I боль, і прыгажосць...

 

Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў

КНІГАРНЯ ПІСЬМЕННІКА

Выпуск 73

IБОЛЬ, IПРЫГАЖОСЦЬ..

Выбраныя творы паэтаў Еўропы і Амерыкі ў перакладах Лявона Баршчэўскага

Мінск

Выдавец Зміцер Колас 2016

УДК 821(100)-!

ББК 84(0)-5 Mil

Серыя заснаваная ў 2009 годзе.

Ill 1 I боль, і прыгажосць...: выбраныя творы паэтаў Еўропы і Амерыкі ў перакладах Лявона Баршчэўскага. — Мінск: Выдавец Зміцер Колас, 2016. — 454 с. — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў «Кнігарня пісьменніка» ; вып. 73).

ISBN 978-985-6992-86-8.

Увазе беларускага чытача прапануецца беспрэцэдэнтная аўтарская анталогія паэзіі Еўропы, Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, у якую ўключаныя каля 250-ці твораў ста розных паэтаў, перакладзеныя Лявонам Баршчэўскім болып як з трыццаці моваў.

УДК 821(100)-!

ББК 84(0)-5

ISBN 978-985-6992-86-8.

© Баршчэўскі Л. П„ пераклад вершаў, уступнае слова, звесткі пра аўтараў і творы, 2016.

© ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў», 2016.

© Афармленне. Выдавец Зміцер Колас, 2016.

ЧАРЫ БОЛЮ I ХАРАСТВА

Слова перакладчыка

Рытмічны спеў, вершаваны радок чараваў людзей, напэўна, ад самага пачатку роду чалавечага. Ён набліжаў людское да боскага, ён прымушаўверыць, натхняцца і... баяцца. Так яно было ў высечаных у камені ды выціснутых на гліняных дошчачках вершаваных творах старажытных егіпцян, шумераў, акадцаў, фінікійцаў, хурытаў, хетаў. Так яно было і ў запісаных на скрутках папірусу ці пергаменту паэтычных тэкстах Кнігі Кніг Бібліі. Ідучы ад слова прамоўленага, а потым запісанага, старажытныя паэты Усходу досыць рэдка сягалі да глыбока-інтымнага, асабістага, а імкнуліся гаварыць не столькі ад сябе, колькі ад імя людской грамады. У старажытных грэкаў усё было інакш: спевы пад суправаджэнне ліры або флейты былі прасякнутыя ўласным болем або захапленнем вершатворца-песняспеўцы. Так нараджалася еўрапейская паэзія, з яе нязменным і неадольным абвостраным адчуваннем пакут і хараства, болю і прыгажосці. Збольшага ў такім выглядзе яна перавандравала і ў абедзве Амерыкі.

Гэткую паэзію я ўпадабаў змалку: напачатку захапіўся чытаннем Чукоўскага, Маршака, а потым ім на змену прыходзілі Гётэ, Байран, Петрарка, Гайнэ, Міцкевіч, Верлен, Дэбялянаў, Акуджава, Врхліцкі, Багдановіч, Караткевіч... Усе яны, апроч двух апошніх, пісалі не па-беларуску, і мне хацелася іх перакладаць «памацаць», як яны гучаць на нашай мове. Вучачыся ў школе, вядома, не адразу на тое наважыўся: першыя мае спробы пераствараць паэзію па-беларуску былі скіраваныя на творы нямецкамоўных паэтаў, што жылі ў савецкай імперыі Фрыдрыха Больгера, Ёгана Варкентына, Зэпа Эстэрайхера... Перакладаў я тады і рускага савецкага класіка Уладзіміра Маякоўскага. Да вершаў Гайнэ,

што назывзецца, «саспеў» у дзясятым класе, а Гётэ, Байрана ды Міцкевіча пачаў перакладаць ужо ў студэнцкія гады. Аматарскія заняткі паэтычным перакладам, можа, і не перараслі б у нешта сур’ёзнейшае, калі б у 1984 годзе Сяржук Сокалаў-Воюш не завёз у Мінск (а я ў той час працаваў у родным Полацку) колькі маіх вершаваных спробаў і не паказаў іх Мэтру Васілю Сёмуху. Тут я атрымаў па заслугах: Сёмуха раскрытыкаваў амаль кожны радок маіх «тварэнняў». He менш патрабавальны ў сваіх ацэнках быў іншы тагачасны рэдактар выдавецтва «Мастацкая літаратура», светлай памяці Валянцін Рабкевіч. Пасля гэтага нават пахвальныя словы Рыгора Барадуліна мяне не надта пераконвалі: усім было вядома, як Рыгор Іванавіч (яму таксама вечная памяць!) любіў падтрымаць пачаткоўцаў пагатоў сваіх землякоў.

I тут да сваіх сістэматычных заняткаў рознымі замежнымі мовамі я дадаў яшчэ больш упартыя заняткі роднай мовай: у маёй хатняй бібліятэцы адзін за адным пачалі з’яўляцца слоўнікі Насовіча, Ластоўскага, Бялькевіча, Растаргуева, Сцяшковіч, Янкоўскага, Сцяцко; калектыўныя слоўнікавыя працы нашых сучасных акадэмічных і ўніверсітэцкіх лінгвістаў. Незаменнымі дапаможнікамі на пачатку былі «Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў» Міхася Клышкі, а таксама фальклорныя зборнікі Федароўскага і Сержпутоўскага, салідныя тамы акадэмічнай серыі «Беларуская народная творчасць». 3 алоўкам у руках я чытаў-перачытваў мастацкую прозу Гарэцкага, HopHara, Калюгі, Брыля, Адамчыка, Стральцова. Арлова, Мудрова, паэзію і пераклады Купалы, Дубоўкі, Пушчы, Куляшова, Гаўрука, Разанава, Мінкіна, тых жа Барадуліна і Сёмухі... Урэшце я адчуў, што магу брацца за больш сур’ёзную перакладчыцкую працу. У выніку ў 1988 годзе акурат да майго трыццацігоддзя у маім перакладзе выйшаў зборнік вершаў і зонгаў Бертальта Брэхта, яшчэ праз чатыры гады зборнік лірыкі Нікалаўса Ленау. Частка зробленых у канцы 1980-х на пачатку 1990-х гадоў вершаваных перакладаў друкавалася ў перыёдыцы: газетах «ЛіМ», «Наша слова», часопісе «Полымя», альманаху «Далягляды»... Пазней

дадаліся публікацыіў «Крыніцы», альманаху «Annus Albaruthenicus», яшчэ пазней у «Дзеяслове». Ды шмат якія пераклады не друкаваліся нідзе. Сабраўшы да кучы ксеракапіяваныя старонкі і выразкі з даўнейшых публікацый, лісткі з накрэмзанымі колісь радкамі, вырашыў я хоць частку з іх скампанаваць у кніжку... Вось жа, дарагі Чытач, памяркуй сам, што і як яно ў мяне атрымалася. Калі ёсць магчымасць параўнаць мае тэксты з арыгіналамі, я Табе спрасціў задачу: кніга выдаецца (што ў нас у Беларусі здараецца не так часта) у выглядзе «білінгвы», а хутчэй, нават «мультылінгвы». За любую ж угрунтаваную і зычлівую крытыку буду толькі ўдзячны гэтак як я ўдзячны вышэйпамянёным маім Настаўнікам, пакаленням маіх ліцэістаў і маёй сям’і.

Лявон Баршчэўскі, на Каляды 2015-16 г.

2АПФП

(лер. 630 л.Х. 570 л.Х.)

1

ПоікіХ60роу’ dOavdx’ ’Асрробіта, лаі Діор, 5оХ6лХоке, Хіааораі а£ А р’ аааіаі рг|т’ övlaiai ddpva, лбтуіа, 0üpov

dXXd тбіб’ еХ0’, аі' лота катершта тар Ёрас; av6a<; dloiaa лг|Хоі

ekXvec; латрор 6ё öopov Хілоіаа Xpvaiov ё|Х0е<;

арр’ ünaa(sv^aiaa-KdXoi 5ё a’ dyov wkeec; arpovOoi ЛЕрі yap psXalvap nÜKva Sivvevtep лт£р’ cm' wpdvw ai0Epop 5ta psaaw.

afya 6’ e^kovto, av б’, ш цакаіра рЕібіаіоаіа’ äOdvarwi лроашпші ЛР^е ’ ötti 5r|VT£ лЁлоуОа кштті

6r|ÜT£ каХг]рці

кштті цоі pdXurra OeXw y£V£a0ai paivoXai Ovpcoi, 'riva 6r|VT£ ПеіОш раір’ äyr]v £<; adv фіХбтата тіс; а’, w

Талф ’, аб(кг|аі;

ка'і ydp аі cpfivyEi, тахЕшр біш^Еі, аі ÖE бйра pf] öeket’, dXXd dwoEi, al 6e pf] cpiXEt, тахЕіос; <ptXr|a£i,

KWÜK £0£Xoiaa. ’

eX0e poi каі vvv, xaXenav 6e Xvaov

£K pEpipvav öaaa 6s pot тЁХЕаааі 0vpop Ipeppei teXeoov, av 6 ’ аата avppaxoc; Ёаао.

САПФО

(к. 630-570 гг. да н. э.)

1

Прад табой чало хілю, Афрадыта, Зеўсава дачка што ў цянёты вабіш;

Неўміручая, я малю: ты смуткам

Сэрца не рві мне,

А сыдзі з вышыняў зноў, як калісьці:

Голас мой тады з далячынь ты чула

I бацькоўскае пакідала неба, Як я прасіла.

Птушкі хіжыя калясніцу неслі

Залатую па-над зямлёю чорнай,

I раз-пораз лопат магутных крылаў Чуўся ў паветры.

Прамяністую, я цябе пазнала -

Неўміруча-ўсмешліва і лагодна

Ты спытала, штб ад цябе хачу я,

Штб мяне цвеліць,

Хто агонь журботы ўва мне раздзьмухаў,

I каго Пейто, багіня спакусаў,

Мне прывесці мае, і хто Сапфо так

Змусіў пакутваць?..

Што ўцякае?.. Сама будзе следам бегаць!

He бярэ дароў?.. To з дарамі прыйдзе!

He кахае?.. Дык закахаецца моцна, Хоць і міжволі...

Дык сыдзі ж і сёння з прыступак трона:

He дазволь змарнець мне ў журбоце дзікай У нялёгкай гэтай страшэнна хвілі

Дапамажы мне!

2

ФаІУЕтаі pot Kqvoq ’іоос, 0ёоюіу EppEv’ wvqp, оттір Evdvriöc; toi ioddvEi каі nXdotov adv cpwvEi-

oaq олакооЕі

каі y£Xaiq[aq] ІрЁроЕЧ то p’ q pav Kapdiav ev OTq0£aiv ЁлтоаюЕУ.

wq ydp £q o’ i'6w ßpoxE’, wq p£ <pwvqa’ ov6’ ev et’ eikei,

äXXa кар p£v yXwoaa says, Xehtov 8’ аотіка XP^¹ ™P ünadsdpopaKsv, önndTsaot 6’ oddsv öpqpp’, Ёліррорßsioi 6’ акооаі,

d 5e p’ tdpwq какхЁЕтаі, трброр 6e naioav aypsi, хХсоротЁра 6e noiaq Eppi, TE0vaKqv 5’ dXiyw nidfivqq cpaivop’ sp’ aÖTai-

äXXa näv тдХратоу, ёлеі |каі n£vqTa[...]

4

[...]doT£p£q p£v dpcpl KaXav OEXavvav а\|/ алокраптоюі cpdEvvov Eiöoq, оллота лХг]9оюа раХюта Xdpnq

ydv [Елілаіоау].

27

O] і p£V innf|WV OTpÖTOV, o’i 6Ё лЁобшч oi 6Ё vawv cpaia’ Ёл[і] ydv рЁХаі[у]ау £]pp£Vai KdXXlCTTOV ЁуШ 6Ё Kfjv’ OT­

1. TO) Ttq ёратаі.

2

Роўным богу мне падаецца ў шчасці Чалавек, які, гэтак блізка-блізка Седзячы з табой, твой пяшчотны голас

Слухае ўважна.

I цудоўны смех. У мяне пры гэтым Перастала б сэрца адразу біцца.

Як цябе я ўбачу больш не магу ўжо Вымавіць слова.

Мой язык імгненна дранцвее, хваляй Лёгкі жар пад скураю прабягае;

Вочы ўжо не бачаць. А вушы чуюць Звон несціханы.

Пот з мяне гарачы цячэ, дрыжу я, Ззелянела ўся ужо нават болей За траву. I маё жыццё нібыта Скончыцца мусіць.

Ды цярпі, цярпі: ўжо далёка надта Ўсё зайшло...

4

.. .Поўню пекную атачаюць зоркі Твар, што ззяе, бы ў покрыва ўкруцілі, Каб яна адна ўсяму свету поўнай Славай зіхцела.

27

Конніца камусьці, камусьці пяхота, Трэцім зграбныя караваны суднаў...

А як мне, дык на зямлі наймілейшы Толькі каханы.

nd]ух^ S’ Evpapsp ovvetov nor|aai

mi]vTt t[oü]t’ä yap ttoXv л£ракЁ0оіаа каХХор [av0]pwmi)v’EXEva [to]v dvSpa

tSv [navap] tarov,

каХХ[ілоі]о' sßa Tpoiav пХЁоі[аа kwv6[e па]і6о<; oüSe cpiXwv ro[K]f]wv nd[pnav] £pvda0[r|], aXXdnapdyay' avrav

zav аЁкоі] oav

Kvnptp£ÜK]apnTov yap [  

.... ] tk; Koucpwq t[......

ка]ц£ vüv AvaKTopi[a<; ö]v£pvai

o’ oü] napEioloac;,

Td]p KE ßoXXoipav spaTÖv te ßapa K]apapvypa Xapnpov i'ör)v яроашто r] rd AvSwv аррата Kav önXoiai

KsaSopjdxEVTap.

si pev i6]p£v ov Suvaxov yEV£O0ai

Хфат’] öv’ dv0pwnoic;, пвбЁхгр 5’ äpaaiqai, [twv keSeixov Ёаті ßpoxoioi Xwov]

[q XfiXdOsaOai.]

Згодзіцца са мной той, хто вочы мае: Вунь, Алена, найпрыгажэйшая ў свеце, Узяла ды свайго пакінула раптам

Слаўнага мужа.

Паплыла яна на ладдзях у Трою, Пра дачку, бацькоў забыўшыся толькі Чарам паддалася багіні Кіпрыды -

Ў вір паляцеўшы...

Розум хісткі мае [жанчына] лёгка [Дазваляе звабіць сябе каханню].

Пра цяпер далёкую Анактарыю

Мне прыгадала

Нечакана тая багіня мілосці Пра хаду прыгожую ды аблічча, Што мілей мне ад калясніц лідыйскіх 3 тым іхнім бляскам.

Ведаю, што здзейсніцца ўсё не можа На зямлі, як хочаш. Дый доля дружбы Ад мінулай любові не дасць забыцца,

Сэрца натоліць.

Са старагрэцкай.

ANAKPEQN

(nep. 572 п.Х. nep. 485 л.Х.)

43

[«]Ау£ 6f] ф£р ' f|piv, d) nai, KsXsßrjv, окшс; apuariv npoma), rd p£v Sek ' Ёух^ üSaxoc;, rd hevte 6' olvou Kudöovc;, dx; dvußpiarwc;

dvd 6eüte ßaaaappcRO.

Ays Spure, рркЁг' OVTW naraywt te KdXaXprwi Skv9ikt]v tooiv nap' oi'vwi цеХетйцеч dXXd каХоіс; vnonivovTEc; ev vpvoi<;[»].

44

ПоХюі p£V T]plv f]6r] крота<роі карг] te Xevkov, Xapifooa 5’ ovket’ qßq napa, yqpaXsoi 6’ öSovtec;, yXvKEpoü 6 ’ oüketi лоХХор ßtörov xpövo«; ХвХЕілтаі.

öiä таіп’ ävaaraXu(a) öapä Taprapov SeSoikwc;Аі6еш ydp sart Ssivöc;

pvxö<;, äpyaXsr) 6 ’ ec; aüröv Käroöoc;каі yap ETolpov Karaßävn pf] ävaßfjvat.

АНАКРЭОН

(к. 572к. 485 гг. да н. э.)

43

«Хлопчык, прынясі мне келіх Асушу яго імгненна!

Размяшай вады ў ім дзесяць I віна яшчэ пяць частак, Каб крыху мне быць вясёлым, А не п’яным, як вакханкі.

Прынясі нам келіх зноўку: Мы не будзем напівацца, Нібы скіфы, ды галёкаць. Дзеля ўцехі вып’ем трошкі

I вясёла заспяваем».

44

Скроні ўжо мае сівыя, I блішчыць мой чэрап голы Ўсмешак моладзь болып не дорыць. Рэдкія зжаўцелі зубы, Ад жыццёвых насалодаў

Мне малы драбок застаўся.

Вось таму я і рыдаю Перад Тартарам у жаху! Бездань страшная Аіда, Цяжкая туды дарога: Хто сыходзіў ёй аднойчы, Ўжо не вернецца ніколі.

ПшХе 0рг)ікіг|, ті öf] це Xo^öv öppaotfv] ßXenovoa vt]Xeö>p ipsoys«;; Sokeeic; 6e p’ ovSev eiSevai ao<pöv;

1'061 roi, каХшр p£v äv toi töv xaXivöv EpßäXoipi, f|vla<; 6’ exwv атрЕіроіці [o’] äpcpi ТЕррата брбцоо.

vüv 6e XEipwväp T£ ßooKEai Kovcpa T£ окіртйоа naiCstc;Se^iöv yap lnnonEipr]v oÜK £X£i<; EnspßaTqv.

Што ж, фракійская кабылка, На мяне глядзіш ты скоса I чаму ўцякаеш? Можа, Думаеш: някемны я?

To павер, цябе я спраўна

I спакойна зацугляў бы -

3 лейцамі ў руках як трэба Кіраваў бы я табой.

Пасвішся яшчэ ты сёння, Жвава гойсаеш па траўцы, Бо пакуль што вершнік хвацкі He знайшоўся на цябе.

Са старагрэцкай.

GAIUS VALERIUS CATULLUS

(87-54 BC)

EX: CATULLI VERONENSIS LIBELLUS

V

Vivamus, mea Lesbia, atque amemus, rumoresque senum severiorum omnes unius aestimemus assis! soles occidere et redire possunt: nobis cum semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda. da mi basia mille, deinde centum, dein mille altera, dein secunda centum, deinde usque altera mille, deinde centum, dein, cum milia multa fecerimus, conturbabimus ilia, ne sciamus, aut ne quis malus invidere possit, cum tantum sciat esse basiorum.

VII

Quaeris, quot mihi basiationes tuae, Lesbia, sint satis superque. quam magnus numerus Libyssae arenae lasarpiciferis iacet Cyrenis, oraclum lovis inter aestuosi et Batti ueteris sacrum sepulcrum, aut quam sidera multa, cum tacet nox, furtivos hominum uident amores: tam te basia multa basiare vesano satis et super Catullo est, quae nec pernumerare curiosi possint nec mala fascinare lingua.

ГАЙ ВАЛЕРЫЙ КАТУЛ

(87-54 гг. да н. э.)

3 «КНІГІ КАТУЛА ВЕРОНСКАГА»

V

Будзем, Лесбія, жыць і мілавацца, He зважаць на ўсе тыя пагалоскі, Што вакол нас чародамі віюцца. Хай заходзіць жа і ўзыходзіць сонца Нам аднойчы дзень падаўся кароткім, Ноч затое стала бясконца доўгай.

Падары мне тысячу пацалункаў, Потым сотню і тысячу другую, Потым новыя тысячы ды сотні!

Потым іх налічыўшы многа тысяч: Нават можам заблытацца няважна! Толькі кепскія людзі могуць іншым, Хто цалуецца так, зайздросціць злосна.

VII

Знаеш, Лесбія, колькі пацалункаў Губ тваіх мае вусны задаволяць? Там, дзе малачаі ў пясках лівійскіх Атачаюць Кірэну, дзе Юпітэр Храм свой мае і дзе магіла Бата. Зорак сонм убач, што глядзяць уночы Моўчкі на таемнасць змовы каханкаў Ведаць будзеш колькасць тых пацалункаў, Што да ласкі прагны Катул атрымаць хацеў бы, Каб зайздроснік не вылічыў цікаўны, Каб язык звяглівы не распусціўся.

LXXXV

Odi et amo, quare id faciam, fortasse requiris, nescio, sed fieri sentio et excrucior.

LXXXVII

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam vere, quantum a me Lesbia amata mea est;

nulla fides ullo fuit umquam foedere tanta, quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.

CIX

locundum, mea vita, mihi proponis amorem hunc nostrum inter nos perpetuumque fore. -

Di magni, facite, ut vere promittere possit atque id sincere dicat et ex animo, ut liceat nobis tota perducere vita aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

LXXXV

I ненавіджу й люблю. Як так? Дарэмна пытаеш. He адкажу адчуваю й моцна пакутую з тым.

LXXXVII

Іншых жанчын не знайсці, абдораных шчодра мілосцю, Лесбія, гэтак як я моцна кахаю цябе.

Бо тых дамоваў няма ці хоць якіх абяцанняў, моц у якіх за маю болей любоў да цябе.

СІХ

Ты абяцаеш, жыццё маё: радасці поўнай мусіць быць наша мілосць ненасытнай і вечнай.

Каб яно гэтак было, о вялікія, нам паспрыяйце, шчыра засведчыце, што гэта ўсё чыстая праўда, дайце магчымасць усю нашага рэшту жыцця ў лучнасці вечнай пражыць, што нам любоў асвяціла.

3 лаціны.

ANONYM

(12.Jahrhundert)

Du bist min, ich bin din, des solt du gewis sin, du bist beslozzen in minem herzen, verlorn ist das sluzzelin: du muost immer drinne sin.

НЕВЯДОМЫ АУТАР

(XII ст.)

***

Ты са мной, я з табой Вер мне, мілы сябра мой. Зачыніліся дзверцы Ў маім сэрцы, Згубіўся ключык назаўжды Цяпер там будзеш вечна ты.

Са стараверхненямецкай.

ANONYM

(12. Jahrhundert)

Kume, kum, geselle min, ih entbite harte din, ih entbite harte din, kum, kum, geselle min!

süezer, rosenvarwer munt, kum und mache mich gezunt, kum und mache mich gezunt, süezer, rösenvarwer munt.

НЕВЯДОМЫ АУТАР

(XII ст.)

***

Ты прыходзь, мой дарагі Я марнею ад тугі.

Я марнею ад тугі -

Ты прыходзь, мой дарагі!

Быццам ружа, пекны рот, Дай спачыну ад турбот. Дай спачыну ад турбот, Быццам ружа, пекны рот.

Са стараверхненямецкай.

GIRAUT DE BORNELH

(c. 1138-1215)

[ALBA]

Reis glorios, verais lums e clartatz, Deus poderos, Senher, si a vos platz, al meu companh siatz fizels ajuda, qu’eu non lo vi, pos la nochs fo venguda, et ades sera 1’alba.

Bel companho, si dormetz o veillatz? Non dormatz plus, suau vos ressidatz, qu’en orient vei lestela creguda qu’amena.l jorn, qu’eu Гаі ben coneguda, et ades sera 1’alba.

Bel companho, en chantan vos apel: non dormatz plus, qu’eu aug chantar 1’auzel que vai queren lo jorn per lo boscatge, et ai paor que.l gilos vos assatge, et ades sera 1’alba.

Bel companho, eissetz al fenestrel, et esgardatz las ensenhas del cel; conoisseretz si.us sui fizels messatge: si non o faitz, vostres n’er lo damnatge, et ades sera 1’alba.

Bel companho, pos mi parti de vos, eu non dormi ni.m moc de ginolhos, ans preguei Deu, lo filh Santa Maria, que.us mi rendes per lejal companhia, et ades sera 1’alba.

ГІРАЎТ ДЭ БАРНЭЛЬ

(к. 1138 1215)

АЛЬБА

«Прашу цябе, о слаўны Божа мой, Каб сябру ласкай дапамог Сваёй Жывым-здаровым надалей застацца: Ён вечарам з каханай меў спаткацца, А хутка ж развіднее!

Мой сябра, бачыш ззянне зоркі той, Што Госпад запаліў па-над зямлёй, Падаўшы знак світанню набліжацца? Бяжыце! Час даўно вам развітацца, Бо хутка развіднее!»

Мой сябра! Небяспечны гэты час: Птушыны спеў ужо ляціць да вас Цераз лясы, бары, лугі ды нівы Заспець супернік можа вас раўнівы Ўжо ж хутка развіднее!

Мой сябра! Ноч я цэлую не спаў, Укленчыўшы, малітвы прамаўляў Айцу Нябеснаму прад абразамі Каб мне навек не развітацца з вамі... А хутка развіднее.

Мой сябра мілы! Хто ж казаў мне сам, Каб пільнаваў я, стаў аховай вам?

На гэта згодны я днём, ноччу кожнай. Нашто ж вы робіце вось так неасцярожна? Ах, хутка ж развіднее!»

Bel companho, la foras als peiros. me prejavatz queu no fos dormilhos, enans velhes tota noch tro al dia; aras no.us platz mos chans ni ma paria, et ades sera 1’alba.

Мой сябра слаўны! Каб такой начы He скончыцца й мілосці не ўрачы! Пяшчотаў столькі, што не час палохаць Супернікам хоць бы й прыйшоў самохаць... Хай хутка й развіднее!

Са стараправансальскай.

BERTRAN DE BORN

(c. 1140a.1215)

Si tuit li doil e-il plor e-il marrimen E las dolors e-il dan e-il chaitivier Qbm hanc agues en est segle dolen Fossen ensems, sembleran tuit leugier Contra la mort del jove rei engles, Don reman pres e jovenz doloiros Escurs e tieins e negr’ e tenebros, Sems de tot joi, plens de tristor e d’ira.

Dolen e trist e plen de marrimen Son remasut li cortes soudadier E-il trobador e-il joglar avinen: Trop an e Mort agut mortal guerrier Qe tout lur ha lo joven rei engles Vas cui eran li plus larc cobeitos.

Ja no er mais ni no crezatz q’anc fos Ves aqest dol el segle plurs ni ira.

Estenta Mortz plena de marrimen, Vanar te potz qe-1 meillor cavalier As tout del mond c’anc fos de nulla gen, Qar non es res q’a pretz aia mestier Qe tot no fos el joven rei engles;

E fora miels, s’a Deu plagues razos, Qes el visqes el qe maint’autr’enoios Q’anc non feiron als pros mas dol e ira.

БЕРТРАН ДЭ БОРН

(к. 1140-да 1215)

***

Час гэты поўны смутку і бяды, А цяжкіх стратаў нам не падлічыць На свеце гэтым аніколі. Ды Бяда найгоршая ў дзвярах стаіць To гібель маладога караля.

