мае, калі ён класік прызнаны і паспеў пры жыцці. але ну, зноў жа, не ўсім выпадае шчаслівы лёс. Янка Купала, той жа напрыклад, Ну, наколькі геніяльны, выдатны быў паэт, наколькі, а наколькі яго паламала сістэмай, напрыклад. То бок, паэзія - гэта таксама пра элітарнасць. Фу, не тое што пра элітарнасць, Ну, мне здаецца больш, што тут такое квірнасць пра квірнасць, хутчэй Квіры - гэта людзі не такія як усе. Вось, і гэта такі паэт, гэта такі квір, вербальны квір, я б сказала Вельмі добра, вербальны квір. Угу Сэнс, такі, што гэта людзі, каторых разумеюць, толькі тыя людзі, каторыя разумеюць паэзію Больш за тое. а у нас у Беларусі яшчэ яшчэ.

яшчэ была вельмі вялікая праблема, менавіта дыктат, дыктат.

дыктат: дыктат нормы Прычым:

нормачалася савецкай школы літаратуры, то бок нормый было тое, што нормасцманосаў нормасцманосаў.

нормасцманосаў. А вось я акурат па сваіх навуковых упадабаннях, акурат нядаўна даследавала, як так атрымалася, што вот Лабатонніка стала галоўным, як бы вот гэтым вот метрам беларускай літаратуры, расійска, беларускай. Ну, там насамрэч, там палітыка таксама была, Вось там былі вельмі моцныя палітычныя моманты, там былі нямецкія ўплывы ў Расіі, таму што сілабатоніка - гэта быў сілабатоніка. Гэта для мяне гэта сіло і батон, У прабачце, Да гэта харашо Сіло і батон. Я цяпер усім буду так расказваць. А гэта ямбы і харэі, Вот так як нас вучылі, Зразумеў там Мой родны кут, як ты мне мілы, мой родны кут, чатырыстопны ямб, Так, мой родны кут, Як ты мне мілы, да чатыроступны ям, чатыроступны ям.

чатыроступны ям. А тое дарэчы. вот, той самы ямп, каторым пісаў Пушкін, Колас пісаў да Вось харэйчыкі яшчэ. вот такія ёсць народныя вершыкі. Груба кажучы, калі беларус часам чуе нерыфмаваны верш, ён не лічыць гэта вершам. Так і вось акурат паэт Віталь Рышкоў расказваў, што аднойчы ён прыдумаў вершык і прыйшоў да мамы. Яна сказала: "Ну ты што гэта не верш". А потым ён яго згадаў, калі вырас і зразумеў, што ён напісаў верлібр. Угу Вось. Але яму ніхто гэтага не патлумачыў. І ну, што ў мяне дарэчы задавальняе з маімі дзецьмі, што калі яны сапраўды пішуць вершы, як бы нават, ну мне, нават іх бабуля разумее, што гэта верш, нават калі гэта не рыфмаваныя вершы. то бок ну можна бачыць паэзію, нават калі няма рыфмы. Вось, і ў нас проста праз гэта, праз гэта дарэчы вельмі шмат людзей вот як музычны слых часам чамусьці вот дарэчы з музычным слыхам ёсць параноя вялікая ў бацькоў. Ой, калі мы прапусцім, што ў яго ёсць музычны слых, Ён жа там паламаем жыццё, ён жа можа быць скрыпачом, І там вядуць бедных, няшчасных дзетак уцягнуць у гэтыя школкі музычныя. а з паэзіяй тое самае. І ну, не лічыцца, што паэтычных трэба з дзіцінства развіваць, І такім чынам вельмі шмат каму проста гэтай нормый забіваюць ну крэатыў. Вельмі шмат людзей, Ну, як бы потым яны можа быць як Віталь Рышкоў, яны прыходзяць да гэтага, а нехта ніко. Ну так вот, і гэта праблема таксама з беларускай паэзіяй. Дык а чаму ты пачала пісаць менавіта вершы, Вось калі казаць: "А, я магу памыляцца, але я глядзеў што першая кніжка была якраз такі, гэта Вершы твае, не твае" і эсэ Не. першая кніжка была эсэ ў вершах і прозі называлася прозі называлася.

прозі называлася, а другая была вершы свае, чужыя. Я казала што я пачынала як перакладчыца. то есць мне важна было перакладаць іншых аўтараў на беларускую мову. Я праз гэта прыйшла да паэзіі сваёй. Ну, таму што такая сітуацыя, што вот акурат момант творчасці Проста, творчасці Проста.

творчасці Проста, раней у мяне не атрымлівалася напісаць штосьці, чаго ўжо не было сваё, І таму я вырашыла, што лепш перакладаць. Ну, таму што прынамсі гэта, ну, як бы ты нібыта і не сваё пішаш, а нібыта сваё. а потым прыйшоў свой стыль, свая, як бы нейкая такая інтанацыя, Вось я яе стала спрабаваць выкарыстоўваць. Хаця таксама думаю, што канешне ў мяне былі папярэднікі іншыя і сучаснікі іншыя, але тады мне здавалася, што гай пішо сваё. Вот і дагэтуль, зараз, я уж гэтым не зганяюся: Прыходзіць паэзія запісваю, не прыходзіць, ну фіг з іх. Угу, Ну, то бок таксама атрымліваецца. калі ты пачала перакладаць вершы з іншых моў, а то гэта пра начытанасць, То бок ты чытала ўсё больш і больш вершаў, і з гэтага нешта атрымалася таксама. А ну, так дарэчы, я была шчыра пераканая ў дзяцінве, што я не люблю чытаць паэзію. Дай поры перакананы пра сябе такое, што Але я выявілася, што я яе аказваецца любіла чытаць. Я вельмі любіла некаторых аўтараў, Я іх чытала, Больш за тое, мяне першая кніжка, каторую чытала ўвогуле сама люшы Янкі Купалы. Там проста кніжка, кніжка прыгожая была такая 80, дарэчы года выдання майго нараджэнне, 82га года, льсняная такая, Вось Я як бы вот ну, і я дарэчы вот дзяцінстве, я шчыра верыла, што вот вершы, гэта так, як Віша Купала Вот быў талон дарэчы Так. Але потым слава богуў, школе ж не забранялі. Я ж прачытала і Багдановіча. потым зразумела, што можна іначай крыху А хаця, Багдановіч і Купала. ў пэўным сэнсе яны там пачынае: ну, абодва такія мадэрністы, рамантыкі, мадэрністы рамантыкі.

мадэрністы рамантыкі. але скажам так, Янка Купаўла быў фарматным аўтарам для Нашай Нівы тагачаснай, а Багдановіч не у мяне любімая гісторыя. што Наша Нівы не друкавала Богдановіча, Вось таму што народу гэта не нада, а не зразумее пентаметраў, хайку і так далей, Усё што танка ён пісаў, па-мойму там Да Цікава Я калі так пра вершы, якраз ты ранейзгадвала пра рэп і што рэп і паэт - гэта рознаныя там, так У Амерыцы, а ў нас. гэта таксама таму, што ты пазначыла, што ў Амерыцы а ў нас рэп і вершы, гэта адно так. ну, беларускі рэп - гэта ўвогуле мне, я так яго спрабую таксама крыху даследаваць. Так для мяне гэта такая метадалагічная задачка, таму што м пытанне, як ён развіваўся. мне ўсё-такі здаецца, што пэўнай часткай гэта і шло праз рускую нейкую рэп-культуру, сюды вярталася. вельмі напэўна ёсць пэўны працэнт аўтараў, каторыя неяк наўпрост з амерыканскай спрабавалі, штосьці браць. Так я, я лічу, што беларускі рэп у сваіх найлепшых, найлепшых.

найлепшых праявах, як бы не тое што найлепшых. ну, тыя каторыя, тыя каторыя.

тыя каторыя вот скажам так: ну, я безумоўна люблю і паважаю тое, што робіць Віталь Рушкоў, Угу, вось як рэпер, так. Але ну, нават некаторыя раннія фарматы- ціпа IQ48 быў нават тое, што ў народным альбоме гучала крышачку- мне здаецца, што вот, зноў жа Аляксандр Памідораў, ён наўпрост Багушэвіча начытваў, так рэпам. Мне здаецца, што беларускі рэп ён а адразу вот, калі ён трапляе на беларускую глебу, ён адразу ўкарэньваецца ў Купалу і Коласа і Вагушэвіча. Ого, Таму што нашая пачнём зноў жа з функцыі паэта, таму што яны не зусім былі паэтамі чыстай красы, яны былі паэтымі ідэлагамі. а рэп - гэта вельмі публіцыстычны, ідэалагічны жанр, І яны проста у іх проста разумееш, так як гэта самае яны вот ціпа: "Ой, мы сейчас будзем как Аксімірон, как этот, як яго там, там.

там блін DMX, как его там 90-х гадорэпер да DMX, там не знаю 50.. Тупак, тупак да Ані прыходзяць, і ў іх зразу і з іх глядзяць пра бульбу, пра народ там, пра магілу льва, і гэта так. і знаеш, калі Віталь кажа, што яго ёсць свая, свая стратэгія ў рэпе, хіп-хопе, мне здаецца што ну, не знаю. я проста вот можа з імі пра рэп пагаварыць, асабіста таму што яшчэ раз, пасля таго, што я паслухала та, што мне адчуванне, што вот яны спрабуюць зрабіць нешта сваё, но ўсё адно гэта ўсё ўкарэньваецца ў беларускую традыцыю, І гэта не не блага, гэта адкла класны наадварот, Ну да, нават больш за тое. вот паслухай беларускі рэп Максіма Каржа. Я табе не ўгарэла там твае самае да а сур'ёзна. я хацеў проста якраз адзначыць, калі мы кажам пра беларускі рэп, гэта пра беларускамоўны рэп ці беларускі рэп цалкам, то бок беларусы, якія раць. я кажу пра беларускамоўны рэп таму што рэп - гэта яшчэ, і ну ёсць як бы розныя вымярэнне, Як мы можам глядзець на хіп-хоп-культуру. Ёсць хіп-хоп, ну як вот раней у нашым дзяцінстве, маладосці мы казалі, што рок - гэта не толькі музыка, гэта там ціпа філасофія. Вот ёсць хіп-хопы як стыль жыцця, філасофія, як нейкі наратыў такі як бы. вот пры гэтым ёсць хіп-хоп і ёсць яго частка рэп-культура начытаная, вот, гэта вот паэзія. А ёсць рэп як хіп-хоп, прабач, як індустрыя. Вось гэта, калі ўжо ідзе маркетынг, ідзе маркетынг.

ідзе маркетынг, Вось калі. больш за тое зараз хіп-хоп, ну на хвалі мога моднасці хіп-хопа, яго спрабуюць выкарыстоўваць у адукацыі, а адпаведна ў ідэалогіі. Напрыклад ёсць такое паняцце як кітайскі хіп-хоп, ёнсь гэта ідэалагічна, правільны, без мата пра снявокую Цікава. Вось ёсць як бы цэлыя даследаванні, як можна выкарыстоўваць рэп у навучанні. Ну, там, з рознымі стратэгіямі, практыкамі. мы чуем рэп, стаўкі ў рэкламе, І ў гэтым плане, калі я кажу пра беларускі рэп, я спрабую казаць пра беларускамоўны рэп. Чаму? Таму што калі чалавек чытае рэп па-руску, хутчэй за ўсё ён усё-такі мэціць на індустрыю рускамоўную індустрыю. Раней мэціў, Не знаю як зараз там, што ў рэпераў адбываецца. Я знаю што многія рэперы зараз на беларускай мове спрабуюць чытаць. Гэта менавіта такі культурны жэст. то есць гэта мала звязана. Можа быць ёсць спадзевы нейкія на развіццё беларускай унутранай індустрыі, но мне здаецца, што яны вельмі, пакуль што гэта ўсё вельмі андўндна і вельмі аказіянальна. Я не бачу каб стадыёнаў збіралася на гэтую тэму. Вось, тэму Вось.

тэму Вось. але ну, як бы ў гэтай частцы мне здаецца я, мне цікава на гэта глядзець, менавіта на беларускамоўныя праявы, менавіта таму, што мова адразу прывязвае да традыцыі. Вот кажу, што паслухай, як Макс Корш каторы, вот Макс Корш, каторы па-руску чытае, гэта нейкі вельмі папулярны спявак. а ну так я вот як бы гэта міма мяне ўсё на жаль ці на шчасце прыйшло, але калі ён пераключаецца на беларускую мову, ну, гэта ж ну рэальна колас, проста вот, проста вот.

проста, вот [музыка]. [музыка].

[музыка]. я ну зноў жа ўзгад Ваваю наконт вось вершаў, што мала чытаў. але я памятаю, як ты мне на падарвала ў Высокім, на спароўскіх сінакосах, кніжку якая была ў цябе. была тады як пазбавіцца маматута, Пазбыцца маматута. Ой, пазбыцца, а не пазбавіць, Дакла ладна. А. і вось я тады адразу і прачытаў, І мне канешне там вось некаторыя вершы. ну, яны сапраўды класныя. Вось мне асабліва спадабалася, калі я правільна ўзгадаю, верш пра колеры. какашак Угу, Быў жа такі Так І. але вельмі спадабаўся менавіта як напісаны верш. Бу таму, што там столькі рыфму вось гэтых было з Бу і скончыўся як амінь Агу для мяне. ну проста вось кайф я атрымаў проста ад, не ад самой структуры. калі вось гэта глядзіш, гэта канешне супер. Ну, гэта дарэчы і гэтым вот такія памежныя кніжкі харошыя, бо гэты верш я не пісала на публіку, Гэта проста рэальна. я вот адзін з таварышаў радзіўся, і я за ім. вот бу ён там бу-бубу У Сымона ўвогуле Паша жартуе, што першае слова было гібу на далёкую перспектыву. Гэта таксама пакуль што толькі вызначана як праблема тэарэтычная. але ў мяне ёсць ідэя: напісаць такі, напісаць такі.

напісаць такі метатэкст пра, ну, тэкст пра тое, як рэперы глядзяць на тэорыю паэзіі. Таму што з аднаго боку, да яны чытаюць класічныя, нейкія слоўнікі, там вышукваюць віды рыфм, з іншага боку у іх свая абсалютна іерархія, То бок, напрыклад калі, напрыклад калі:

напрыклад, калі часам сур'ёзны паэт, ён будзе выкарыстоўваць, выкарыстоўваць.

выкарыстоўваць рыфму. ну, як бы не будзе пераборшваць з гэтымі прыёмамі. напрыклад, да то рэперы лічаць, што чым больш яны напіхаюць у адзін радок, тым лепш прыёмаў. Гэта часам вельмі цяжка за гэтым сачыць. Вось часам гэта форма дзеля формы Уг з ну па-рознаму да Гэта вельмі цікава, Так як нарматыўная паэтыка, як яна пеламляецца ў хіп-хоп-жанры, Вось. Ну, і самае прыкольнае, што ў крутых рэпераў ёсць вельмі крутыя прыёмы, каторыя яны таксама пазычылі літаратараў, але яны пра гэта не прызнаюцца і нават не паляць канторы, каб менш. Ну, тут у мяне такое ўражанне, што напрыклад тая жа Пантарым, Пантарым, унутраныя рыфмы мне здаецца такі бясплатны пакет, каторы людзі коўч хіп-хоп-хоўчы прадаюць іншым рэперам. Но самае вясёлае, што мяне парадавала гэта слова квадрат. Я даўга не магла зразумець, што такое квадрат. Я даўга не магла зразумець, што такое То есць, як бы я, толькі я.

квадрат, То есць як бы. я толькі я гугліла квадрат рэп, і нарэшце я чытала: толькі што гэта кепска, што ўжасныя паэты пішуць квадратам, Квадрат - гэта там мастой. Аказалася, што квадрат - гэта проста звычайная рыфмоўка: Аб, Ааб, Ну то есць як пішуць нармальныя паэты, гэта квадрат, У і квадраты. я так разумею, што гэта прыпевы звычайна. ну, то есць як бы. калі ў песнях так да ну, калі ў хіп-хоп кампазіта Так так Караце, я карацей там ціпа выніку. я дагугліла, што Пушкін і госпадзі Пушкін і Ясенін пісалі квадратамі. карачга всялілася моцна. Ха, Гэта ціпа як жаргон стаў ужо для гіптэ. Але тады даваць так зробім. Багушэвіч пісаў рэп тады. таму угу, не люблю я месца месца.

месца па-расійску горад. Ну, нада там што і дарэчы гэ. а вот дарэчы, гэта вот не люблю. я месца па-расейску горад, надта там цота, там і вялікі сморад. Вот ээ, гэта ээ, гэта ээ.

гэта ээ рэмінісцэнцыя верша Норведа, польскага паэта ў Багушэвіча. Я гэта нядаўнакова пабачыла, пабачыла.

пабачыла Гэта верш Норвіда каторы стаў песенькай у 19 стагоддзі папулярнай: Не люб мяста та бое езм хлопым, што там такое да То бок, гэта была рэмінісэнцыя, Ну, і вот гэта таксама. ну, ты ні адкуль не даведаешся, пакуль ты не пачытаеш крыніцы. Ну, так і слова рэмінсцэнцыя таксама. вы не даведаеце, пакуль не прачытаеце слоўнічак. Ой, прабачце, Да Ну, але знаеце што вот напрыклад, але хіп-хоперы робяць рэмінісэнцыі ў сваіх тэкстах і як бы не кажуць, што гэта рэмінісэнцыі Угу, рэмінісэнцыі Угу.

рэмінісэнцыі, Угу, Але. але гэтыя хіп-хоп аналітыкі, яны потым таксама кажуць, што гэта была рамінісцэнцыя. Так што я думаю, што аматары хіхопу ведаюць слова.

Карацей дык, а вось, атрымліваецца таксама. тады паразмаўляю пра пераклад, пра твае пераклады, І вось, якраз хацеў спытаць пра тую самую Гражыну. Гражына ж была перакладзена неаднойчы на беларускую мову. А чаму ты наогул вырашыла, яшчэ раз гэта зрабіць? Ну, яна была перакладзена двойчы І адзін пераклад. там пачатак ёсць урывак, Прынамсі не вось Чму. Таму, што мы з паэтамі, перакладчыкамі, ну, Міцкевіч, наш важны аўтар, вось, і мы дамовіліся- дакладне- не тое, што дамовіліся, а была такая ўстаноўка- зрабіць новы чатырохтомнік, і Міцкевіч, і прычым рэальна новых перакладаў, і пачаў гэта ўсё, гэту тэндэнцыю. Серш Міцкевіч, наш выдатны перакладчык, ўжо няма з намі, ён пераклаў дзяды вось, прычым вельмі-вельмі акадэмічна, вельмі дакладна, Там ну ёсць у яго там свае нейкія штукі, нейкія штукі.

нейкія штукі кшталту. ён пераклаў яшчэ польска, не з ГНО, як няхай жыве мая айчына. Ну, то есць як бы такія, што я лічу, ну, як бы. ну, добра, што быў польскі пераклад побач, Ээ, усё-такі. ну, мне здаецца, што гэта была такая крышачку, ўжо такая традыцыя 20 стагоддзя, крыху беларусіваць Міцкевіча над моцна. Вось, Але Серж пачаў, вот, гэты прафесійны, нейкі такі вельмі дакладны, адпаведны стыль у Міцкевіча пераклад, гэтымі дзядамі Вось і ну проста гэтую справу працягваюць, спрабуюць зараз працягнуць шмат хто, Ну проста ўсе працягваюць на словах. а я пераклала грыжы, Так атрымалася У, і прычым мне гэты тэкст дастаўся з аднаго боку выпадкова, з іншага боку так атрымалася, што я перакладала польскага аўтара, каторы цытаваў Гражыну, І там трэба было ўставіць кавалак з існага перакладу нейкага. І нішта не ўстаўлялася, бо аказалася, што перакладчыкі перакладалі сваімі лякаламі Угу. А, і я проста зразумела, што ўсё-такі гэтыя пераклады належаць 20-му стагоддзю. Бітль і Дзяргай, два перакладчыкі Гражыны, Яны перакладалі Міцкевіча, спрабуючы яго вот пісаць у беларускі кантэкст, беларусізаваць Уг, І больш за тое, я там нават падлавіла іх, або аднаго з іх, не помню каго, Карацей. там ёсць момант, калі млітавор, галоўны герой, князь, кажа, што вот Вітаўт такой сякой, а я тут наперадавой за яго б'юся, І значыцца, значыцца.

значыцца, калі значыцца там з татарамі, значыцца, штота скрыжоўваў зброю Да. Вось, з кантэкста паэмы відавочна, што летавор, ён як бы васал Вітаўта, і ён на заданні Вітаўду ходзіць набегамі бок як усе нармальныя тады рабілі сярэднявеччаы. То есць, то ён ходзіць плякаў біць, то ён ходзіць гэтых манголаў ганяць па стэпе, то ён ходзіць рэальна на татараў, І паўсюль яны трафеі забіраюць, паляць замкі нейкія крэпасці і нясуць трафеі і вязуць Да і коней. там з Крыму ён прыгнаў, значыцца таксама Вітаўту, і сабе крышачку пакінуў, Вось, А ў нашых перакладчыкаў значыцца, яны ціпа гналі татара зайчыны, то бок набегі татарскія адбівалі. Хаця, ў тэксце пра гэта няма, Так былі татарскія набегі, но па-моему нуў тэксце пра тое, што ён проста, ну, як бы драпежнік Угу, Ён там лупы, гэтыя трафеі забірае, ў іх Значыць за даніну нейкую. А, ну, то есць, гэта праекцыя была рамантычная, так што вот, ён такой патрыёт, а я спрабавала ўсё-такі перакласці дакладна да тэкста, узнавіць архаічную лексіку. Вот, я навукова даследавала тэкст, Вось Плюс яшчэ я пераклала каментары, з каторых вынікае напрыклад, што Міцкевіч лічыў літоўцаў ну сучаснымі літоўцамі, балтыйскімі. Ага, Вось. Але гэта не значыць, што ён во так вот проста казаў, што вот, нашы продкі былі літоўцамі. ён там яшчэ больш складана, Вось, і я гэта, усе гэтыя пласты спрабую аднавіць. То бок гэта традыцыя навуковага, такога ўдумлівага перакладу, якою заклаў Сш Мінцкевіч, фактычна, А калі казаць наогул пра пераклады вершаў. ты перакладаеш з розных моў: з чэс, з украінскай- Я нічога не блыта. З польскай, з англійскай- Ты раскажы што-небудзь па-нямецкупа? Не, не, не знаеш што такое. Гэта анекдот. Ой, з нямецкай перакладае Не, а с такі што даводзілася. Мне аднойчы даводзілася перакладаць з венгерскай мовы адзін верш. не буду, Гэта быў у часы Ж Я знайшла жанчыну, каторая мне бясплатна зрабіла ў Жжэ падрадкоўнік. Гэта першы момант. быў А другі момант, калі мне даводзілася аднойчы перакладаць верш са шведскай мовы на польскую, за ноч, Ніко швецкій На польску, польску, Я. гэта. такіх гісторый не павінна быць у жыцці перакладчыка. Яна са мной здарылася, Бывае такое, Так тут. мне цікава насамрэч, то бок, ты валодаеш гэтымі мовамі, Не, не, ну, як бы не валодаю, не валодаю.

не валодаю, але але.

але паэзія, ну, зноў жа гэта асаблівая сфера. У вот, каб перакласці верш недастаткова ведаць, ну, у прынцыпе, літаратуру любую больш-менш мастацкую, але з паэзіяй гэта дакладна працуе. Недастаткова ведаць мову выходную і мову на каторую перакладаеш, Трэба яшчэ разумець, як працуе паэзія, І вельмі часта та прыходзіцца проста, даводзіцца перасабраць гэта ўсё, проста разабраць на кавалачкі тое што ў арыгінале і сабраць яго ў перакладзе. І вот, на гэтым моманце ў прынцыпе не істотна, ці ведаеш ты мову, Чаму? Таму што любы перакладчык паэзіі, ён, нават калі ён не ведае мовы, ён можа мець падрадкоўнік. То бок дакладнае апісанне перакладслоўны і слоў. Угу Можа значыцца папрасіць ну або паслухаць, як паэт чытае, калі ёсць магчымасць, або папрасіць носьбіта мовы, пачытаць Так, А потым трэба апроч таго што тут зразумеў словы. трэба яшчэ зразумець культурны код, Чаму гэтыя словы з'явіліся ў вершы, У потым трэба паслухаць, ці ёсць там вот гэтыя пантарымы, літарацыя, усё вот, што бясплатна раздаюць хіп-хоперам да. Потым ідзе пакет, калі тое што хіп-хоперам недаступна, то бок нейкія культурныя коды. культурныя коды.

культурныя коды, адсылкі, нейкія псіхалагічныя моманты. Напрыклад я перакладала адноючы песню гурта Death and June. Вот, я прачытала біяграфію аўтара каб перакласці верш, таму што там былі адсылкі да асабістых падзей. То бок, часам слова каторае напісана ў творы не трэба перакладаць даслоўна. калі яно там, напрыклад вот вот:

вот, акурат я на прыкладзе песні Д сэнджunн патлумачу: Rose cl of hust, да такая. там ёсць радок: Rose cl of hлаocust, то есць быць ружовыя хмары. халакоцста, то есць у гэтым вершы нельз халакост перакладаць халакостам, таму што халакост - гэта у нас мае значэнне: гістарычна знішчэнне габрэў, А там Халакост ужыты ў сэнсе паганскам, кельскім, што гэта ціпа ахвярапрынашэнне, вот, гэта вот рутуальнае спаленне паганскае, вот гэтых вот ахвяр Угу. І я таму пераклала гэта як Rose cl of holoc. Яшчэ трэба ж, каб гэта ў песні трапіла, ў рытм, да так так Я пераклала: як дым ружы капішча, Дым ружы капішча, Ну, то есць як бы ружовая ружа на капішчы гарыць, да Той бок. я не знаю, ці там я дакладна зрабіла, ну у сэнсе, што халакоўст пераклала як капішча, таму што карацей каб адсылка была да нашага паганства, да то бок, як бы пры тым што ну, як бы напрыклад да то бок я для гэтага я проста рэальна вельмі шмат прачытала, каб перакласці чатыры радкі, чатыры словы, да нават гэтыя і так далей. Ну, напрыклад таму часта вельмі ў перакладчыкі, каторыя перакладаюць з нейкай мовы паперша. ну, пазначаем падзяку тым, хто асабліва вот з літоўскай мовы, калі мы перакладаем. зараз з'яўляецца больш людзей, каторыя наўпрост могуць з літоўскай перакладаць і нават ужо паэтычныя пераклады добрыя рабіць. Але раней нам дапамагалі самі літоўцы, каторыя яшчэ ведаюць рускую мову, і таксама яны спрабуюць пашырыць сваю паэзію на ўвесь свет. яны ангельскія пераклады, пераклад, такія падрадкоўнікі робяць. У гэтым плане пераклад паэзіі гэта больш чым проста. ну, пакуль што штучны інтэлектны Атрымліваецца, што перакладаць паэзію прасцей чым перакладаць прозу. Не, гэта проста іншая, іншае мастацтва, іншыя тэхналогіі там, тэхналогіі там.

тэхналогіі там Проста. я думаю пра тое, што насамрэч можна ж перакладаць недакладна, і наогул часам вершы ж перакладаюцца ну зусім там. ну там умоўна сэнс ёсць, а пададзены сэнс, вось, што быцам бы было ў вершы арыгінале, але ну вось словы складзены, каб яны вось рытміку такую трымалі, але ну карацей, не не супер, наадварот вось настолькі адрознае, што трэба каб твой недакладны пера. ну ёсць такая тая школа перакладаў, каторый я ўдзельнічаю. мы называем гэта функцыянальным перакладам, І там ну тут сэнс такі, што пераклад у твой пераклад павінен уздзененічаць на чытача, гэтак жа як арыгінал, на чытача ці слухача, вот ну замежнагамець, Так бо ну зноў жа. напрыклад Артэгей Гасэт, філосаф такі ёсць, У яго ёсць эсэ пра пераклад. Ён нагадвае, што калі немец перакладае іспанскі твор і там ёсць слова лес, то трэба вельмі добра падумаць, ці іспанскі лес перакладаць нямецкім лесам, таму што як бы ў Іспаніі, Нямеччыне розныя лясы, І калі ты кажаш лес на пэўнай мове, што ты маеш на ўвазе, Можа быць варта перакласці дакладна паглядзець у якой лакацыі адбываўся, у якім лесе менавіта адбывалася дзеянне, і перакласці яго тым лесам, каторы ўявіць немец Гай да ці там узлесак, ці проста не знаю, там аліўкавае рошча, што-та там не заш, Ну так, ці ў Брытаніі напрыклад Шэрвуцкій, Так Вось адразу будзе вядома, што гэта там Рубінгуда, там лес. Ну, гэта не зусім інчы. Ну, сэнс такі што, такі што.

такі што зразбачце, можа быць гэта такая. мы ж павінны нармальна патлумачыць людзям так, Не, гэта насамрэч? ну, і мне патлумачыць, таму што ну, мне часам падаецца, што гэта так вельмі. вось, я кажу, што проста ціпа, я напісаў па-беларуску, вось ёсць верш, ён там умоўна, пра птушку якая спявае. Я і напісаў пра птушку якая спявае, Вось там чатыры словы, тут чатыры словы і там пяць атрымліваецца радкоў, тут пяць радкоў, ну, і ўсё там Агульны сэнс перададзены І ўсё класна. Я пера, я, гэты перакладчык вершаў, І ты таксама з самага пачатку сказала, што перакладаць вершы вось у ліц. Ну глядзі, я проста хачу пахваліць працу Кулікова, Ігара і Антона Брыля, перакладчыкаў вершаў, І мне важна, што абодва, адзін з іх лінгвіст, другі матэматык, Але ну, Ігар многа працуе з, менавіта з, з кампутарнай лінгвістыкай. Соры да Ага, Так, Вось, Сэнс такі што ў перакладах вершаў, асабліва вось гэтых вот старажытных і рулярных вершаў, калі яны будаваліся па пэўных законах, не толькі сілабатанічных, там сілабічны, што калі колькасць аднолькавая, колькасць складоў павінна быць радо, дык гэта вельмі ж вельмі падобна да коду У вось і вот, напрыклад тую ж гражу на перакласці там 11складовік польскі. я яго пераклала нашым пяціступным ябам ямбам, І карацей у мяне падчас перакладу, калі я

перакладаю паэзію, у мяне артрыт пачынаецца. Я ўвесь час лічу склады, так вот пальцамі Ну, таму што мне цяжка яшчэ на рытм ну, асабліва калі ты там мяняеш твор, потым новы рытмсці і сілабіку напрыклад, там трэба дакладна палічыць склады. Я вот напрыклад спецыялізуюся на вот гэтай сілабіцы мала, хто працуе зараз І вот лічыць склады трэба, І тое я часам памыляюся. потым знаходжу гэту вучыцца, а я прапусціла склад, І тут трэба знаеш усё мяняць, Там кабты склад ставіць, Угу, Вось такія справы А і гэта ну фактычны код. Но пры гэтым, пакуль што машыны не замяняюць чалавека ў гэтым, таму што гэта яшчэ і паэзія, Так што ну, а калі казаць таксама пра гэта? з Сяргеем трошкі размаўлялі менавіта пра ўдзел цяпер штучнага інтэлекту ў перакладах, калі не пра вершы казаць, ну пра вершы гэта вельмі складана. сапраўды я так разумею То бок немагчы. я не ведаю, колькі трэба вучыць, каб ён пераклаў нармальны хоць пару радкоў, але калі пераклады кніжак, наколькі ён дапамагае, Наколькі карыстаюцца цяпер. Ну вот, мы з Сяргеем былі разам на адной канферэнцыі, дзе нібыта моладзь зараз даследуе гэтыя магчымасці, магчымасці.

магчымасці лічыцца, увогуле лічыцца, што ўсякія штучныя інтэлект, усякія праграмы па перакладзе, яны не канкурэнты перакладчыкам, а проста памочнікі. Ну вот, як ты можаш ісці зараз у Пінск ад мяне пешкі, а можаш на машыне ехаць. Угу, То есць у прынцыпе мэта. ў цябе ты дасягнеш мэты сваёй калі-небудзь, але на машыне хутчэй Тое самае з перакладам. Вось, магчыма ён, ён.