I так душа па ім баліць ва ўсіх, што дзень азмрочаны нібы прыціх і цэлы свет запоўнены тугою.

Вунь ваяры смуткуюць ад бяды, I сэрца барду слаўнаму баліць. Цыркач бядуе-тужыць малады, А Смерць усмешкай радаснай зіхціць Дагнаўшы маладога караля, Што так падданых шанаваў сваіх! Ніколі больш не знаў пакут такіх Наш век цяжкі, запоўнены тугою.

Дык цешся ўжо, віноўніца бяды Смерць ненажэрная! А свету не забыць Ахвяры гэткай слаўнай, бо заўжды Вянок любові прагнуў так абвіць Чало у маладога караля.

Ды лёс не смелых беражэ, а тых, Хто звыкся быць за спінамі другіх, Харобрым поўнячы душу тугою.

D’aqest segle flac, plen de marrimen, S’amors sen vai, son joi teing mensongier, Qe no-i a ren qe non torn en cozen;

Tot jorn veiretz qe val meinz oi qe ier. Chascuns se mir el joven rei engles Qera del mond lo plus valenz dels pros: Ar nes anatz sos gentz cors amoros, Don es dolors e desconortz et ira.

Celui cui plac per nostre marrimen Venir el mond e nos trais dencombrier E receup mort per nostre salvamen, Qom a senhor humil e vertadier, Clami merce q’al jove rei engles Perdon, si-1 platz, si con es vers perdos, Qe-1 fassestar ab honratz compagnos Lai on anc dol non ac ni mal ni ira.

У век, дзе поўна ліха і бяды, Сышла любоў і ўцеха ўслед ляціць, I людзі круцяцца сюды-туды, Каб неяк выжыць, нават і схлусіць... Няма больш маладога караля: Ён таямніцы мужнасці спасціг, Ды на зямлі пакінуў нас адных На свеце, ўшчэнт запоўненым тугою.

Той, хто, ратуючы нас ад бяды, Сышоў з нябёс, каб смерцю адкупіць Людзей грахі й на доўгія гады Збавенне даць нам спадзяванне вечна жыць Хай здыме з маладога караля, 3 яго сяброў цяжар грахоў любых, Каб ім спачын мець вечны там, дзе ўздых Больш не чуцён, напоўнены тугою.

Са стараправансальскай.

PEIRE VIDAL

(c. 1175-1215)

[CANSONA]

Ab l’alen tir vas me l’aire Qu’ieu sen venir de Proensa! Tot quant es de lai m’agensa, Si que, quan n’aug ben retraire, leu mb escout en rizen E.n deman per un mot cen: Tan mes bei quan n’aug ben dire.

Qubm no sap tan dous repaire Cum de Rozer tro c’a Vensa, Si cum clau mars e Durensa, Ni on tant fins jois sesclaire. Per quentre la franca gen Ai laissat mon cor jauzen Ab lieis que fads iratz rire.

Qubm no pot lo jorn mal traire Qu’aja de lieis sovinensa, Qu’en liei nais jois e comensa. E qui qu’en sia lauzaire, De ben qu’en diga, no.i men! Que.l mielher es ses conten E.l genser quel mon se mire.

E s’ieu sai ren dir ni faire, Ilh n’aia.l grat, que sciensa M’a donat e conoissensa, Per qu’ieu sui gais e chantaire. E tot quan fauc d’avinen Ai del sieu bell cors plazen, Neis quan de bon cor consire.

ПЕЙРЭ ВІДАЛЬ

(к. 1175-1215)

КАНСОНА

Поўнымі грудзьмі ўдыхаю Правансальскі ветрык мілы, Радасці прыток і сілы Незвычайнай адчуваю. Я хацеў бы зноў і зноў Шмат прыгожых, добрых слоў Чуць пра край свой родны.

3 двух бакоў абсягі краю Рона з Вэнсай затуліла, 3 поўдня мора падступіла I Дзюрэнс; я далятаю Думкай да яго лугоў I надоўга знік, сышоў Мой настрой маркотны.

Я і дня не пражываю, Каб мяне не захапіла, Каб душу не запаліла, Згадка пра яе: ўсхваляю Донну і палае кроў: Прыгажэйшую знайшоў Дзе б, які смяротны?

Таямніцы не хаваю: To яна мяне натхніла, Тыя песні акрыліла, Што цяпер я вам спяваю. Лепшых не знайсці дароў За яе пагляд, любоў Гэтым жыць я згодны!

Са стараправансальскай.

ANONYMORUM AUCTORUM

EX: CARMINA BURANA (XIII SAEC.)

O FORTUNA...

O Fortuna velut luna statu variabilis, semper crescis aut decrescis; vita detestabilis nunc obdurat et tunc curat ludo mentis aciem, egestatem, potestatem dissolvit ut glaciem.

Sors immanis et inanis, rota tu volubilis, status malus, vana salus semper dissolubilis, obumbrata et velata michi quoque niteris; nunc per ludum dorsum nudum fero tui sceleris.

НЕВЯДОМЫЯ АЎТАРЫ

СА ЗБОРНІКА «CARMINA BURANA» (XIII ст.)

О, удача!

Ты няйначай

Месяц пераменлівы: Прыбываеш Ды ўбываеш.

Доля наша дрэнная

I гартуе, I лякуе Розум наш узрушвае, Гора ў хаце Ці багацце, Як той лёд, раструшчвае.

Лёс жахлівы, Нешчаслівы Так яно здараецца Ў коле вечным, Бессардэчным Цалкам разбураецца. Прыхаваны, Нечакана

Раптам блісне ўпотай нам Нас чакае Ўсіх такая

Доля незваротная.

Sors salutis et virtutis michi nunc contraria, est affectus et defectus semper in angaria. Hac in hora sine mora corde pulsum tangite; quod per sortem sternit fortem, mecum omnes plangite!

Ver redit optatum cum gaudio, flore decoratum purpureo.

Aves edunt cantus quam dulciter. Revirescit nemus; campus est amenus totaliter.

luvenes, ut flores accipiant et se per odores reficiant,

virgines assumant alacriter

et eant in prata floribus ornata communiter!

Час збавення

Ды сталення

Мужнага ён шкодны мне: Нетрывалы, Набрынялы

Стратамі заўсёднымі.

Вы няспынна Штохвілінна Сэрцамі хвалюйцеся Па праклятых Бедах, стратах

Вы са мной смуткуйце ўсе.

***

Зноў час нам вясновы Ўцеху нясе, Кветкі пурпурова Ззяюць усе.

Сям і там пяшчотна Цёхкае птах, Гай зноў зелянее, I ўсё-ўсё квітнее Пекна ў палях.

Моладзь, гэй, па кветкі Трэба ляцець, Каб праз водар гэткі Паздаравець!

Шмат дзяўчаты маюць

Радасці, ўцех:

Безліч красак знойдуць Ды лужочкам пойдуць Пад спевы й смех.

3 лаціны.

ANÖNIMO

(XII-XIII s.)

So eil encina, encina, so eil encina.

Yo me iba, mi madre, a la romeria. por ir mäs devota, fui sin compania.

So eil encina.

Por ir mäs devote, fui sin compania; tome otro camino, deje el que tenia.

So eil encina.

Halleme perdida en una montina, hecheme a dormer al pie del encina.

A la media noche desperte, mezquina, halleme en los brazos del que mäs quieria.

So ell encina.

Pesome, cuitada, de que amanecia.

Muy biendita sia la tai romeria;

So ell encina, encina, so ell encina.

НЕВЯДОМЫ АЎТАР

(ХІІ-ХІІІ ст.)

Ах, толькі дуб-дубочак, Ах, дуб-дубочак...

Як пайшла я, маці, прагнучы аднога Памаліцца шчыра, стаць бліжэй да Бога...

Ах, дуб-дубочак...

Памаліцца шчыра, стаць бліжэй да Бога Толькі я не тую выбрала дарогу.

Ах, дуб-дубочак...

Завяла далёка горная сцяжынка,

I лягла паспаць я проста пад дубочкам Бедная, раскрыла вочы цёмнай ночкай, А мяне каханак сціснуў у абдымках, Ах, дуб-дубочак...

Хоць світанак бачыць мне было няшчасцем Хай жыве такое Боскае прычасце -

Ах, дуб-дубочак...

ANÖNIMO

(XII-XIII s.)

Ay flores, ay (lores del verde pino, ^Se sabedes novas do men amigo?

^Ау Deus, y donde estä?

Ay flores, ay flores del verde ramo, Se sabedes novas do meu amado?

^Ay Deus, y donde estä?

Ay cervos do monte, vin vos preguntar, Foyse meu amigo, se ala tardar, ique farey?

НЕВЯДОМЫ АУТАР

(ХІІ-ХІІІ ст.)

***

Ах, кветачкі на зялёных ялінах, Ці ў вас ёсць пра сябра майго навіны? Божа, дзе ж ён, дзе?

Ах, кветачкі між зялёных галінак, Ці ёсць пра каханка майго навіны?

Божа, дзе ж ён, дзе?

Ах, можа мне скажуць алені ў гарах: Калі ён яшчэ запозніцца... Ах, Што мне рабіць?

4і

ANÖNIMO

(XII-XIII s.)

Ä la sombra de mis cabellos mi querido se adurmiö: ^si le despertare 6 no?

Peinaba yo mis cabellos con cuidado cada dia, y el viento los esparcia revolviendose con ellos y ä su soplo y sombra de ellos mi querido se adurmiö: ^si le despertare ö no?

Diceme que le da pena el ser en extremo ingrata, que le da vida y le mata esta mi color morena, y llamändome sirena el junto ä mi se adurmiö: ^si le despertare ö no?

НЕВЯДОМЫ АЎТАР

(ХІІ-ХІІІ ст.)

У цяні маіх чорных косак Мой каханак так соладка спіць Ці мне трэба яго будзіць?

Гэтак вось заснуў мой мілы Проста на маім падоле. Хто яго пазбавіў волі Я? Яшчэ якая сіла Хлопца любага змарыла? Соладка ён спіць Ці мне трэба яго будзіць?

Жарсцю мой пагляд замружыў Вочы ў хлопца дарагога, Сон яго адолеў, здужаў: Атрымаўшы перамогу, He глядзіць больш ні на кога Соладка ён спіць Ці мне трэба яго будзіць?

Сй стараіспанскай'.

¹ Пераклады са стараіспанскай зробленыя разам з Якубам Лапаткам.

ІАСОРО DA LENTINI

(c. 1210-c. 1260)

***

Io m’aggio posto in core a Dio servire, corn io potesse gire in paradiso, al santo loco, c’aggio audito dire, o’ si mantien sollazzo, gioco e riso.

Sanza mia donna non vi voria gire, quella c a blonda testa e claro viso, ehe sanza lei non poteria gaudere, estando da la mia donna diviso.

Ma no lo dico a tale intendimento, perch’io pecato ci volesse fare; se non veder lo suo bei portamento

e lo bei viso e ‘1 morbido sguardare: che-1 mi teria in gran consolamento, veggendo la mia donna in ghiora stare.

ЯКОПА ДА ЛЕНТЫНІ

(к. 1210 к. 1260)

***

Душой я службе Госпаду адданы, Каб у Нябесным Царстве апынуцца У месцы, ў пацерах шматкроць згаданым, Дзе поўна радасці, дзе ўсе смяюцца.

Ды скрушна будзе мне без Пекнай Дамы, Ў якой ля скроняў пасмачкі віюцца Бялявыя і твар такі жаданы: Ніяк я не магу з ёй размінуцца.

Хай грэх мой не накліча абурэння, Бо я ж не прагну болей анічога, Апроч як выказаць ёй захапленне

Вабнотамі аблічча дарагога.

Уцехай мне было б і суцяшэннем, Каб на яе даброць сышла ад Бога.

3 італьянскай.

GUIDO CAVALCANTI

(1250/59-1300)

Voi ehe per li occhi mi passaste ‘1 core e destaste la mente ehe dormia, guardate a 1’angosciosa vita mia, ehe sospirando la distrugge Amore.

Ё ven tagliando di si gran valore, ehe’ deboletti spiriti van via: riman figura sol en segnoria e voce alquanta, ehe parla dolore.

Questa vertu d’amor ehe m’ha disfatto da’ vostrbcchi gentil’presta si mosse: un dardo mi gitto dentro dal fianco.

Si giunse ritto ‘1 colpo al primo tratto ehe 1’anima tremando si riscosse veggendo morto ‘1 cor nel lato manco.

ГВІДА КАВАЛЬКАНЦІ

(1250/59-1300)

***

Вы, што мой розум абудзілі сонны, Нутро мне працінаючы вачамі, Прашу Вас, падтрымайце дух мой самі, Каханнем вынішчаным засмучоны.

Па душах аслабелых і скароных Прайдзіцеся, бы вострымі нажамі I застанецца прывід перад Вамі I голас сцішаны, безабаронны.

Вось моц мілосці, што мяне знішчае Праз гэты неадхільны бляск вачэй, Нібыта я паранены стралою.

Пацэлілі вы трапна, бо ўцякае Ужо душа мая як найхутчэй, Адчуўшы злева сэрца нежывое.

3 ітапьянскай.

FRANCESCO PETRARCA

(1304-1374)

[SONNETTI DEL CANZONNIERE]

I

Voi ch’ascoltate in rime sparse il suono di quei sospiri ond’io nudriva ‘1 core in sul mio primo giovenile errore quandera in parte altr’uom da quel ch’i’ sono, del vario stile in ch’io piango et ragiono fra le vane speranze e ‘1 van dolore, ove sia chi per prova intenda amore, spero trovar pieta, nonche perdono.

Ma ben veggio or si come al popol tutto favola fui gran tempo, onde sovente di me medesmo meco mi vergogno;

et del mio vaneggiar vergogna e ‘1 frutto, e ‘1 pentersi, e ‘1 conoscer chiaramente ehe quanto piace al mondo e breve sogno.

LXI

Benedetto sia ‘1 giorno, et ‘1 mese, et Tanno, et la stagione, e ‘1 tempo, et Ibra, e ‘1 punto, e ‘1 bei paese, e ‘1 loco ov’io fui giunto daduo begli occhi ehe legato manno;

et benedetto il primo dolce affanno ch’i’ ebbi ad esser con Amor congiunto, et 1’arco, et le saette ond’i’ fui punto, et le piaghe ehe nfin al cor mi vanno.

ФРАНЧЭСКА ПЕТРАРКА

(1304-1374)

[САНЕТЫ 3 «КНІГІ ПЕСЕНЬ»]

I

У песнях, што спяваў я вам, ніколі He быў фальшывы нават лёгкі ўздых 3 часоў пакут мілосных, першых тых, Калі не думаў я аб лепшай долі.

Хай верш мой, што сваёй не здрадзіў ролі Пераадольваць крах надзей пустых, У закаханых не дакораў злых Заслужыць, а спагады як найболей.

Бо зразумеў я, што мяне народ Даўно ўжо высмеяў і сам я смешны Сабе ад вечнай марнай мітусні.

А вынік пыхі даўняй і турбот Я каюся, зняслаўлены ды грэшны, Бо ўсе зямныя ўцехі толькі сніў.

LXI

Дабраслаўляю дзень той, месяц, год, Часіну і дзівоснае імгненне,

Ды край, дзе бачыў вочы, нібы ў сненні, I, паланёны, шмат спазнаў турбот.

Дабраслаўляю горыч тых нягод,

Што шле Амур мне ў помслівым памкненні, I лук, чыя страла мяне сустрэне

I ўраз смяротны скончыць свой палёт.

Benedette le voci tante ch’io chiamando il nome de mia donna o sparte, e i sospiri, et le lagrime, e ‘1 desio;

et benedette sian tutte le carte ov’io fama 1’acquisto, e ‘1 pensier mio, ehe sol di lei, si ch’altra non v’a parte.

CXXXII

S’amor non e, ehe dunque e quel ch’io sento? Ma s’egli e amor, perdio, ehe cosa et quale? Se bona, onde leffecto aspro mortale?

Se ria, onde si dolce ogni tormento?

S’a mia voglia ardo, onde ‘1 pianto e lamento? Sa mal mio grado, il lamentar ehe vale?

O viva morte, o dilectoso male, come puoi tanto in me, s’io no ‘1 consento?

Et s’io ‘1 consento, a gran torto mi doglio. Fra si contrari venti in frale barca mi trovo in alto mar senza governo, si lieve di saver, d’error si carca ch’i’ medesmo non so quel ch’io mi voglio, et tremo a mezza state, ardendo il verno.

Дабраслаўляю гэты голас мой, Які імя каханай паўтарае Няспынна і з узнёсласцю такой...

Дабраслаўляю песні, што стварае Маё натхненне: толькі ёй адной -

I больш нікому ліра мая грае.

СХХХІІ

Ці ж не любоў той жар, якім палаю? Калі ж любоў нашто мяне так мучыць? Чаму яна так можа надакучыць Дабром, а зла я больш сабе жадаю?

Пакутам ці ж няма канца і краю?

Ці ж я іх стогнамі хачу агучыць?

Любоў мяне з жыццём і смерцю лучыць Чаму ж сабе ў журбе не спачуваю?

Як пачуццё мне гэтае знаёма! У чоўне незайздросна-кволым плысці Наперад, з моцным ветрам у абдымку -

Калі ўжо й стырнавы прапаў кудысьці... Чаго хацеў бы я, мне невядома: Халодна ўлетку мне, спякотна ўзімку.

СХСІ

Si come eterna vita e veder Dio, ne pin si brama, ne bramar pin lice, cosi me, donna, il voi veder, felice fa in questo breve et fraile viver mio.

Ne voi stessa combr bella vid’io gia mai, se vero al cor locchio ridice: dolce del mio penser hora beatrice, ehe vince ogni alta speme, ogni desio.

Et se non fusse il suo fuggir si ratto, pin non demanderei: ehe s alcun vive sol dbdore, e tai fama fede acquista, alcun d’acqua o di foco, e ‘1 gusto e ‘I tatto acquetan cose dbgni dolzor prive, i’ perche non de la vostra alma vista?

CCXXXI

Г mi vivea di mia sorte contento, senza lagrime et senza invidia alcuna, ehe, s’altro amante a piu destra fortuna, mille piacer’ non vaglion un tormento.

Or quei belli occhi ond’io mai non mi pento de le mie pene, et men non ne voglio una, tai nebbia copre, si gravosa et bruna, ehe ‘1 sol de la mia vita a quasi spento.

O Natura, pietosa et fera madre, onde tai possa et si contrarie voglie di far cose et disfar tanto leggiadre?

D’un vivo fonte ogni poder s’accoglie: ma Tu come ‘1 consenti, o sommo Padre, ehe del Tuo caro dono altri ne spoglie?

СХСІ

Як вечнае жыццё спазнае той,

Хто прагне аднаго убачыць Бога, Я ад кароткага жыцця зямнога Хацеў бы сціплай радасці адной -

Каб Вы, о донна, Вашаю красой

Далі мне ўцехі, хоць і не замнога: Жадання не зракуся я такога I буду жыць надзеяю сваёй.

Ды прамінецца ўсё, час хуткаплынны: Чаго жадаць мне? На зямлі кагосьці Заўжды агонь жывіў, вада жывіла,

Кагосьці дотык, можа; пах расліны... Мне ж ад таго ні радасці, ні млосці: Штб засціць мне магло б Ваш вобраз мілы?

ССХХХІ

Я жыў, не наракаючы на лёс,

I зайздрасць сэрца мне не працінала, Хось іншы заляцаўся больш удала He праліваў па тым я горкіх слёз.

Пагляд, што гэтулькі пакут прынёс Душы маёй, якая ўсё стрывала, Імгла яго навечна пахавала, I болей ён не ззяе мне з нябёс.

Прырода-матухна, паказвала ты ўсім

I жорсткасць і спагаду не аднойчы,

I несла згубу парасткам сваім.

Усё вытокам жывіцца адным, Ды як дазволіў ты, Нябесны Ойча, Цябе вось так абрабаваць зусім?

CCLXXII

La vita fugge, et non s’arresta una hora, et la morte vien dietro a gran giornate, et le cose presenti et le passate mi danno guerra, et le future anchora;

e ‘1 rimembrare et 1’aspettar m’accora, or quinci or quindi, si ehe ‘n veritate, se non ch’i’ o di me stesso pietate, f sarei gia di questi penser’ fora.

Tornami avanti, s’alcun dolce mai ebbe ‘1 cor tristo; et poi da 1’altra parte veggio al mio navigar turbati i venti; veggio fortuna in porto, et stanco omai il mio nocchier, et rotte arbore et sarte, e i lumi bei ehe mirar soglio, spenti.

CCLXXIX

Se lamentar augelli, o verdi fronde mover soavemente a 1’aura estiva, o roco mormorar di lucide onde sbde d’una fiorita et fresca riva, la v’io seggia d’amor pensoso et scriva, lei ehe ‘1 ciel ne mostro, terra n’asconde, veggio, et odo, et intendo ch’anchor viva di si lontano a’ sospir’ miei risponde.

«Deh, perche inanzi ‘1 tempo ti consume?» mi dice con pietate «a ehe pur versi degli occhi tristi un doloroso flume?

Di me non pianger tu, ehe’ miei di fersi morendo eterni, et ne 1’interno lume, quando mostrai de chiuder, gli occhi apersi».

CCLXXII

Жыццё ўцякае: да мяжы прыйшло, Дзе смерць ужо сваёй чакае хвілі. Вайну бязлітасную мне абвясцілі Што ёсць, што будзе, што даўней было.

Гляджу назад, наперад дзе святло?

I, ўжо скарыўшыся нястрымнай сіле, Напэўна б я ляжаў даўно ў магіле, Калі б пабожнасці на сэрцы не было.

Душа перажыла даўнейшы жар, Адзін у моры, толькі й бачу нешта На даляглядзе я і шторм, і морак.

Парваўся ветразь, стомлены вясляр, I мачта паламалася дарэшты, I не відно мне пуцяводных зорак.

CCLXXIX

Ці плачуць птушкі, ці шуміць лістотай Улетку ветрык цёплы ды лагодны, Ці плешчацца струмень празрысты водны Ля берага са светлаю пяшчотай -

Мне б сесці дзе й пісаць, і трохі ўпотай Памарыць пра каханне, што нязводна Жыве ў душы, пра твар, пра голас родны, Пра страчанае прыгадаць з журботай.

«Чаму ж сябе заўчасна ты знішчаеш? Мне скрушны голас чуецца жаночы. Чаму свой позірк смуткам зацяняеш? -

Мне ж зорка неўміручасці ахвоча Заззяла ў небе, дзе ты ж адчуваеш! Заплюшчаныя зноўку бачаць вочы».

ССХСІІ

Gli occhi di ch’io parlai si caldamente, et le braccia et le mani et i piedi e ‘1 viso, ehe m’avean si da me stesso diviso, et fatto singular da 1’altra gente;

le crespe chiome dor puro lucente e ‘1 lampeggiar de I’angelico riso, ehe solean fare in terra un paradiso, poca polvere son, ehe nulla sente.

Et io pur vivo, onde mi doglio et sdegno, rimaso senza ‘1 lume ch’amai tanto, in gran fortuna e n disarmato legno.

Or sia qui fine al mio amoroso canto: secca e la vena de Fusato ingegno, et la cetera mia rivolta in pianto.

CCCLXV

Г vo piangendo i miei passati tempi i quai posi in amar cosa mortale, senza levarmi a volo, abbiend’io 1 ale, per dar forse di me non bassi exempi.

Tu ehe vedi i miei mali indegni et empi, Re del cielo invisibile immortale, soccorri a 1’alma disviata et frale, e ‘1 suo defecto di tua gratia adempi:

si ehe, s’io vissi in guerra et in tempesta, mora in pace et in porto; et se la stanza fu vana, almen sia la partita honesta.

A quel poco di viver ehe m’avanza et al morir, degni esser Tua man presta: Tu sai ben ehe n altrui non o speranza.

ССХСІІ

Я з жарсцю гаварыў пра бляск вачэй, Пра ножкі, ручкі, пра пагляд чароўны, Што вабіў гэтак, ды мяне ўсё роўна Сярод астатніх вылучаў людзей.

Каса, што зззяла золатам мацней

За сонца, тая ўсмешка, што ў цудоўны Свет незямны вядзе, дабротаў поўны Ўсё прах і кінута на ветравей.

I ўсё-ткі я жыву, у засмучэнні Без маяка ўлюбёнага вяслую У лодцы, ў хваляў бурных атачэнні.

Мой дух занепадае, і, мяркую, Кахання спеву хутка заканчэнне: Я ноткі смутку ў спеве лютні чую.

CCCLXV

Так сталася, што ўпадабаў я прах, Пра гэта згадваць мне цяпер балюча. I крылам я не дазваляў рашуча

У неба ўзмыць, зрабіўшы порсткі ўзмах.

Ты, што прадонне бачыш у нагах, Нябёсаў Цар нябачны, неўміручы Душы знямоглай сродак дай гаючы I дараванне у маіх грахах,

Каб, калі я мяжы ўраганаў, войнаў

He бачыў і маё тут існаванне

Было бясплённым хоць сысці прыстойна.

Няхай пасланае Табой наканаванне Памерці дасць мне годна і спакойна, Бо на Цябе маё ўсё спадзяванне.

3 італьянскай.

GEOFFREY CHAUCER

(c. 1343-1400)

FROM THE CANTERBURY TALES

Whan that Aprille with his showres soote The droghte of Marche hath perced to the roote. And bathed every veyne in swich licour, Of which vertu engendred is the flowr;

Whan Zephirus, eek, with his sweete breeth Inspired hath in every holt and heath The tendre croppes, and the yonge sunne Hath in the Ram his hälfe cours y-runne, And smale fowles maken melodye, That sleepen all the night with open ye, (So pricketh hem nature in hir corages: Than longen folk to goon on pilgrimages, And palmers for to seken straunge strondes, To ferne halwes, kouth in sundry londes: And specially, from every shires ende The holy blisful martir for to seeke, That hem hath holpen whan that they were seke.

ДЖЭФРЫ ЧОСЕР

(к. 1343-1400)

3 «КЕНТЭРБЕРЫЙСКІХ АПОВЕДАЎ»

Як красавік патокам вод салодкіх Даў сакавіцкай смазе век кароткі У зямлі, што спажыла яго напой, Сцяблінка стала кожная жывой; Калі зефір на ўсіх галінках дрэў Пяшчотныя пупышкі адагрэў, Калі ўзнялося маладое сонца Пад знак Авена і чуваць бясконца Было пяянне птахаў дзесь высока, Што й ноччу не замружаць нават вока (Да гэтага змушае іх прырода). Нямала выпраўлялася народу У паломніцтва тады з усіх куткоў Каб проста пакланіцца зноў і зноў Рэліквіям заморскім ды святому Пакутніку таму, які нікому У дапамозе не адмовіў як прасілі, Ягонай верачы дзівоснай сіле.