ён зараз ну, многія такія тэхнічныя рэчы, на каторыя раней адцягваўся час чалавека кшталту сінхроннага перакладу. магчыма сапраўды штучны інтэлект заменіць сінхраністаў? Ну вот, як бы не знаю. мне здаецца, што можа быць, для пэўнага чалавека, каторы гэтым зарабляў, гэта можа быць сумнай навіной, але у прынцыпе чалавецтву стане лягчэй, мне здаецца, агулам Так вось. ну, і сапраўды перакладчыкі літаратуры глядзяць, як гэта можа выкарыстоўвацца. Усё адно патрэбна чалавечая супервізія у любым выпадку. То бок, ты тут можа, хутчэй ты будзеш тут рэдактарам, правяральшчыкам за ім. Або я напрыклад не карыстаюся часам, калі я перакладаю нешта на замову. там трэба 20 старонак нейкага тэхнічнага дакумента. да, я спакойна яго бяру Google Translate, Але я не заўсёды магу цалкам фразу ўставіць. Я магу напрыклад уставіць тры варыянты адной фразы і з іх сабраць чацвёртую. Ну, таму што мне трэба паглядзець, таму што ён увесь час розныя, розныя ланцужкі робіць, І я магу проста выбраць, што мне трэба. Ну, так, асабліва цяпер я гэта раблю, калі я перакладаю на польскую ці на ангельскую, таму што ў мяне няма гэта мае слабыя мовы. ну вот, у плане, што я не даска сказала, магу нешта напісаць, Канешне я скарыстаюся памочнікам, Ну, як бы, чаму не? Ты ж удзельніца там розных конкурсаў, цябе запрашаюць у журы там на нейкіх прэміях кніжных, і гэтак далей. Мне вось цікава, наколькі вось існуюць вось гэтыя крыўды паміж самімі, вось рэдактарамі, рэдактарамі.

рэдактарамі, пісьменнікамі там, ці таксама яны могуць там не ведаю, нешта не падабаецца нават. Вось ты як перакладчыца, табе не падабаецца нейкі пераклад і ты такая: "Ну бляха, ну вось гэта гаўно ці нешта такое", ці могуць іншыя так казаць. то бок, ці ёсць нейкая такая у вас там добрая сістэма беларускіх, а я не ведаю пісьменнікаў ці ўсё. ж там ёсць таксама гэтыя раздзяленні на там свае чужыя, добрыя злыя. Ну наконт раздзяленні на свае чужыя. на жаль гэта такая балючая тэма была некалькі дзесяцігоддзяў таму, ну вот, апошнія 25 гадоў, бо лічылася, што ўсё падзелена на тусоўкі, што сваіх, толькі свае. насамрэч. ну, я адразу скажу, што, калі я такое чую, для мяне гэта сігнал, што той, хто так кажа, хоча стварыць сваю тусоўку, іўсім сваёй тусоўцы ўсё раздаваць, і яму трэба тлумачэнне, што ўсе так робяць. таму і ён будзе так рабіць, І я так гэта назіраю. да То бок, калі чалавек кажа, што ўсё падзелена, ўсё гэта самае, потым застаноўвае сваю прэмію, сваё выдавецтва, сваё, свой грант, І потым карочы адразу першы бенефіцыяры, гэта блізкі, ты, каго ён любіць, Так, Ну, так, І гэта значыцца. насамрэч гэта і хвароба гетта, да то бок, калі ты будзеш такі сваім раздаваць. а з іншага боку, ну, гэта тое, з чым трэба працаваць і перадольваць. Але як толькі сістэма нейкая саманавучаецца, пераадольвае гэта, яна ператвараецца ў такую бязлікую машыну, супраць каторай таксама ну хочацца абрунтаваць да таму, калі з'яўляюцца крытэры, нейкая вот экспертнасць там абрастае, нейкімі незалежнымі штукамі. ну, то бок сэнс такі, што гэта напэўна вечная такая валтузня. Але што тычыцца ну, што тычыцца рэдактараў, перакладчыкаў, то мне здаецца, што ўсё-такі ў нас пакуль што ну, праз тое, што мы разам усе сталелі, гадаваліся, і не была канкурэнцыі, а была супраца, у нас выбудаваліся свае такія ну нейкія ўзаемаразуменні, сваё падтрымка. мы адно аднаму працу даем, кансультуемся. Зноў жа ёсць розныя падыходы, розныя стылі рэдактараў, і гэта нармальна. Вот, я нядаўна з Аксанынай Спрнчан як бы так вот ну на нейкай такой нашай імпрэзе пас спрачалася. нават я лічу, што Аксана надта, надта.

надта пурыстычная вось, як рэдактарка яна моцна. так вот за часіню беларускай мовы. Я лічу, што трэба дазваляць мове быць крышачку бруднай, і літаратуры гэта нават плюс. З іншага боку мне вельмі падабаецца, як яна зрабіла Піноккіо, Вось Аксана кніжку ганяць зараз за пераклад, што яна не дзіцячая, нейкая дарослая, нейкая там мова складаная, але гэта ну хучэй за ўсё тое, што было ў арыгінале, бо гэта такая 19 літаратура 19 стагоддзя змарлітэ. Ну то бок стыль Аксаны моцна запасаваў, мне здаецца. таму я тут у плане, што я не згодны з ёй, але я паважаю яе працу. Да Ёсць канешне праблемы, калі рэдактар і перакладчык або рэдактар і аўтар моцна не супадаюць у поглядах, І там пачынаецца калатнеча і нават канфлікты. Вот тут акурат на нашай зараз сферы адбываецца такі скандал невялікі, калі там пераклад проста забралі, кепскі пераклад аддалі іншым перакладчыку або рэдактарка Да То бок вось, чым яно заканчваецца, такілі што канфлік нават за да ну сэнс такі, што проста насамрэч гэта добра, што так спрацавала, таму што я знаю выпадкі, калі ва Украіне гналіся за тиражамі і друкавалі кепскія пераклады Вынікую, чытачы вярталі гэтыя кніжкі, і выдавецтва ну бляла грошы. Ну так так Вось, Асабліва калі там зараз ужо падрыхтаваныя чытачы яны пераклад на сваёй мове, каб параўнаць яго з тым што было ў арыгінале. Я, калі вот напрыклад працавала з амерыканкай. я спрабавала, гэты момант улічваць, Я спрабавала падбіраць так каб ну вось м, ну змерынкай такая была сітуацыя, што там былі вельмі добрыя перакладчыкі, але ну яны па сваёй волі перакладалі. гэта не была замова, І я старалася рабіць так каб пераклад праходзіў, праходзіў.

праходзіў праз то бок глядзець бэкграўнд, адукацыю перакладчыка У я спрабавала рабіць так каб пераклад праходзіў праз фільтр філолагала лі? ну з літаратурнай ухілам і філолагала з лінгвістычным ухілам. То бок, калі рэдактар я напрыклад літаратурная больш пастаць, то значыцца, я выбіраю. я выбіраю карэктара, каторы вот пурыст будзе, каторы за кожную коску заб'е. А калі напрыклад я бачу, што рэдактар быў педантам, я стараюся аддаць наступны стыль: рэдактару каторы крышачку гэта разняволіць, і там надта моцна. ну, ясна, што гэта не так зусім працуе. Часам бывае што ну, ты проста проста чытаеш тэкст, глядзіш, якія з ім праблемы і пачынаеш, гэта рашаць. Э, і я, напрыклад як аўтарка ці перакладчыца, я стараюся, мне заўсёды шанцавала з рэдактарамі, але я стараюся так я стараюся, з імі не канфліктаваць. Я лічу, што раз выдавецтва ці нейкая сістэма даверыла гэты тэкст гэтаму рэдактару, значыцца яго выбралі, ён прафесіянал, Што я буду яму казаць. Але я стараюся адстаяць прынцыповыя моманты. Напрыклад мне Лефан Баршэўскі раіў, стылізаваць Аляксандра Фрэдру пад Дынінам Марцанкевіча. Неважна, людзям гэта са на сана такі, што стылізаваць аўтара каторы польскага пад аўтара той жа эпохі беларускага, Так, так зразумеў. Але я вырашыла, гэтага не рабіць. А ён сказаў: "У цябе атрымаўся Грыбаедаў". Я кажу: "Грыбаедава тут няма". Гэта вас у вас, проста вас, і адстаяла сваю пазіцыю, не стала сцыялізаваць. Вот напрыклад да гэта было вельмі глабальнае ўмяшанне ў тое што я рабіла. Пры гэтым ён мне нарабіў вельмі іншых крутых заўваг. я іх амаль усе прыняла. Ну, як бы дарэчы, перакладнікі ці перакладчыкі, Гэта справа густу перакладнік лічыцца больш прагсіўнай формай, таму што чык яго цяжка вымаўляць і таму што гэта нібыта суфікс з рускай мовы. Ну, так так, Ага Добра, Перакладнікі. А і ты казала таксама там узгадваў пра такое, што цяпер дастаткова шмат па-першае і перакладнікаў гэтых стала, і па-другое усе рынуліся на гэтыя курсы. Гэта значыць, што цяпер ўсё больш і больш перакладаецца на беларускую мову і літаратуры і што нават не хапае гэтых перакладнікаў, ці не? усё не так добра. Ну, мне здаецца, што проста ідзе рост праз тое, што выдавецтвы зараз маюць магчымасць выдаваць пераклады і неяк дайшло да людзей, што пераклады на беларускую - гэта тое, што мацуе культуру, Неяк як місія успадамляецца. то ну проста попыт прапанова. проста ідзе рост гэтай сферы. Гэта добра. Ну, як бы добра З іншага боку боку.

боку канешне можа выходзіць бокам праз недачытаныя кепскія. недачытаныя кепскія.

недачытаныя, кепскія пераклады. Але скажам так усё-такі. ну, у мяне ёсць аптымізм. У нас сфера нерасці так хутка, каб гэта адбівалася на якасці. У нас ёсць стандарты зададзе, У нас ёсць прэмія, дзе вызначаюць найлепшых і найгоршых перакладчыкаў, перакладчыкаў, перакладчыкаў, Вось Вось.

Вось крытыка. на жаль няма У нас многа крытычных тэкстаў пра гэта, але ну, часам могуць быць подукі. Вот зараз публічны водгу дам Дарэчы адзін. У нас ёсць яшчэ такая сфера як пераклад фільмаў, І яна таксама зараз расце. Угу, І яна расце. ну, я сама ў гэтым крыху ўдзельнічала, но зараз мне здаецца, яна расце так некантралявана. то бок з'яўляецца вельмі шмат аматарскіх перакладаў. на іх збіраюць грошы. Гэта выдатна, таму што ў мяне маленькія дзеці і я рада, што яны могуць па-беларуску адкрыць сайт і па-беларуску глядзець вельмі шмат фільмаў. І вось я тут з старэйшым паглядзела БНД. Вот, я не знаю, у мяне такое ўражанне, што яго перакладалі з украінскага перакладу, таму што там вельмі шмат украінізмаў, прычым у некаторых момантах гэта леднясвядомая пазіцыя па-мойму, гэтыя словы ўводзіць у беларускую мову. А і гэта ну напрыклад кампус перакладаць, кампус ці коледж гуртожыткам, ну як бы. ну зусім ужо Я разумею, што слова інтэрнат не тое. Ну, трэба ж падумаць, Лепш ж кампус пакінуць Вось Або ўзяць тое што ў Гары Потры неяк з Гары Поттара вот гэту вот гіста, я не помню што там ужыла Алена Пятровіч. Ну то бок сэнс такі, што ну не так гэта робіцца, І там рэальна вельмі шмат курінізмаў. Не знаю чаму Ці гэта перакладчык там жыве, ці гэта вот пазіцыя, вот Угу Ну карацей гэта адрэзала. Плюс яшчэ: э у некаторых момантах там былі банальна памылкі, напрыклад бачна, што вот проста не прафесіянал рабіў. З аднаго боку файна, што гэта і прычым агушана цікава. то есць там як бы бачна. я бачу як рэдактар памылкі, вот і мне кепска ад гэтага. але з іншага боку я рада, што гэта робіцца, што хтосьці серыі цэлых агучываў. я магу глядзець па-беларуску, І галоўнае дзіця можа глядзець і не чытаць ціры. Вось Да ну такі. так я згодны, што цяпер розных менавіта фільмаў стала ўсё больш і больш. Гэта праўда, Прычым некаторыя фільмы літаральна яны толькі там увольны доступ дайшлі і іх ужо адразу і пераклалі. Там не так даўно выйшаў там граф Монтэкрыста, і граф Монтэкрыста ужо можна паглядзець па-беларуску Супер Жва. так І я таксама тут згодны, што гэта бо я вельмі рада і я ну таксама ў сэнсе, што мы працавалі. шмат хто з перакладчыкаў у прынцыпе ну скажам так- зрабляў на тым, што рабіў пераклады і зарабляе дагэтуль. але ну вот як бы якасць тут кантроль якасці так бачна, што ў некаторых момантах да ну фільмы прасцей перакладаць, усё ж чым кніжкісё. іншае зноў, іншае зноў.

іншае, зноў жак, іншае, там Па-першае, ну, зараз як бы, калі мы пачыналі, там яшчэ гэтых не было праграм. зараз ёсць праграмы, у каторых ну як бы зараз нават агучка перакладаецца ў а праграмах для тэатру таму, тэатру таму.

тэатру, таму што гэтая праграма сочыць, каб у цябе фраза не была даўжэйшай за фразу у арыгінале. У арыгінале таму што ну, і ў тытрах яна павінна на экран змяшчацца і акцёр павінен вымавіць яе, Па-другое там немагчымы зноскі. Ну, зараз, не. зараз ёсць такія ўмельцы, каторыя тытрымі ззноскі на экран устаўляюць. Ну, гэта вышэйшы пілатаж і напэўна для звычайнага тэлебачання не вельмі пасуе. А, А.

А па-трэцяе, значыць з беларускай агучкай. у нас ёсць стандарт: там усё адно ўжываецца страшкевіца, то бок таму, што актор павінен вымавіць гэта мяккае с снег да У, І таксама мы пазначаем заўсёды, ну стараемся пазначаць у праблемных словах націскі, каб не было бойкатаў да Угу, І напрыклад слова гімя пішацца з імя, Ну то бок з ётам, каб таксама перакладчык вымавіў. Вось Ну, з таго, што я працавала, слухайце настолькі, ага Так, І там яшчэ ёсць шмат нюансаў. то есць як нават усё пералічваць. нега, То есць такі ж там вельмі шмат тэхнічных нюансаў, каторыя трэба датрымацца, каторых Плюс яшчэ я працавала на такіх агушках, дзе тэкст яшчэ вычытваюць маркетолагі. яны яго адаптуюць яшчэ, асабліва калі гэта ў пракат выходзіць. А былі такія спробы запусціць беларускамоўны пракат, і там маркетолаг канцы сядзеў і ўсё вычытваў, каб адаптаваць усё, каб гэта заходзіла, як гэта у родную душу. То есць адаптаваць менавіта да беларускага гледача, гледача.

гледача Вельмі, ці робяць гэта расіяне, Ага Часам рускія гучкі яны моцна праіграюць. Вот быў выпадак, калі такі серыял фільму агучвалі: A yearar, ціпа яго шлюбная гарачка здаецца. пераклалі па-беларуску, Там пра тое, як там пра праблемы зумераў здаецца, ці міленялаўж. ну, карацей, дзяўчына ў Сан-Францыска працуе прадавачкай, але але насамрэч хоча быць фатографам. яна сустракаецца з хлопцам і яна змушаная ездзіць на вяселле да сваіх сяброў і яна не хоча жаніцца і ў яе гэтыя вот фобііна, свае страхі, гэтыя ўсё ўсе. ну, пры гэтым яна такая у яе робіць там здымкі гэтых вяселляў, ну не такія, як вясельныя фатографы робяць, а наадварот ну як бы інш, іншы, іншы погляд на вяселле, чорна-белыя, такія. потым уё выстава з гэтых здымкаў. ну, карацей, яна такая ўся брунэтка, такая можа быць нават крыху з чорнай крывёй, такая вельмі прабіўная, такая у Яе ў арыгінале, ў акторкі, нізкі голас, такі сапраўна. такое І карыцей, мы агучылі, агучылі.