3 сярэднеанглійскай.

CHARLES D’ORLEANS

(1390-1465)

***

En yver, du feu, du feu! Et en este, boire, boire!

C est de quoy on fait memoire, Quant on vient en aucun lieu.

Ce nest ne bourde, ne jeu, Qui mon conseil vouldra croire: En yver, du feu, du feu!

Et en este, boire, boire!

Chaulx morceaulx faiz de bon queu Fault en froit temps, voire, voire; En chault, froide pomme ou poire Cest lordonnance de Dieu: En yver, du feu, du feu!

***

Le temps a laissie son manteau De vent, de froidure et de pluye, Et sest vestu de brouderie, De soleil luyant, cler et beau.

Il n’y a beste, ne oyseau, Quen son jargon ne chante ou crie Le temps a laissie son manteau De vent, de froidure et de pluye. Riviere, fontaine et ruisseau Portent, en livree jolie, Gouttes d’argent, dbrfaverie; Chascun s’abille de nouveau Le temps a laissie son manteau.

КАРЛ АРЛЕАНСКІ

(1390-1465)

Нам агню! агню! зімой, Нам пітва! пітва нам! летам. He забудзьма хоць бы светам Мы паўсюль прайшлі з табой.

He махляр я, не зманю -

Заклікам паверце гэтым: Нам зімой агню! агню! Нам пітва! пітва нам! летам.

Гарачае ў халодны час

Прыемна цешыць сэрца: дзесьці

У спёку яблык, грушку з’есці Сам Бог нам даў такі наказ! Зімой агню! агню! для нас.

***

Вось час убор і скінуў свой, 3 дажджоў і сівераў сатканы, Нібы ў паркаль, наш свет убраны Заззяла сонца над зямлёй.

Істоты не знайсці жывой, Чый голас не чуцён ад рана. Вось час убор і скінуў свой, 3 дажджоў і сівераў сатканы.

Рака і ручаі сувой

Прамення, што так апантана

Свет заліло, які старанна Пазбыўся вопраткі старой Так час убор і скінуў свой.

3 сярэднефранцузскай.

BOHUSLAUS HASSENSTEINIUS A LOBKOWICZ

(1461-1510)

DE CONRADO CELTE

Maeonides Graio, Latio Maro carmine praestat, lessaeae soboli tertia palma datur.

Conradus Celtus cantu praesignis Hebraeo est, Praesignis Graio Romuleoque simul.

IN THERMAS CAROLI IV

Fons, Heliconiadum merito celebrande cohort, unde tibi lattices calidi venaeve meantis sulphuris aut vivae dictum mirabile calcis? Per terras Siculamne ignis aui provocat Aetnam id facit? An Stygii forsan vicinia Ditis has tepefecit aquas? Baiarum litora cedant atque Antenoreum prospectans unda Timavum et quae caeruleo consurgit proxima Rheno, nobilitata tuo, sanctissime Carole regum, interitu. Quantas emittit in aera bullas! Aspice, quam varie lapides et Marmora pingit, per quaecumque fluit! Vix ipsa coloribus Iris collucet totidem. Felix per saecula mana, fons sacer, humano generique salutifer esto! Redde aeni validas vires pavidaeque puellae formosam confer faciem morbisque medere omnibus et patrias accedat laetior oras, quisquis in hac lympha fragiles immerserit artus.

БОГУСЛАЎ ГАСЕНШТАЙНСКІ 3 ЛОБКАВІЦ

(1461-1510)

КОНРАДУ ЦЭЛЬТЫСУ

Грэцкае песні Гамер уладар, а лацінскай Вергілій, Трэці лаўровы вянок меў сын Есэеў Давід.

Конрад жа Цэльтыс паэт, слаўны майстар габрэйскага слова, Грэцкай страфы віртуоз, майстар лацінскіх радкоў.

У ТЭРМАХ КАРЛА IV

Музы праславілі вас, о воды крыніц цудадзейных, Скуль жа бярэцца яно, цяпло гэтай вільгаці вашай? Скуль яе гэтулькі ў вас, няўводненай вапны ды серкі? Быццам шугае агонь на Сіцыліі ў Этне магутнай; Можа, Стыкс, блізкі адсюль, якраз сагрэў гэтыя воды Дытавым моцным агнём. Паспаборнічаць з імі не могуць Байі ваколіцы ды славуты Тымаў Антэнораў.

Рэйн знакаміты, як вы, столькі сілы гаючай не мае, Воды свяшчэнных крыніц Багеміі цэсара Карла. Бурбалак лопанне ўсцяж, віраванне шумлівае пены. Мармур зірні й камяні вада гэтак пафарбавала: Нават Ірыдзе самой падабраць гэткіх колераў мноства, Пэўна, нялёгка было б. Крыніцы святыя, жывіце I праз стагоддзі людзей выратоўвайце вільгаццю добрай, Сілы вяртайце старым; хваравітым і бледным дзяўчатам Квецень красы маладой. Павылечвайце ўсіх ад хваробаў; Каб жа вярнуцца дамоў у бадзёрасці ды весялосці Кожнаму, хто давяраў вам, крыніцы, стамлёнае цела.

3 лаціны.

JOANNES SECUNDUS

(1511-1536)

EX: BASIA

XIV

Quid profers mihi flammeum labellum? non te, non volo basiare, dura, duro marmore durior Neaera. tanti istas ego ut osculationes imbelles faciam, superbe, vestras, ut, nervo toties rigens supino, pertundam tunicas meas, tuasque; et, desiderio furens inani, tabescam, miser, aestuante vena? quo fugis? remane, nec hos ocellos, nec nega mihi flammeum labellum: te iam, te volo basiare, mollis, molli mollior anseris medulla.

XVII

Qualem purpureo diffundit mane colorem quae rosa nocturnis roribus immaduit;

matutina rubent Dominae sic oscula nostrae, basiolis, longa nocte, rigata meis:

quae circum facies niveo candore coronat, virginis ut violam cum tenet alba manus.

tale novum seris cerasum sub floribus ardet, aestatemque, et ver cum simul arbor habet, me miscrum! quare, cum flagrantissima iungis oscula, de thalamo cogor abire tuo?

o, saltern labris serva hunc, formosa, ruborem, dum tibi me referet noctis opaca quies.

si tarnen interea cuiusquam basia carpent, ilia meis fiant pallidiora genis.

ЯН СЕКУНД

(1511-1536)

3 «ПАЦАЛУНКАЎ»

XIV

Што ты вусны гарачыя даеш мне? -

He хачу цалавацца я з Нэерай, Цвёрдакаменнай, цвярдзейшай за мармур! Ці ты хочаш, пыхліўка, каб любіў я Пацалункі, не распачаўшы бойкі, Каб няспынна сцяблом паднятым пругкім Працінаў я абаім нам тунікі?

Каб марнеў я, зняможаны ў чаканні, Кроў мая хвалявалася дарэмна?

Ты ўцякаеш? Застанься! Дай мне вочы, Дай жа вусны гарачыя мне зноўку: Цалавацца з табой хачу, пяшчотнай, Мяккаю, быццам пух лебядзіны!

XVII

Гэтак, як ружа з паўночнай расой на дасвецці

Фарбай пунсоваю свет залівае наўкол, -

Вусны ў паненкі маёй пунсавеюць уранні Вільгаццю губ маіх тых, што шалелі ўначы.

Твар як бялюткі вяночак вакол яе вуснаў Нібы фіялку яна белай рукою ўзяла.

Так кучаравая вішня цвіце і палае

У час, калі там, між галін, лета спаткае вясну.

Ах, я бядак! I чаму, як адно мы зліемся

У пацалунку, як я з ложка павінен злятаць?

Вуснаў, красуня, тваіх застанецца пунсовасць, Аж пакуль я не прыйду ноччу бязмесячнай зноў.

Як пацалункі сарве з вуснаў тваіх нехта іншы, Горш ад маіх бледных шчок хай тады зблякнуць яны!

3 лаціны.

LOUISE LABE

(1516-1565)

SONNET VIII

Je vis, je meurs; je me brüle et me noie;

J’ai chaud extreme en endurant froidure: La vie mest et trop molie et trop dure. J’ai grands ennuis entremeles de joie.

Tout ä un coup je ris et je larmoie, Et en plaisir maint grief tourment jendure; Mon bien sen va, et ä jamais il dure; Tout en un coup je seche et je verdoie.

Ainsi Amour inconstamment me mene; Et, quand je pense avoir plus de douleur, Sans y penser je me trouve hors de peine. Puis, quand je crois ma joie etre certaine, Et etre au haut de mon desire heur, Il me remet en mon premier malheur.

SONNET XIV

Tant que mes yeux pourront larmes epandre A l’heure passe avec toi regretter: Et qu’aux sanglots et soupirs resister Pourra ma voix, et un peu faire entendre: Tant que ma main pourra les cordes tendre Du mignard Luth, pour tes graces chanter: Tant que lesprit se voudra contenter De ne vouloir rien fors que toi comprendre: Je ne souhaite encore point mourir.

Mais quand mes yeux je sentirai tarir, Ma voix cassee, et ma main impuissante, Et mon esprit en ce mortel sejour Ne pouvant plus montrer signe d’amante: Prierai la mort noircir mon plus clair jour.

ЛУІЗА ЛЯБЭ

(1516-1565)

САНЕТ VIII

Мнеўсёўваччу стаіць... гару... таплюся... Канаю... мерзну ды цярплю ад спёкі. Мой лёс цяжкі, здаецца, ці то лёгкі... To скрухаю, то радасцю тамлюся.

Ці засмяюся, ці слязьмі зальюся, Раптоўна смутак мой памкнецца ў скокі... Даброць увойдзе й кінецца наўцёкі... To ссохну я, то парасткам праб’юся.

Увесь час Амур бязлітасны якісьці. Я ж то паддамся роспачы сваёй, A то знайду з бяды раптоўна выйсце.

Вось нібы ўцеха заспявала галасісцей, Нібы я на вяршыні пекных мрой Ды зноў жыву даўнейшаю бядой.

САНЕТ XIV

Пакуль я слёзы стрымліваць у стане, I, хоць ад жалю сэрца мне баліць, Я не ўздыхаю, не раву наўзрыдзь, Я веру, што мой голас чутны стане.

Пакуль мая рука, у хваляванні, Са струнаў гукі цягнецца здабыць, Пакуль мой дух табою прагне жыць, Быць зразуметай мае спадзяванне Датуль хай робіць, што захоча, лёс. Але, калі ў вачах не стане слёз, Калі мой голас зробіцца нягожы, Калі душа не запалае больш агнём I знака міламу падаць не зможа To смерці ноч мне стане ясным днём.

3 французскай.

LUIS VAZ DE CAMOES

(1524/25-1580)

SONETO 4

Tanto de meu estado me acho incerto, que em vivo ardor tremendo estou de frio; sem causa, juntamente choro e rio, o mundo todo abarco e nada aperto.

Ё tudo quanto sinto, um desconcerto; da alma um fogo me sai, da vista um rio; agora espero, agora desconfio, agora desvario, agora acerto.

Estando em terra, chego ao Ceu voando, num’hora acho mil anos, e ё de jeito que em mil anos näo posso achar urn’ hora. Se me pergunta alguem porque assim ando, respondo que näo sei; porem suspeito que so porque vos vi, minha Senhora.

SONETO 18

Quando o sol encoberto vai mostrando Ao mundo a luz quieta e duvidosa, Ao longo de üa praia deleitosa Vou na minha inimiga imaginando.

Aqui a vi, os cabelos concertando;

Ali, co’a mäo na face täo, formosa;

Aqui falando alegre, ali cuidosa;

Agora estando queda, agora andando.

Aqui esteve sentada, ali me viu, Erguendo aqueles olhos, täo isentos; Aqui movida um pouco, ali segura.

Aqui se entristeceu, ali se riu.

E  , enfim, nestes cansados pensamentos Passo esta vida vä, que sempre dura.

ЛУІШ КАМОЭНШ

(1524/25-1580)

САНЕТ 4

Цяпер няпэўнае маё ўсё існаванне: Я ў полымі ад холаду ўвесь калачуся, Адначасова неяк плачу ды смяюся; Абняўшы цэлы свет не маю адчування.

Адно ў душы няўпэўненасць і неўладкаванне; Агню ўнутры няма, а звонку весялюся.

To больш не веру ні ўва што, то спадзяюся, To глупствы мной кіруюць, то наканаванне. Застаючыся на зямлі, лячу я ў неба, I за гадзіну тысяча гадоў мінае, Ды як жа мне пражыць іх за гадзіну?

Што ж сталася са мной? Было б не трэба Адказваць мне ды я скажу, як хто спытае: Бо я ж убачыў Вас, маю Жанчыну.

САНЕТ 18

Калі памалу сонца напаўняе

Сваім слабым святлом абшар прыроды, Іду я па ўзбярэжжы Асалоды, I мроіцца мне варагіня тая:

Як валасы на галаве ўкладае,

I як руку на твар кладзе заўсёды, Ці як ідзе, як спыніцца з нагоды Спаткання ды вясёла размаўляе.

Ці сцішыцца яна, ці ўраз акіне Мяне то поглядам зусім спакойным, To позіркам усхваляваным, порсткім:

To радасна, то скрушна варагіні Вось гэтак, замаркочаны і мройны, Іду я па жыцці пустым і жорсткім.

SONETO 108

Erros meus, mä Fortuna, Amor ardente Em minha perdiijäo se conjuraram;

Os erros e a Fortuna sobejaram, Que para mim bastava Amor somente.

Tudo passei; mas tenho täo presente A grande dor das cousas que passaram, Que as magoadas iras me ensinaram A näo querer ja nunca ser contente.

Errei todo o discurso de meus anos; Dei causa (a) que a Fortuna castigasse As minhas mal fundadas esperanqas.

De amor näo vi senäo breves enganos. Oh! Que tanto pudesse que fartasse Este meu duro Genio de vinganqas!

CAHET108

Любоў маю, памылкі, лёс заганны -

Усё мая разгубленасць злучыла Ў жыцці насычаным, а мне б хапіла Таго, каб толькі мог кахаць аддана.

Усё прайшоў я, ды на сэрцы раны

Ад тых пакут, якія прычыніла Цяжкая доля мне; яна й вучыла He мець уцех і шчасця быць каханым.

Што ж, памыляўся я ў жыцці няспынна, Падставу лёсу даў мяне зняволіць За рой надзей няспраўджаных, праклятых.

Каханне то адно падман хвілінны... О, як знайсці таго, хто задаволіць Майго ліхога Генія Адплаты?!

3 партугапьскай².

² Пераклады санетаў Л. дэ Камоэнша зробленыя разам з Якубам Лапаткам.

JAN KOCHANOWSKI

(1530-1584)

Z TRENÖW

TRENV

Jako oliwka mala pod wysokim sadem Idzie z ziemie ku gorze macierzyriskim sladem, Jeszcze ani galazek, ani listkow rodzac, Sama tylko dopiro szczuplym pr^tkiem wschodzac: jesli, ostre ciernie lub rodne pokrzywy Uprzatajac, sadownik podcia! ukwapliwy, Mdleje zaraz, a zbywszy sily przyrodzonej, Upada przed nogami matki ulubionej Takei si§ mej namilszej Orszuli dostalo. Przed oezyma rodzicow swoich rost^c, malo Od ziemie si^ co wznioswszy, duchem zarazliwym Srogiej Smierci otchniona, rodzicom troskliwym U nog martwa upadla. O zla Persefono, Moglazes tak wielu Izam dac uplynac plono?

TREN VII

Nieszcz^sne och^dbstwo, zalosne ubiory Mojej namilszej cory!

Po co me smutne oezy za soba ci^gniecie, Zalu mi przydajecie?

Juz ona czloneczköw swych wami nie odzieje Nie masz, nie masz nadzieje!

Ujal j^ sen zelazny, twardy, nieprzespany...

Juz letniczek pisany

I uploteezki wniwecz, i paski zlocone, Matczyne dary plone.

ЯН КАХАНОЎСКІ

(1530-1584)

3 «ТРЭНАЎ»

ТРЭН V

Так, як дрэўца-аліўка, што ў садзе зарослым, Гэтак цягнецца ўгору за маці дарослай. Hi галінак не даўшы яшчэ, ні лісточкаў, Толькі выйшла да свету танюткім пруточкам А яе тут садоўнік з усёй крапівою, Пустазеллем зразае касою сваёю;

Тут жа млее яна і, не маючы сілы, Проста валіцца ў ногі матулечцы мілай. Вось такая ж Уршулю бяда напаткала: Дарагая дачушка, пражыўшы так мала, Подых смерці адчуўшы няўмольна-датклівы, Ў ногі мёртваю ўпала бацькам нешчаслівым. Персефона ліхая, о, як жа магла ты Змусіць слёз праліць мора ад гэткае страты?

ТРЭН VII

Гаротных колькі строяў ляжаць вось пасля скону Маёй дачкі ўлюбёнай.

Нашто ж яны так зводзяць мой позірк за сабою, Напоўнены журбою?

На цельца не надзене яна ўжо тых убранняў Няма больш спадзяванняў!

Замружыў сон жалезны дачушкі любай зрэнкі Hi летняе сукенкі,

Hi паяска, ні стужак не трэба ўжо дзіцяці Дарункаў любай маці.

Nie do takiej loznice, moja dziewko droga, Miata cie mac uboga Doprowadzic! Nie takac dac obiecowala Wypraw^, jakac data

Giezleczkoc tylko data a licha tkaneczke; Ojciec ziemie breleczk?

W glöwki wlozyl. Niestetyz, i posag, i ona W jednej skrzynce zamkniona!

TREN VIII

Wielkies mi uczynita pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim! Pelno nas, a jakoby nikogo nie bylo: Jedn^ maluczk^ dusza tak wiele ubylo. Tys za wszytki mowita, za wszytki spiewata, Wszytkis w domu k^ciki zawzdy pobiegala. Nie dopuscitas nigdy matce si§ frasowac Ani ojcu mysleniem zbytnim glowy psowac. To tego, to owego wdzi^cznie obtapiajac I onym swym uciesznym smiechem zabawiaj^c. Teraz wszytko umilklo, szczere pustki w domu. Nie masz zabawki, nie masz rozsmiac si^ nikomu. Z kazdego kata zalosc czlowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje.

He гэткага жадала на шлюб дачушцы ложа Матулечка, нябожа!

Пасаг сабраць не гэткі табе яна жадала,

Які ты атрымала:

Ў бацькоў знайшлася толькі зямелькі чорнай жменька Ды простая сукенка.

3 пасагам давялося ў той самай цеснай скрынцы Ляжаць маёй крывінцы.

ТРЭН VIII

Тут у доме маім гэтак пуста нязвыкла, Як мая дарагая Уршулечка знікла Шмат народу, а як бы не было тут нікога: Ўсё прапала з душою дзіцятка малога. Ты ўвесь час гаманіла ці нешта спявала, Ўсе куткі ў маім доме штодня аббягала. Засмуціць ты матулю не ўмела ніколі, Бацьку клопат рабіць хоць бы нейкі тым болей: Падбягала да нас, абдымала на ўцеху Колькі чулася ў доме дзіцячага смеху!

А цяпер дом маўклівым зрабіўся: пустэча, I нікому ўжо больш не ўсміхнецца малеча. Ва ўсім доме жалоба, паўсюль засмучэнне, Сэрца марна шукае цяпер суцяшэння.

3 попьскай.

JOHN DONNE

(1572-1631)

GOOD MORROW

I wonder, by my truth, what thou and I Did, till we loved; were we not weaned till then, But sucked on country pleasures, childishly? Or snorted we in the Seven Sleepers’ den? ‘Twas so; but this, all pleasures fancies be.

If ever any beauty I did see,

Which I desired, and got, ‘twas but a dream of thee.

And now good morrow to our waking souls, Which watch not one another out of fear; For love, all love of other sights controls, And makes one little room, an everywhere. Let sead discoveries to new worlds have gone, Let maps to others, worlds on worlds have shown, Let us possess our world; each hath one and is one.

My face in thine eye, thine in mine appears, And true plain hearts do in the faces rest; Where can we find two better hemispheres, Without sharp North, without declining West? Whatever dies, was not mixed equally;

If our two loves be one; or thou and I

Love so alike that none do slacken, none can die.

джон дон

(1572-1631)

ДЗЕНЬ ДОБРЫ

Цікава, што рабілі мы з Табой, Пакуль не пакахаліся? Ці нас Каля грудзей трымалі аж да той Хвіліны, й мы жывіліся ўвесь час Прыроды гожасцю? Ці мы ўдваіх He керхалі ў Пячоры Семярых? Адна краса Твая у мроях у маіх.

«Дзень добры!» павітаем душы зноў Абуджаныя нашы. Іх пагляд Заўжды пудлівы. Нашая ж любоў Сусвет увесь скарала так няшмат... Хай будзе слаўны мараплаўцаў чын Адкрыцці новых светаў ды краін, Ды ў нас з Табой хай будзе свет адзін.

Адбіліся ў вачах твар мой і Твой: Праменяць шчырасць светлую адну... Дзе лепшы свет без поўначы ліхой, Без Захаду, што хіліцца да сну? Каханне нашае з Табой даўно Злучылася, злілося у адно, I не аслабне, не памрэ яно.

THE COMPUTATION

For the first twenty years since yesterday

I scarce believed thou couldst be gone away;

For forty more I fed on favors past,

And forty on hopes that thou wouldst they might last. Tears drowned one hundred, and sighs blew out two, A thousand, I did neither think nor do, Or not divide, all being one thought of you, Or in a thousand more forgot that too.

Yet call not this long life, but think that I Am, by being dead, immortal. Can ghosts die?

ПАДЛІКІ

3 учора дваццаць год паспелі праляцець У тое, што сышла Ты, верыў я ледзь-ледзь. I сорак год яшчэ прайшлі: я ўсё жывей Цябе прыгадваў, у палоне жыў надзей; Ліў слёзы сто гадоў і дзвесце уздыхаў, I тысячу адно ў здранцвенні адчуваў, Як думка пра Цябе маё нутро скрабе... Праз тысячу гадоў яшчэ забыў Цябе. He даўгалецце гэта, ўпэўненая будзь: Я неўміручы дух. А духі не памруць.

3 англійскай.

BEN JONSON

(1572-1637)

TO CELIA

Drink to me only with thine eyes, And I will pledge with mine;

Or leave a kiss but in the cup, And I’ll not look for wine.

The thirst that from the soul doth rise

Doth ask a drink divine;

But might I of Joves nectar sup, I would not change for thine.

I sent thee late a rosy wreath, Not so much honouring thee

As giving it a hope, that there

It could not withered be.

But thou thereon didst only breathe, And sent st it back to me;

Since when it grows, and smells, I swear, Not of itself, but thee.

SO BREAKS THE SUN

So breaks the sun earth’s rugged chains, Wherein rude winter bound her veins;

So grows both stream and source of price, That lately fettered were with ice.

So naked trees get crisped heads, And colored coats the roughest meads, And all get vigor, youth, and sprite, That are but looked on by his light.

БЕН ДЖОНСАН

(1572-1637)

ДА СЭЛІІ

Вачыма выпі за мяне -

Свае аддам да дна:

За след на шкле ад губ Тваіх He трэба мне віна.

Душа сасмяглая гарыць: Дзе ж боскі той напой?

А й трунак Дзэўса-ўладара Смакуе горш за Твой.

Табе я руж паслаў букет

3 надзеяю на плён:

Як што яго не прымеш Ты Ўсё ж не завяне ён.

Ты адаслала мне назад

Букет цудоўны той, А ён клянуся ўсё цвіце

Дзеля Цябе адной!

САГРЭЛА СОНЦА...

Сагрэла сонца кроў зямлі Паўсюль праталіны пайшлі, Вада бруіцца там і тут, Дзе ўзімку быў замерзлы груд, А ўжо й на дрэвах завіткі, I луг расквечаны такі.

На ўсім тым эльфава святло, Што маладосцю ажыло.

3 ангпійскай.

JOOST VAN DEN VONDEL

(1587-1679)

OP DEN DOODE LEANDER

IN D’ARMEN DER ZEEGODINNEN, Door Rubens Geschildert

Waer draeght ghy uit verkeerr ontfarmen, Wo Nimfen, Godtheen van de zeen, Op deze dootbaer van uwe armen, Den drenckling van Abidus heen, Diet met de stormen omgedreven;

Wert in uw schuimende element, Het welck zijn minnevier en leven Al teilens bluschte? o Nimfen, went; Wat voertge met zijn natte hairen Den dooden Sestus te gemoet? Ziet hem zijn Joffer in de baren Aen't zeestrant drobbren op den vloet, Dat will tot grooter ramp uitspatten Dan ofze 't lijck al kost omvatten.

UIT: LUCIFER

Rey van Engelen.

Zang.

Wie is het, die zoo hoogh gezeten, Zoo diep in ‘t grondelooze licht, Van tijt noch eeuwigheit gemeeten, Noch ronden, zonder tegenwight, By zieh bestaet, geen steun van buiten Ontleent, maer op zieh zelven rust, En in zijn wezen kan besluiten Wat om en in hem, onbewust

ЁСТ BAH ДЭН ВОНДЭЛ

(1587-1679)

На карціну Рубенса «Геро і Леандр», 3 МЁРТВЫМ ЛЕАНДРАМ

У АБДОЙМАХ МАРСКІХ БАГІНЬ

Нерэя дочкі, о, куды вы Труп абідоскага плыўца Панеслі з жаласцю жахлівай, Ліхой, фальшывай да канца? Труп, што імкліва, нестрымана Сцягнуў у пекла вадаспад? Любові ён служыў аддана... Назад, няўмольныя! Назад! Няўжо, абняўшы валасамі, У Сэст вы цела несяце, Што ўзнікнуць мусіць прад вачамі Ў Геро у вечнай пекнаце Бурлівых хваль тугі суровай, Што плачуць па ахвяры новай?

3 ТРАГЕДЫІ «ЛЮЦЫФЕР»

Спеў

Хору анёлаў

Хто ў вышыні недасягальнай Сядзіць там дзе святла паток Бясконцы? Хто неспасцігальна Праз час ды вечнасць, слых і зрок? Ён у сабе ды сам сабою: Няма пачатку па-за Ім;

I з гэтай існасцю Сваёю He паддаецца Ён зусім

Van wancken, draeit, en wort gedreven, Om ‘t een en eenigh middelpunt? Der zonnen zon, de geest, het leven? De ziel van alles wat ghy kunt Bevroen, of nimmermeer bevroeden? Het hart, de bronaer, dbceaen En oirsprong van zoo veele goeden Ais uit hem vloeien, en bestaen By zijn genade, en alvermoogen, En wijsheit, die hun ‘t wezen schonck Uit niet, eer dit in top voltoogen Palais, der heemlen hemel, blonck? Daer wy met vleuglen dbogen decken, Voor aller glansen Majesteit? Terwijlwe ‘s hemels lofgalm wecken, En vallen, uit eerbiedigheit

En vreeze, in zwijm op ‘t aenzicht neder? Wie is het? noemt, beschrijft ons hem, Met eene Serafijne veder.