агучылі яе А усё. я проста з інтарэсу пайшла- гэты фільм выйшаў у Беларусі, па-беларуску і па-руску пракаць у Мінску, І я з інтарэса пайшла на Мінс, ну на рускі фільм Значыц Угу. І вот гэту вот дзевачку каторая, вот гэта вот галоўная гераіня, расіяне агучылі такой сюсюкаюшй блондзіначкай, такой, такой пісклявай і такая яна вот голасам да спрабавала. то есць у арыгінале яна з гэтым хлопцам даволі груба абыходзіцца, ну сэнсе даволі так незалежна, а там у перакладзе яна голасам спрабуе пастаянна падлабуніцца яму, яна пастаянна спрабуе быць зручнай, І гэта проста вот культурны код, да што жанчына не можа быць вот такой як яна, а проста агучкай, То есць. уся Расія паглядзела гэты фільм абсалютна за. ну проста з-за таго, як голас акторкі абсалютна іншы меседж быў у Расіі. Ну так, і дарэчы вельмі шмат момантаў ёсць ну такіх больш сур'ёзных, калі рэальна пераклад у Расіі людзі каторыя чыталі па-руску, і потым яны дыскутуюць з тымі, хто чытаў яго ў арыгінале, І людзі не будуцьмецца, таму што гэта розныя розныя творы фактычна, таму што там вот яны лічаць, што яны могуць так фарматаваць, а у нас ну, як бы мы спрабуем усё-такі адэкватна гэта перадаваць. у беларускай школе Ёсць дзве серыі, Амерыканка і градус А, дзе ты ты.

ты выступаеш, Я не ведаю галоўнай, ну ці як гэта сказаць. Ну, ты рэдактарка там і і ўсё, ты гэта і прыдумала. А як гэта можна сказаць пра серыі? Ну, мне праблема, што гэтыя серыі зараз застопаліся. Я не магу іх працягваць па розных прычынах, І пры гэтым у мяне яшчэ ёсць ідэя трох серыі кніжных. Угу, То бок я, мне здаецца, што мне акурат гэта, хіба што я магу прыдумаць серыю, а вось гэта выкананне, яно, тармозіць вельмі моцна праз, ну, розныя рэчы, Канешне, тут трэба індустрыя больш, Так пакуль што атрымліваецца, што я ў адзіночку з гэтым змагаюся. Амаль, Ну, у амерыканцы мне падаецца, і так ужо вельмі дастаткова кніжак. Мы чатыры, мы яшчэ пятую. У нас яшчэ ёсць страх і агіда ў Лас-Вегасе, Вот, ну, проста, пакуль да яе не дайшло, там як бы рэч у тым, што серыя амерыканка мне такая па-першае, калі мы пачыналі амерыканкіў 17-м годзе. а была сітуацыя, была сітуацыя.

была сітуацыя, калі ну гэта быў такі дно, дно перакладной літаратуры, Сапраўды гэта яшчэ было малапрэстыжна, мала прывабна. Можа быць магчыма мы такімі акцыямі як з амерыканкай і з прадзесветаўскім сайтам, калі яны выдавалі канандойла і іншыя крутыя кнігі, кнігі, мне здаецца, што мы такім чынам ну таксама спрычыніліся да папулярызацыі гэтай прафесіі і гэтай справы, Хочацца спадзявацца, І сэнс такі, што тады гэты ліст чакання амерыканкі быў даволі вялікі У тым плане, што мы яшчэ ведалі пра шмат такія творы якія можна перакласці а і выдаць. Ну зноў жа, напрыклад Газбі Угу там быў, Але там Сяргей доўга перапісваў пераклад, а калі ён яго перапісаў, яму гэты пераклад прапанаваў выдаць, прапанаваў выдаць.

прапанаваў выдаць ээ, госпадзі Янушкевіч, І гэта добра. То есць сэнс такі, што Серыя амерыканка стваралася для тых тэкстаў, каторыя не могуць з'явіцца нідзе яшчэ. Яна надта Вот. І таму я ээ гэта серыя ў каторай значыцца, было важна, каб там былі магчымасці для рэалізацыі крутых дызайнерскіх ідэй на вокладцы крутых рэдактарскіх рашэнняў унутры перакладчыцкіх. А тут яшчэ няма кніжкі, бойне нумар пяць, Вось тут перакладчык недзе ходзіць вакол. але там праблема была. Я дазволіла перакладчыку, я моцна перапісала першую рэдакцыю, каторая была як рэдактарка, але я дазволіла Паўлу Кусцікевічу ўжыць замест слова цыферблат, лічба, кола. І ў мяне была прэтэнзія ад, прэтэнзія ад чытачоў за гэта, То бок людзі ну лічбакола. А мне здалася што ну, вот, калі чалавек захацеў гэты, а там проста такі быў, вот яно адпавядала, таму, што было напісана. ён спецыяльна яго ўжыў, таму што там гэта стылістычна было абумоўлена. І я думаю, што вот для такіх момантаў вось ну я амерыканка, каб вот перакладчык мог самавыразіцца, паэксперыментаваць, Таму вот я дазваляла поўную вольніцу з выбарам правапіса і так далей, як бы, і вельмі мыў кожнай кніжцы. я спрабавала, каб у макеце штосьці было. Вот сам фармат прыдумаў сам перакладчык. Ён хацеў, каб кніжка была падобная да кавалку мыла з дынамітам. Ага, Вось, І тут мусілі быцьне. Ну, тут проста не пацягнула друкарня, Тут цяжка вельмі было, штосьці зрабіць у гэтым плане Толькі ідэя недасканалая была. Але ўнутры ў нас тут павіш шрыфт вельмі вялікі, Гэта амаль дзіцячы, Амаль дзіцячы. І хто там мне адкрыў- Зараз кажу Гнушкевіч першы раз адкрыў- Што гэта такое, Дзе тако, Гэта Гост Гзе, гэта Т не ГТ Карацей. Але вот, мы так спецыяльна рабілі то бок і потым як бы гэтым шрыфтом вось і чытво такім падобным выдадзена. але ўжо напрыклад кніжка Пініпіда так не выдадзеная, спецыяльна таму, што там іншы прынцып быў, таму што калі б мы так выдавалі там проста вершы, яны вершы не звярсталіся вось. ну, і так далей. І зараз зараз.

зараз, вот, як бы будзе Хантэр Томсан у такім фармаце. Эээ, я вельмі так, ну я вельмі перажываю, бо там такая вокладка. я проста не хачу раскаваць сакрэтаў. ну, я хачу вот менавіта гэтую вокладку і ніякую іншую. таму, вот, да ёсць яшчэ кніжка вось у серыі Градус, А серыя Градус, да гэта боль таму, што гэта задумвалася як выданне новых, ну нейкіх такіх перафарматавання канону, І я таксама гэта застопарылася. Ээ, напрыклад я хацела выдаць, ёсць макет Купалы, а вот у рэдакцыі 28га году Кра Тарашкевіцай, То бок гэта першая, апошняя рэдакцыя пражыцёвая аўтара да рэформы, да, ну, скажам так, да пачатку вялікай цэнзуры, вялікай цэнзуры.

вялікай цэнзуры. І ну, напрыклад ужо зараз гэта было выдадзенае як такі дыялагічны адказ, рэдактарскі адказ. Гэта бачанне Марыны Казлоўскай, як яна бачыць у параўнанні з Ганай Севярынінец канон Купалы. А дык пасля гэтага напэўна кожнае выдавецства ўжо выдала Купалу з таго часу і атрымліваецца гэта яшчэ аднае адбавачне Купалы. і неясна ці гэта будуць купляць, таму што ну таксама кніжкі нельга проста выдаваць, каб яны былі, і іншыя мае ідэі таксама. Ну, карацей сэнс такі, што пакуль што серыя градус таксама на стопуры, Але я ўсё роўна спытаю. там, калі я бачыў, можна было замовіць, прад замову зрабіць кніжкі, і там было напісана што пра кніжку Адвешаным шляхам, калі не памыляюся, там было напісана, што гэта самая важная кніжка выдадзеная за апошнія 100 гадоў, нешта такое. І вы можаце прачытаць чаму, калі перайдзеце па Google форме і замовіце яе. Я перайшоў па Google форме, але яна ўжо ўсё скончана і немагчыма зразумець чаму гэта самае важнае за 100 гадоў. але пытанне засталося Ясна Э ну сэнс такі, што гэта напэўна першы беларуска-цэнтрычны філасофскі твор, дзе аўтар паглядзеў на жыццё Беларусі з гледзішы беларуса. Вось і м на жаль, ну, да апошняга часу такога, такога бажання беларусы для сябе не мелі. Вось у нас. мы толькі зараз навучыліся напэўна, думаць пра сябе, думаць Беларусь так як словамі іншага філосафа, словамі іншага філосафа І [музыка]. [музыка].

[музыка]. тут я магу сказаць, што твор атрымаўся вельмі сучасны ў яго. ён яго напісаў фактычна перад нуў, перадсмяротным стане. Спачатку адно лёгкае страціў, ляжаў ульніцы, пісаў твор, а потым другое лёгкае адмовіл, ён памёр, фактычна такім памежным стане напісаў, І гэта была яго рэакцыя, фактычна, там не сказана ў тэксце, но гэта была рэакцыя на Рыжскую дамову, калі Беларусь падзялілі без ведамы беларусаў, і як бы, ну, і ён там знаходзіць як бы адказы на пытанне: чым ёсць Беларусь, нягледзячы на тое што ну уў прынцыпе краіну рассеклі. Вот, яны знаходзяць там нейкія агульныя коды. То есць фактычна, што Беларусь - гэта сітуацыя паміж, што гэта паміж Уўсходам і Захадам. Ну не значыць, што яна нейкая кепская і павінна прымкнуць туды ці сюды, а значыць, што гэты стан паміжы можа быць адказам Ну, што вот, як бы мы такія, мы сумежная, памежная культура, памежная краіна. Другі момант, гэта ягоная ліючаяся форма. Вось такі мастак Максім Осіпаў, на сваім два як бы, як бы.

як бы там выявіў Канчэўскага з гаршком, з каторым што-та льецца. Ну караце, ён так сваё стаўленне выказаў, да метафары ліючайся формы. Але сэнс у тым, што Канчэўскі казаў, што трэба ну адаптоўвацца, вось прыстасоўвацца, і ўвесь час мяняцца, Тады вот, мы застанемся беларусамі, і мы застанемся. ну, то есць творчасць. творчасць - гэта адзін з адзін з.

адзін з рукавікоў народа. І трэці момант: кааперацыя. Ён быў эканамістам і прасоўваў ідэі кааперацыі ў як бы 20-я гады, што тады было вельмі прагрэсіўна. Ён гэтую ідэю кааперацыі пашыраў на, рабіў з ёй філасофскую катэгорыю, пашыраў яе на заклік гуртавацца, аб'ядноўвацца, рабіць штосьці разам. І мы бачым што крэатыў, салідарнасць, крэатыў, салідарнасць.

крэатыў, салідарнасць, і ну быцё паміш, то бок неналежнасць ні да тых, ні да тых. гэта ў прынцыпе тое, што зараз моцна вызначае нашу краіну, нашых людзей, То есць фактычна гэта кніжка, каторай ён прадказаў у развіццё беларускага грамадства ў умовах вот якія яны склаліся ў свеце. Умовы іншыя ў нас не будуць, а мы павінны неяк застацца, І гэта гэта.

гэта такая даволі важная для мяне кніга ў тым плане, што ну ён рэальна паказаў шлях, вот, як можна існаваць. Іншая справа, што вот я зараз напрыклад у кантэксце палешукоў задумваюся: ці ўвогуле нацыя - гэта абавязковая катэгорыя. Мне здаецца, што зараз катэгорыя нацыі зменіцца катэгорыяй супольнасці, то бок больш будзе вяртанне да лакальнага кантэксту, да лакальных кам'юніці А. але ну, гэта яшчэ доўгі шлях. мы яшчэ дагэтуль заўзеем за краіны, каторыя выходзяць на футбольныя палі, ну, каманды нацыянальныя, Ну хаця. з іншага боку ёсць яшчэ чэмпіянаты, дзе выходзяць гарады да гарадскія, гэтыя клубы, гэта іншае да То бок тут вот гэта такія двайная сістэма як і што Вот А табе больш што падабаецца, Быць беларусам ці быць, вот не знаю, хрысаўцом Хрышуком. Я дарэчы раней казаў бы больш беларусам, але цяпер мне падаецца сказаў бы вось так менавіта да малой радзімы ў сябе б а а ты смлёў з сабой сябе з малой радзімай. Усё ж Мне здаецца, што ў нас гэта ну зараз мы таксама ўсе перажываем гэты вот момант, да і асабліва зараз з тэстамі ДНК чалавек вот можа вызначыць, адкуль канкрэтна там то бок паходзіць, яго сям'я, ці ён сам, яна сама. І гэта напрыклад. ну, я ведаю людзей, каторыя там пачалі нейкую мову вучыць, таму, што іх генетычны код нешта паказаў, Не таму што, каб туды пераехаць, а проста ну таму, што гэта вот пакліканне маей карані, карані.

карані. Я пытаў пра грошы ў Сяргея Матыркі. Мяне там дакладная лічбы ніколі не цікавы, але агулам. я пытаў, ці могу, ці можа рэдактар зарабляць дастаткова грошай, каб сябе пачуваць добра, І ён сказаў, што пакуль не што складана. ён працуе таксама на нейкія іншай працы, а рэдактура гэта ўсё ж ну то бок немагчыма, А там па розных прычынах. А табе хачу задаць такое птанне: Ці пісьменнік можа зарабляць дастаткова грошай, каб добра жыць, вось у Беларусі. Ну, зноў жа, пачнем з таго, што такое пісьменніцтва Вось, пісьменніцтва Вось.

пісьменніцтва, Вось калі як бы я таксама працую рэдактаркай, перакладчыцай, часам экспертызы раблю, часам мне нават нядаўна заплацілі за фактычна, за коўчынг, Вось як бы, ну не знаю, як бы. я думаю што ну, гэта ўсё што літаратурнае, я лічу гэта літаратурнымі заробкамі. Выступы ў нас усе бясплатныя звычайна, Ну, і ў прынцыпе гэта цумная тэма, таму, што выступы зараз па-рознаму вельмі, Ну, вельмі Ну.

вельмі. Ну напэўна беларуская мова ніколі не будзе настолькі масавай, каб вот хадзілі натоўпамі. Так гэта будуць заўсёды падтрымкі, донарскія, грантаўскія э любая. не проста не таму, што вот у нас беларуская такая, а любая культура кшталту чэскай, шведкай, там уся літаратурная сфера датацыямі жыве. Ну то бок там гэта важная частка культуры катораязначае, як будзе жыць далей краіна. Таму дзяржава ў гэта павінна ўкладацца, Вось так што яно ну і так і гэтыя грошы ад дзяржавы атрымліваюць пісьменнікі. Некаторыя пісьменнікі атрымліваюць працэнты ад ад таго, што яго кніжку чыталі. Угу Атрымліваюць працэнт ад гэтага, як вот, як радэ у бібліятэках, як радыё. Ну, музыкі на радыё, Ну так я разумею, Вось бываюць нейкія там. ну то бок, у нармальных краінах існуе датацыя літаратуры, У нас не існуе. А вось, а ў нас крышачку дапамагаць спра. вот, калі краудфандинынгі на кніжку, гэта фактычна людзі Вот кніжкі амерыканкі выдалі, людзі Сэнс такі, што ў нас можа быць краудфандынг на кніжкі, так у нас можа быць. часам мецынаты падтрымліваюць гэта таксама. У прынцыпе гэта спосаб зарабляння, Такк бы вот некаторыя пісьменнікі пачынаюць весці платныя нейкія каналы, Тожа тожа харашо да таксама добра, таксама добра.

таксама добра, Як бы. таксама мне здаецца што, ну, я спадзяюся, пісьменніцтва, гэта некране Усё-такі, гэта такая штучная, ээ штучная інтэлігенцыя, гэтая штучны інтэлект- Я мару зараз- праграму штучнага інтэлекту, каторая мне дапамагаць будзе рэдагаваць. тады я змагу хутка працаваць, І гэта не толькі для таго, каб я грошай больш атрымлівала, а для таго, каб хутчыя кніжкі выходзілі, Таму што ж наўпрост залежыць, Так, так, таму што часам, ну проста я ўпэўненая, што зараз можна паставіць нейкія задачы стылістычныя гэтай праграме, каб яна за цябе рашала, Ну, не проста, дзе коска не так стаіць, як вы ту спелчэры, а канкрэтна, што гэтае слова там выбіваецца з гэтага стылю. або каб яно нагадвала, вот, што ў вас там праз тры старонкі вочылі чорныя тут трвасіннея і так далей. вот, гэтыя рэчы, Гэта ну таксама тэхнічная праца. і ўвага чалавека, Ну, я лічу, што гэта можна замяніць спакойна. Ну, гэта будзе лепш для ўсіх і для рэдактара, каторы ўмее гэтым карыстацца, і для выдаўца. Вось А пісьменніцтва, ну, гэта будзе штучная праца І гэта будзе, ну будзе ацэньвацца напэўна як, вот менавіта як мастацтва. А мастацтва яно ў прынцыпе, калі яно, сапраўднае яно, не будзе атрымліваць грошы, таму што чалавек не будзе думаць пра заробак, а ён будзе думаць пра іншыя катэгорыі, І таму я заклікаю падтрымліваць тых аўтараў, аўтарак, што вам падабаюцца, вашых сяброў таксама. Дарэчы, вот у яўрэяў, у габрэйскай культуры, а у беларусаў вот акурат гэта было моцна развіта таксама, паколькі ў нас былі магутныя габрэйскія кахалы. лічылася, што калі зяць то есць, калі дачка выйшла за чалавека, каторы талмудыства, вывучае, талмут, то сям'я яго ўтрымліваць павінна. То есць, ён павінен сядзець, пісаць, вучыць, нічога не рабіць, ну не працаваць як вот нармальны дзяць да гаспадарцы, а менавіта тлмудыст, І гэта пашана для вот сям'і, што такі чалавек у іх ёсць. Прыкладна вот такая пазіцыя талмудыстаў у талмудыстаў у.

талмудыстаў у грамадстве. вот ну, яна неабходная да, каб захоўвалася культура. Вось чаму габрэі захавалі мову, захавалі культуру праз стагоддзе? Таму што былі талмудысты, каторыя не працавалі, а сядзелі, і гэта ўсё захоўвалі. Так што, вот, мне здаецца, што пакуль што ў беларускім кантэксце гэтых вот птушачкі клас, клас.

клас. то есць не тое, што разумееш. як бы я не хачу. вельмі шмат пісьменнікаў шмат працуе, то бок проста пра гэта нават можа невядома. але я знаю многіх людзей, каторыя даза гэтага не пішуць маўчаць, і наколькі гэта важна, ну, як бы атрымліваць, ну, я ведаю, што гэта трэба. Я кажу што шмат у чым я адбылася як пісьменніцы, дзякуючы сваёй сям'і, каторая вот крышачку разумела гэты момант, да што вот гэтаго тлмадзічаскага, такога нейкага абалонкі для цябе, Ну так ахова такая тое і тое да і тое адно мне прылятае ну маць паэткаграў сям'е да усё роўно прылятаюць гэтыя нейкія заўвагі, да што ўсё адно трэба быць больш нармальным чалавекам чым чым ёсць пісьменнікі. да А колькі трэба прадаць кніжак. Вось напрыклад умоўна беларускія беларускі- не ведаю Ман Протар Нехта напіша, колькі трэба прадаць асобнікаў, каб вось ну не думаць таксама, вось, як яў мерыцы пабудаваць сабе дом. Вось наогул нехта можа нечым такім пахваліцца з беларускіх пісьменнікаў, што прадаліся столькі кніжак, што за гэтым можна жыць. Вось Ну кніжкі. яко-небудзь супер бэстсэлер ёсць у беларускай літаратуры У? ну, па-першае, гэта не мае таямніцы, нават калі я ведаю. або ну, або я не ведаю, таму што гэта не хваецца, або я, калі ведаю, я не магу гэта расказваць, таму што гэта не мая таямніца. Гэта першае. Па-другое, ну, цэлым ганарары за міныта пра дадзеныя асобнікі. гэта даволі невялікія сумы. і гэта балючае пытанне, таму што напрыклад, нават калі беларускія пісьменнікі прадаюцца расійскім выдавецтвам, там іх проста скупаюць. танна таму што у прынцыпе ты не можаш ведаць, ці ты будзеш, ці ты напісаў добры твор. Гэта толькі будзе вядома калі твор ужо дойдзе да чытача. Так, Так Тожа ў маркетын укладвацца, Ну не знаю. пісьменнікі зарабляюць. Ну, э сама сістэма, як да пісьменніка прыходзяць грошы, калі ён напісаў дабрую кніжку. яна ж не складаецца з адсотку продажа. Ну, часам вельмі крутаму пісьменніку, каторы вядома, што ён прадасца, даюць аванс і ён на яго піша, а потым значыцца астатні, ён атрымлівае адсоткамі да роялці. Але, а гэта складаецца таксама з тваёй папулярнасці, з таго, што цябе платна запрашаюць на лекцыі, калі ты стаў вядомым, што табе даюць прэміі за гэтыя кніжкі. То есць сума прэміі таксама як твой заробак, што праз тое, што ты такі папулярны, цябе могуць запрасіць кудысьці там на творчую рэзидэнцыю, і ты ўжо падаеш свае кніжкі як партфоліё, што во такое напісаў, і табе напрыклад тры месяцы дазваляюць, жыць дзесьці і пісаць. можа яшчэ і пакорміць там. ну, стыпендыю даюць. То бок, ты не трацішся на жытло і на на ежу, але пры гэтым сядзіш у цябеты і стол і ты можаш пісаць зноў жа. Ну, як бы, калі ў нармальных умовах чалавек такога не можа сабе дазволіць, То есць фактычна яму плаціць за тое, што ён пісьменнік. Ну так, вось з гэтага, ну гэта таксама можам залічваць, Ну як бы то бок тры месяцы ты забяспечаны, напрыклад ці забяспечаныя, калі вось, і зноў жа тут дарэчы вот паскарчуся, ёсць абмежаванні, а не на ўсе рэдэнцыі можна прыехаць з дзецьмі. Так, А для мяне напрыклад важна вот пісаць, і штобы гэта ўсё вакруг бегала, даставала мяне, У мяне гэта ад гэтага творчасць вот фантануе да, напрыклад, і як бы я не магу быць спакойнай, калі побач няма дзяцей. А вот Палова піш "ноўкі Kids да". Як бы я нават бачыла на адной рэцыі ў Латвіі, як жанчына дзіця ў шафе хавала ад арганізатараў, ад арганізатараў.

ад арганізатараў. Да, рэальна там была такая, ну не грудро, пасядзілі яе ў нейкую там і выводзіла там, калі ўсе выходзілі вечарам у яе тэлевізар глядзець мульцікісты, мульцікісты.

мульцікісты, напрыклад, То есць, ну, такія бываюць моманты да Угу Royal, гэта цяпер насамрэч на такое разлічваць вельмі складана. То бок насамрэч быць пісьменнікам, ну вельмі шмат складнікаў якія дапамагаюць і жыць карацей каб, карацей каб.

карацей, каб быць так Роռoя, яшчэ ж могуць быць, не за той твор, што ў цябе ў краіне выдадзены, а за мяжой. Вось, зараз думаю, спадзяюся ў свет курс, зараз добра справы, бо ёй хоць нейкія роялці ідуць за ўсе гэтыя пераклады шматлікія, што ёй, што ёй выдалі, Хаця. таксама ёсць моманты, калі бывае, што перакладчык прадае права, гэтыя роял, ну усе гэтыя кантракты атрымліваць. Ён разава, прадае свае правы напрыклад за вялікую суму, і потым на гэтым ужо зарабляе выдавецтва. да Таму, што проста, каб прадаваць гэта асабіста, трэба гэтым асабіста займацца. Некаторым гэтым не хочацца займацца, проста хочацца жыць лучшую жызнь. Вось таму да І таму ён проста затанна можа прадаць правы, прадаць правы.

прадаць правы. Вось потым то бок, ну вот, гэта замежныя таксама лічым. таксама, калі кніжка папулярная, яе паўсюль выдаюць, то гэта канешне плюс для пісьменніка, для пісьменніка А і таму ну так вот. Але ў Беларусі у прынцыпе па-беларуску ніколі не будзе чытаць дастаткова людзей, каб ты на гэтым зарабіў, То есць. ну, гэта не таму, што так чыста тут зразумела, так пра статыстычна і што насамрэч не так. Ну, гэта насамрэч важна ўлічваць, калі размаўляць менаты пра беларускі кантэкст, Што так. я таму і казала, што калі вы хочаце, каб беларуская культура заквітнела, яе трэба падтрымліваць датацыямі. І так робяць ва ўсім свеце, дзе маленькая культура, Канада ужо нібыта мова ангельская вядомая, і не трэба яе захоўваць. Але вот, у Амерыцы няма фондаў, каторыя прасоўваюць амерыканскую літаратуру, таму што Амерыка во якая, а Канада невялічкая. У іх ёсць фонд, каторы прасоўвае канадскую літаратуру нацынальную. То бок, вот так што, што што? [музыка]. [музыка].

[музыка] разам з онлайн Ура рэкламачакайце. Я люблю рэкламаваць. Давайце, У нас ёсць сябры якія нам цяпер дапамагаюць. Гэта онлайн гіпермаркет 21 век Бай, і разам з ім мы падрыхтавалі бліц. такую апытанку Адказаць можна ці коратка ці не коратка, але тут будзе зразумела, што за пытанне я там ўсё роўна буду ўдакладняць. Вось пытанне нескладанае і ўсе па гэтай тэме: Беларуская літаратура ці амерыканка, ці амерыканка?

ці амерыканка, Канешне беларуская літаратура Так добра? А? а проза ці паэзія? Паэзія, А чаму? Таму што я казала правнасць. Таму што паэзія - гэта круты, цікавы свет. Калі ты ў ім, то вельмі класна Далей. Менск ці Бронная гара, Бронная гара, А ты не любіш Менск? А слухай ну, у Менску я нарадзілася, гэта была дадзенасць, а бронная - гэта такі выбар, Выбар заўсёды больш каштоўны. У мяне ёсць нават мантра сямейная: трупапапалажэнне на бронай гарэ. то есць як бы ну запавет мой сур'ёзна Да да да Тут як бы вельмі класныя могілкі Можам схадзіць. Проста Максім ужо ведае пра тое, як Уздзіва шоў фронт і партызаны раскапалі магілы нашых продкаў каб забіць паліцаяў. І адну магілу дагэтуль не можам адкапаць пасля гэтага, таму што Беларусь вызвалялі нават мёртвыя, гэтыя чальцы сям'і Мартысевіча. Не, ну, прашэнне, што смяюся, але проста класныя могілкі можна паказаць. А дранікі з мукой ці без, Яшчэ не вызначылася вагаюся. Але калі яны я ў працэсе, калі яны проста развальваюцца, я там магу мукі дасыпаць. То бок, гэта залежыць ад як бы уг ну дранікі любіш ці не Люблю есці. Я вот акурат зараз учора ўвесь дзень думала наконт у нас тут тры таркі, і я думала ўсё-такі, ці існуе вот 21 век ці існуе пагружны блендр каб з функцыяй дранікаў? таму што мне не трэба камбайн, гэты дурацкі, а мне трэба вот пагружны блендр, каб ён вот менавіта малоў бульбу на дранікі, як нам беларусам трэба. Калі такі есць, калі ласка, вот раскажыцеў сваім Мы, калі штомо спасылку. Я сёння людзей карміла супам пракручаным праз мясарубку, бо я выбіраю новы блендр.

Так У мяне яшчэ ёсць пытанне О чытаць кнігі ці пісаць кнігі, І то і тое. Без гэта ну немагчыма. То есць, спачатку трэба чытаць, а потым, калі захочацца пісаць, да А добра пісаць кнігі ці рэдагаваць кнігі.

Таксама і то і тое, але рэдактура гэтых грошай таму канешне рэдагаваць лепш, Ага Ага.

Ага, зразумеў. І апошняе пытанне: Соня Сінічка ці Максім Статкевіч, Соня канешне? Ну, хаця, там, як бы лепш іншыя героі. Я люблю заўсёды друсных герояў. Машу, Машу люблю і іншых некаторых, Васю люблю. Я заўсёды, ва ўсіх творах, каторыя чытала, заўсёды заўзела за другасных герояў, таму што галоўныя героі іх пішуць, ну, таму што так трэба, а вот другасна заўсёды для душы аўтара. Тут будуць таксама напісаны прамакоды, па якім вы можаце атрымаць зніжку на 21 веку Пагружны блэндэр з функцыяй дранікаў, Калі нават у 21 век можна нават такі выпрацаваць для беларусаў спецыяльна лакалізаваны. А з 21м векам у нас ёсць падарунак для вас. Ай, ну, гэта не, гэта не.

гэта не блендр, ну праблема. Ну, вы бачылі гэта цуп сёння. Так, пакуль гэтай, пакуль гэта не блендэр. а вось такая класная, а упаковачка, упаковачка.

упаковачка X век заўсёды побач. Вось можна адкрываць, можна пасля адкрыць, таму што яшчэ будуць пытанні. Але вось такм адкрыю, Так добра, Там не блендар, Я буду блага [музыка].

[музыка]. Мне вельмі спадабалася кніжка. Я прачытаў першую частку, А прычым я яе некалі набываў, кніжку саму, а потым я не згубіў, Я не ведаю, дзе яна ляжыць цяпер- І я, пірацкі, спампаваў і чытаў: вот гэты сайт, Мы з ім, мы знаем пра вас змагаемся І трываем вас, толькі дзелі папулярызацыі беларускай літаратуры. Вот, як бы так. я спампаваў з гэтага сайта і прачытаў яе, вось падёўкі, але я заплаціў за яе грошы. таму я палічыў, што я маю права ну памяняць вось такім чынам, таму што я проста сапраўды не змог знайсці яе. Мне вельмі спадабалася, А мне адразу схацелася, я ўзгадаў усю школу і ну вось гэта пагружэнне проста ў, а не ведаю, ў тыя часы мне спадабалася, ну вельмі спадабалася. Я сур'ёзна, гэта неверагодная кніжка. Я лічу што а там напісана, што яна для падлеткаў і такіх маладых тамт- я не ведаю як іх перакласці- Кдалт. Ну так вось, Нуры для маладзёнаў. слушайце не жанр гэта ян Гэдл - гэта катэгорыя літаратуры для маладзёнаў. сапраўды, Да Знаеш чым розніца З дзіцячай літаратурай. Ой, цягнічок пашол, Паслухай, пашоў, цягнічок Гэта. вот, я думаю, што гэта не таварняк, не таварняк Напэўна да доўга будзе ісці. [музыка]. [музыка].

[музыка] зараць да Таварнічок. Таварнік, Я пра пра розніцу. А дзіцячыя кніжкі на дзіцячых кніжках няма. там не трэба рабіць там 18+ ці 16 +, не, ну, гэта таксама. але гэта толькі катэгорыя. Ян Гдл - гэта сусветная катэгорыя, А не насамрэч самая галоўная камерцыйная розніца у тым, што кніжкі для дзяцей купляюць бацькі, а кніжкі Ян Гэдл купляюць самі чытачы, самі малады. То есць, ты павінен дагадзіць, ты павінен трапіць у аўдыторыю. то бок ну, ты не падманеш тут нікога, скажам так Угу, То бок набываюць тыя, ў каго ёсць грошы і для іх павінна быць цікава, каб яны гэта чыталі і перадавалі, што набывае яны. ну, бацькі напрыклад часам купляюць дзіцячыя кніжкі там з нейкім прыцэлам, так І не абавязкова гэта мама купі. а вот, як бы параійлі, як бы ёсць надзея, што там дзіця напрыклад з гэтай кніжкі даведаецца, як перажыць смерць там блізкага чалавека. А Ян Кэдл, там канкрэтна, вось гэтыя. Мне напрыклад чытачы мангі зрабілі заўвагу, што ў мяне няма гей пар у кнізе. Мы не павінны ж гэта выразаць. Ну, нішто сабе. Ну, зараз гэта проста трэнд, Зараз. як бы зараз проста, я так разумею, каханне ў нейкіх моладзевых, гэтых мангах не ўспрымаецца як штосьці гендэрнае. Ну, то есць такой-та спірыт, нейкі вайп дух, каторы там вітае і можа пасяліцца у любых людзей роддобы, я так разумею. Вот, Ну, і гэта такі вялікі зараз, ну і сэнс такі, што гэта сапраўды адпавядае жанру. але ў мяне там такога няма, таму што гэта ну там ёсць. у другой кнізе прачытаеш, там ёсць момант, дзе нават здаецца, што я прыкалюся з гэтага. Ну, як бы да там ёсць травісці невялічкая, але так, але так.

але так А тут яшчэ канешне. ну, я б насамрэч калі калі.