Of schort het aen begrijp en stem?

Ваганням. Ён першапрычына Ўсяго: з Яго паўсталі: дух, Жыццё, што доўжыцца няспынна, I сонца сонцаў вечны рух Усё, чым можа ўзбагаціцца Зямны наш розум і чым не; Бязбрэжны акіян, крыніца Спагады, да якой імкне Душа. Ці ж гэта не Ягонай Руплівай мудрасцю адной Да неба ўзнёс свае калоны Палац зіхоткі над зямлёй?

Прад Кім мы крыллем засцім вочы Каб асляпіць не здолеў нас Ягоны бляск? Прад Кім ахвоча Мы кленчым на зямлі ўвесь час У страху, з гэткімі вачыма?..

Karo ўслаўляем мы пяром, Узятым з крылца серафіма, I хваласпеў Каму пяём?

3 нідэрпандскай.

GEORGE HERBERT

(1593-1633)

REDEMPTION

Having been tenant long to a rich lord,

Not thriving, I resolved to be bold, And make a suit unto him, to afford A new small-rented lease, and cancel the old.

In heaven at his manor I him sought;

They told me there that he was lately gone About some land, which he had dearly bought Long since on earth, to take possession.

I straight returned, and knowing his great birth, Sought him accordingly in great resorts;

In cities, theaters, gardens, parks, and courts;

At length I heard a ragged noise and mirth Of thieves and murderers; there I him espied, Who straight, Your suit is granted, said, and died.

ДЖОРДЖ ГЕРБЕРТ

(1593-1633)

АДКУТІЛЕННЕ

Багаты нехта даў пазыку мне, Я, пасмялеўшы, думаў: не ўрачэ Мяне мой лёс хоць я й не расквітнеў Ён мне даруе доўг і дасць яшчэ.

Знайсці ў нябёсах я хацеў яго Мне расказалі там, што ён даўно Ўжо на зямлю сышоў, дзеля таго, Каб там набыць каштоўнае майно.

Яго шукаў я па вялікіх гарадах, Палацах ды тэатрах, ды садах Шляхетнасць знаючы яго. Але дакор

I смех забойцаў, злодзеяў пачуў, Калі знайшоў яго. Ён мне шапнуў: «Пазыку Вам дарую» і памёр.

3 ангпійскай.

JOHN MILTON

(1608-1674)

SONG ON MAY MORNING

Now the bright morning Star, Day’s harbinger, Comes dancing from the East, and leads with her The Flowry May, who from her green lap throws The yellow Cowslip, and the pale Primrose. Hail bounteous May that dost inspire Mirth and youth, and warm desire, Woods and Groves, are of thy dressing, Hill and Dale, doth boast thy blessing.

Thus we salute thee with our early Song, And welcome thee, and wish thee long.

ON HIS BLINDNESS

When I consider how my light is spent Ere half my days in this dark world and wide, And that one talent which is death to hide Lodg’d with me useless, though my soul more bent To serve therewith my Maker, and present My true account, lest he returning chide, «Doth God exact day-labour, light denied?» I fondly ask. But Patience, to prevent That murmur, soon replies: «God doth not need Either man’s work or his own gifts: who best Bear his mild yoke, they serve him best. His state Is kingly; thousands at his bidding speed And post o’er land and ocean without rest: They also serve who only stand and wait».

ДЖОН МІЛТАН

(1608-1674)

СПЕЎ ТРАВЕНЬСКАГА РАНКУ

Вястуння ранку, Зорка пакрысе Плыве з Усходу і з сабой нясе Цвіценне траўня. Жоўты першацвет, Пралескі бледныя то ўсё ягоны след. О, месяц шчодры! I багацце ўцех, I маладосць з табой, і звонкі смех.

Лясам, гаям ты падабраў адзенне, Гарам, далінам даў дабраслаўленне.

I мы прыход доўгачаканы твой Вітаем песняй ранішняй сваёй.

ПРА СЛЕПАТУ

Падумаю, што я сваё святло Патраціў да сярэдзіны жыцця, Што талент мой схаваны быў хаця Ў душы маёй больш схільнасці было Служыць Тварцу й жаданне вось, прыйшло Паспавядацца дзеля адкрыцця Таемнай праўды вечнага Быцця: «Што з працы той, як зрок мне адняло?» Цярплівасць кажа мне: «Не хоча Бог Hi падарункаў, ні пакут людскіх.

А хто цяжар шляхетны валачыць Прывык па сотнях, тысячах дарог Яму ён, пэўна, служыць лепш за ўсіх, Дый хто, чакаючы, адно стаіць».

FROM PARADISE LOST (Book 12)

As one who in his journey bates at noon, Though bent on speed, so heer the Archangel paused Betwixt the world destroyd and world restored, If Adam aught perhaps might interpose, Then with transition sweet new Speech resumes:

‘Thus thou hast seen one World begin and end, And Man as from a second stock proceed. Much thou hast yet to see; but I perceive Thy mortal sight to fade; objects divine Must needs impair and weary human sense: Henceforth what is to come I will relate;

Thou therefore, give due audience, and attend.

‘This second sours of men, while yet but few, And while the dread of judgement past remains Fresh in thir mindes, fearing the Deity, With some regard to what is just and right Shall lead thir lives, and multiply apace, Labouring the soil, and reaping plenteous crop, Corn, wine and oil, and, from the herd or flock Oft sacrificing bullock, lamb, or kid, With large wine-offerings poured, and sacred feast, Shall spend their days in joy unblamed, and dwell Long time in peace, by families and tribes...

СА «СТРАЧАНАГА РАЮ» (Кн. Дванаццатая)

Як той вандроўнік, што прывык заўжды Рабіць удзень пярэдых, гэтак свой Аповед Міхаіл перапыніў Паміж тым светам, што быў знішчаны I тым, які ўваскрос; бо ён чакаў, Што нешта стане прамаўляць Адам. Пасля Архангел прамаўляў ізноў:

«Ты бачыў, дзе пачатак і канец У свету; бачыў ты, як Чалавек 3 пароды іншай быў народжаны. Яшчэ ты ўбачыш шмат чаго, але, Здаецца, твой смяротны зрок аслаб, Нагледзеўшыся боскіх рэчаў тых, I ўжо здарожыўся сам розум твой, Таму цяпер скажу я словамі Пра тое, што адбудзецца далей.

Пакуль другога племя ёсць няшмат

I суд былы у памяці яго,

I перад Вышнім Боствам страх жыве, Яно закон той будзе шанаваць, У праўдзе жыць і множыць ураджай Багаты, на зямлі шчыруючы: Мець плёнам працы хлеб, віно, алей, Ахвяраваць са статкаў ды чарод Ягня, цяля, авечку, казляня. Віно ўзліваючы на кожны фэст, Уцех спазнае безліч род людскі I ў міры ды спакоі будзе жыць I сем’ямі, й плямёнамі...

3 англійскай.

FRIEDRICH GOTTLIEB KLOPSTOCK

(1724-1803)

AN SIE

Zeit, Verkündigerin der besten Freuden, Nahe selige Zeit, dich in der Ferne Auszuforschen, vergoss ich Trübender Tränen zuviel’.

Und doch kommst du! O, dich, ja, Engel senden, Engel senden dich mir, die Menschen waren, Gleich mir liebten, nun lieben, Wie ein Unsterblicher liebt.

Auf den Flügeln der Ruh, in Morgenlüften, Hell vom Taue des Tags, der höher lächelt, Mit dem ewigen Frühling Kommst du den Himmel herab.

Denn sie fühlet sich ganz und gießt Entzückung In dem Herzen empor die volle Seele, Wenn sie, dass sie geliebt wird, Trunken von Liebe sich’s denkt!

DAS ROSENBAND

Im Frühlingsschatten fand ich Sie;

Da band ich Sie mit Rosenbändern:

Sie fühlt’ es nicht, und schlummerte.

Ich sah Sie an; mein Leben hing Mit diesem Blick’ an Ihrem Leben: Ich fühlt’ es wohl, und wusst’ es nicht.

ФРЫДРЫХ ГОТЛІБ КЛОПШТАК

(1724-1803)

ДА ЯЕ

Час, вястун радасцяў найлепшых, Час блізіўся, хочучы ўбачыць Цябе ў далячыні, праліў я Слёз несуцешных зашмат.

I ўсё ж ты прыходзіш! Цябе анёлы Тыя шлюць да мяне, што былі й любілі, Як я; і любоўю несмяротных Любяць яны й цяпер.

I на крылах спакою, з ранняга неба Светлага роснага дня, што ўсміхаецца ўверсе, 3 вечнай вясной сыходзіш, Долу сыходзіш ты.

Бо яна адчувае нясе захапленне

Сэрцам і душам: іх запаўняе Як падумае, п’яная ад мілосці, Што так кахаюць яе.

ГІРЛЯНДЫ РУЖАЎ

Яе знайшоў я ў веснавым цяні, Гірляндамі ружаў яе я ўквеціў Яна не адчувала, дрэмлючы,

Нічога. А маё жыццё злучыў Тады з яе жыццём той позірк. He ведаў я таго, a адчуваў.

Doch lispelt’ ich Ihr sprachlos zu, Und rauschte mit den Rosenbändern: Da wachte Sie vom Schlummer auf.

Sie sah mich an; Ihr Leben hing Mit diesem Blick’ an meinem Leben, Und um uns ward’s Elysium.

Ды ёй бязгучна я пачаў шаптаць, Зашалясцеў гірляндамі я тымі. I ад дрымоты абудзілася яна.

Яна зірнула на мяне і ўраз Яе жыццё злучыў з маім той позірк, I тут навокал нас зрабіўся Рай.

3 нямецкай.

GOTTFRIED AUGUST BÜRGER

(1747-1794)

DES ARMEN SUSCHENS TRAUM

Ich träumte, wie um Mitternacht Mein Falscher mir erschien.

Fast schwür ich, dass ich hell gewacht, So hell erblickt ich ihn.

Er zog den Treuring von der Hand Und ach! zerbrach ihn mir.

Ein wasserhelles Perlenband Warf er mir hin dafür.

Drauf ging ich wohl ans Gartenbeet, Zu schaun mein Myrtenreis, Das ich zum Kränzchen pflanzen tät.

Und pflegen tät mit Fleiß.

Da riss entzwei mein Perlenband, Und eh ich’s mich versah, Entrollten all’ in Erd und Sand, Und keine war mehr da.

Ich sucht und sucht in Angst und Schweiß, Umsonst, umsonst! Da schien

Verwandelt mein geliebtes Reis In dunkeln Rosmarin.

Erfüllt ist längst das Nachtgesicht, Ach! längst erfüllt genau.

Das Traumbuch frag ich weiter nicht, Und keine weise Frau.

ГОТФРЫД АЎГУСТ БЮРГЕР

(1747-1794)

СОН БЕДНАЙ ЗУСХЕН

Мне мой жаніх з’явіўся ў сне Каля паўночы было.

Клянуся: тады падалося мне, Што ззяе навокал святло...

Пярсцёнак ён заручальны разбіў Ах! зняўшы з пальца свайго;

Каралі з пярлінаў мне падарыў Пасля, ўзамен за яго.

А потым, а потым я выйшла ў садок Як мірт мой расце, паглядзець, Які даглядала, каб шлюбны вянок Зрабіць і на голаў надзець.

Каралі раптам парваліся ўміг Пярліны ўсе зніклі дзесь

У сыпкім пяску ды так, што іх Шукай ты хоць дзень увесь.

Я іх шукала дарма, дарма!

Нідзе не знайшла тых пярлін. Зірнула аж мірту майго няма, А цёмны расце размарын.

Даўно ўсё збылося ах, доля мая! Што прывід прынёс начны.

Hi ў сонніка больш не пытаюся я, Hi ў тых, хто тлумачыць сны.

Nun brich, o Herz, der Ring ist hin!

Die Perlen sind geweint!

Statt Myrt erwuchs dir Rosmarin!

Der Traum hat Tod gemeint.

Brich, armes Herz! Zur Totenkron Erwuchs dir Rosmarin.

Verweint sind deine Perlen schon, Der Ring, der Ring ist hin!

О, сэрца! Які з майго плачу плён Па лёсе пярсцёнка з пярлін?!

У сне звеставаны мне хуткі скон: Дзе мірт быў расце размарын.

О, сэрца! Ў кароне смерці стае

Ужо размарыну ды траў.

Аплаканы ўсе пярліны твае Пярсцёнак, пярсцёнак прапаў!

3 нямецкай.

JOHANN WOLFGANG GOETHE

(1749-1832)

WILLKOMMEN UND ABSCHIED

Es schlug mein Herz, geschwind zu Pferde! Es war getan fast eh gedacht Der Abend wiegte schon die Erde, Und an den Bergen hing die Nacht: Schon stand im Nebelkleid die Eiche, ein aufgetürmter Riese, da, Wo Finsternis aus dem Gesträuche Mit hundert schwarzen Augen sah.

Der Mond von einem Wolkenhügel Sah kläglich aus dem Duft hervor, Die Winde schwangen leise Flügel, Umsausten schauerlich mein Ohr;

Die Nacht schuf tausend Ungeheuer, Doch frisch und fröhlich war mein Mut: In meinen Adern welches Feuer!

In meinem Herzen welche Glut!

Dich sah ich, und die milde Freude Floss von dem süßen Blick auf mich; Ganz war mein Herz an deiner Seite Und jeder Atemzug für dich.

Ein rosenfarbnes Frühlingswetter Umgab das liebliche Gesicht, Und Zärtlichkeit für mich ihr Götter! Ich hofft es, ich verdient es nicht!

Doch ach, schon mit der Morgensonne Verengt der Abschied mir das Herz: In deinen Küssen welche Wonne!

In deinem Auge welcher Schmerz!

ЁГАН ВОЛЬФГАНГ ГЁТЭ

(1749-1832)

СПАТКАННЕ I РОСТАНЬ

Быў сэрца кліч: хутчэй да коней! I конь памчаў, нібы страла.

Зямлю ўкалыхвала сутонне, I ноч да стромых гор паўзла. Дуб узвышаўся, нібы волат, Імгла тулілася ніжэй, I цемра з хмызнякоў наўкола Сачыла сотняю вачэй.

Там поўня ў мроіве свяціла Журботна з-за высокіх хмар, Вятры распасціралі крылы, Злавесна авявалі твар.

Хоць ноч гайнёй пачвар глядзела, Я ўзнёслы быў, ляцеў мой конь: Як сэрца полымем гарэла!

Які па жылах цёк агонь!

I ўбачыў я цябе: пяшчота 3 вачэй струменіла тваіх Была тваёй мая істота, Быў для цябе мой кожны ўздых. Ружовы німб вясны прыгожай Аздобай твару быў твайго, Я шчасця прагнуў толькі, Божа! Я ўсё ж... ці заслужыў яго?!

А ўранні ростань, як заўсёды, I сэрцу роспачна ў грудзях. Якая ў пацалунках слодыч, I боль які ў тваіх вачах!

Ich ging, du standst und sahst zur Erden, Und sahst mir nach mit nassem Blick: Und doch, welch Glück, geliebt zu werden! Und lieben, Götter, welch ein Glück!

*** (WANDERERS NACHTLIED II)

Über allen Gipfeln

Ist Ruh’,

In allen Wipfeln

Spürest Du

Kaum einen Hauch;

Die Vögelein schweigen im Walde.

Warte nur! Balde

Ruhest du auch.

DER FISCHER

Das Wasser rauscht’, das Wasser schwoll, ein Fischer saß daran, sah nach dem Angel ruhevoll, kühl bis ans Herz hinan.

Und wie er sitzt und wie er lauscht, teilt sich die Flut empor;

aus dem bewegten Wasser rauscht ein feuchtes Weib hervor.

Sie sang zu ihm, sie sprach zu ihm:

Was lockst du meine Brut

mit Menschenwitz und Menschenlist hinauf in Todesglut?

Ach wüsstest du, wies Fischlein ist so wohlig auf dem Grund, du stiegst herunter, wie du bist, und würdest erst gesund.

З’язджаў я ў позірку адданым Ты смутак не магла схаваць.

I ўсё ж, як слаўна быць каханым, Багі! як слаўна ўсё ж кахаць!

*** (ДРУГІ СПЕЎ ВАНДРОЎНІКА ЎНАЧЫ)

Ціша па-над цяснінамі

Стромых гор.

Подых над вершалінамі

Нібы замёр.

Шолах хоць бы адзін!

Птушкі маўчаць, нібы ў смутку Што ж, прычакаеш хутка Ты і сабе спачын.

РЫБАК

Вада цурчыць, вада бяжыць...

Схіліўшыся над ёй,

Рыбак за вудаю глядзіць:

У сэрцы лад, спакой.

Глядзіць ён, слухае прыбой Тут плёскат хваляў сціх, I над аціхлаю вадой Дзяўчына ўзнікла з іх.

Да рыбака пяе яна: «Нашто, нібы знарок, Ты вабіш мой народ са дна Туды, дзе пекла змрок!

Ах, каб ты знаў, як рыбкам там, На дне, прывольна ты б, Каб зноў паздаравець, і сам Сышоў да нас, у глыб.

Labt sich die liebe Sonne nicht, der Mond sich nicht im Meer? Kehrt wellenatmend ihr Gesicht nicht doppelt schöner her? Lockt dich der tiefe Himmel nicht, das feuchtverklärte Blau?

Lockt dich dein eigen Angesicht nicht her in ew’gen Tau?

Das Wasser rauscht’, das Wasser schwoll, netzt’ ihm den nackten Fuß sein Herz wuchs ihm so sehnsuchtsvoll, wie bei der Liebsten Gruß.

Sie sprach zu ihm, sie sang zu ihm;

da war’s um ihn geschehn:

Halb zog sie ihn, halb sank er hin und ward nicht mehr gesehn.

ERLKÖNIG

Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?

Es ist der Vater mit seinem Kind;

Er hat den Knaben wohl in dem Arm, Er fasst ihn sicher, er hält ihn warm.

Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht? Siehst, Vater, du den Erlkönig nicht?

Den Erlenkönig mit Kron und Schweif? Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif. -

«Du liebes Kind, komm, geh mit mir!

Gar schöne Spiele spiel ich mit dir;

Manch bunte Blumen sind an dem Strand, Meine Mutter hat manch gülden Gewand».

Ці ж сонца, выйшаўшы з-за хмар, He лашчыцца ў вадзе?

Ці гэткі гожы твой жа твар

У іншым люстры дзе?

Ці ж небасхіл не зліты з ёй,

He мкнецца да вады, Адбітак ці не ўцягне твой Цябе ж у глыб, сюды?»

Вада цурчыць, вада бяжыць, А рыбаку скрозь шум, Як любай спеў, той спеў гучыць I наганяе сум.

Яна заве, яна пяе -

I лёс пачаў адлік... Ён нахіліўся да яе I назаўсёды знік.

АЛЬХОВЫ ЦАР

Хто едзе так позна праз ноч у імгле?

To бацька з сынам малым у сядле: Ён хлопчыка моцна абняў свайго Прытульвае, песціць і лашчыць яго.

«Сыночак, чаму ты хаваеш свой твар?» «Не бачыш, татуля, Альховы цар Карона і шлейф... відаць і здалёк».

«Імгла гэтак сцелецца, мой сынок».

«Хадзем жа, хадзем жа, дзіцёнак мой: У гульні-забавы згуляем з табой, Шмат красак дзівосных убачыш ты, Ад маці дастанеш убор залаты».

Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht, Was Erlenkönig mir leise verspricht? Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind;

In dürren Blättern säuselt der Wind. -

«Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn?

Meine Töchter sollen dich warten schön;

Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn Und wiegen und tanzen und singen dich ein».

Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort Erlkönigs Töchter am düstern Ort? Mein Sohn, mein Sohn, ich seh es genau: Es scheinen die alten Weiden so grau. -

«Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt; Und bist du nicht willig, so brauch ich Gewalt». Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an! Erlkönig hat mir ein Leids getan! -

Dem Vater grauset’s, er reitet geschwind, Er hält in den Armen das ächzende Kind, Erreicht den Hof mit Mühe und Not;

In seinen Armen das Kind war tot.

MIGNON

Kennst du das Land, wo die Zitronen blühn, Im dunklen Laub die Goldorangen glühn, Ein sanfter Wind vom blauen Himmel weht. Die Myrte still und hoch der Lorbeer steht? Kennst du es wohl?

Dahin, dahin

Möcht ich mit dir, o mein Geliebter, ziehn!

«Ой, татка, татуля, ты чуеш ці не, Альховы цар што нашэптвае мне?» «Ну што ты, суцішся, маё дзіця To вецер варушыць гурбы лісця».

«Хадзем жа, мой хлопчык, між дрэў векавых Сустрэнеш дачок ты прыгожых маіх, Закруціць цябе карагод начны, Забаюць цябе, запяюць яны...»

«Ой, татачка, татка! Зірні там, дзе змрок, Няўжо ты царовых не бачыш дачок?» «Ды як жа, ўсё бачу, сыночак мой: To вербы сівыя стаяць над вадой».

«Ты мне даспадобы, цябе не аддам, Ты пойдзеш, калі й не захочаш сам...» «Ой, татачка мілы! Мяне схапіць Ён хоча... Ах, як жа мне моцна баліць!..»

Імклівага конніка скоўвае жах.

I плача, і енчыць малы на руках.

Вось бацька нарэшце ўбачыў жытло Ў абдымках дзіця нежывое было.

МІНЬЁН

Ты знаеш край у квецені цытрын, Дзе ў лісці залаціцца апельсін, Дзе ветрык вее цеплынёй з нябёс, Дзе мірт прыціх, карону лаўр узнёс? Туды! Туды! У край вядомы той, Каханы, я хачу ісці з табой!

Kennst du das Haus? Auf Säulen ruht sein Dach. Es glänzt der Saal, es schimmert das Gemach, Und Marmorbilder stehn und sehn mich an: Was hat man dir, du armes Kind, getan? Kennst du es wohl?

Dahin, dahin

Möcht ich mit dir, o mein Beschützer, ziehn!

Kennst du den Berg und seinen Wolkensteg? Das Maultier sucht im Nebel seinen Weg. In Höhlen wohnt der Drachen alte Brut.

Es stürzt der Fels und über ihn die Flut.

Kennst du ihn wohl?

Dahin, dahin Geht unser Weg. O Vater, lass uns ziehn!

Ты знаеш дом? Калоны ўзнеслі дах, Раскоша залаў асвятляе гмах... Пытаюць стоды з мармуру ў журбе: Хто гэты боль, дзіця, ўчыніў табе? Туды! Туды! У край вядомы той, Мой збаўца, я хачу ісці з табой!

Ты знаеш горы, сцежку пры скале? Там мул шукае шлях свой у імгле, Там цмокаў род жыве ў глыбі пячор, Паток спадае ўніз са стромых гор. Туды! Няхай туды, о бацька мой, Вядзе дарога нашая з табой!

3 нямецкай.

FRANCISZEK DIONIZY KNIAZNIN

(1749/50-1807)

KROSIENKA

w rodzaju pasterskitn

Darmo mi, matko, stawisz krosienka.

Insza mi? teraz mysl wiedzie.

Ach! pozwol raczej wyjzrzec z okienka, Czyli moj Filon nie jedzie.

Gdysmy na siebie spojzrzeli mile, Powiedzial tylko dwa slowa.

Bez niego teraz przykre mi chwile:

On mojej duszy polowa!

Coz go tak dlugo tarn zatrzymalo?

Drogac mu nie jest daleka.

Serce on moze zna jeszcze mate, Ktore na niego tak czeka.

Przez ten ma gaik jechac moj mily Kiedyz twarz jego zaswieci?

Ptaki si? stamtad nagle ruszyly;

Zapewne on to juz leci.

I sroczka z plotu skrzeczy na niego: Coz to? nie widac go jeszcze.

Filonie! na blask wzroku twojego W r?ce z radosci zakleszcz?.

Ot6z i widac gosc luby jedzie, Sercu mojemu zyczliwy!

Milosc w te strony wzrok jego wiedzie, A pod nim igra kon siwy.

Si?d? w krosienkach na moment mily, Abym t? radosc ukryla:

By nie zrozumial Filon przybyly, Ze ja tu po nim t?sknila.

ФРАНЦІШАК КНЯЗЬНІН

(1749/50-1807)

КРОСЕНЦЫ

На ўзор пастаралі

Маці, не трэба мне кросенцы ставіць!

Думкі ўсе збіліся недзе...

Гляну ў акенца: адно, што цікавіць, Ці мой Філон там не едзе?

Позіркі нашы каханне злучыла Толькі й сказаў ён тры словы.

Мне без яго анічога не міла, Ён майго сэрца палова!

Што ж гэтак доўга яго затрымала? Шлях недалёкі, здаецца...

Як жа ён сэрца ведае мала, Што, у чаканні, так б’ецца!

У прыдарожным гаёчку, ў прагале, Твар калі ўгледжу чаканы?

Вось раптам птушкі адтуль паўзляталі Пэўна, імчыць мой каханы.

Хлопцу на плоце сарока стракоча.

Дзе там? He бачыць, не чуе...

Як зазіхцяць, о Філон, твае вочы, Пляскаць у ладкі пачну я.

Едзе мой любы насустрач жаданням Сэрца дзяўчыны шчаслівай -

Шляхам, падказаным жарсным каханнем, На рысаку з белай грывай.

Сяду за кросенцы я й намагацца Буду, што ёсць толькі сілы, Каб і не здолеў Філон здагадацца, Што я па ім так тужыла.

O ELIZIE

Eliza wczoraj ostro spojrzala: Mozem dal powod urazy. Cisn?ia wiankiem r^czka jej biala, Przygryzla warg? pi?c razy.

Nie mozna bylo gniewu odwrocic I blagac srogiej nie smialem.

Poszedlem smutny z soba si? klocic I noc te cala nie spalem.

Dzis lubym sama witajac glosem, Oczy wrocila mi swoje!

Cieszy mi? slodkim nadzieja losem, Ale si? jutra znow boj?.

ПРА ЭЛІЗУ

Востры пагляд быў Элізіных вочак: Нечым пакрыўдзіў я, можа...

Ручкай яна прыціскала вяночак, Вусны прыкусвала гожа.

3 гневам не зладзіць было гэтым разам, Ды й пасмялець я не здужаў Выйшаў, застаўся з сабою сам-насам, Вока ўначы не прымружыў...

Сёння ж быў голас твой гэткі пяшчотны, Позірк мяне твой прымусіў

Зноў мець надзею на вырак лагодны... Што ж будзе заўтра баюся.

3 польскай.

ANDRE CHENIER

(1762-1794)

***

Eh bien! je le voulais. J’aurais bien du me croire! Tant de fois ä ses torts je cedai la victoire!