калі б па-першае ты напісала гэта, потым распавядзем пад псеўданімам, але пакуль гэта не важна, я б магчыма сам не набыў бы гэтую кніжку, не ведаючы што па-беларуску з-за менавіта малюнкаў, таму што я ўжо дарослы і я ну там мангі не чытаю, не гляджу там анімэ і гэтак далей, І я б можа быць прайшоў бы. міма, але калі я канешне прачытаў, там столькі адсылак на сучасна, ну наогул на беларускае, а я сядзеў, нават вось часам выпісваў, і ну некаторыя проста зараз, ой зараз, а некаторыя мне вельмі спадабаліся, напрыклад: а там была адсылка на Вія, атрымліваецца адсылка на ная самыя Курапаты, адсылка на пра яе я ўжо не помню, ну неважна Пра хамабруту Хамабрут у Віці, а пра як Хамабрут яна там казала Максіму нешта Потым што там яшчэ Дзе ты карыбскі крызіс. Я не ведаю ці было такое ў Манзе, У маім жыцці было такое. Ну вось, я атрымліваці, чытаў і шмат чаго пераносіў на на сябе там, на тое, што адбывалася ў Беларусі, тыя самыя пасядзелкі дзяцей у Макдональдсы, калі ўсе тусаваліся. я так разумею, што ў Вялікіх гарадах- я памятаю таксама па Берасцю, што ўсе там маладыя маглі тусавацца ў такіх там у KFC, ўмоўна ў Макдональдса. Адзінае што аўжо былі Макдональдсы у твае часы, таму што я не знаю калі яны з'явіліся ў іншых гарадах. я проста ніколі не тусавалася ў Макдональдсе. Мы тусаваліся ў Макдональсе, калі ездзілі там з гімназіій горада Белазёрска проста ў Менск, на нейкую экскурсію. Абавязково трэба было патым патасавацца, ў Макдональдса разам зайсці, І мне цікава было, ці быў там сапраўды некалі шкаладны кекс які яны елі: мафін. Дагэтуль ёсць А мафін, Усё добра, Ну сэнсе. ну ўжо зараз Макдональс няма, кекс ёсць Угу, Калі памятаеце такую рэкламу, што рыба не паскардзіцца, гэта таксама ёсць у кнізе. Гэта проста я калі прачытаў, мне вельмі гэта спадабалася, таму, што гэта адна з такіх самых, такіх цікавых і такіх ну смешных забаўных рэклам, якая запамінаецца дарэчы. А потым чаўночная рамантыка. Мы ўсе ведаем, хто жыве ў заходняй Беларусі, Магчыма і Мін Менчукі таксама. бацькілі вазілі чакоў, а вы нават вазілі, Так сэнсе, яны жылі месяцамі каля, ну, на гэтай вот чарзе гэтай жылі. У мне адна з фраз, каторую з дзяцінства памятаю, яна дарэчы ну не, а як гэта не адпавядае берасцю як такому, бо я люблю ім берасце. Дарэчы думаю, што можа быць калісьці пасялюся Адзін з варыянтаў. я думаю Але ну, проста проста праз тое, што мая мама са бацькам там перажывалі, калі вазілі гэтых чаўнакоў, гэта запісаны мухавец, што карыце там проста рэальна не было, не было.

не было інфраструктуры. І вот, как бы да пра запісана ў Мухаўца няма Мухаўца, ў кнізе няма, кнізе няма.

кнізе няма. Ну, можаш нават выразаць, калі ты палічыш гэта абраза для радо, Ненене не І насамрэч, вось там такіх адсылак вельмі шмат. Я вось пра некаторыя адсыкі якраз хацеў спытацца, напрыклад ну некаторыя вось вельмі запамінальныя таму, што мы там гэта бачылі, там вось пра той самы МаcDнаalds ці пра рэкламу. Але мне што вось зацікавіла, гэта пра напрыклад, што ты пісала, напісала пра што тое, што галоўная героя, Соні Сінішка, яна распавядае, м я забыўся, каму яна распавядае, што яна з беларускіх татараў і Алена Канькова, Ну, вось, і мяне гэта зацікавіла, таму, што вось, з чаго ты вырашыла, яе прыпісаць, вось да такой цікавай дум, яшчэ хлопчык габрэй быў. Чаму ён цябе не зацікавіў? Не пра габрэў, мы ўсе ведаем, што там у шмат у якіх беларускіх гарадах былі габрэіеў татараў, усё ж менш. Мая школа, з каторай часткова пісалася манга, ну, знутры то бок не манга, госпадзі, раман, Так, так РАн. А яна значыцца знаходзіцца ў цэнтры Менску, На, там побач сыходзіліся вуліцы, ну, вуліца Заслаўская, а там яшчэ побач былі, калі быў прыватны сектар, вуліца Крымская і Фуртовая. Вось і там гэты раён у Менску раней называўся Татарскія гароды, так званыя, І там яшчэ застаўся пагорачак ад Мізара, на каторым толькі адна магіла засталася, героя вайны Астатніх, усіх выкапалі і вывезлі. А і там дагэтуль, у гэтым прыватным сектары, дагэтуль напэўна нават ну яшчэ ў маім дзяцінстве гэта было проста там іх шмат было вельмі дамоў прыватных там жылі татары, і дзеці гэтых людзей хадзілі ў маю школу, То есць, у мае школе былі татарскія вучні з аўтэнтычнага насельніцтва насельніцтва.

насельніцтва і канкрэтна пару вучняў. я не памю ці Лена Канькова была татаркай, ну, была такая дзяўчынка ў школе, але яна была цёмненькая, але цёмненькая, але.

цёмненькая, але некалькі былі менавіта з гэтых вот, з гэтага супольнасці. Так што гэта такая даніна таксама дзяцінству і паказваць што ну Беларусь шмат этнічная, канешне Угу, Ну вось мне проста спадабалася, проста аж галоўную. больш за тое гэта нітачка да другой часткі Я не буду казаць, якая Перачытаеш потым, Я не ну у сэнсе, што да там ёсць. там ёсць як бы звязка паміж гэтай вот татарскай дзяўчынкай і гераіне наступнай кнігі І пахля якая, А ну вядома, Андрэй Лабановіч, гэта такая вядомая адсылка, так да таксама дырэктара можна сказаць, ну віясковага настаўніка Лабановіча, Ну напэўна. так Ну там да Андрэй Андрэй Васільвіч Ламановіч з дзяцінства ведаў, што будзе працаваць у школе да Угу. Ну таксама цікава пра тое, што там узгадваецца спартовы журналіст, вось, пра якога мы таксама размаўлялі, да самога падкаста а Зміцер Перчыкаў, і што гэта таксама адсылка на беларускага каментатара і журналіста, журналіста.

журналіста, Але гэта больш знаеш, што гэта таксама даніна трыб'ют. такі Значыцца мне брат Антон Бартысевіч, Сэнт Марцін, ну, нейкіх колах вядомы як спартовы блогер. Вось і я крышачку проста, чаму некаторых колах усе ведаюць. Я проста не ведаю. Я проста ведаю Антона. Я думаю, што можа быць хтосьці, можа быць, часам нават. я думаю, што ён можа больш вядомы чым я для некаторых людзей. Вось, О дарэчы цікава. Вось мы тут, дарэчы Антон тут. вот, у нас тут цэлы такі канфлікт з Бронай гарой, што ён вельмі заняты і рэдка сюды прыязджае. Але калі ў Івацэвічах матч крумкачоў, то тут проста ў нас парад. Мы ездзілі таксама адсюль на матч, на матч.

на матч. і ён Антон, проста праз яго захапленне, я крышачку ведаю ну гэтую во тэму спартовага блогінгу, як гэта развівалася, І там ёсць дарэчы згадваецца выдуманы сайт Заўзятрабай, таксама як бы ну адсылка да гэтай усяй культуры. вот гэтых Я проста знаю, як гэта ў нулявыя гады развівалася, гэтыя ўся вот ну дзеянне рамана адбываецца дзесьці 10- год, там прыкладна мяжа, І ну проста, ну проста.

ну, проста мне цікава было ўявіць, як вот умоўны спартовы журналіст стварыў свой сайт. І вось мне проста трэба было, каб на гэтыя няшчаснае школьнае мерапрыемства прыйшоў нейкі журналіст. І хто гэта прыйдзе? Гэта канешне. ну, такой вот рэдактар, смелы, прарыўны каторы, а дырэктару трэба рэклама таму што ў яго там спонсар і ўсё такое, То есць. я, так вот вынікла, і таму вылез вот такі персанаж. ну, назвала яго Дмітром Перчыкавым. Так, не думаю, што не думаю, што Зміцер пакрыўдзіўся калі-небудзь. Не, я думаю не, тым больш, што ён там вельмі смела ставіць журналістак на хабных на месца. Так, ставіць журналістак на хабных месца, і потым можна сказаць: дзякуючы яму потым вырашаецца фінал, Гэта Гонза, гэта называецца, гэта гонза метад. калі журналіст умешваецца ў матэрыял, гэта называецца Гонзаметад. Гэта таксама была ў нас мода моцная ў журналістыцы пачатку нулявых. А ідзе ўсё ад Хантра Томсана, акурат. вот ээ, каторы напісаў сваю кніжку таксама, як паехаў э як экспартовы журналіст на гонкі. Вось. Ну, і так Я проста да чаго То бок? я раю, гэтую кніжку па-першах прачытаць, калі хто хоча вярнуцца ў сваё дзяцінства, хто любіў школу, хто нават не любіў школу, таму што гэта вельмі цікава з улікам таго, што там напісана. ну, пра нас, І вось гэта плюс 100 балаў. Я вось другая кніжка звязана будзе з універсітэтам, з універсітэтам з чарнобыльскім летнікам Дзеці будуць валанцёры чарнобыльскім летніку, І гэта ўсё будзе адбывацца на фоне вяллі беларускай рэчкі. Вось так, такім такім.

такім пастаральным і там да гэта спойлер, там палову персанажаў перайдуць на беларускую мову ў гэтым летніку. То есць кніжка стане беларускамоўнай, не толькі фармальна, але яшчэ ўнутры там будуць адбывацца, І гэта таксама аўтабіяграфічна. І трэці момант: потым героі трапяць у IT-кампанію Угу, То бок ну не то, што трапіць там па сюжэце, ну ужо стануць дарослымі і пачнуць вайцішкейша там немножка, Так усё усе кніжкі заспойлерылі. Я там усе пасылкі разгадаў, калі там насамрэч іх нашмат больш, А я ўсё да чаго атрымліваецца, што сама кніга была напісана па японскай [ __ ]. Прычым, як ты распавядала ў інтэрв'ю розных, што наогул ты пачынала літаральна ўсё перапісваць, саму мангу, а як усё там ну адбывалася там па старонках, то бок там перапісвала гэтыя разгароты ці як гэта называецца, і перакладала гэта на тэкст, тэкст.

тэкст, Але потым усё далей і далей. я так разумею, што ўсё гэта бо ну ціпа нарастала нейкім, нейкімі мясам, нарастала нейкімі цікавасцямі, і ў тым ліку ты пачала ўводзіць вось гэты супербеларускі кантэкст, то бок ужо а ці як гэта адбываецца. Ну проста глядзі, па-першае, ну я лічу гэта такім пачаткам, пачаткам.

пачаткам. Пачатак мяне натхніў метадам перакладу таму што мне хацелася напісаць штосьці, што не, што не.

што не ёсць артыкулам у газету ці эсэ ці не ведаю там разборам нейкага твору, а менавіта вот, прозу прычым, такую моладзевую прычым. каб яе зрабіць рэальна моладзевай, мне прыйшлося некалькі разоў рэдагаваць Усё-такі. спачатку я пісала: гэта не як мола, ну стыль - гэта такая штука. Плюс: яшчэ вельмі хачу падзякаваць маёй рэдактарцы. Вось ты проста супер, Вот праўда. потым, у другой частцы, мая рэдактарка захапілася так дзеяннем, што па-мойму адпусціла лейцы, дазволіла мне больш чым у першай часткі частцы. але сэнс у чым? Тым што манга? ну, вот, я казала, што гэта пераклад візуальнай карцінкі на тэкст. Гэта першае. Другое, гэта быў пераклад кода. таму што ну, пісаць пра японцаў у Беларусі, ну гэта не тое, што няма сэнсу. Я не магу. я ніколі там не жыла, Я бачу толькі гэтую, вот тое, што ствараецца ў манзе. Я адтуль узяла нейкія агульныя штукі, каторыя мяне зацікавілі, і перанесла на беларускую глебу. Праўда не ў 90-я гады, мангаж, 90-я гады адбываўся Чмусьці вось арганічна. Мне захацелася напісаць м пра 10-я гады, гэта хутчэй маё студэнтства. але я спрабавала, гэта неяк сумясціць са сваім вопытам са школы. Вось, бо там ужо мабільнікі пайшлі. Так мабільнікаў у нас у школе не было. У мяне мабільнік з'явіўся на пятым курсе ўніверсітэта, Мне асабіста. А вось яны, гэта пераклад быў, то есць коды культурныя мяняліся Адпаведна, калі у японскай манзіе гіберапякаючая мамуня, каторая хоча дзіцёначку падсунуць, нявесту, у японскай культуры гэта нармальна, Там дэфіцыт жанчын. таму што праз селектыўныя аборты У беларускай культуры мяне простаўсе сказалі: як як можа мама у свайго сыночка адзінга беларулечку, гэту, какой ты дзеўкі качт, пераклад? ну, першыя батарыэры сказалі, што гэта немагчыма. Угу, Мне давялося мяняць сюжэт пад гэта выкручваць неяк там То есць. там будзеш бачыць далей. а не то, што мяняць. а сапраўды я гэтую заўвагу успрыняла як слушную, ну што не ўсё адаптуецца. Па-трэцяе: сама гераіня. яна ў арыгінале не развіваецца, Гэта традыцыйная ўсходняя жанчына, і яе там параўноўваюць са смаўжом Фудзі, каторы на Фудзі паўзе. То есць. яна не развіваецца як сама, но яна ўпартасцю дасягае гэтай вяршыне. Угу, У нас гэты топас, сам па сабе ён у еўрапейскай культуры незразумелы, то есць, ён чужы нашай культуры. У нас, калі мы кажам пра жанчыну і пра рамантычны раман, то гэта топас папешкі. То есць. ты сядзела ў попелі, табой пагарджалі, а потым прыйшла фея, цябе апранула, і ты там усё такое. І тут я выкарыстоўвала топас папяшкі. Вось, гэта свядомая была такая мадыфікацыя. То бок Соня вельмі таленавітая. яна не тупая, яна проста занядбаная па пэўных прычынах, і асяроддзе, у тым ліку каханне, ёй дапамагае раскрыцца. Вось, і не толькі з ёй. такое там адбываецца, Там другія героі таксама так мяняюцца, Вось прынамсі ну там, многія там. я думаю, што я паказала метаваро. то бок мы пачыналі з вобразаў мангі, я б пастаралася ўсё-такі вывесці нейкія такія выпуклыя, больш лёсы. Ну, таму што гэта не цікава было б чытаць. Мне нават самі фанаты мангі казалі, што калі яны разумнеюць, яны гэта справу кідаюць, таму што ну надта прымітыўна робіцца любы жанр. ён сябе ўжо выжывае ў цябе. То есць, калі чалавек да 40 год чытае фэнтэзі аднаго аўтара ці мангу. я быць пытанне, Калі чалавеку яшчэ гэта дастаткова. калі хочацца знаходзіцца ў гэтым свеце, то магчыма. ну, як быўсё-такі ў большасці чытачоў хочацца. то бок у нас сама еўрапейская традыцыя нас падрыхтавала да развіцця да таму, што герой расце. Вось, гэта яшчэ называецца раман выхавання. То бок, калі вот ты герой расце і ў яго ёсць шлях, ён ідзе гэтым шляхам і ў канцы ён не такі як спачатку. Вось, у МАЗ гэтага не было. я гэта перанесла. Ну, там проста мне было цікава, з гэтым працаваць. То бок, сходная кропка адна, але выхад розны. Вось так вот Угу. У мяне вакол кніжкі ёсць яшчэ некалькі пытанняў. Вось, ты напісала там падзякі, я так разумею, школьнікам ці падлеткам якія чыталі. Адна з іх - гэта Дзіана, каторая жыла ў Фаніпалі. Зараз я не знаю, дзе яна жыве, магчыма ужо не ў Беларусі. Яна была фанаткай мангі. Прычым, як я пра гэта даведалася. а ну, каб зразумець японскую мангу, мне трэба быў пераклад Угу. Але гэтая манга не перакладалася на рускую мову таму што ў яе праблемы з заканчэннем Аўтарка загінула перад тым як скончыла яе, І там яе немагчыма. яе лічылі з-за гэтага нескончанай, неперспектыўнай. але культавасць мангі большая чым гэта могуць памысліць нават выдаўцы гэтага жанру. І яе сталі перакладаць фанаты. і кіравала групай дзяўчынка пад пэўным нікам. калі яе нагугліла, аказалася што яна жыве ў Фанепа. то есць яна гэта беларуска. таксама класная гісторыя, Так так, Ну праўда. яна кажу, што ў нас з ёй не атрымалася эмацыйнага кантакту. Ну, я Дзіяне вельмі дзякую за тое, што спачатку яна мяне падтрымала з гэтым Вось Як бы больш. ну, таксама, менавіта кола фанатаў мангі Можа не вельмі мяне зразумела, таму што ну, для іх напрыклад само выкарыстанне жанру мангі на вокладцы было падманам. Ну, што ўнутры ж не манга. Ну, так так, Вось ну важны такі момант што людзі вот прывыклі да гэтага візуальнага штукі. Гэты пераклад на мову раману ім можа не вельмі зайшоў, нават многім Аа. гэта першае. Другое, што другі хлопец, Іван аа. Іван быў школьнікам на той час, і мне было важна, што ён быў школьнікам у беларускамоўнай школе Уг, і мне трэба было, каб ён гэта сялістычна адчуў. Іван мне падкрэсліў усе слангавыя словы з 90-х гадоў, сказаў: "Так груба, так кажуць толькі вельмі невыхаваныя людзі. У маей школе так не кажуць". Напрыклад Угу Угу.

Угу. Потым ён пачаў пісаць вот такія разгорнутыя штукі пра вот, што ён думае, пра, пра.

пра герояў, Але ён чытаў той жа рукапіс што чытаў, чытаў.

чытаў Дзіана Вот, і ў сярэдзіне рукапіса ён на палях як бы начаў флертаваць з гэтай Дзіаны, з яе каментамі, І ў выніку я пагаджаюся зм што склала Дана тос батат. ён праваўся вот, Але у цэлым ён. гэта была сапраўды мая першая, ну сапраўды сур'ёзная спроба, адаптаваць кніжку для аўдыторыі. Я думаю, што гэтыя людзям мне сапраўды памаглі. Ну, і ты лічыш гэта такі эксперымент паспяховым? усё ж з большага Ну, людзі водкі вельмі добрыя на кніжку. Вось, сапраўды так. Ага, Гэтая кніжка патрапіла ў бібліятэкі беларускія. правільна разумею першая частка А і прычым там самы смешны каментар. Ну, па-першае там атрымалася, што гэты бібліятэчныя асобнікі чыталі ўсе ў школе. То есць адзін асобнік. самае лепшая водгу, каторы мне далі Гэта сяброўка псіхіят, каторая праходзіла практыку ў адной у неўралогіі, ў адной з бленскіх болніц. Яна сказала, што там ёсць бібліятэчка і гэтая кніжка там сама зачытаная. Вось То бок яна ратуе кагосьці ад дэпрэсіі. А гэта для мяне самы добры водгук. Вот, мне рэальна пісалі, што напрыклад у пэўным горадзе ёсць адзін асобнік і яго чытаюць там усе школы, Значыць то бок аўдыторыя кніжкі большаыя чым іх увогуле ёсць асобнікаў. Вот, гэта канешне кепска для аўтара, таму што адсотак ідзе з аднаго асобніка, але добра для літаратуры То есць. я магу пахваліцца, што гэта паспховая кніжка, хоць нускімі ўмовамі І самы круты водгук, каторы я ўвогуле адзначыла І прычым давай, не будзем гэта выразаць, хай гэта пачуюць чыноўнікі таксама. А там гэта было ў 20-м годзе, зроблены водк. а калі кніжка выйшла першая, і там напісалі, што мне гэтую кніжку прапанавалі як кніжку люстрэшага чытва ў бібліятэцы, нейкай там Угу, А вот, і я яе не хацела браць. мяне нават не падманула такая ціпа модная вокладка, таму што калі беларускамоўную кніжку мне прапаноўваюць, у бібліятэцы- значыцца яе напісала кая-та чарговая, бездарная дачка нейкага чыноўніка- яе прапіхваюць. Але потым мяне пераканалі, яе пачытаць. я зразумела, што гэта не так. Ну вось, я якраз хацеў спытаць, ці можна сказаць, што гэта кніжка паспяховая. але ты сама адказала, што так, І ты ліш паспяховая, Я лічу паспяховай. Але гэтага калі прачытала мая мама, яна сказала, што гэта вельмі крутая кніга. то бок, мая мама была таксама чытала гэтыя тэст карацей. Ну, яна не магла мне нічога сказаць па сутнасці. хаця, там напрыклад яна ў мяне экскурсавод, і там ёсць цэлы раздзел пра Рым Угу У другайчацы да. Но яна мне нічога не то бок. значыцца, я не была ніколі ў Італіі, фактычна праездам адзін раз, але відаць нічога ёй там не замуліла, Ну, што там усё нармальна напісана, то бок. але ээ, ну, было такое, што яна сказала, што усё крута, толькі перакладзі яе на рускую мову, іначай ні грошай у цябе не будзе ні славы, нічога. Но я пісала яе не для, не для хіп-хопіндустрыі расійскай, Я пісала яе для беларусаў, І больш за тое. я так яе пісала, каб там імёны Сонне і Максім. яны былі папулярныя на момант, калі яна пачынала пісаць самыя папулярныя імёны ў радзільнях. То бок, я спадзяюся, што ўсё-такі аўдыторыя гэтай кніжкі, самая асноўная яна яшчэ расце. Угу, мая пляменніца, і Соня таксама. Ну, і там нават ёсць згадка, што гэта папсовае імя У нас імя Соня было, У нас Марыя была. Ну, Марыя таксама лічыла, Так, У мяне было дзве Марыі, па-моему на паралелі, Але зараз гэта Марыя таксама вельмі папулярнае імя аказваецца. Ну так, я вось усё зразумеў, чаму мне спадабалася Там галоўны герой Максім, Усё А ну так, А я толькі зараз пра гэта падумаў: А, як ты дарэчы з ім сябе атасамліваеш, атасамліваеш.

атасамліваеш. Вось я, Вось я.

Вось, я часткова мог сябе ціпа з ім так падумаць, што гэта мог бы быць і я канешне. але я яго ўсё ж больш з іншым аднакласнікам мне больш падаецца, што ён пасываў. Але я, калі чытаў, я ўжо калі дачытваў першую, першую частку, я вось думаў, ці ты сябе хацела б там. ну вось, калі ты пісала гэта- я разумею, што я таксама чытаў, што ты казала, што ты больш маша ў гэс. ну, скажам так: падобна да, падобна да.

падобна да родмістрава, але ну а, я ўсё роўна думаў што, ну, ты ж мусіць, усё роўна. хацела б нават, калі ты думала ці чытала, хацела б быць Соні некаторых момантах, не момантах не.

момантах не хто можа. ну, проста разумееш у чым сітуацыя. што вот акурат кніжкі, калі жанчына любоўна, аўтарка любоўных раманаў сябе атасамляе з гэтай гераіней, мне яны заўсёды, заўсёды.

заўсёды здаваліся вельмі нутнымі, вельмі кепска зробленымі Вось, зробленымі Вось.

зробленымі. Вось напрыклад мне заўсёды цікава, ці Джейстэн, вот, на каторы я шмат чым арыентуюся, ці ці яна сябе з усімі сваімі геямі атаясамлівала, бо там таксама ёсць геэнні, з каторымі яна сябе моцна не атаясамлівала, і нават і галоўныя герэні часам. Вось і для мяне вялікая праблема, таму што вот наколькі колькі Джейн Остын у Эме ці ў гэтай Лізе Бент, каторая там з дмістм Драсі гэта ўсё дзелала, я не знаю, Вот Соняй тут, якая сітуацыя, якая сітуацыя.

якая сітуацыя, што была ўсё-такі дзяўчынка з мангі каторую. трэба было неяк выкрышталізаваць уг, і я разумею, што з гэтай дзяўчынкай сябе многа хто з чытачак гэтай ман атаясамліваў. Яна такая тыповая шэрая мышка была, каторый зваліўся, каторый зваліўся.

каторый зваліўся прынц. Я ўсё-такі на гэта назі, ну збоку за гэтым назірала усё-такі. Я не не то што я не была шэрай мышкай ці штосьці, у мяне там даволі складаная ідэнтычнасць. я думаю, як усіх, То есць ёсць часы, калі ты на кані, калі табе кепска, але ээ, ну, у мяне іншыя ўмовы. па-першае зноў жа сацыяльныя, як бы, ну не будзем спойлерыць. ну, я у мяне шчаслівая, поўная сям'я, уг бацькі жывыя і здаровыя, І так і рэстаранная індустры- гэта не маё, але чаночнае дзяцінства, так, гэта вот элемент. ты вырашыла, сябе аддзяліць ад Евы, ад аўтаркі гэтай кніжкі, таму што ты хочаш быць сур'ёзнай пісьменніца, сур'ёзнай паэткай. а ўсё ж, гэта быў эксперымент, такі я правільна зразумеў, ці ўсё ж нешта іншае. Ім спрабую казаць, што Ева Вайтоўская - гэта сяброўка Барыса Акуніна, калі ты разумееш. Ну, таму што ну выдавец пераконваў мяне падпісацца сваім іменем для рэкламы, бо імя ўжо ёсць, Ну так Вось. Але мне было важна, каб гэта жанравая кніга, То бок, нават калі я штосьці з таго, што я пішу, пад сваім іменем пішу, горш, мне важна, каб гэтая кніга была асобна, таму што гэта вот моладзевы раман, гэта жанр, і ён павінен існаваць як бы сам па сабе, бо героі павінны жыць сваім жыццём, павінна быць там свая атмасфера, гэтая ўся. О, гэта з Браднагарскай станцыі Супер Значыцца. ну то бок сэнс такі, што а пры гэтым у мяне да гэтай кніжкі была нейкая гісторыя з літаратурай. Яна працягваецца пасля. Я ээ, калі да гэтай кніжкі гэта ўсё-такі было штосьці вельмі гетаўскае, такое маргінальнае, Зараз магчыма ў мяне больш шырокіх шлях у літаратуры. Я ўжо там набіраю нейкіх бонусаў. У любым выпадку мой шлях, ён будзе адрознівацца хутчэй за ўсё ад, ну, ад таго, што будзе ў гэтай кніге. Я проста не хачу, каб людзі блыталі, разумееш, І я таму хацела, каб нават асобна існавала, Свядома тут псюданім. Так вот, як бы, А ці ты плануеш напісаць нейкія яшчэ такія падлеткавыя раманы? У мяне ёсць пару задум, але разумееш, як бы гэта не акупаецца, то бок патраціць на гэта вельмі шмат часу. я зараз не магу. Я і то дапісвала проста з прынцыпа: ну што вот я ўжо не магла гэта пісаць у 18-м годзе, калі было двое дзяцей, бо гэта было вот канкрэтна. ну вот, маць пісьменніца, гораў сям'і, как там пры тым, што і муж пісьменніка, муж таксама трэба пісаць, Так вот, дзяцей перажангляваць з дзецьмі і гэта штосьці выпісваць, ну гэта цяжка. А такая ёсць ліс Манроу, каторая атрымала Нобеліскую прэмію, а як аўтарка кароткіх апавяданняў. І вот ёсць- не ведаю ці гэта ёсць фактам гісторыі ці гэта частка легенды- што яна не магла пісаць раманы таму што ў ёй было трое дзяцей. Яна магла вечарам замкнуцца там, настрачыць на 10 старонак і аслаць у Нью-Ёркер і атрымаць свой ганарар і пайсці купіць пялюшкі. А вот, сесці гэты раман. Маргарэт Мільчал напісала: "Знессеныя ветрам, калі зламала ці там пашкодзіла нагу і ляжала ў ложку". Угу, і ёй муж купіў машынку як бы да друкава, друкарку, То бок таксама як бы. ну пытанне, што яна проста не магла па гаспадарцы зхацца. таму яе быў час. так і нарадзіўся шэдэўр. А я як бы, ну, пры тым, што я ўключ, ну гэта цяжка Зноў жа як бы, калім мне будзе выбар, я ўсё-такі напэўна вазьму рэдактуру нейкага перакладнага твору які мусіць быць у літаратуры, Хаця б таму, што рэдакта рэдактарам плацяць. Вот да Давай паспрачаюся. Глядзі ты толькі, што сама сказала п хвілін таму, што гэта паспяховая кніжка У, але паспяховая не ў сэнсе грошай. А я разумею. Але другое, што чалавек, які будзе друкаваць гэтую кніжку там ці выдавецтва яно будзе разумець, што калі ты будзеш падпісвацца той самай Евай Вайтоўскай, а што гэта ўжо будуць купляць, таму, што ёсць імя І таму што яна не- я казала, не, гэта было пра Марыю Мартысевічу- што лічылася, што паколькі Марыя Мартысевіч ужо ёсць у літаратуры, то любую кніжку Марыя Мартысевіч купіць. Так я разумею, але ты стварыла паспяховую кніжку пад іншым імём. Але трэба тады быць закладнікам гэтага жанру. Я не ўпэўнена што я яшчэ хачу пісаць моладзевы раман. магчыма я напішу моладзі, у мяне ёсць дадума моладзевага раману, але ўжо ну проста, калі ў мяне складзецца час, вот абставіны што я змагу яго напісаць, я яго напішу. Ну, пакуль што абставін такіх няма і я нават не хачу іх ствараць, Ну таму што ну не знаю як бы гэта, як сказаць, а наколькі гэта множанне гісторыі ўвогуле прадуктыўнае, Вот разумееш гэта праца на забаўляльную індустрыю, Вось А як бы а слова індустрыя тут важнае, што гэта значыцца, Трэба, Трэба.

Трэба каб хтосьці захацеў каб я гэта зрабіла, забяспечыў мне ўмовы, прывабіў мяне. Мне здаецца што насамрэч, насамрэч, насамрэч, насамрэч.

насамрэч, насамрэч, ээ, як бы яка і з перакладам з'явяцца іншыя аўтары, каторыя будуць мець магчымасць, па-беларуску такое пісаць: ахвоту, ахвоту.

ахвоту, магчымасць і так далей. То есць ну тут як бы такое жанр сам па сабе. ўжо з'яўляюцца вельмі класныя кніжкі Соня, Соня Сстой ад Аляксандры Гук. Вельмі вот такая вот вельмі раю. Але там праблема, што вот гэта кніжка патрабуе парцягу. Яна маленечкая вельмі там проста відаць. аўтарка вырашыла, ну частачкамі выпускаць, тамамі, а не так як я ўсё разам Уг, разам Уг.

разам Уг. І яшчэ другі пункт я хацеў сказаць супраць тое, што атрымліваецца тут: амаль 900 старонак агулам атрымалася. і ну, вядома што раманы могуць быць і паменшы. І вось ты кажаеш, што патраціла столькі часу, што гэта складана, але ну вось, калі пісаць- не ведаю 200 сторонак, то можа не трэба, будзе шмат высілкаў. Ну, мне так падаецца пісьменнікам, Калі пісаць, калі пісаць такі сюжэт, 200 старонак, ты яго за вечар прачытаеш, табе не будзе чаго на раніцу рабіць, а трэба каб чалавек сеў. Гэта ж ну вялікая кніжка. Жо, гэта такое Уг Ладна. І трэцяе атрымліваецца, а ці паступалі прапановы сапраўды аб перакладзе гэтай кніжкі на нейкія іншыя мовы. Ці на іншых мовах існуюць нейкія падобныя з гэтай мангай творы. Ну, я вельмі перажывала, я спрабавала нават, дазвол узяць на гэтую франшызу нейкую, але там не атрымалася, І нам ніхто не адказаў. у выніку з Японіі Яны напэўна не лічаць кніжку канкурэнтам. манга за прададзе, запрадзеная ўжо кінасферу, Ага зразуме Ёсць. Я чытала некалькі рускіх раманаў жаночых, натхнёных гэтай мангай, дзе гэта не падпісана, але той жа сюжэты, Мне прычым гэта падказвалі фанаты, і гэта было вельмі кепска. Ну, то бок, гэта былі вельмі нізкая якасныя творы. Вось ну там, акурат калі гераіня атаясаміла сябе з гэтай вось вось.

вось Соні. ну, тое, што Соня, так у мяне Соня, А вось і. але з іншага боку гэта таксама я гэта разглядаю як вандраўны сюжэт. ужо Ну то, Ну то.