Je devais une fois du moins, pour la punir, Tranquillement l’attendre et la laisser venir. Non. Oubliant quels cris, quelle aigre impatience Hier sut me contraindre ä la fuite, au silence, Ce matin, de mon coeur trop facile bonte!

Je veux la ramener sans blesser sa fierte;

J’y vole; contre moi je lui cherche une excuse.

Je viens lui pardonner, et cest moi quelle accuse. Cest moi qui suis injuste, ingrat, capricieux: Je prends sur sa faiblesse un empire odieux. Et sanglots et fureurs, injures mena<jantes, Et larmes, ä couler toujours obeissantes!

Et pour la paix il faut, loin d’avoir eu raison, Confus et repentant, demander mon pardon.

Je sais, quand le midi leur fait desirer lombre, Entrer ä pas muets sous le roc frais et sombre, Dou parmi le cresson et rhumide gravier La naiade se fraye un oblique sentier.

Lä jepie ä loisir la nymphe blanche et nue Sur un banc de gazon mollement etendue, Qui dort, et sur sa main, au murmure des eaux, Laisse tomber son front couronne de roseaux.

АНДРЭ ШЭНЬЕ

(1762-1794)

***

Я вінаваты сам: было стрымацца варта, Бо колькі ж ёй магу так саступаць упарта? Я хоць бы раз яе ды мусіў пакараць: Прыйшла б няхай сама чаму мне не счакаць? Аж не, забыў я зноў і крыкі, і праклёны, Якімі быў я ўшчэнт учора знеслаўлёны.

I сёння раніцой, ва ўладзе дабрыні, Я годнасці яе не зачаплю ані!

Зноў да яе лячу без злосці й абурэння I ёй, забыўшы ўсё, шукаю прабачэння Ды вінаваты я, выходзіць, у яе, I адпускае ўжо яна грахі мае!

Выходзіць, то мае капрызы, гнеў, пагрозы, Няўдзячнасць, а яе пакуты, боль ды слёзы. Я каюся й забыў, што праўда тут мая, I сціпла мне за ўсё прашу прабачыць я...

Бывае, ведаю, у цень загнаны спёкай, Як прыхаваешся каля скалы высокай, To можаш там спаткаць наяду, што ідзе Дарожкай, каб сябе палашчыць у вадзе. I я цікую за той німфаю безабаронна Аголенай: пад шум вады паўсонна Яна кладзецца, у чаротавым вянку, I мружыць вочы, лоб паклаўшы на руку.

3 французскай³.

³ Пераклады вершаў А. Шэнье зробленыя разам са Зміцерам Коласам.

FRIEDRICH HÖLDERLIN

(1770-1843)

ABENDPHANTASIE

Vor seiner Hütte ruhig im Schatten sitzt

Der Pflüger, dem Genügsamen raucht sein Herd.

Gastfreundlich tönt dem Wanderer im

Friedlichen Dorfe die Abendglocke.

Wohl kehren itzt die Schiffer zum Hafen auch, In fernen Städten, fröhlich verrauscht des Markts Geschäft ger Lärm; in stiller Laube

Glänzt das gesellige Mahl den Freunden.

Wohin denn ich? Es leben die Sterblichen

Von Lohn und Arbeit; wechselnd in Müh’ und Ruh’ Ist alles freudig; warum schläft denn

Nimmer nur mir in der Brust der Stachel?

Am Abendhimmel blühet ein Frühling auf;

Unzählig blühn die Rosen und ruhig scheint Die goldne Welt; o dorthin nimmt mich Purpurne Wolken! und möge droben

In Licht und Luft zerrinnen mir Lieb’ und Leid! -

Doch, wie verscheucht von töriger Bitte, flieht Der Zauber; dunkel wirds und einsam

Unter dem Himmel, wie immer, bin ich -

Komm du nun, sanfter Schlummer! zu viel begehrt Das Herz; doch endlich, Jugend! verglühst du ja, Du ruhelose, träumerische!

Friedlich und heiter ist dann das Alter.

ФРЫДРЫХ ГЁЛЬДЭРЛІН

(1770-1843)

ВЕЧАРОВАЯ ФАНТАЗІЯ

Спакойна перад хацінай сваёю ў цяні

Сядзіць араты: лагодна дыміць агмень.

Звон вечаровы гасцінна вандроўніку

Звоніць у вёсцы мірнай.

Баркасы вяртаюцца ў гавань сваю, У гарадах далёкіх рух кірмашоў Сціх заклапочаны, жвавы. У ціхай альтанцы

Добрых сяброў на стале чакае вячэра.

Куды ж я імкнуся? Смяротныя ўсе

Працай, заробкам жывуць і добра адпачываюць Пасля штодзённых высілкаў. Чаму ж засела

Стрэмка адно ў маім сэрцы?

У вечаровым небе буяе вясна, Безліч ружаў цвіце, і свет залаты

Нібы спакойны зусім. О, мяне вазьміце

3 сабой, аблакі пурпуровыя!

Хай у святле і ветры пакуты, любоў

Mae развеюцца. Ды ўжо ўцякае дзіва прэч, Нібы спалохаўшыся маіх вар’яцкіх просьбаў.

Наўкол сцямнела. Пад небам я зноў самотны.

Прыйдзі, нарэшце, салодкі сум! Зашмат

Жадае сэрца, ды ўрэшце ты, летуценнае Юнацтва, у нас адгарыш-адпалаеш -

Мірнаю, светлаю будзе старасць.

HÄLFTE DES LEBENS

Mit gelben Birnen hänget

Und voll mit wilden Rosen

Das Land in den See,

Ihr holden Schwäne,

Und trunken von Küssen

Tunkt ihr das Haupt Ins heilignüchterne Wasser.

Weh mir, wo nehm ich, wenn

Es Winter ist, die Blumen, und wo

Den Sonnenschein, Und Schatten der Erde? Die Mauern stehn Sprachlos und kalt, im Winde Klirren die Fahnen.

MENSCHENBEIFALL

Ist nicht heilig mein Herz, schöneren Lebens voll Seit ich liebe? Warum achtetet ihr mich mehr, da ich Stolzer und wilder

Wortereicher und leerer war?

Ach, der Menge gefällt, was auf den Marktplatz taugt Und es ehret der Knecht nur den Gewaltsamen, An das Göttliche glauben, Die allein sie selber sind.

DER MENSCH

Wer Gutes ehrt, er macht sich keinen Schaden,

Er halt sich hoch, er lebt den Menschen nicht vergebens, Er kennt den Wert, den Nutzen solchen Lebens, Er traut dem Bessern sich, er geht auf Segenspfaden.

СЯРЭДЗІНА жыцця

Хіліцца ў ружах дзікіх,

3 жоўтымі грушкамі разам, Нізка зямля ў ваду.

Вы, лебедзі-птушкі,

П’яныя ад пацалункаў,

Зграбную, святую, Схіляеце галовы.

Ах, дзе я зімовай парой

Кветкі знайду? О, дзе

Сонечнае святло,

Зямлі нашай цені?

Муры наўкол стаяць

Халодна, маўкліва: ў ветры

Скрыгоча флюгер.

УСХВАЛЕННЕ ЧАЛАВЕКА

Ці ж не святое сэрца маё, поўнае жыцця,

Ад часу, калі я люблю? Чаму ж мяне

Вы не шануеце больш, хоць быў я

Дзічэйшым, пусцейшым, балбатлівейшым?

Ах! Натоўпу вядома, што цэніцца на кірмашы,

I раб паважае толькі тырана.

У Боскае вераць толькі

Тыя, хто гэткія самі.

ЧАЛАВЕК

Дабро хто цэніць, той сабе не ўчыніць шкоды,

Карысны людзям, не сярод безабаронных, Умее вартасць шанаваць жыцця заўсёды. Да лепшага шлях торыць па сцяжынках блаславёных.

3нямецкай.

WILLIAM WORDSWORTH

(1770-1850)

SONNET

Composed upon Westminster Bridge, September 3, 1802

Earth has not anything to show more fair:

Dull would he be of soul who could pass by

A sight so touching in its majesty:

This City now doth, like a garment, wear

The beauty of the morning; silent, bare,

Ships, towers, domes, theatres, and temples lie

Open unto the fields, and to the sky;

All bright and glittering in the smokeless air.

Never did sun more beautifully steep

In his first splendour, valley, rock, or hill;

Neer saw I, never felt, a calm so deep!

The river glideth at his own sweet will:

Dear God! the very houses seem asleep;

And all that mighty heart is lying still!

***

I dropped my pen; and listened to the Wind That sang of trees uptorn and vessels tost A midnight harmony; and wholly lost To the general sense of men by chains confined Of business, care, or pleasure; or resigned To timely sleep. Thought I, the impassioned strain, Which, without aid of numbers, I sustain, Like acceptation from the World will find.

УІЛЬЯМ УОРДСВАРТ

(1770-1850)

САНЕТ, напісаны на Вестмінстэрскім мосце 3 верасня 1802 года

Зямля паказвае вабноты ўсе свае Адно хто зачарсцвеў зусім душой He ўбачыць хіба прыгажосці той. Вось горад шаты золку, што ўстае Над светам, апранае. I, з тае Прыгожай раніцы ўзляцеўшы чарадой, Адбіткі храмаў, вежаў над зямлёй Плывуць: ім неба чыстага стае.

Яшчэ ніколі сонца не ўставала 3-за далягляду з веліччу такою, Такой глыбокай ціша не бывала Ў маёй душы. Дамы спяць над ракою, Нібыта штосьці іх зачаравала, I ў сэрцы поўна моцы ды спакою.

***

Я ўслухаўся, калі сваё пяро адклаў, У навальнічныя начныя тыя спевы Пра гібель караблёў, патрушчаныя дрэвы; У гармонію начы, якую вязням спраў Штодзённых Бог у снах спазнаць не даў. I думкай быў адной я апантаны Што толькі духу страснаму жаданы Грымотны інструмент маіх актаў.

Yet some with apprehensive ear shall drink A dirge devoutly breathed o’er sorrows past; And to the attendant promise will give heed The prophecy, like that of this wild blast, Which, while it makes the heart with sadness shrink, Tells also of bright calms that shall succeed.

Хай хтось не ўчуе тых жалобных спеваў, Што смуткам па мінулых днях абсяг Запоўнілі. Ды ўжо ж бесперастанку Вятроў няўрымсных дзікія павевы Прарочаць цішыню да нематы ў грудзях I хваль спакой у светлым ззянні ранку.

3 ангпійскай.

NOVALIS

(1772-1801)

AUS: HYMNEN AN DIE NACHT

Der Jüngling bist du, der seit langer Zeit Auf unsern Gräbern steht in tiefen Sinnen; Ein tröstlich Zeichen in der Dunkelheit Der höhern Menschheit freudiges Beginnen. Was uns gesenkt in tiefe Traurigkeit, Zieht uns mit süßer Sehnsucht nun von hinnen.

Im Tode ward das ewge Leben kund, Du bist der Tod und machst uns erst gesund.

ANFANG

Es kann kein Rausch sein oder ich wäre nicht Für diesen Stern geboren nur so von ohngefähr In dieser tollen Welt zu nah an

Seinen magnetischen Kreis gekommen.

Ein Rausch wär wirklich sittlicher Grazie

Vollendetes Bewusstsein? Glauben an Menschheit wär Nur Spielwerk einer frohen Stunde -?

Wäre dies Rausch, was ist dann das Leben?

Soll ich getrennt sein ewig? ist Vorgefühl Der künftigen Vereinigung, dessen, was Wir hier für Unser schon erkannten, Aber nicht ganz noch besitzen konnten -

Ist dies auch Rausch? so bliebe der Nüchternheit, Der Wahrheit nur die Masse, der Ton, und das Gefühl der Leere, des Verlustes

Und der vernichtigenden Entsagung.

НАВАЛІС

(1772-1801)

3 «ГІМНАЎ НАЧЫ»

Стаіш ты ўжо даўным-даўно, юнак, На нашым надмагіллі ў задуменні;

У цемры, нібы суцяшальны знак, Вышэйшай чалавечнасці ўзнікненне.

Туга нас соладка завабіць так, Перш чым жалоба жарсліва сустрэне... Жыцця адвечнага у смерці адкрыццё; Ты Смерць: нам толькі ты нясеш Жыццё.

ПАЧАТАК

He шолах гэта ці я народжаны

He дзеля зоркі гэтай а толькі так, крыху Ў вар’яцкім свеце ў прыцягненне Кола магнітнага моцна трапіў?

Ці быў той шолах зграбнае грацыі Завершана-свядомым? Ці была вера ўся У чалавецтва мімалётнай?..

Што ёсць жыццё, калі гэта шолах?

Вечна адлучаным быць? Ёсць у мяне Прадбачанне будучай еднасці, што Прызнаная ўжо намі нашай, Ды не прыўлашчаная дарэшты...

I гэта шолах? тады ж бо й ісціны Цвярозасць — толькі маса, глей, пустаты Усведамленне, адчуванне Стратаў, знішчальнае адмовы.

Womit wird denn belohnt für die Anstrengung

Zu leben wider Willen, Feind von sich selbst zu sein

Und tief sich in den Staub getreten

Lächelnd zu sehn und Bestimmung meinen.

Was führt den Weisen denn durch d[es] Lebens Tal,

Als Fackel zu dem höheren Sein hinauf -

Soll er nur hier geduldig bauen, Nieder sich legen und ewig tot sein.

Du bist nicht Rausch du Stimme des Genius,

Du Anschaun dessen, was uns unsterblich macht,

Und du Bewusstsein jenes Wertes, Der nur erst einzeln allhier erkannt wird.

Einst wird die Menschheit sein, was Sophie mir

Jetzt ist vollendet sittliche Grazie

Dann wird ihr höheres Bewusstsein

Nicht mehr verwechselt mit Dunst des Weines.

[KENNE DICH SELBST...]

Eins nur ist, was der Mensch zu allen Zeiten gesucht hat;

Überall, bald auf den Höhn, bald in dem Tiefsten der Welt Unter verschiedenen Namen umsonst es versteckte sich immer, Immer empfand er es noch dennoch erfasst er es nie.

Längst schon fand sich ein Mann, der den Kindern

in freundlichen Mythen

Weg und Schlüssel verriet zu des Verborgenen Schloss.

Wenige deuteten sich die leichte Chiffre der Lösung, Aber die wenigen auch waren nun Meister des Ziels.

Lange Zeiten verflossen der Irrtum schärfte den Sinn uns Daß uns der Mythus selbst nicht mehr die Wahrheit verbarg. Glücklich, wer weise geworden und nicht

die Welt mehr durchgrübelt, Wer von sich selber den Stein ewiger Weisheit begehrt.

Чым за імкненне жыць узнагародзяць нам Памкненне дзікае быць ворагам сабе, На бруд, што наўкола нас, глянуць Весела: можа ў тым прызначэнне?

Што мудраца вядзе праз жыццё, як не Паходня да сэнсу найвышэйшага? Што ж мае ён ствараць цярпліва, Легчы ды назаўсёды замерці?

He шолах ты, a голас генія, Ты ўвасабленне неўміручасці, ты Усведамленне вартасці той, Што толькі тут цяпер пазнаецца.

Некалі чалавецтва будзе мне

Тым, чым Сафія ёсць зграбнай грацыяй Яе найвышэйшую свядомасць Блытаць не стануць з плачу відзежай.

[СЯБЕ САМОГА СПАЗНАЙ]

Ёсць адно, што здаўна шукалася чалавекам;

I паўсюль то ў вышыні ці то ў глыбінях зямлі Ён пад імёнамі рознымі марна схавацца імкнуўся; Ён адчуваў заўжды гэта, толькі не спасцігаў.

Некалі нехта з’явіўся: дзецям у міфах прыязных Шлях да таемнага схову-замку ён апісаў.

Ды мала хто зразумеў адгадкі сэнс шыфраваны Люду наогул няшмат бачыла мэту сваю.

Часу шмат уцякло, бо памылкі чуццё абвастраюць Што нам і міфы ўжо праўду не хочуць сказаць.

Шчасны, хто стаў мудрацом і ламаць галаву не мусіць, Хто ўжо арэх раскусіў вечнае мудрасці той...

Nur der vernünftige Mensch ist der echte Adept er verwandelt Alles in Leben und Gold braucht Elixiere nicht mehr.

In ihm dampfet der heilige Kolben der König ist in ihm Delphos auch und er fasst endlich das: Kenne dich selbst.

Толькі разумны ў адэптах сапраўдных: ён пераўтварае

Ў золата ўсё і ў жыццё без цуда-сродкаў зусім.

Пара ў свяшчэннай колбе дух царскі; а вось Фэбаў храм...

I ўрэшце кеміць ён: Сябе самога спазнай.

3 нямецкай.

SAMUEL TAYLOR COLERIDGE

(1772-1834)

ENCINCTURED WITH A TWINE OF LEAVES

Encinctured with a twine of leaves, That leafy twine his only dress!

A lovely Boy was plucking fruits, By moonlight, in a wilderness. The moon was bright, the air was free, And fruits and flowers together grew On many a shrub and many a tree: And all put on a gentle hue, Hanging in the shadowy air Like a picture rich and rare. It was a climate where, they say, The night is more belov’d than day. But who that beauteous Boy beguild, That beauteous Boy to linger here? Alone, by night, a little child, In place so silent and so wild Has he no friend, no loving mother near?

ON AN INFANT WHICH DIED BEFORE BAPTISM

«Be, rather than be call’d, a child of God», Death whisper’d! with assenting nod, Its head upon its mother’s breast. The Baby bow’d, without demur Of the kingdom of the Blest Possessor, not inheritor.

СЭМЮЭЛ ТЭНЛАР КОУЛРЫДЖ

(1772-1834)

ХЛАПЧУК ПРЫГОЖЫ Ў ГУШЧАРЫ...

Хлапчук прыгожы ў гушчары з галін Зрываў плады маленькаю рукой Пры месячным святле. На ім адзін Быў толькі з лісцікаў зялёных строй. Паветра чысціня йшла ад зямлі, Лілося месяцовае святло, А побач кветкі ды плады раслі, I ўсё шляхетна, мірна так было Нібы прыгожы й рэдкасны абраз: Пра гэты кажуць край звычайна ў нас, Што тут пара начная, змрок і цень Жаданыя куды як больш за дзень.

Дык хто ж падманам змусіў хлапчука Час бавіць недарэчна, а й дарма Малога, ноччу, аднаго зусім У месцы вусцішна-сціхотным тым, Дзе поруч ні сяброў, ні матухны няма?

ПРА ІНФАНТА, ШТО ПАМЁР НЯХРЫШЧАНЫМ

«Ты Божым дзіцем безыменным будзь», Паспела Смерць са згодаю шапнуць. Адпаў малы ад матчыных грудзей I без пярэчанняў прыняў свой скон.

I ў царстве Багавыбраных Людзей He спадкаемца ўжо, а Уладца ён.

3 ангпійскай.

THOMAS MOORE

(1779-1852)

***

How dear to me the hour when daylight dies, And sunbeams melt along the silent sea, For then sweet dreams of other days arise, And memory breathes her vesper sigh to thee.

And, as I watch the line of light, that plays Along the smooth wave toward the burning west, I long to tread that golden path of rays, And think ‘twould lead to some bright isle of rest.

THOSE EVENING BELLS

(Air. The Bells Of St. Petersburgh.)

Those evening bells! those evening bells!

How many a tale their music tells, Of youth and home and that sweet time When last I heard their soothing chime.

Those joyous hours are past away: And many a heart, that then was gay. Within the tomb now darkly dwells, And hears no more those evening bells.

And so ‘twill be when I am gone: That tuneful peal will still ring on. While other bards shall walk these dells, And sing your praise, sweet evening bells!

ТОМАС МУР

(1779—1852)

***

Як я парў апошніх прамянёў Люблю, у моры іх знікнення міг.

I мроіцца былое зноў і зноў, I вечара чуваць апошні ўздых.

Гляджу, як прамяні па моры тым Плывуць на захад вогненнай ракой Хачу прайсці я шляхам залатым Да вечнай выспы, дзе жыве спакой...

О, ВЕЧАРОВЫЯ ЗВАНЫ!

(Званы Санкт-Пецярбурга)

О, вечаровыя званы! -

Як шмат вызвоньваюць яны Пра родны кут. Пра даўні час, Як чуў я іх апошні раз.

Няма ўжо ўсцешнай той пары -

I многія мае сябры

3-пад надмагільных курганоў

Ужо не чуюць тых званоў.

Памру і я, надыдзе час:

Спеў новых песняроў пра вас Зноў загучыць, як з даўніны.

О, вечаровыя званы!

 

Oh, guard our affection, nor e’er let it feel

The blight that this world o’er the warmest will steal: While the faith of all round us is fading or past, Let ours, ever green, keep its bloom to the last.

Far safer for Love ‘tis to wake and to weep, As he used in his prime, than go smiling to sleep; For death on his slumber, cold death follows fast, White the love that is wakeful lives on to the last.

And tho’, as Time gathers his clouds o’er our head, A shade somewhat darker o’er life they may spread, Transparent, at least, be the shadow they cast, So that Love’s softened light may shine thro’ to the last.

 

Любоў беражыце. Хай знікне і след Нячуласці знобкай, якой повен свет. Калі спрэс бязвер’е пануе ў жыцці Любові адной толькі вечна цвісці.

Хай лепей, прачнуўшыся, плача любоў, Чым дрэмле ці спіць сном юначых гадоў, Бо ўслед за сном смерць не забудзе прыйсці Любові заступіць дарогу ў жыцці.

Хай Час наганяе свае аблакі:

Цень ляжа над намі, як саван цяжкі А ўсё-ткі пасля пасвятлее ў жыцці Любоў, да канца нам пяшчотна свяці.

3 англійскай.

ADELBERT VON CHAMISSO

(1781-1838)

DER INVALIDE IM IRRENHAUS

Leipzig, Leipzig! arger Boden, Schmach für Unbill schafftest du.

Freiheit! hieß es, vorwärts, vorwärts! Trankst mein rotes Blut, wozu?

Freiheit! rief ich, vorwärts, vorwärts! Was ein Tor nicht alles glaubt!

Und von schwerem Säbelstreiche Ward gespalten mir das Haupt.

Und ich lag, und abwärts wälzte Unheilschwanger sich die Schlacht,

Über mich und über Leichen

Sank die kalte, finstre Nacht.

Aufgewacht zu grausen Schmerzen, Brennt die Wunde mehr und mehr;

Und ich liege hier gebunden, Grimmge Wächter um mich her.

Schrei’ ich wütend noch nach Freiheit, Nach dem bluterkauften Glück,

Peitscht der Wächter mit der Peitsche Mich in schnöde Ruh’ zurück.

NÄCHTLICHE FAHRT

In Purpur pranget der Abend, Der Landwind hebet schon an;

Zur Lustfahrt ladet der Fischer

Dich, Mädchen, in seinen Kahn.

АДАЛЬБЕРТ ШАМІСА

(1781-1838)

ІНВАЛІД У ВАР’ЯТНІ

Ляйпцыг! Ляйпцыг! Кепскі горад: Да чаго мяне давёў!

«За свабоду!» ды «за волю!» Ты ж нашто маю піў кроў?!

Роў і я «за волю!» гучна,

У тую верачы хлусню, I аднойчы цяжкай шабляй Мне рассеклі мазгаўню.

Так ляжаў я, а наўкола Віраваў злавесна бой, Потым целы пахавала Ноч пад цемраю густой...

Апрытомнеўшы ад болю (Як яшчэ магу трываць?!), Звязаны, вось тут ляжу я, I наглядчыкі стаяць.

Як прарвецца крык аб волі, Шчасці, купленым крывёй, Супакойвае наглядчык Пугаю мяне сваёй.

НАЧНОЕ КАТАННЕ

Павеяла ветрам, сутонне Блішчыць пурпуровай зарой.

Катацца рыбак запрашае Дзяўчыну, у човен свой.

Noch heißer begehr’ ich selbander Mit dir zu fahren, als du.

Gib voll das Segel dem Winde, Es kommt zu steuern mir zu. -

Du steuerst zu kühn, o Mädchen, Hinaus in das offene Meer;

Du trauest dem leichten Fahrzeug

Bei hohen Wellen zu sehr. -

Misstrauen sollt’ ich dem Fahrzeug?

Ich habe dazu nicht Grund, Die einst ich deiner Treue

Getrauet in böser Stund’. -

Unsinnige, wende das Ruder!

Du bringest uns Beide in Not;

Schon treiben der Wind und die Wellen Ihr Spiel mit dem schwachen Boot. -

Lass treiben den Wind und die Wellen Mit diesen Brettern ihr Spiel;

Hinweg mit Rudern und Segel, Hinweg! ich bin am Ziel.

Wie du mich einst, so hab’ ich

Dich heut’ zu verderben berückt; Mach’ Frieden mit dem Himmel,

Denn siehe, der Dolch ist gezückt.

Du zitterst, verworfner Betrüger, Vor dieses Messers Schein?

Verratene Treue schneidet

Noch schärfer ins Herz hinein.

Und manche betrogene Buhle

Härmt stille zu Tode sich:

Ich weiß nur, mich rächend, zu sterben, Weh’ über dich und mich! -

«Паеду я з большай ахвотай, Чым ты нават, кажа яна, -

Ты ветразь пад вецер падладжвай, Я ж сяду каля стырна».

«Занадта ты смела стырнуеш Мы ў мора плывём напрасткі.

Зашмат давяраеш ты чоўну, А ён... ён жа лёгкі такі».

«Каб гэтаму чоўну не верыць, Прычыны я і не знайду:

Паверыла ж я ў тваю вернасць Калісьці, сабе на бяду».

«Назад заварочвай, вар’ятка!

Загінем абое ў вадзе:

Ўжо вецер марскі не на жарты Гульню з нашым чоўнам вядзе...»

«У човен хай вецер ды хвалі Б’юць нават мацней удвая -

Хай гінуць і ветразь, і вёслы, Бо ж блізкая мэта мая!

Вось так, як ты колісь са мною, 3 табой абыдуся я. Што ж, Маліся нябёсам! Ты ж бачыш, Што з похваў выняты нож...

Дрыжыш, ненавісны падманшчык?! 3 нажа ты не зводзіш вачэй?

Нявернасць і крыўда, аднак жа, Ўцінаюцца ў сэрца вастрэй.

Каторая дзеўка са свету

Зжыве сябе з гора сама Адпомсціць табе і памерці...

Ў мяне іншай мэты няма!»

Der Jüngling rang die Hände, Der eigenen Schuld bewusst;

Sie stieß den Dolch in das Herz ihm, Und dann in die eigene Brust.

Es trieb ein Wrack an das Ufer Bei wiederkehrender Flut,

Es lagen darauf zwei Leichen, Gebadet in ihrem Blut.

У роспачы ён, зразумеўшы, Як моцна пакрыўдзіў яе...