Ну, то бок ён ужо моцна паўплываў, і на іншыя, ну то бок ёсць ужо нейкія перайманні гэтай тэмы. Вось Ну, я баюся, што можа быць выдавецтвам замежным будзе мулець, што вот, гэта вот спісана з японскай мангіі, бо калі напрыклад беларускага не заўважылі, а умоўнае польскае могуць засудзіць, Ну навошта ім гэта. Я знала пра гэтую рызыку. Ну, зноў жа, я пісала: гэта не для грошай, грошай.

грошай. Вось ну, калі ўжо наступная кніжка, калі там нешта сур'ёзнае, я канешне буду ўлічваць, што яе могуць перакласці. не буду там алюзіі рабіць. жсё выдатна робіцца, Але як паказвае досвед таксама многія, ну многія мае калегі- некаторыя скажам так- спрабавалі пісаць кнігі, каб, ну, каб іх перакладалі, і ў выніку яны цярпелі такую вельмі моцную паразу таму, што не та балюча канешне тады, тады, тады [музыка]. [музыка].

[музыка]. ты таксама давала парады там ажну 10 кніжак маладому блогеру, А што трэба пачытаць, гэта так. Ну, я там школьнікі глядзяць, Я хацела да мне. ну, мне было цікава, я таксама дам тупасылку на гэтае відэа, таму што вельмі таленавіты я думаю. Так, мне таксама спадабалася, агулам паглядзець, і я хацеў таксама атрымліваецца, ну спытаць, што ты правіла. ну 10 не трэба, але напрыклад вось тры-чатыры нейкіх творы, якія ты правіла б пачытаць па-беларуску. Зараз я паспрабую, штосьці з карысцю да нашага рынка ж зрабіць. трэба. Мне вельмі спадаба, ну у сэнсе, штораз ужо мы тут. Па-першае, мяне вельмі ўразіла кніжка Зараславы Камінскай, вось па той бок пра акурат пра геймераў, пра тое, пра тое.

пра тое: як ну, як ну.

як ну, нібыта IT-кампанія піша гульню па беларускіх матываў беларускагай міфалогіі і што там вакол адбываецца, Там мультыжанр то бок, там ёсць і меладрама і дэтэктыў і трылер, крыху трылера. Вось не ўсім яна спадабалася, але мне здаецца, што гэта выдатнае жыт. вот менавіта і такое менавіта вот вельмі беларускае, што і пачытаць і задумацца і таксама торгае за нітачкі дзяцінства. Вось магу праіць сайт Таўбін, часопіса Таўбін. Чаму? Таму што калі вам падабаецца паэзія, вы можаце зайсці туды і проста пазнаёміцца з тым, якія зараз ёсць паэты беларускія і прагрэсіўныя, што яны пішуць. А і тады вот, калі гэты хтосьці з гэтых паэтаў будзе выдаваць кніжкі, вы зможаце ўжо зразумець, што вам гэтая кніжка трэба. Вот напрыклад да і там вельмі шмат дарэчы перакладаў сучасных іншых паэтаў Можам пачытаць. Вось вот наконт мне вельмі спадабалася анталогія Вільня беларускай паэзіі, каторую Дубавец уклаў. Гэта выйшла ў Локвінава ў Вільні. Гэта кніжка як бы Вільня ў беларускай паэзіі 20 стагоддзя стагоддзя.

стагоддзя. І гэта ўнікальная кніжка ў тым плане, што па-першае, мы прывыклі, што ў анталогіі, ў хрыстаматыі нейка цытуецца цэлы твор. Гэта не так, Мм. я стала параўноўваць школьныя хрыстаматы з арыгіналамі, і вельмі шмат вершаў, каторыя мы ведаем дзяцінства, насамрэч яны брэзаны вось так. Э Дубавец тут свядома, так Дубавец там свядома такі прыём выкарыстоўвае. Ён можа ўзяць не цэлы верш, а дзве страфы пра Вільню з Вялікага твора, напрыклад з Новай Зямлі, там рыўкі пра Вільню вось, ці з нейкага там вялікага твора нейкага аўтара, проста абрэзаць яго там да таго, што яму трэба, і там каментар: проста гэта фактычна ягона эсэ з устаўкамі тэкстаў. Ён там піша, што ну, як бы нейкую неабходную інфармацыю пра кантэкст гэтага верша, І гэта чытаецца проста ўсё як адзін наратыў пра Вільні, І сам каментар робіцца, робіцца.

робіцца роўназначным з вершамі, І гэта акурат вельмі добра. Калі вы хочаце пачытаць, навучыцца чытаць вершы, то Дубавец вельмі добры коўч, дастаўнік абавязкова анталогіі Вільня, І зараз ён дарэчы падкасты запісвае вакол гэтай кнігі, Так што як бы вот гэта другая, Я толькі з навінках спрабую. Вот: Юўгася Каляда, Перамена месцаў. Афігенцкая кніжка пра гомель Гася Яўгася Каляда, Перамена месцаў, месцаў.

месцаў. Вось, гэта кніжка плямбауме выйшла, А як бы яна афігенцкая ў тым плане, што гэта таксама жанравая кніга, але таксама з выхадам у нейкія глыбокія тэмы. Ну там дзве абсалютна розныя жанчыны ў цягніку мяняюцца месцамі. ну, там бо і так зручней, і аўтаматычна яны мяняюцца месцламі потым, І што з імі адбываецца? Адна з іх суддзя ў гомельскім судзе, а другая манікюрчыцца з з райцэнтра Угу, Ну і вот як бы, як яны. вот і гэта кніжка, ну яна нібыта жанравая, но насамрэч вельмі цікава зробленая, зробленая.

зробленая. Вось, і таму раеў, хто не чытаў яшчэ. І вот яшчэ дзве кніжкі тады, каб ужо зусім па навінках прайсці. Адну з іх я сама не чытала, але вельмі шмат пра яе чула і вельмі хачу. І не знаю як я яе прачытаю, бо там таксама 1тысяча старонак. І гэта не не такое лайтовае чытво. Гэта кнігі Якуба Воргі Такарчук. Гэта кніжка, за каторую фактычна аўтарка атрымала нобелеўскую прэмію літарату, Так, Так. І гэта кніга пра гісторыю Рэчы Паспалітай 18 стагоддзя, але не такую як расказваюць афіцыйныя, афіцыйныя, як бы версіі, гісторыкі, караце гісторыкі ў Польшчы. Ага, А гэта пра тое, што па-першае Рэч Паспалітая, гэта яшчэ і габрэі, яшчэ не вельмі простыя габрэі, а тыя, каторыя памянялі веру на хрысціянства і пры гэтага вот ачольніка іх секты фактычна. ну секты не ў сучаснам, напэўным значэнні, а ў такой ну гэтага руху, да гэта габрэі, каторых не прынімалі ні хрысціяне, ні габрэі, то бок, гэта людзі, каторыя самі сябе паставілі на мяжу. Так Вось і там яна насычаная шмат чым. Вот, і Марына шда пераклала наша зямлячка таксама Спружан. Вось тут прывітанне праз полес. Вось, і я яе сама яшчэ хачу пачытаць. Ну, па-польску я не рызыкнула, бо я б там палову не зразумела, а па-беларуску вот, вот, можа калі-небудзь дацягнуся. І пятая кніжка таксама таксама не чытала, ну, шмат пра яе чула, і вельмі хачу пачытаць Гэта успаміны, Гэта успаміны.

Гэта успаміны Беллышагал пра Марка Шагала. Я разумею Во дада Э. Ігар Крэпс пераклаў. Чаму я хачу гэта пачытаць? Таму што гэта вельмі блізка з тым, што я нядаўна рабіла. А мы з тавары юстыцкай з Вільні, Вільні.

Вільні зараз выдалі ў часопісе Бінім такі хронікі эмігранцкіх аўтараў. Мы выдалі ўспаміны Людмілы Канчэўскай праз яе дзяцінства і пра шлюб з Канчэўскім Ігнатам. І гэта расіянка, казачка, каторая трапіла ў Вільні, жанілася з беларусам і потым трапіла ў Польшчу і ў Польшчы напісала гэтыя мемуары пра сваю вот, пра гэтую ўсю сваю гісторыю. І мне здаецца што перакладанне жаночых мемуараў гэта вельмі важная штука, таму што гэта тэксты каторых, каторыя не заўважаліся раней. Угу, больш за тое, я чытала некаторыя цікавыя мемуары, каторыя ўжо сталі сталі.

сталі выдаваць па, выдаваць па.

выдаваць па выніках 90-х гадоў, І там нават з купюрамі, там нават з гэтага інтымнага жаночага дзённіку спрабавалі выбраць нешта грамадсказначнае, Самае інтымнае, самае прыватнае. наадварот, гэта зараз вельмі цікава. яно нас збліжае і паказвае нам гэтыя эпохі з гледзішча жанчын. а гэтага погляда, на жаль, мы не маем. Ну, так, яго не хапае, Так да І таму, карацей, вот, я б гэтыя кніжкі параіла. ну, скажам так, дзве з іх. я нават аванс сам раіў, патаму што я знаю, што я хачу іх пачытаць. Ведаеш што я тут таксама схацеў, А у гаразлівым пацалунку таксама шмат, шмат м аўтараў узгадваецца, розных часоў, і гэтак далей. І ёсць такія модныя. вось, я выпісаў проста пяць аўтараў, А і ёсць такая модная штука, калі я, ты павінен выбраць з двух аднаго, і потым застанецца нейкі фіналіст. Зразумела, Давай. А і проста будзе, зразумела, Я гэта ўсё, некаторыя з з гаразлівага пацалунку амаль што Аэкіры ці Караткевіч. Ну, Караткевіч, давай Добра. Караткевіч, ці Дыкінц, ці Дыкінц.

ці Дыкінц Караткевіч Караткевіч.

Караткевіч, Караткевіч ці Шамякін Караткевіч, Караткевіч ці Быкаў Караткевіч. Добра І Караткевіч і Останн.

Супер, А дзякуй. тады перамагла, Перамоў Каратке, усё прайграў. Я вось пакідаў, пакідаў гэты остын. Колькі наогул ты сама чытаеш, І гэта не пра рэдактуру, а менавіта кніжкі, якія ты сама хацела б пачытаць і сама там любіш перачытваць. Магчыма у цябе ёсць там, не ведаю, у дзень хаця б 10 старонак пачытаць, нешта такое. Для мяне гэта такі момант Часам здаецца, што чу пісацель, а не чытацель. Раней я чытала. дзіцінстве чытала вельмі шмат. Потым быў філфак, ну, само сабой так. А потым была магчымасць, дакладней, абавязак чытаць як крытыка. Угу, І цяпер знаеш, цяпер знаеш.

цяпер знаеш, я шмат не чытаю, але я чытаю. я спажываю шмат, шмат.

шмат інфармацыі іншым чынам, то ў сэнсе, што часам мне не трэба чытаць кніжку, Я магу, я толькі прагартаць, каб разумець пра што яна. Часам я магу прачытаць крытыка, катораму давяраю, і потым удакладніць штосьці па тэксце. І я лічу гэта нармальным, таму што не варта траціць час на ўсе кніжкі, каторыя да цябе трапляюць, як ну таму што я з імі працую. Але ну, тут, вот, мы вот бачыш, вот палічка, Так у мяне значыцца зараз час адкладзенага чытання. То бок ёсць людзі, каторыя збіраюць бібліятэкі і не чытаюць іх, і яны мараць, што яны калісьці пачытаюць. Мне ў кожным на хутары, ў нас у кожным памяшканні ёсць э ну у тым, што адрамантавана яшчэ няма, ну, у сэнсе рэмонта яшчэ няма, ну будзе. У мяне ёсць калекцыі, і вось гэта напрыклад калекцыя для людзей, каторыя могуць прыехаць да мяне ў госці і я ім рэкамендую, пачытаць гэта Уг, гэта, а вот, а над нашым аператарам стаіць увогуле поўнае сабране Дыкінса, каторае я ўзяла ў спадарыні Юліі, вядомай культуролага. Вось, і ёй за гэта вялікі дзякуй, таму што я да кінцаў дзінцва ўсяго перачытала. І цяпер ў мяне мама проста, вот, яна зараз шмат тут адпачывае, Яна гэта ўсё чытае, яшчэ яе не хапае, яна бібліятэку ездзіць. І я проста таксама мару, што аднойчы ўсё пабудую, працую і а лягу і буду перачытваць Дыкінса, каторы стаіць тут, Або вот тут, вот як бы там і Дэкамірон стаіць спісаны з філфака і Борхес, то есць гэта ўсё чытанае ўжо. але я лічу Ніл Гейман. мне не падабаецца, но гэта на тых хто я яго не выкідваю, проста дзеля тых, хто любіць фэнтэзі. там стаіць цалкам уся рублеўская, каб о рублеўскую я люблю, да Арлова стаіць пару кніжак. таму што я лічу, што гэта нармальнае летняе, такое чытво для разумных людзей, каторыя могуць тут адпачываць. у мяне ў доме, у хаце, калекцыя крэзна знаўчай літаратуры, то бок па Паалессесь, ўсё там я складаю, Угу, Вось і там ёсць такі украінскі раман, напэўна паўтарыся старонак, Сама такая здаровая кніжка, там такая жаночая сага, яна нудная вельмі, Но я часам яе таксама чытаю, Сэстры Рыбчынскі называюцца. А вось, ну проста, гэта не мая гісторыя, Мне нічога там не адгукаецца, але я спрабую вот як часам пачытаць. Вось ёсць у нас вот у летняй кухні- я буду збіраць бібліятэчку пра кніжкі, пра кветкі, Вось У да Так што там стаіць радыётаратура, дата. Ну караце сэнс такі, што я такая не тое, што я шмат магу чытаць, но зараз я вот больш раарганізоўваю жыццё, каб штосьці чытаць. Ну і ў Мінску там бібліятэка ўжо больш заточная пад працу, Так У слоўнікі, даведнікі, нейкія анталогіі, Мне вось цікава стала. а пра радыё Ад таты: Я пабачыў тут дзеці як паклалі таксама там нейкі нататнік быў, такі стары шытак агульны, і там было намаляваныя нейкія схемы і напісана на самім сшытку радыё. І я адразу згадаў- можа з-за гэтага ты і назвала сваё жырадыё Марыйка, Не радыё Марыйка, Я назвала свай Жыжэ, таму, што, таму, што гэта самае было, радыё Марыя ёсць. Ну так, вось у мяне там экуменічная прапаганда, Там яшчэ падзагаловак быў калісьці, Ну у сэнсе, у сэнсе.

у сэнсе, што гэта прапаганда ну толькі маіх поглядаў, а радыё, так гэта важная частка Дарэчы. вось тут пачыналася гэтая гісторыя. сям'і бацька радыёаматар і радыёаматар, і

радыёаматар, і ён, ён не атрымаў вышэй яшчэ адукацыі, але ён такі тэхнічна вельмі адораны быў, І ён вот акурат у 60-я70-я, калі вот ён быў школьнікам, 60-я больш, так там пайшла, вот гэта вот дзвіжу савецкая з гэтымі тэхналогіямі. Ён зрабіў такое, купіў першы канструктар, такі быў, як прадаўся савецкі, такое радыё, невялічкае радыё, каторае ўтрыкалася, гэтую разетку, само забыла, як называецца гэта фірма І карацей. і вот у летняй кухні тут ён сядзеў і ягопаў, а яно, ўсё не гэта самае. У мяне зараз таксама сын паяць, літаваць вучыцца, І ён там усё яго не атрымліваецца, ён плача, і ён там сядзеў у корпа, усё гэта радыё не працавала, Ён там там.

там падле, і бабуля не вытрымала, яна там ціпа ў печыцы штосьці рабіла. Да ты мяне на гэта на паляшускай мове, да ты мяне заўбаў з тым радыё, І яна так бярэ гэтую качаргу І пагэтаму радых. Яно запрацавала. Яно працавала гадоў 30, і я яшчэ маленька яго слухала таксама яшчэ ў Мінску, Так што карыце во такая гісторыя. Да то вельмі добра. мы пачалі з Броннай гары і скончым таксама ёй. А дзякуй вялікі за вельмі цікавую размову. Спадзяюся, што ты не стамілася сам размаўляць. Вельмі было цікава, Вельмі цікава было. Дзякуй усім, хто нас паслухае. Дзякуй, што вы нас падтрымліваеце І пабачымся. Дзякуй яшчэ раз. Шчасліва Угу, Усё Да пабачэння.