Яна ж б’е нажом яму ў сэрца, А потым у грудзі свае.

.. ,На бераг раструшчаны човен Закінуў аднойчы прыбой.

Два целы ляжалі ў ім побач, На дошках, залітых крывёй.

3 нямецкай.

GEORGE GORDON BYRON

(1788-1824)

AN ODE TO THE FRAMERS OF THE FRAME BILL [Morning Chronicle, 2 Mar. 1812]

Oh well done Lord E-n! and better Lord R-r!

Britannia must prosper with councils like yours; HAWKESBURY, HARROWBY, help you to guide her, Whose remedy only must kill ere it cures: Those villains, the Weavers, are all grown refractory, Asking some succour for Charity’s sake So hang them in clusters round each Manufactory, That will at once put an end to mistake.

The rascals, perhaps, may betake them to robbing, The dogs to be sure have got nothing to eat So if we can hang them for breaking a bobbin, ‘Twill save all the Governments money and meat: Men are more easily made than machinery Stockings fetch better prices than lives Gibbets on Sherwood will heighten the scenery, Showing how Commerce, how Liberty thrives!

Justice is now in pursuit of the wretches. Grenadiers, Volunteers, Bow-street Police, Twenty-two Regiments, a score of Jack Ketches, Three of the Quorum and two of the Peace; Some Lords, to be sure, would have summoned the Judges, To take their opinion, but that they ne’er shall, For LIVERPOOL such a concession begrudges, So now they’re condemned by no Judges at all.

Some folks for certain have thought it was shocking, When Famine appeals, and when Poverty groans, That life should be valued at less than a stocking, And breaking of frames lead to breaking of bones.

ЮХАН ЛЮДВІГ РУНЕБЕРГ

(1804-1877)

КАХАННЕ

На сваю дачку моцна сварылася маці: «Я табе, дзяўчына, казала наконт кахання Вось жа, бачу, папярэджвала дарэмна».

А дачка адказвала: «Ты не злуйся, мама:

Зачынілася я, каб з ім не спаткацца Заляцеў ён сюды сонечнай пылінкай. Зноў я выбегла, уцячы спрабавала Чула ўздыхі яго ў кожным подыху ветру; Я заплюшчыла вочы, затуліла вушы Ён скакаць пачаў у маім падступна сэрцы».

ПАДАБЕНСТВА

To колькі ж хваляў у затоцы I колькі ў маім сэрцы думак? Знікаюць нібы й застаюцца, Памерлі нібы й зноў паўсталі: Так непадобна ўсё й падобна Усё вяртаецца нанова: На тым жа моры той жа вецер Іх уздымае,

Ў грудзёх тых самых тая ж любасць Іх спараджае.

Са шведскай.

HANS CHRISTIAN ANDERSEN

(1805-1875)

TO BRUNE 0INE

To brune ojne jeg nylig sä i dem mit hjem og min verden lä. der flammed’ snildet og barnets fred; jeg glemmer dem aldrig i evighed!

DANMARK, MIT FAEDRELAND

I Danmark er jeg fodt, der har jeg hjemme, der har jeg rod, derfra min verden ger.

Du danske sprog, du er min moders stemme, se sodt velsignet du mit hjerte ner.

Du danske, friske strand, hvor oldtids kaempegrave ste mellem aeblegerd og humlehave. Dig elsker jeg! Dig elsker jeg! Danmark, mit faedreland!

Hvor reder sommeren vel blomstersengen mer rigt end her, ned til den ebne strand? Hvor ster fuld menen over kloverengen se dejligt som i bogens faedreland?

Du danske, friske strand, hvor Danebrogen vajer, Gud gav os den, — Gud giv den bedste sejer! Dig elsker jeg! Dig elsker jeg!

Danmark, mit faedreland!

Engang du herre var i hele Norden, bod over England, nu du kaldes svag, et lille land, og dog se vidt om jorden end hores danskens sang og mejselslag.

ГАНС КРЫСЦІЯН АНДЭРСЕН

(1805-1875)

КАРЫЯВОЧЫ

У вочы карыя глянуў я: Радзіма й існасць у іх мая. Дасціпны розум, дзіцяці спакой У памяці будуць вечна маёй.

ДАНІЯ, МАЯ АЙЧЫНА

Я ў Даніі народжаны. Тут родны Мой кут, адсюль мае ўсе карані. На мове дацкай маці мне пяшчотна Пяяла песні з сэрца глыбіні.

О, бераг дацкі мой!

Магілы тут адважных вояў

Сярод садоў пад квеценню густою.

Я, Данія, захоплены табой!

Мая Айчына Данія!

Дзе ж яшчэ лета сцеліць з кветак ложа Пышнейшае за гэты твой кілім?

Дзе ж месяц ззяе, свеціць так прыгожа Над краем букаў родным, дарагім?

О, бераг дацкі мой!

Харугву Данэброга

Даў Бог нам дасць шмат новых перамогаў. Я, Данія, захоплены табой!

Мая Айчына Данія!

Ты невялікая, хоць панавала Калісь на Поўначы з канца ў канец, Ды годны спеў твой не заціх німала, I ў майстра, як даўней, звініць разец...

Du danske, friske strand, plovjernet guldhorn finder, Gud giv dig fremtid. som han gav dig minder! Dig elsker jeg! Dig elskerjeg!

Danmark, mit faedreland!

Du land, hvor jeg blev fodt, hvor jeg har hjemme, hvor jeg har rod, hvorfra min verden ger, hvor sproget er min moders blöde stemme og som en sod musik mit hjerte ner.

Du danske, friske strand med vilde svaners rede, I gronne o’r, mit hjertes hjem hernede! Dig elskerjeg! Dig elskerjeg!

Danmark, mit faedreland!

О, бераг дацкі мой!

Плуг уздымае глебу

Ўспамінаў будучыню дорыць неба.

Я, Данія, захоплены табой!

Мая Айчына Данія!

Краіна слаўная, дзе кут мой родны, Адкуль пайшлі мае ўсе карані, Дзе маці гаварыла так пяшчотна, Дзе спеў ідзе ад сэрца глыбіні, О, бераг дацкі мой!

Чародаў лебядзіных

Жытло на выспах гэтых незабыўных. Я, Данія, захоплены табой!

Мая Айчына Данія!

3 дацкай.

EDGAR ALLAN POE

(1809-1849)

FROM TAMERLANE

.. .0, she was worthy of all love! Love as in infancy was mine ‘Twas such as angel minds above Might envy; her young heart the shrine On which my every hope and thought Were incense then a goodly gift, For they were childish and upright Pure — as her young example taught: Why did I leave it, and, adrift, Trust to the fire within, for light?

We grew in age and love together Roaming the forest, and the wild;

My breast her shield in wintry weather And, when the friendly sunshine smil’d, And she would mark the opening skies, I saw no Heaven but in her eyes.

Young Love’s first lesson is — the heart: For ‘mid that sunshine, and those smiles, When, from our little cares apart, And laughing at her girlish wiles, I’d throw me on her throbbing breast, And pour my spirit out in tears There was no need to speak the rest No need to quiet any fears Of her who ask’d no reason why, But turn’d on me her quiet eye!

ЭДГАР АЛАН ПО

(1809-1849)

3 ПАЭМЫ «ТАМЕРЛАН»

...О, вартая Любовіўсёй Была яна што змалку я Адчуў: маглі анёлы ёй Зайздросціць толькі, і мая Надзея ў сэрца да яе Тым’янам, нібы на алтар, Цякла, у цноце й чысціні... Ах, шчырасці няма тае Даўно ўва мне, дзіцячых мар! Бо я шукаў святла ў агні...

Раслі мы разам: закахана Блукалі між хмызоў і траў Грудзьмі ад сцюжаў я аддана Яе затульваў ічакаў Усмешак сонца. I працяг Нябёс быў у яе вачах.

Урок душы дае Мілосць, Бо пад тым сонцам, між уцех Мы забывалі ўсе, што ёсць, Турботы... Быў дзявочы смех Гарэзлівы; я да грудзей Яе ў раскошы прыпадаў, Душу ў слязах усё часцей Без лішніх словаў выліваў. Яна ж і не пытала шмат: Спакойны быў яе пагляд.

Yet more than worthy of the love My spirit struggled with, and strove, When, on the mountain peak, alone, Ambition lent it a new tone I had no being but in thee: The world, and all it did contain In the earth the air the sea Its joy its little lot of pain That was new pleasure — the ideal, Dim, vanities of dreams by night And dimmer nothings which were real (Shadows and a more shadowy light!) Parted upon their misty wings, And, so, confusedly, became Thine image, and a name a name! Two separate yet most intimate things.

Ды большага мой дух хацеў: Ён ад амбіцый вар’яцеў, Калі я на гары крутой Стаяў ён біўся сам з сабой. А ты была маім жыццём: I ўсё, што запаўняла свет Зямля, паветра пачуццём Уцехаў, прадчуваннем бед Было і новым захапленнем, I мрояй прывіднай начы, Што, (цьмяным і нікчэмным сненням Кшталт больш рэальны даючы), Плыла на крыллях туманоў...

I цуд! Імя і вобраз твой Былі ў свядомасці маёй Асобна а зліліся зноў!

3 ангпійскай.

GOTTFRIED KELLER

(1819-1890)

WINTERNACHT

Nicht ein Flügelschlag ging durch die Welt, Still und blendend lag der weiße Schnee.

Nicht ein Wölklein hing am Sternenzelt, Keine Welle schlug im starren See.

Aus der Tiefe stieg der Seebaum auf, Bis sein Wipfel in dem Eis gefror; An den Ästen klomm die Nix herauf, Schaute durch das grüne Eis empor.

Auf dem dünnen Glase stand ich da. Das die schwarze Tiefe von mir schied;

Dicht ich unter meinen Füßen sah

Ihre weiße Schönheit Glied um Glied.

Mit ersticktem Jammer tastet’ sie

An der harten Decke her und hin Ich vergess das dunkle Antlitz nie, Immer, immer liegt es mir im Sinn!

AN MEIN VATERLAND

O mein Heimatland! O mein Vaterland!

Wie so innig, feurig lieb’ ich Dich! Schönste Ros’, ob jede mir verblich, Duftest noch an meinem öden Strand!

Als ich arm, doch froh, fremdes Land durchstrich, Königsglanz mit Deinen Bergen maß, Thronenflitter bald ob Dir vergaß:

Wie war da der Bettler stolz auf Dich!

ГОТФРЫД КЕЛЕР

(1819-1890)

ЗІМОВАЙ НОЧЧУ

Лопат крылаў знік па ўсёй зямлі, Снег паўсюль сляпіў, як вокам кінь. Хмары зорак засціць не маглі, Хвалі ў возеры скавала стынь.

Дрэва ў ім з глыбі расло, але Потым ствол умёрз у лёд і сшэрх;

I русалка, ўзлезшы па ствале, Праз зялёны лёд зірнула ўверх.

Я стаяў на абалонцы той: Бездань зеўрала ў нагах. Як ёсць, Я разгледзеў проста пад сабой Белай той русалкі прыгажосць.

Мацала няўмольна-цвёрды дах Роспачна яна і ўжо нідзе Ад вачэй тых не ўцячы мне. Ах, 3 галавы красуня не ідзе!

МАЁЙ РАДЗІМЕ

О Радзіма, Бацькаўшчына мая!

Як я горача Цябе люблю!

Цешыш ты адна з руж, што бачыў я, Гэтую пустэльную зямлю.

Як хадзіў я з посахам па чужынё, Мераў бляск карон тады Табой няўзнак: Мішурой пустой ён падаўся мне Як Табой тады ганарыўся жабрак!

Als ich fern Dir war, o Helvetia!

Faßte manchmal mich ein tiefes Leid;

Doch wie kehrte schnell es sich in Freud’, Wenn ich Einen Deiner Söhne sah!

O mein Schweizerland, all’ mein Gut und Hab’! Wenn dereinst mein banges Stündlein kommt, Ob ich Schwacher Dir auch Nichts gefrommt: Nicht versage mir ein stilles Grab!

Werf’ ich ab von mir dies mein Staubgewand, Beten will ich dann zu Gott dem Herrn: «Lasse strahlen Deinen schönsten Stern Nieder auf mein irdisch Vaterland!»

Забіраў адчай мяне зноў і зноў О, Гельвецыя! як я далёка быў, Але ў радасць ён перайшоў наздзіў, Як я ўбачыў аднога з Тваіх сыноў.

О, Швейцарыя! Ты ўвесь набытак мой! Як апошні дзень мой вызначыць Бог Хай Табе памагчы я ні ў чым не мог Дай прытулак мне вечны ды спакой.

Пыльны ўбор свой скінуўшы, пастаю

I вымольваць у Госпада буду лёс Каб найлепшая зорка заззяла з нябёс На зямную Бацькаўшчыну маю.

3нямецкай.

ANDREJ SLÄDKOVIC

(1820-1872)

OPUSTENÄ

Naco si to srdce, naco si mi dal, Boze! Ked nikomu v sirom svete lübif sa nemöze?

Jak by ruze v poli nevidene spadaly: Tak moje vädnüce kräsy nik’, nik’ nepochväli!

Sto zialbov, bied tisfc dusu devy mözu ranit’: A mna, mna tak opustenü nemä kto obränit’!

Kto cita tie slzy, co v samote padajü? Ked sa üsta pozalovat’ nikomu nemajü!

Spievala by rada, na üstach mi zial’ hynie: Lebo, kto ma za tu piesen ku srdcu privinie?

Ziadala by si smrt’, ale naco hrob chvälit’? Ked nad mojou mohi’löckou nemä kto pozialit’!

BÄSEN

Vzlietni nad svety v jasnotu eteru, v priepastiach zemskych prezeraj krystäly, vstüp na dno mora, kde zijü koraly, odkry si tajnü prirody zästeru, pust’ volne zraky v oblakov priestory, uchyt’ v carovnom blesku meteory; prelet’ po lüdstve od pola ku polu, slovenskej devy obdivuj lepotu, Vatikan navstiv, obdivuj peknotu, helenskemu chod tesit’ sa idolu;

АНДРЭН СЛАДКАВІЧ

(1820-1872)

КІНУТАЯ

I нашто ж ты сэрца тое даў мне, мілы Божа Што нікому ў свеце ясным любым быць не можа?!

Каб не бачылі так людзі ружаў аблятанне, Як красу маю не бачаць, што паціху вяне!

Лёс такі ў дзяўчат, што гора лёгка іх дагоніць, Кінутай ніхто не свеце і не абароніць.

Слёзы дзеўчыны самотнай... ці ж іх хто заўважыць? I яе ніколі вусны скаргі слоў не скажуць.

Песня можа б не дала мне быць у паняверцы, А ці хто мяне прыгорне за яе да сэрца?

Можа лепш было б памерці, ды з якою мэтай? Бо няма каму й заплакаць над магілай гэтай!

ВЕРШ

Узмый над светам у эфір блакітны, разгледзь крышталяў безліч у зямных прадоннях, на дно сыдзі марское, дзе каралы ў тонях, Да таямніц прыроды йдзі амбітна. скіруй свой зрок свабодны ў хмар прасторы, ўхапі ў чароўным бляску метэоры;

паміж людзей прамчыся праз палі, даліны, убач дзяўчат славацкіх нашых зграбнасць, наведай Ватыкан, угледзь прывабнасць Элады стодаў; погляд на сусвет адзіна

tak Vsehomira zjednot' v svojom bytu, zber vsetko, comu duch oddäva chvälu, vyber najkrajsie formy z krajin citu a vystav kräsu v bozskom ideälu: -

Ach, kto velikänsky prezial ten ukoji, ze v svete pri kräse vzdy aj spata stoji!

Магчымы й слушны выпрацуй памалу, Збяры ў адно ўсё мноства правіл, нормаў, Таго, што пачуцця стварае безліч формаў I боскаму аддай даніну ідэалу...

Ах, хто з тым разбярэцца, што на свеце божым паўсюдна брыдкае чаргуецца з прыгожым!

Са спавацкай.

BJ0RNSTJERNE BJ0RNSON

(1832-1910)

JEG VOLGER MIG APRIL!

Jeg vadger mig april! i den det gamle falder, i den det ny fär feste, det voider lidt rab alder, dog fred er ej det bedste, men at man noget vil.

Jeg vaelger mig april, fordi den Stormer, fejer, fordi den smiler, smelter, fordi den aevner ejer, fordi den kraefter vadter, i den blir somren til!

DET BLONDE PIGE

Skont hun vil som et luftsyn vige, dersom jeg sädan tale tor : jeg elsker dig, du blonde pige, gemt i din yndes hvide slor.

Jeg elsker dine dromme-ojne, der gär som mäneskin pä sne og sasnker sig, hvor skoger hojne, i noget gemt, jeg ej far se.

Jeg elsker denne aedle pande, fordi den star sä stjaerne-klar og spejler sig i tankens vande og ved dog ikke, hvad den har.

Б’ЁРНСТ’ЕРНЭ Б’ЁРНСАН

(1832-1910)

ЦУДОЎНЫ КРАСАВІК!

Цудоўны красавік!

Сышло ў нябыт старое,

А новае прыходзіць 3 няўрымснай гаманою 3 сабой вясну прыводзіць: Імпэт нідзе не знік!

Цудоўны красавік!

Бо цёплы дзьме вятрыска, Бо шмат усмешак мілых, Вясны буяюць сілы, А дзесьці й лета блізка, Ўжо новы йдзе адлік!

БЯЛЯВАЯ НАРВЕЖКА

Ад слоў маіх заўжды ўцякаеш ты Крыху збянтэжана, з усмешкай. Паветранай раскошай пекнаты Чаруеш ты мяне, нарвежка.

Твой позірк нібы ў цемрадзі начэй Святло зіхоткай, яснай поўні.

Ці ёсць дзе-небудзь глыбіня вачэй, Што можа быць з тваёй нароўні?

Люблю тваё высокае чало, Твой профіль ясназорна-горды I тваіх думак чыстае святло Няпростых, як абрысы ф’ёрда.

Jeg elsker dette här, som flokker sig bagom nasttets travle band; lig mytens amoriner lokker det pä mit oje og min hand.

Jeg elsker denne form, der gynger i takten af sin brude-sang, som kraft og livs-lyst daglig synger ud af sin unge, dunkle trang.

Jeg elsker denne fod, som baerer en sädan sejrens herlighed igennem ungdoms-modets sfaerer imod den forste keerlighed.

Jeg elsker denne hand og laebe, de to i elskovs-gudens pagt, ved hvem han raskker prisens aeble, men hvem han ogsä har pä vagt.

Jeg elsker dig, jeg mä det sige, endskont du ej et bogstav tror, men flygter, svarer, ingen pige tor dvaele ved en digters ord.

Люблю твае льняныя валасы 3 істужкай вузенькай у пасмах: Амуры прад абліччам той красы Дрыжаць, бы ў старадаўніх казках.

Люблю, як за фальбонкамі фаты Ты нахіляеш стан панадна, Калі гарэзлівасць хаваеш ты I вабіш гэтак мяне ўладна.

I ножкі я люблю, якім было Прызначана самой прыродай Трыумф прынесці ў любасці жытло 3 гасподы моцы ды свабоды.

Люблю я й вусны пекныя твае.

Амур і сочыць і раўнуе: Хоць ім Эротаў яблык і дае, Але няспынна іх пільнуе...

Люблю! Хоць высмеяў сябе як след, Хоць выклікаў тваю насмешку: Маўляў, ніколі не звядзе паэт 3 дарогі праведнай нарвежку.

3 нарвежскай.

GIOSUE CARDUCCI

(1835-1907)

ALLA STAZIONE IN UNA MATTINA D’AUTUMNO

Oh quei fanali come s’inseguono accidiosi la dietro gli alberi, tra i rami stillanti di pioggia sbadigliando la luce su ‘1 fango!

Flebile, acuta, stridula fischia la vaporiera da presso. Plumbeo il cielo e il mattino d’autunno come un grande fantasma ne intorno.

Dove e a ehe move questa, ehe affrettasi a carri fbschi, rawolta e tacita gente? a ehe ignoti dolori o tormenti di speme lontana?

Tu pur pensosa, Lidia, la tessera al secco taglio däi de la guardia, e al tempo incalzante i begli anni däi, gl’istanti gioiti e i ricordi.

Van lungo il nero convoglio e vengono incappucciati di nero i vigili, combmbre; una fioca lanterna hanno, e mazze di ferro: ed i ferrei freni tentati rendono un lugubre rintocco lungo: di fondo a lanima uneco di tedio risponde doloroso, ehe spasimo pare.

E gli sportelli sbattuti al chiudere paion oltraggi: scherno par lultimo appello ehe rapido suona: grossa scroscia su vetri la pioggia.

ДЖАЗУЭ КАРДУЧЫ

(1835-1907)

НА СТАНЦЫІ ВОСЕНЬСКІМ РАННЕМ

О, ліхтары вунь быццам чарадою,

За дрэвамі шыхтуюцца памалу, 3-за набрынялых ад дажджу галінак Святлом гразь асвятляюць мігатліва.

Свіст рэзкі чуецца, нібы гэта рыдае Паблізу паравоз. Свінцовы колер Нябёс і гэта восеньскае ранне Ператвараюцца ў вялізны прывід.

Што ж прымушае так спяшацца моўчкі Захутаных людзей ад тых вагонаў цёмных Дзеля якой журботы невядомай Ці то дзеля пакут надзеяў цьмяных?

Ты, Лідзія, даеш білет у задуменні Кандуктару танкляваму, сухому I часу неўтаймоўнаму, і летам, I радасным, і даўгапомным хвілям.

Ля чорнай доўгай чарады вагонаў Чыгуначнікі йдуць у капюшонах I свецяць ліхтарамі, й малаткамі Жалезнымі па счэпках б’юць сталёвых.

I ляскат чуецца працягла-змрочны,

I рэха несуцешнае з глыбіняў Душы адказвае журботна, смутна, Нібыта ўтаймаванае рыданне.

Дзвярэй, што зачыняюцца ўжо, грукат Знявагаю здаецца. I насмешкай Гучыць сігнал апошні адпраўлення.

Па шыбах струмяні дажджу лупцуюць.

Gia il mostro, conscio di sua metallica anima, sbuffa, crolla, ansa, i fiammei occhi sbarra; immane pe ‘1 buio gitta il fischio ehe sfida lo spazio.

Va lempio mostro; con traino orribile sbattendo Tale gli amor miei portasi. Ahi, la bianca faccia e ‘1 bei velo salutando scompar ne la tenebra.

O viso dolce di pallor roseo, o stellanti occhi di pace, o candida tra’ floridi ricci inchinata pura fronte con atto soave!

Fremea la vita nel tepid’aere, fremea Testate quando mi arrisero; e il giovine sole di giugno si piacea di baciar luminoso in tra i riflessi del crin castanei la molle guancia: come un’aureola piii belli del sole i miei sogni ricingean la persona gentile.

Sotto la pioggia, tra la caligine torno ora, e ad esse vorrei confondermi; barcollo comebro, e mi tocco, non anch’io fossi dunque un fantasma.

Oh qual caduta di foglie, gelida, continua, muta, greve, su 1’anima! io credo ehe solo, ehe eterno, ehe per tutto nel mondo ё novembre.

Meglio a chi ‘1 senso smarri de lessere, meglio questbmbra, questa caligine: io voglio io voglio adagiarmi in un tedio ehe duri infinite.

Пачвара, з металёваю душою, Дыміць, папыхквае з натугай, вочыагні тарашчыць. I ў страшэннай цемры прасторы робіць выклік свіст пачвары.

Страшыдла злое рушыць супраць Тых крылаў, што мяне каханнем акрылілі. На жаль, той тварык белы й пекны вэлюм У цемры зніклі, толькі павітаўшыся.

О, бляклае аблічча любай у адценні Ружовым, вочы ціхія, як зоры, Чало нахіленае, чыстае ў квітненні, Запоўненае шчыраю пяшчотай!

Жыццё трымцела пад паветрам цёплым, Ты мне ўсміхнулася ў зіхценні лета, I чэрвеньскае маладое сонца

Ахвоча твар зіхоткі цалавала -

У бляску валасоў яе каштанавых

I шчок ружовых, нібы арэолам, Ярчэйшым за бляск сонца, мроі Mae каханай постаць атачалі.

Дажджлівым і туманным днём вяртаюся, Хачу з імглой змяшацца, нібы п’яны, Хістаюся, сумненнямі апанаваны, Ці я ўжо не ператварыўся ў прывід.

О, гэта ападанне несупыннае

Ў душу маю наўпрост цяжкой лістоты! Здаецца мне, што лістапад і толькі Навек запанаваў ва ўсім Сусвеце.

А лепш, відаць, бы тым пачуццям знікнуць, Лепш цені гэтыя былі б і здані...

Хацеў бы я, хацеў ператварыцца Ў тугу бясконцую, сысці ў яе навечна.

NEVICATA

Lenta fiocca la neve pe ‘1 cielo сіпегёо: gridi, suoni di vita piu non salgono da la cittä, non derbaiola il grido o corrente rumore di carro, non d’amor la canzon ilare e di gioventu.

Da la torre di piazza roche per Гаёге le ore Gemon, come sospir d’un mondo lungi dal di. Picchiano uccelli raminghi a vetri appannati: gli amici Spiriti reduci son, guardano e chiamano a me.

In breve, o cari, in breve tu cälmati, indomito cuore Giil al silenzio verro, ne lombra riposerö.

СНЕГАПАД

Густа, павольна йдзе снег з непрыветнага неба; Воклічаў, гаманы ў горадзе больш не чутно Ані рыпення вазоў, ані зяленшчыкаў крыкаў, Песень мілосных уцех нават не ўчуеш нідзе.

3 вежы даносіцца гук: стогне гадзіннік на пляцы Нібы ўздыхае сусвет, той, невядомы мне ўдзень. Птахі па шыбах там, тут крыламі б’юць, быццам духі Добрыя клічуць мяне і паглядаюць мне ўслед.

Мілыя! Прыйдзе той час (сэрца няўрымснае, сцішся!) Я ў іншы свет адыду, ў цемры магільнай спачну.

3 італьянскай.

GUSTAVO ADOLFO BECQUER

(1836-1870)

RIMA XI

Yo soy ardiente, yo soy morena, Yo soy el simbolo de la pasion;

De ansia de goces mi alma esta llena.

mi me buscas? No es ä ti; no.

Mi frente es pälida; mis trenzas de oro: Puedo brindarte dichas sin fin;

Yo de ternura guardo un tesoro.

^A mi me llamas? No; no es ä ti.

Yo soy un sueno, un imposible, Vano fantasma de niebla y luz;

Soy incorporea, soy intangible; No puedo amarte. jOh, ven; ven tu!

RIMA LXVII

jQue hermoso es ver el dia coronado de fuego levantarse y a su beso de lumbre brillar las olas y encenderse el aire!

jQue hermoso es, tras la lluvia del triste otono en la azulada tarde, de las humedas flores

el perfume aspirar hasta saciarse!

jQue hermoso es cuando en copos la blanca nieve silenciosa cae, de las inquietas llamas ver las rojizas lenguas agitarse!

ГУСТАВА АДОЛЬФА БЕКЕР

(1836-1870)

ВЕРШ XI

Чорная, жарсная я нібы страсці Сімвал сапраўдны: палае ўва мне Прага такіх насалодаў і шчасця... Ці ты мяне тут шукаеш? О не!

Твар мой ружовы, каса залатая:

Хутка забудзешся ты аб журбе;

Скарбы пяшчоты табе зберагаю... Клічаш мяне ты? Ды не, не цябе!

Я немажлівая, я летуценне, 3 промняў святла, з туманоў мая плоць; Я, неўяўляльная ва ўвасабленні, He пакахаю цябе... О, прыходзь!

ВЕРШ LXVII

Як слаўна дзень убачыць новы, Слупом агню каранаваны: Ад пацалункаў промняў

Яснеюць хвалі, шал паветра апантаны!

Як слаўна восенню суровай

Адчуць пасля залевы вільгаць

Ды моцны водар кветак -

I цэлы вечар тым паветрам дыхаць!

Як слаўна, калі снег узімку Дрэў абсыпае вершаліны, Агонь дрыготкі бачыць, Уладкаваўшыся каля каміна!

jQue hermoso es cuando hay sueno dormir bien... y roncar como un sochantre... Y comer... y engordar... y que desgracia que esto solo no baste!

RIMA LXVIII

No se lo que he sonado en la noche pasada.

Triste, muy triste debio ser el sueno, pues despierto la angustia me duraba.

Note al incorporarme hümeda la almohada, y por primera vez senti al notarlo, de un amargo placer henchirse el alma.

Triste cosa es el sueno que llanto nos arranca, mas tengo en mi tristeza una alegria...

jSe que atm me quedan lagrimas!

Як слаўна спаць без перапынку, Храпці, нібы рэгент царкоўны, Тлусцець памалу... Толькі што за ліха Замала нам і гэтага ўсё роўна!

ВЕРШ LXVIII

Толькі я расплюшчыў вочы -

Сон забыў, што сніў уночы: Сумны, надта сумны ён, напэўна... Я прачнуўся сум знікаць не хоча.

У мяне пад галавою

Узмакрэла ўся падушка, 3 асалодай горкаю, цяжкою Ап’яніўся я душой сваёю...

Сон маркотны, сон журботны Як абудзішся ад плачу.

А не знікла ўцеха незваротна:

Слёзы ж засталіся мне, няйначай!

3 іспанскай⁴.

⁴ Пераклады вершаў Г. А. Бекера зробленыя разам з Якубам Лапаткам..

PAUL VERLAINE

(1844-1896)

GREEN

Voici des fruits, des fleurs, des feuilles et des branches Et puis voici mon coeur qui ne bat que pour vous.

Ne le dechirez pas avec vos deux mains blanches Et qua vos yeux si beaux I’humble present soit doux.

J’arrive tout couvert encore de rosee

Que le vent du matin vient glacer ä mon front. Souffrez que ma fatigue ä vos pieds reposee Reve des chers instants qui la delasseront.

Sur votre jeune sein laissez rouler ma tete

Toute sonore encor de vos derniers baisers;

Laissez-la s’apaiser de la bonne tempete, Et que je dorme un peu puisque vous reposez.

SPLEEN

Les roses etaient toutes rouges, Et les lierres etaient tout noirs.

Chere, pour peu que tu te bouges, Renaissent tous mes desespoirs.

Le ciel etait trop bleu, trop tendre

La mer trop verte et Fair trop doux.

Je crains toujours, ce quest d’attendre!

Quelque fuite atroce de vous.

Du houx ä la feuille vernie

Et du luisant buis je suis las,

Et de la Campagne infinie

Et de tout, fors de vous, helas!

ПОЛЬ ВЕРЛЕН

(1844-1896)

GREEN

Вось лісце і плады, вось кветкі і галіны, I сэрца вось, што б’ецца дзеля Вас адной.

Яго не кройце Вы і сціплае даніны He адкідайце Вашай белаю рукой.

Я толькі што з двара, акроплены расою, Ад ветру схаладнелай на маім ілбе.

Дазвольце ж мне зазнаць ля Вашых ног спакою I хвілі шчасця блізкага ўявіць сабе.

I да грудзей дазвольце Вашых прытуліцца Аглушанай ад пацалункаў галавой, I падрамаць, пакуль не сціхне навальніца, Пакуль вас ахапіў прытомлены спакой.

SPLEEN

Чырвань руж была прынадай, Пачарнеў ушчэнт бружмель.

Мілая, мяне паглядам

Нішчыце Вы наўсуцэль.

Зелень мора, яркасць неба, Ветрык слодыччу дыхне...

Мне ж усё баяцца трэба Ўцёкаў Вашых ад мяне.

Падубу мне бляск нямілы, Цвеліць і самшыт штораз.

Шыр палёў мяне стаміла, Ax, а цягне ўсё ж да Вас!

3 французскай.

MIHAI EMINESCU

(1850-1889)

Pe aceea^i ulicioarä Bate luna in fere^ti, Numai tu de dupä gratii Vecinic nu te mai ive§ti!

$i aceia^i pomi in floare Crengi intind peste zaplaz, Numai zilele trecute Nu le fac sä fie azi.

Altul este al täu suflet, Altii ochii täi acum, Numai eu, rämas acela$i, Bat mereu acela$i drum.

Ah, subtire §i ginga^ä Tu päseai meet, incet, Dulce imi veneai in umbra Täinuitului boschet

$i läsändu-te la pieptu-mi, Nu stiam ce-i pe pämänt. Ne spuneam atät de multe Fär-a zice un cuvänt.

Särutäri erau räspunsul La-ntrebäri indeosebi, $i de alte cele-n lume N-aveai vreme sä intrebi.

$i in farmecul vietii-mi Nu stiam cä-i tot aceea De te razimi de o umbrä Sau de crezi ce-a zis femeia.

МІХАН ЭМІНЭСКУ

(1850-1859)

У старым завулку поўня Ў вокны не-не й зазірне. Ды за кратамі твой погляд Аніяк не прамільгне.

Як калісь квітнеюць дрэвы, Хіляць голле цераз плот. Ды застаўся ўжо за намі He адзін пражыты год.

I душа твая не тая, Іншы бляск ужо ў вачах. Я ж застаўся той, даўнейшы, Мой не памяняўся шлях...

О, ў табе так шмат пяшчоты, Ціхай велічы было Быццам з ценю незямное Нараджалася святло.

Ты на грудзі мне схіляла Лоб прыгожы зноў і зноў, Нас яднала сэрцаў роднасць, Што не патрабавала слоў.

Пацалункі нашай мовай Дасканалаю былі.

Нас ніякі іншы клопат

He цікавіў на зямлі.

I ў дзівоснай казцы гэтай Гэтак я і не не рашыў Ці ісці ва ўладу ценю, Ці ў палон яе душы.

Väntul tremurä-n perdele Astäzi ca alte däti, Numai tu de dupä eie Vecinic nu te mai aräti!

PIERDUT IN SUFERINTÄ

Pierdut in suferinta nimicniciei mele, Ca frunza de pe apä, ca fulgerul in haos, M-am inchinat ca magul la soare §i la stele Sä-ngäduie intrarea-mi in vecinicul repaos; Nimic sä nu s-audä de umbra vietii mele, Sä tree ca o suflare, un sunet, o seänteie, Ca lacrima ce-o varsä zadarnic o femeie... Zadarnica mea minte de visuri e o schele.

Cäci ce-i poetu-n lume §i astäzi ce-i poetul? La glasu-i singuratic s-asculte eine vra. Necunoscut strecoarä prin lume cu incetul $i nimene nu-ntreabä ce este sau era...

O boabä e de spumä, un cret de val, un nume, Ce timid se cuteazä in veacul cel de fier.

Mai bine niciodatä el n-ar fi fest pe lume $i-n loc sä moarä astäzi, mai bine murea ieri.

DE CATE ORI, IUBITO

De cäte ori, iubito, de noi mi-aduc aminte, Oceanul cel de gheatä mi-apare inainte Pe bolta alburie o stea nu se aratä, Departe doarä luna cea galbenä o patä; lar peste mii de sloiuri de valuri repezite O pasäre plute^te cu aripi ostenite, Pe cänd a ei pereche nainte tot s-a dus C-un pälc intreg de pasäri, pierzändu-se-n apus.

Вецер соўгае фіранкі, Час ляціць-бяжыць, але ж Да мяне ніколі болей Ты ў акно не зазірнеш!

У ВІР ПАКУТ СПАДАЮЧЫ НІКЧЭМНЫХ...

У вір пакут спадаючы нікчэмных, Галінкаю ў ваду, маланкаю ў хаос Да сонца й зор звяртаю заклік я таемны, Каб ён спачын мне ў Вечнасці прынёс. Жыцця не ўчуе ценю розум мой нядрэмны He ўловіць іскраў, пошумаў, дыхання, Жанчынаю пралітых слёз дарэмных, 3 відзежаў збудаваных рыштаванняў.

Бо што рабіць табе цяпер, паэце, Хто хоча слухаць трызненняў бадзяг? Самотны, ўбогі ён туляецца па свеце, He распытаны, што дзе ёсць і дзе працяг. О, пенны ўсплёск, імя, што ў хвалях тоне, У век жалезны голас ваш ледзь-ледзь чуцён, На свет было б лепш не прыходзіць мне, каб сёння He пражываць у ім сваіх апошніх дзён.

КАХАНАЯ, ЯК ЧАС ТОЙ...

Каханая, як час той у памяці паўстане, Здаецца мне, што бачу я крыгі ў акіяне: Hi зорачкі ў нябёсах у цішыні туманнай Адно ўзыходзіць поўня, бы плямаю шафраннай. Калі стыхія хваляў глыбіні ўверх шпурляе, Пануры птах над імі ўзлятае і крыляе.

А іншы птах на захад кіруе свой палёт Туды, дзе ўжо знікае апошняя з чарод...

Aruncä pe-a ei urmä priviri suferitoare, Nici räu nu-i pare-acuma, nici bine nu... ea moare, Visändu-se-ntr-o clipä cu anii inapoi.

Suntem tot mai departe deolaltä amändoi, Din ce in ce mai singur mä-ntunec si inghet, Cänd tu te pierzi in zarea eternei dimineti.

Астатні птах на гэта без жалю пазірае: Нішто яму не міла, бо ён жа памірае. Былое прыгадаў ён у гэты час якраз.

I ўсё шырэе прорва, што раздзяляе нас. Самота, змрок навокал, уранні халады, Калі ты ў ззянні вечным знікаеш назаўжды.

3 румынскай.

JAROSLAV VRCHLICKY

(1853-1912)

EKLOGA

V aleji, kterä stmely park strezi, co asi lezi zluteho list!, a padä stale, jako kdyz snezi, jako kdyz hvezdy se cisti.

V pole a lada padä a padä a z pole städa jdou v davu zdä se, ze vidis, jak zeme zädä do listi slozit mdlou hlavu.

Pres nivy k lesu pavucin site po zvadlem vresu zlehka se nesou, zde s tebou chtel bych stät, moje dite, kdyz nebem hvezdy se tfesou:

Divat se v lesy, kterak v nich zima ciha a zdvihä mlh clony, divat se v oci tve, kterak v nich dfimä pfisti mäj sladky a vonny!

SLOKY

Je chvile ta, kdy ve vod hlubine zas vsecky hvezdy svorne speji, kdy nahe zeny muzu na kline se jako lyry chveji, kdy v skaläch str ihrem zvoni prameny a slavikum se z hrdel plameny ve truchlych pisnich leji.

ЯРАСЛАУ ВРХЛІЦКІ

(1853-1912)

ЭКЛОГА

Парк вечаровы вартуюць прысады, Лісце жаўцее цалюткія горы, Быццам бы ўзімку, падчас снегападу, Ў іх нібы чысцяцца зоры.

Падае лісце на поле... Ў сутонні

Гоняць паволі жывёлу, Дый і зямля быццам хіліцца скроняй Зморана ў лісце, дадолу.

I павуціння бязважкая сетка

Па-над палеткам віецца асеннім: Тут я хацеў бы з табой, мая дзетка, Цешыцца зорак мігценнем,

Ціхім ляском, дзе зіма насцілае Саван-туман на паляны, Ззяннем вачэй, у якіх спачывае Травень салодкі, духмяны...

СТРОФЫ

Калі ў глыбінях мора зоркі спяць

I неадзетыя жанчыны,

Як ліры, на каленях у мужчын, дрыжаць, Калі навокал праз даліны

Даносіцца звон срэбны ручаёў, Калі тужлівы пошчак салаўёў

Гучыць-пераліваецца няспынна -

Säm stojim v sneni na pokraji vod, hvezd zafe krnita hustym sitim, vesmirem bez hräzi, säm maly bod, ja nevim, kam se fitim, jen vim, ze v dusi ptäkü näpevy, dech kvetin, vody ruch, zen zächvevy... vse objimam a citim!

Za trochu läsky sei bych sveta kraj sei s hlavou odkrytou a sei bych bosy sei v ledu ale v dusi vecny mäj, sei vichfici vsak slysel zpivat kosy, sei pousti a mel v srdci perly rosy. Za trochu läsky sei bych sveta kraj, jak ten, kdo zpivä u dvefi a prosi.

Міргаюць знічкі, я стаю каля вады: У думках мроі-летуценні.

Я кропка ў космасе не ведаю, куды Лячу і што мяне сустрэне.

Адно што ведаю птушыны спеў, Жанчын дрыжанне, водару вясны павеў.

I ўсё я абдымаю ў захапленні!

***

Па кропельку мілосці я на светакрай Ішоў бы нават босы, з голай галавою Праз снег і льды але ў душы заўсёдны май, Праз буры але з песняй птахаў веснавою, Праз суш ды ўсё ж амыты светлаю расою. Па кропельку мілосці я на светакрай, Як той, ішоў бы, што пяе з працягнутай рукою.

3 чэшскай.

 

EMILE VERHAEREN

(1855-1916)

VAGUEMENT

Voir une fleur la-bas, fragile et nonchalante, En cadence dormir au bout d’un rameau clair, En cadence, le soir, fragile et nonchalante, Dormir; et tout ä coup voir luire au clair de lair, Luire, comme une pierre, un insecte qui danse, Instant de nacre en fuite an long d’un rayon dor; Et voir ä Fhorizon un navire qui danse Sur ses ancres et qui senfle et tente lessor, Un navire lointain vers les greves lointaines, Et les lies et les hävres et les departs Et les adieux; et puis, ä ces choses lointaines, A ces choses du soir confier les hasards: Craindre si la fleur tombe ou si 1’insecte passe Ou s’il part le navire ä travers vents, lä-bas, Vers la tempete et vers lecume et vers lespace Danser, parmi la houle enorme, au son des glas... Ton souvenir! et le meler a ces presages, A ce navire, ä cet insecte, ä cette fleur, Ton souvenir qui plane, ainsi que des nuages, Au couchant dbmbre et dor de ma douleur.

PIEUSEMENT

La nuit d’hiver eleve au ciel son pur calice.

Et je leve mon coeur aussi, mon coeur nocturne, Seigneur, mon coeur ! vers ton pale infini vide, Et neanmoins je sais que tout est taciturne Et qu’il nexiste rien dont ce coeur meurt, avide; Et je te sais mensonge et mes levres te prient

ЭМІЛЬ ВЕРХАРН

(1855-1916)

НЯЎЛОЎНАЕ

Каб жа мне ўбачыць квет, безабаронна-кволы Як гойдаецца ён вунь, на канцы сцябла Як уначы дрыжыць безабаронна-кволы Ды ўгледзець раптам бляск зіхоткага святла, Ў якім, як дыямент, блішчыць і застывае Малая жамяра на промні залатым I ўбачыць карабель, што хутка адплывае, А ўсё яшчэ стаіць пры беразе пустым.

Фламандцы-маракі да адплыцця гатовы: Выцягваюць з вады катвігі-якары, Сваіх турбот цяжар у час той вечаровы На выпадак, на лёс усклаўшы да пары. Каб хвалявацца мне: што, як зляціць імкліва Кудысьці жамяра або ўпадзе той квет Ці трапіць карабель у шторм, у вір бурлівы I пахавальны звон запоўніць цэлы свет... Яны гавораць шмат, твае прыгадкі-мары, Пра жамяру ды квет, ды карабель між хваль... Яны ўсплываюць тут, нібы пад небам хмары: Ў іх золак залаты, і смутак мой, і жаль.

ПАБОЖНАЕ

Ноч зімняя пацір да неба ўзносіць.

I ўзношу ў змроку сэрца я сваё начное, О Госпадзе! ў бясконцыя Твае прасторы, А ўсё-ткі ведаю: не здарыцца такое, Каб само сэрца сцішылася ў горы.

Я знаю: маніш ты й майго не бачыш твару

Et mes genoux; je sais et tes grandes mains closes Et tes grands yeux fermes aux desespoirs qui crient, Et que cest moi, qui seul, me reve dans les choses; Sois de pitie, Seigneur, pour ma toute demence. J’ai besoin de pleurer mon mal vers ton silence!..

La nuit d’hiver eleve au ciel son pur calice!

I pyxy губ, i як укленчыў я маркотна... He спадзяюся на спагаду я ды мару, Адзін ва ўсім Сусвеце, гэтак вось самотна. Дай веры трызненням маім, літанням: Мне трэба выліць іх перад Тваім маўчаннем.

Ноч зімняя пацір да неба ўзносіць.

3 французскай.

VERNER VON HEIDENSTAM

(1859-1940)

SOVANDE GÄRDAR

Vägen slingrar vit och öde mellan nattens tysta gärdar. Allt det onda, som skall hända, sover ännu djupt och stilla. Ofall, vaka, olyckstider, allt skall stunda, likvagn slamra, unga äldras, gärdar jämnas. Natt, hölj i din ro oss, som ensamma gä, hölj för oss vära kommande dagar!

KLOSTRET

Är, ilande dagar och är, för ett barn är en timme läng. Nu räcker ej dagen, som snabb förgär. Hör, hur gräset susar pä glömda gravar! Där är klostret, som du söker, och det tysta klosterfolket.

O, hur heligt där i sitt vita dok bröder och systrar stilla bo!

OM TUSEN ÄR

En dallring i en fjärran rymd, ett minne av gärden, som sken fram bland höga träd. Vad hette jag? Vem var jag? Varför grät jag? Förgätit har jag allt, och som en stormsäng allt brusar bort bland världarna, som rulla.

ВЕРНЕР ХЕЙДЭНСТАМ

(1859-1940)

ХАТЫ, ШТО СПЯЦЬ

Белая вядзе дарога

Паміж хат, двароў маўклівых.

I благое ўсё, што будзе, Спіць яшчэ глыбока, ціха. Ліха, злыбяда ўсё прыйдзе, Катафалкам забразгоча. Старасць будзе, знікнуць хаты... Ноч, самотных нас Змрокам ахінай, Змрокам шчыльным ахінай нашу прышласць!

КЛЯШТАР

Для дзіцяці імклівыя дні I гады як хвіліна адна. Ты хуткаплынных дзён не лічы. Паслухай траву, што шуміць на магілах Забытых. Там кляштар, што ты шукаеш, I ягоны люд маўклівы...

О, якое святое іх жыццё Тых, што ў белым, сясцёр і братоў.

ПРАЗ ТЫСЯЧУ ГАДОЎ

Дрыжанне дзесьці воддаль... памяць Пра хату, што глядзела з-пад высозных дрэў. Як мяне клікалі? Кім быў я? Чаму плакаў? На ўсё забыўся. I, як спевы буры, Усё імчыцца з шумам між рухомых светаў.

SOMMARLJUSET

Du underbara sommardag, som med ditt ljus mig fyller!

Den mjuka stigen vandrar jag bland vilda rosors myller.

Här glimmar sjön i branta djup och speglar häll och grenar, och getter högt pä bergets stup gä tyst bland mörka enar.

Besträla ljus de minsta snär, som dina marker smycka!

Frän dig jag kom, mot dig jag gär, bevingad av din lycka.

VI MÄNNISKOR

Vi som mötas nägra korta stunder, barn av samma jord och samma under, pä vär levnads stormomslutna näs! Skulle kärlekslöst vi gä och kalla? Samma ensamhet oss väntar alia, samma sorgsna sus pä gravens gräs.

DEN SKEPPSBRUTNE

Efter vild storm värmer leende han händerna över snabbförbrunnen eld, ensam pä skäret.

I morgen redan pä bräcklig flotte skall han frälsas eller dö.

ЛЕТНЯЯ СВЕТЛЫНЯ

О, пекны летні дзень! Тваёй Я светлынёю поўны.

Мяне сцяжынкаю крутой Вядзе мой шлях вандроўны.

У возеры ад скал, галін Відаць адлюстраванне;

Сярод ядлоўцу, між ялін Пасуцца козы зрання.

Табой хай будзе светлыня, Ўвесь свет наўкол заліты: 3 цябе, к табе прыходжу я, Дабром тваім спавіты.

МЫ, ЛЮДЗІ...

Мы, з адной зямлі што павяліся, 3 тых жа цудаў, на жыццёвым мысе Бачымся каротка між сабой.

Што ж, усім нам зачарсцвець? Самота Будзе ў нас адна. Адна журбота Зашуміць на могілках травой.

АЦАЛЕЛЫ Ў КАРАБЛЕКРУШЭННІ

Пасля буры жахлівай Ён грэе з усмешкаю рукі Над вогнішчам, што хутка згарае, Адзін на самотнай шхеры.

Ужо ўранні на кволым плыце Знойдзе ён паратунак ці смерць...

Са шведскай.

GUSTAF FRÖDING

(1860-1911)

EN NYÄRSLÄT

En var har sin sorg och jag har min sorg, och varje är har sin ynkedom, Av mask, som frätte, och regn, som vätte, och sol, som stack, blev vär lada tom. Men var ej ledsen, min flicka lilla, det skall väl en gäng bli väl igen, till nästa nyär, till nästa nyär, till nästa nyär, min lilla vän!

Och garden brände och lyckan rände till skogs och där har hon glömt sig kvar. Och nöd är bitter och ingen gitter att hjälpa stackarn som inget har. Men strunt i svälten, min flicka lilla, vi fä väl börja pä nytt igen, till nästa nyär, till nästa nyär, till nästa nyär, min lilla vän!

ГУСТАУ ФРЭДЫНГ

(1860-1911)

НАВАГОДНЯЯ ПЕСЕНЬКА

Кожны смуткуе:

Скрух не бракуе-

Шмат і ў мяне, і ў людзей іх штогод.

Гінуць пасевы:

Сквар і залевы, Ды чарвякі зноў прынеслі няўрод. Родная, ты ўсё ж надта не засмучайся, Што не спрыяе нам лёс век-вяком, Бо ў новым годзе, бо ў новым годзе Мы з табой, можа, лепш зажывём.

Хата згарэла Шчасце схацела Ў лес каб забыцца на ўсё уцячы. Хто ўчас гаротны Надта ахвотны

Гэткім, як мы, жабракам памагчы? Родная, ўсё ж не зважай на бясхлеб’е: Зараз усё мы нанова пачнём, I ў новым годзе, і ў новым годзе Мы з табой, можа, лепш зажывём!

EN KÄRLEKSVISA

Jag köpte min kärlek för pengar, för mig var ej annan att fä, sjung vackert, I skorrande strängar, sjung vackert om kärlek ändä.

Den drömmen, som aldrig besannats som dröm var den vacker att fä, för den, som ur Eden förbannats, är Eden ett Eden ändä.

МЕЛОДЫЯ КАХАННЯ

Купіў я каханне за грошы Інакш не даецца яно...

Спявай пра яго хоць фальшыва, Спявай пра яго ўсё адно.

Прыгожым было летуценне, Ды явай не стала яно.

Хто выгнаны з раю, напэўна,

Тым раем жыве ўсё адно.

Са шведскай.

MAIRONIS

(1862-1932)

PAVASARIS

Pavasario saule prasvito meiliai

Ir juokiasi, sirdj vilioja;

Iskilo j dangy aukstai vieversiai, Cirena, sparneliais plasnoja.

Isauso! isauso! Vejelis lauky Buciuoja, gaivina krütin^;

Pabiro, pasklido ziedai ant lanky Vainiky eile pirmutine.

Taip giedra ir linksma! Tiek sviecia vilties!

Vien meil§ noretum dainuoti, Apimti pasaulj, priglaust prie sirdies, Su meile saldziai pabuciuoti!

UZMIGO ZEME...

Uzmigo zeme. Tik dangaus Neg^sta akys sidabrines, Ir sparnas miego malonaus Nemigdo tik jaunos krütines.

Neuzmigdys naktis zvaigzdes, Nenuramins sirdis troskimy;

Dvasia ko iesko, kas atspes, Kai sk^sta ji tarp atminimy!

Ausra sauletekio nusvis,

Ir uzsimerks nakties sviesybes;

Neras tik atilsio sirdis:

Viltis nezvelgs j jos gilybes!..

МАЙРОНІС

(1862-1932)

ВЯСНА

Вясна, свеціць сонца, яго цеплыні Так сэрцы людскія чакалі.

Свой спеў жаўрукі завялі ў вышыні. Нябёсы яснейшымі сталі.

Вясна надышла! Ветрык жвавы палі Ласкоча і грудзі ўсім поўніць.

На лузе і кветкі наўкол расцвілі, Ўсцілаюць вяночкамі роўнядзь.

Пагода якая! Ўзбуджэнне надзей!

I сэрца спявае ў памкненні Цалункамі шчодра адорваць людзей I свет абдымаць з захапленнем!

ЗЯМЛЯ ЗАСНУЛА...

Зямля заснула. Ды ўвесь час Міргаюць вочы небасхілу: Імпэт юначы не пагас

Пад моцаю дрымоты крылаў.

Што ж, ночка зораў не прыспіць, I сэрцу не знайсці спачыну.

А хто б душу змог наталіць.

Што патанае ва ўспамінах?

Зарою золак ноч пратне, I шата цемры парадзее, Ды толькі сэрца не спачне I промнем не зірне надзеі!..

3 літоўскай.

KONSTANTINOS П. KABAOHS

(1863-1918)

©EPMOHYAES

Tip.fi ^a> £K£ivou<; олоо OTr]v (wß twv wpioav каі cpvXayovv ÖEpponvXEc;. Поте ano то XP£op pp kivovvtec;бікаюі к’ iaioi а’ оХгр twv tec; лра^Еір, aXXd рт Халр кібХас; к’ svonXaxviayEvvaioi оаакіс; Eivai лХооаюі, ki otov Eivai лтшхоі, лаХ’ elc; piKpov ysvvaioi, лаХі ovvTpsxovTEc; oao pnopovvEnavTOTs Tqv aXf]0£ia opiXovvTEc;, nXqv xwpic; piaoc; yia tovc; \|/sv6op£vovc;.

Kai ЛЕріОООТЕрр Ttpf] TOVp ЛрЕЛЕІ otov npoßXEnovv(каі лоХХоі npoßXsnovv) лшс; o ЕсріаХтрс; 0a cpavEi ато teXoc;, k’ oi Mf]6oi ЕЛІ teXovc; 0a SiaßovvE.

nEPIMENONTAS TOYS BAPBAPOYS

-     Ti nspip£vovp£ OTrjv ayopa ovva0poiap£voi; Eivai oi ßapßapoi va <p0äoovv af]p£pa.

-     Гіаті p£oa OTr]v ЕоукХ^то pia tetoiü алра^іа; Ti ка0оут’ oi ЕаукХг|тікоі каі 6ev vopo0£TOUV£; Гіаті oi ßapßapoi 0а <p0daouv ofjpEpa.

Ti vopovc; ліа 0а Kdpovv оі ЕоукХг|тікоі; Oi ßapßapoi aav eX0ouv 0a vopo0£Tf]aouv.

-     Гіаті o аатократшр pac; тбао лрші огікаЮг], каі ка0£таі отг|с; лоХешс; тг]у лю pEydXr] лоХг| otov 0pövo Enävw, Еліогірос;, cpopwvTai; Tqv Kopdrva; Гіаті oi ßapßapoi 0a cp0daovv ат]р£ра.

КАНСТАНДЗІНАС КАВАФІС

(1863-1918)

ТЭРМАПІЛЫ

Пашана й слава тым, хто Тэрмапілы Ў жыцці пабудаваў ды іх бароніць, Хто ведае заўжды свой абавязак, Ва ўсіх сваіх учынках справядлівы, Але не страціў пачуцця спагады; Хто шчодра дзеліцца сваім багаццем, Аднак і ў беднасці сваёй не сквапны I ў час цяжкі на дапамогу прыйдзе; Хто не прывык хлусіць і кажа праўду, А як зманіў хто дараваць ім можа.

Тым больш пашаны ім, калі прадбачаць Яны (а шмат хто сапраўды прадбачыць), Што ўрэшце прыйдзе Эфіяльт падступны I ўсё-ткі персы-прыхадні прарвуцца.

ЧАКАЮЧЫ ВАРВАРАЎ

Чаму гараджане ўсе прыйшлі на гэты пляц? Бо сёння маюць прыбыць варвары.

Чаму тады сенат не засядае і не прымаюцца новыя законы? Бо сёння маюць прыбыць варвары, а значыць, сенатары і не патрэбныя: свае законы прынясуць нам варвары.

Чаму самаўладца падняўся з самай раніцы? Чаму ён цяпер сядзіць каля брамы горада на троне ў кароне й парадным уборы?

Бо сёння прыбываюць варвары,

Ki o айтократшр nepipevEt va ЗехОеі tov архг|у6 tovc;. МаХюта EToipaae yia va tov Swoei pia KEpyaprivf). Ekel tov турау/Е titXovc; toXXovc; ki ovopava.

-     Гіаті oi 6vo paq ішатоі к’ oi праіторЕс; EßyrjKav orjpEpa ps tec; kokkivei;, tec; kevtfipevep тбуЕс;« уіаті ßpaxiöXia cpöpEoav p£ tooovc; ap£0vaTovc;, каі бахтоХібіа p£ Xapnpa, yvaXtoTEpa орараубіа« уіаті va maaovv af] pspa noXvTipa pnaoTovvia p’ аорріа каі раХарата Ектакта OKaXiypEva; Гіаті oi ßapßapoi 0a cp0aoovv aqpspa« каі тЕтоіа праурата 0apnwvovv tovc; ßapßapovc;.

-     Гіаті к’ oi a^ioi prjTopE«; 6ev Epxovvai aav navva va ßyaXovvs tovc; Xoyovc; tovc;, va novvs та Зіка tovc;; Гіаті oi ßapßapoi 0a <p0aaovv oqp£pa» ki avToi ßapvovvT’ EvcppdÖEiEc; каі 6r|рг|уорІ£<;.

-     Гіаті v’ apxioEi povoptdc; аотг] rj avrpvxia k’ r] avyxvaic;. (Ta проашла ті ooßapa nov Eyivav). Гіаті a3£id(ovv ypqyopa oi Зророі k’ rj пХатЕЕс;, ki öXoi yvpvovv ота опітіа tovc; noXv avXXoyiapEvoi; Гіаті evvxtwoe k’ oi ßapßapoi 3ev f]X0av.

Kai ртрікоі £<p0aaav an’ та avvopa, каі £inav£ nwc; ßapßapoi ma 6ev vnapxovv. Kai тшра ti 0a y£vovp£ x^pic; ßapßapovc;. Oi dv0pcoTOi avToi f|oav pia калоіа Xvoic;.

і хоча іх прыняць правадыр, наш імператар, і ўручыць пергамент, падрыхтаваны загадзя: у ім пазначаныя ганаровыя тытулы.

Чаму тады і консулы, і прэтары сёння надзелі пурпуровыя тунікі? Навошта ім бранзалеты з аметыстамі, пярсцёнкі зіхоткія са смарагдамі?

Навошта яны трымаюць жэзлы разьблёныя, і золатам, і срэбрам аздобленыя?

Бо сёння прыбываюць варвары, а іх нязменна слепіць бляск каштоўнасцяў.

Чаму не выйшлі наперад аратары годныя, каб натхніць натоўп сваім красамоўствам?

Бо сёння прыбываюць варвары,

а варвараў нудзіць майстэрства нашых рытараў.

Чаму ж цяпер навокал разгубленасць

і твары неспакойныя пасур’ёзнелі?

Чаму апусцелі вомігам вуліцы і ўсе ў задуменні ідуць дадому?

Бо ноч прыйшла, а варвараў і не відаць: ідуць з памежжа весткі неспакойныя, нібыта болей не існуе варвараў.

I як цяпер мы будзем жыць без варвараў? Бо гэтыя людзі якоесьці выйсце паказвалі.

3 навагрэцкай.

WILLIAM BUTLER YEATS

(1865-1939)

When you are old and grey and full of sleep, And nodding by the fire, take down this book, And slowly read, and dream of the soft look Your eyes had once, and of their shadows deep;

How many loved your moments of glad grace, And loved your beauty with love false or true, But one man loved the pilgrim Soul in you, And loved the sorrows of your changing face;

And bending down beside the glowing bars, Murmur, a little sadly, how Love fled And paced upon the mountains overhead And hid his face amid a crowd of stars.

THE SECOND COMING

Turning and turning in the widening gyre The falcon cannot hear the falconer;

Things fall apart; the centre cannot hold;

Mere anarchy is loosed upon the world, The blood-dimmed tide is loosed, and everywhere The ceremony of innocence is drowned;

The best lack all conviction, while the worst

Are full of passionate intensity.

Surely some revelation is at hand;

Surely the Second Coming is at hand.

The Second Coming! Hardly are those words out When a vast image out of Spiritus Mundi Troubles my sight: somewhere in sands of the desert A shape with lion body and the head of a man,

УІЛЬЯМ БАТЛЕР ЕЙТС

(1865-1939)

Калі ты пастарэеш, ля агню, Сівая, сонная, ў руку вазьмі й чытай Вось гэту кніжку і тады ўзгадай Сваіх вачэй былую глыбіню...

Хто шчыра, а хто не любіла шмат Цябе за ўспышкі боскае красы. Але адзін любіў ва ўсе часы Тваёй душы-самотніцы пагляд.

I ты агню маркотна прашапчы, Што вось, Каханне вымкнула да гор Далёкіх, сініх у натоўпе зор Свой твар хаваючы сярод начы.

ДРУГІ ПРЫХОД

Шырэйшыя ўсё робячы кругі, Лаўца не чуе сокал-паляўнічы. Аслаблі повязі, няма і стрыжня: Запанавала на зямлі бязладдзе. Патокамі паўсюдна кроў сплывае I цноце ўжо не выбрацца з яе. Сумленнасць нерашучая, а ліха Дужэе ўсё, ідзе рашуча ў наступ.

Відаць, час Адкрыцця й Расплаты блізка Другі прыход чакаецца! 3 тых слоў Маё ўяўленне вобраз, Дух Сусвету Стварае: недзе, у пясках пустыні Пачвара ці то леў, ці чалавек

3 пустым, бязлітасным, як сквар, паглядам -

A gaze blank and pitiless as the sun, Is moving its slow thighs, while all about it Reel shadows of the indignant desert birds. The darkness drops again; but now I know That twenty centuries of stony sleep Were vexed to nightmare by a rocking cradle, And what rough beast, its hour come round at last, Slouches towards Bethlehem to be born?

Ідзе-брыдзе павольна, а наўкола Кружляюць узлаваных птахаў цені... Зноў цёмна робіцца, ды мне вядома, Што дваццаць апавітых сном стагоддзяў Калыска ўскалыхала да кашмару, Што там за звер ці час яго прыспеў! У Бэтлеем ідзе, каб нарадзіцца?

3 ангпійскай.

SIGBJ0RN OBSTFELDER

(1866-1900)

JEG SER

Jeg ser pä den hvide himmel, jeg ser pä de gräblä skyer, jeg ser pä den blodige sol.

Dette er altsä verden.

Dette er altsä klodernes hjem.

En regndräbe!

Jeg ser pä de hoie huse, jeg ser pä de tusende vinduer, jeg ser pä det fjerne kirketärn.

Dette er altsä jorden.

Dette er altsä menneskenes hjem.

De gräblä skyer samler sig.

Solen blev borte.

Jeg ser pä de velklaedte herrer, jeg ser pä de smilende damer, jeg ser pä de ludende heste.

Hvor de gräblä skyer blir tunge.

Jeg ser, jeg ser...

Jeg er vist kommet pä en feil klode!

Her er sä underligt...

СІГБ’ЁРН ОБСТФЕЛЬДЭР

(1866-1900)

ГЛЯДЖУ

Гляджу на вялізнае неба, гляджу на шэра-сінія хмары, гляджу на барвовае сонца.

Значыцца, гэта сусвет.

Значыцца, гэта планетаў жытло.

Кропля дажджу!

Гляджу на высокія хаты, гляджу на тысячы вокнаў, гляджу на далёкую вежу царквы.

Значыцца, гэта зямля.

Значыцца, гэта людское жытло.

Шэра-сінія хмары збіраюцца.

Сонца хаваецца ўдалечыні.

Гляджу на добра прыбраных мужчын, гляджу на ўсмешлівых паняў, гляджу на коней, што долу схіліліся.

Як шэра-сінія хмары цяжэюць.

Гляджу я, гляджу...

Я прыйшоў не на тую планету жыць! Тут гэтак дзіўна...

KAN SPEILET TALE?

«Kan speilet tale?

Speilet kan tale!

Speilet skal se pä dig hver morgen, forskende,

se pä dig med det dybe, kloge oie, dit eget!

hilse dig med det varme,

det morkeblä oie:

Er du ren?

Er du tro?»

TIL DIG

Her vil jeg sende dig min sang.

Dalen venter. Traerne lytter.

Tusende lyse traer straekker mod solen folsomme fingre.

Bud skal du fä.

Fra blomsterlaeber, halvtabnede, fra fuglebryster, fryddirrende.

Luk op dit vindu:

Foler du ude fra der, hvor linje og farve smelter til et, det stige og falde, det roligt suge tidens blodtdryppende dug, sekundernes blodtdryppende perler?

Foler du, din sjeel pä dampende vover vugges med, pä varme vover fra blades ärer, som gronner deres hud, ildner georginerne,

ЦІ МОЖА ЛЮСТЭРКА ГАВАРЫЦЬ?

Ці можа люстэрка гаварыць?

Люстэрка гаварыць можа!

Люстэрка павінна шторання глядзець на цябе, дапытліва,

глядзець праніклівымі, разумнымі вачыма тваімі ўласнымі!

Павітайся з сабою гэтымі цёплымі, цёмна-блакітнымі вачыма:

Ці ты чысты?

Ці ты надзейны?

ДА ЦЯБЕ

Вось дасылаю табе сваю песню.

Даліна чакае. Слухаюць дрэвы.

Тысячы светлых дрэваў выцягваюць чуйныя пальцы да сонца.

Ты атрымаеш вестку.

Ад вуснаў кветак, напалову растуленых, з птушыных грудзей, што дрыжаць ад радасці.

Адчыні сваё акно:

Ты адчуваеш, як там, дзе лініі й барвы зліваюцца ў адно, уздымаюцца і спадаюць, вясёла смокчуць кроплі расы часу, які крывяніць, секундаў, што крывяняць, пярліны?

Ты адчуваеш, як душа твая гайдаецца на хвалях бурапенных, на хвалях цёплых, што йдуць з жылак лісточкаў

stsenker nillikens blyge kind.

Foler du ude fra der, hvor linje og farve smelter til et, som en enkelt vove blandt jordens dampende, et bryst ändende, sagende livsvarmen, modende dit.

Det er mit!

і зеляняць іх скуру, змушаюць палаць вяргіні, пырскаюць на сарамлівыя шчокі гваздзікоў,

ты адчуваеш, як там, дзе лініі й барвы зліваюцца ў адно -

гэтак як хваля простая

сярод бурапенных хваляў свету грудзі, што дыхаюць, смокчуць цяпло жыцця, спатыкаюцца з табой?

Гэта я!

3 нарвежскай.

RUBEN DARIO

(1867-1916)

UN SONETO A CERVANTES

Horas de pesadumbre y de tristeza paso en mi soledad. Pero Cervantes es buen amigo. Endulza mis instantes äsperos, y reposa mi cabeza.

El es la vida y la naturaleza, regala un yelmo de oros y diamantes a mis suenos errantes.

Es para mi: suspira, rie y reza.

Cristiano y amoroso y Caballero parla como un arroyo cristalino. j Asi le admiro y quiero, viendo como el destino hace que regocije al mundo entero la tristeza inmortal de ser divino!

SINFONIA EN GRIS MAYOR

El mar como un vasto cristal azogado refleja la lamina de un cielo de zinc; lejanas bandadas de päjaros manchan el fondo brunido de pälido gris.

El sol como un vidrio redondo y opaco con paso de enfermo camina al cenit; el viento marino descansa en la sombra teniendo de almohada su negro darin.

РУБЕН ДАРЫА

1867-1916)

САНЕТ ДА СЕРВАНТЭСА

Гадзіны, дзе адчай, туга, нягоды, Крок у самоту. Ды Сервантэс-геній, Мой сябар верны ў змрочныя імгненні, Нясе спакою адчуванне й асалоды.

Ён існасць нашага жыцця, прыроды, Шалом у дыяментным аздабленні Лятункам дорыць. I яго маленні, I смех, і ўздыхі мне ўсё назаўсёды.

Ён рыцар шчыры, просты, закаханы Гамоніць так, нібы ручай празрысты, I захапленне, й радасць выклікае.

Відаць, так Госпадам наканавана: Ён неадольны смутак прымушае Зрабіцца ўцехаю людскою чыстай.

СІМФОНІЯ Ў ШЭРЫМ МАЖОРЫ

Вялікае мора, як люстра жывое, Нябёс адбівае свінцовую сінь.

I плямяць далёкія птахаў чароды Блішчастую ў шэрай смузе далячынь.

Імкнецца ў зеніт сумна-цьмянае сонца Так хворы зрабіць намагаецца крок.

I вецер марскі спачывае ў знямозе, Паклаўшы пад голаў падушкаю змрок.

Las ondas que mueven su vientre de plomo debajo del muelle parecen gemir.

Sentado en un cable, fumando su pipa, estä un marinero pensando en las playas de un vago, lejano, brumoso pais.

Es viejo ese lobo. Tostaron su cara los rayos de fuego del sol del Brasil; los recios tifones del mar de la China le han visto bebiendo su frasco de gin.

La espuma impregnada de yodo y salitre ha tiempo conoce su roja nariz, sus crespos cabellos, sus biceps de atleta, su gorra de Iona, su blusa de dril.

En medio del humo que forma el tabaco ve el viejo el lejano, brumoso pais, adonde una tarde caliente y dorada tendidas las velas partiö el bergantin...

La siesta del tröpico. El lobo se aduerme.

Ya todo lo envuelve la gama del gris. Parece que un suave y enorme esfumino del curvo horizonte borrara el confin.

La siesta del tröpico. La vieja cigarra ensaya su ronca guitarra senil, y el grillo preludia un solo monötono en la ünica cuerda que estä en su violin.

Са стогнам, здаецца, мядзяныя хвалі Нясуць да прычала свае жываты. Марак курыць піпку на ліне высока I думае ўсё пра імглісты, далёкі Краіны вандроўнае бераг пусты.

Марскога ваўка абпаліла праменнем Бразільскага сонца, як быццам агнём. Тайфуны Кітайскага мора глядзелі, Як ён выпіваў келіх джыну нагбом.

Што ж, пены, змяшанае з ёдам, салетрай, Даўно на сабе паспыталі спаўна Hoc гэты чырвоны і постаць атлета, Каптурык ды роба яго, з палатна.

Задумліва мора стары аглядае, Клубом тытунёвы ўзнімаецца дым... А воддаль ужо карабель адплывае, I ветразь раздзьмуты падняты над ім.

Паўдённая спёка. Марак у дрымоце.

Усё пашарэла наўкола, гляджу.

Здаецца, нібы далягляду крывога Сцірае агромністы пэндзаль мяжу.

Паўсюды на лютнях іграюць цыкады, Свой спеў аднастайны вядуць цвыркуны, Выводзячы шчыра і рупна рулады Пад скрыпку, пад гукі адзінай струны.

3 іспанскай⁵.

⁵ Пераклады вершаў Р. Дарыа зробленыя пры ўдзеле Дзіны Бабрыцкай.

JOHANNES V. JENSEN

(1873-1950)

SOLSORTEN

Novemberregnen graeder sin vrede graad.

Snart ligger marken lig den forste sne.

I tidlig Skumring drukner dagen.

Hojt tuder Mulmet i lukte dore.

Bitter berender böigen den golde kyst.

Urolig traeet rokker ned in sin rod.

Men naar de triste storme hviler sniger en frost sig til nattens hjerte.

Solsort! Svundne somres genganger du, Stumheden selv, mulden beständig nar, i aarets faldne lov du spoger, flygtende sky, som din egen skygge.

Med sorgens kaabe kfedt, i de dodes lund feier du dig bland grave, kirkegaardsfugl, staekket, uden farve, maallos, og dertil ene, for alting afklaedt.

Og du er foraarets sanger, det forste bryst der vaelder over af tone, naar kvelden er lys, og smelter sodt, fra hoje steder, din strofes guld ind i solnedgangen!

Ej ommere vellyd kender den unge vaar end naar du, elsker, gyder dit aftenkvad ud over nysudsprungne haver, skabelses-underets simple fortolker!

Men naar morketid ruger forvarer du i lukket bryst sommerens toneskat.

Hvor skon og redel er din tavshed, gravfredens fylgje, saavelsom haabets.

ЁХАНЭС В. ЕНСЕН

(1873-1950)

ЧОРНЫ ДРОЗД

Дождж лістападаўскі слёзы сярдзітыя пралівае.

Хутка зямлю акрые саван першы снег.

Дзень патанае ў ранішнім паўзмроку.

Цямрэча галосіць за зачыненымі дзвярыма.

Раз’юшаная хваля набягае на пусты бераг.

Устрывожанае дрэва занурваецца ў сваё карэнне. Ды калі суровыя буры адпачываюць, мароз крадком падбіраецца да сэрца ночы.

Чорны дрозд-касуцень! Ты зніклага лета прывід.

Маўклівы сам, ты, да чорнае глебы блізкі заўсёды, з’яўляешся ў лісці асеннім апалым, лёткаю хмаркай, нібы цень свой уласны.

Апранаху жалобную нацягнуўшы, у гаі смерці ты хаваешся ясрод магілаў, цвінтарны птах, з падцятымі крыламі, бясколерны, нямы, яшчэ й аголены перад усім.

I гэта ж ты, пяюн вясны, з чыіх грудзей найперш, светлай парою пад вечар гукі ліюцца з вышынь і ўладараць, і сплаўляецца соладка золата строфаў тваіх з вечаровай зарою!

I не ведае юная вясна пяшчотнейшых гукаў ад тых, калі ты, закаханы, пускаеш увечары спеў над садамі, што толькі што зацвілі, о, сціплы вытлумачальнік цуду стварэння свету!

А калі змрок насунуўся, то хаваеш ты ў грудзях гукаў лета найкаштоўнейшы скарб.

Якое гожае і шляхетнае маўчанне тваё, вартавы магільнае цішы, вартавы надзеі!

ENVOI

Nu breder hylden de svale haender mod sommermanen.

Äret efter:

De samme boge og lyse naetter den samme lykke!

Äret efter:

Solsorten flojter og värvind svulmer igen, veninde!

9 är efter:

De samme boge og lyse naetter, den samme lykke!

ПАСЛАНЕЦ

Бадзяк распасцірае Рукі свае

Да летняга месяца.

Налета:

Тыя самыя букі Ды ясныя ночы, Тое самае шчасце!

Налета:

Насвіствае дрозд, Вясновы ветрык Расце зноў, дарагая!

Праз 9 год:

Тыя самыя букі Ды ясныя ночы, Тое самае шчасце!

3 дацкай.

ROBERT FROST

(1874-1963)

STORM FEAR

When the wind works against us in the dark, And pelts with snow

The lowest chamber window on the east,

And whispers with a sort of stifled bark,

The beast,

‘Come out! Come outf­

it costs no inward struggle not to go, Ah, no!

I count our strength,

Two and a child,

Those of us not asleep subdued to mark

How the cold creeps as the fire dies at length,How drifts are piled,

Dooryard and road ungraded,

Till even the comforting barn grows far away

And my heart owns a doubt

Whether ‘tis in us to arise with day

And save ourselves unaided.

РОБЕРТ ФРОСТ

(1874-1963)

БОЯЗЬ ЗАВІРУХІ

Калі вецер уночы, ўзлаваны на нас, Б’е па ўсходняй сцяне

I ў маленькую шыбу шпурляе снег Як звярыны, чуцён увесь час Сковыт-брэх.

«Выходзь! Выходзь!» -

Ды на двор больш не цягне мяне, О, не!

Ўсіх у хаце лічу: Нас дваіх і дзіця.

I агонь, што ў каміне амаль пагас, Застывае ўваччу.

Двор бы й сцежку хаця

He адрозніць-разгледзець вачыма, I адрына далёка ўжо недзе там... Пачынае мне ў сэрцы сумнеў калоць: Ці не будзе, падняўшыся ўранку, нам Нават выйсці адсюль немагчыма?

ESCAPISTNEVER

«He is no fugitive escaped, escaping.

No one has seen him stumble looking back. His fear is not behind him but beside him On either hand to make his course perhaps A crooked straightness yet no less a straightness. He runs face forward. He is a pursuer.

He seeks a seeker who in turn seeks Another still, lost far into the distance. Any who seek him seek in him the seeker. His life is a pursuit of a pursuit forever. It is the future that creates his present. All is an interminable chain of longing».

НЕЎЦЯКАЧ

«Ён не ўцякач, што знік ці прагне знікнуць;

He спатыкаўся, азіраючыся, ён...

Ягоны страх не ззаду йдзе, а побач I леваруч, і праваруч. Таму, Хоць просты шлях, ды паваротаў процьма. Ён пераследуе, імкнецца ўперад, Шукаючы шукальніка, які Далёка недзе іншага шукае

I там такога, як ён сам, знаходзіць. Яго жыццё пагоня за пагоняй. У будучым сучаснасці пачатак. Усё ланцуг памкненняў несканчоны.

3 ангпійскай.

EINO LEINO

(1878-1926)

MÄ METSÄN POLKUA KULJEN

Mä metsän polkua kuljen kesä-illalla aatteissain ja riemusta rintani paisuu ja ma laulelen, laulelen vain.

TuolF lehdossa vaaran alia oli kummia äskettäin, niin vienoa, ihmeellistä all’ lehvien vehreäin.

Minä miekkonen vain sen tiedän, minä vain sekä muuan muu ja lehdon lempivä kerttu ja tuoksuva tuomipuu.

HYMNI TULELLE

Ken tulta on, se tulta palvelkoon.

Ken maata on, se maahan maatukoon. Mut kuka tahtoo nousta taivahille, näin kaikuu kannelniekan virsi sille:

Mit’ oomme me? Vain tuhkaa, tomua? Ei aivan: Aatos nousee mullasta.

On kohtalosi kerran tuhkaks tulla, mut siihen ast’ on aika palaa sulla.

Mi palaa? Aine. Mikä polttaa sen? Jumala, henki, tuli ikuinen.

On ihmis-onni olla kivihiiltä, maan uumenissa unta pitkää piiltä.

ЭННА ЛЕННА

(1878-1926)

ІДУ Я ЗНАЁМАЙ СЦЯЖЫНКАЙ...

Іду я знаёмай сцяжынкай, Што зграбна віхляе між дрэў.

I шчасцем мне поўняцца грудзі -

I рвецца з іх радасны спеў.

На ўзлеску вось гэтым нядаўна Адкрылася мне ўсё як ёсць: У мяккай лістоце чаромхаў Мая узбуяла мілосць.

Пра нас ёй адной і вядома.

А што і ці будзе працяг, Зараначка ведае ў лесе, А ў лёсу чаромхавы пах.

ГІМН АГНЮ

Хто сам агонь, таму агнём палаць, з зямлі хто выйшаў будзе ў ёй ляжаць. А хто імкнецца да нябёс, высока Таму радкі ад песняра-прарока.

Дык што мы? Попел? Пыл з магіл? Ды не! з тла дух выходзіць і увысь імкне.

Стаць попелам нам вызначана лёсам пакуль жа ты агнём ляціш к нябёсам.

А што палае? Існае. Хто змог

яго запальваць? Толькі Дух, сам Бог. Шчаслівы лёс стаць вугалем каменным, а нетры засынаюць сном таемным.

herätä hehkuun, työhön, taisteloon, kun Luoja kutsuu, luottaa aurinkoon, toteuttaa vuosisatain unelmat, joit’ uinuneet on isät harmajat.

On elon aika lyhyt kullakin.

Siis palakaamme lieskoin leimuvin, tulessa kohotkaamme korkealle!

Maa maahan jää, mut henki taivahalle.

JUMALA

Alkua elämän etsin, äärettyyden äärtä, maailman, Jumalan juurta, päättömyyden päätä; on nyt ongelma opittu: Jumala on murhe.

Suru yksin suurta luopi, murhe maita muuttaa. Tulet myrskytuulen lailla, menet niinkuin meri; heijastat ikuiset tähdet illan hämärässä.

Majan rauhaisan rakennat sydämehen synkkään, kylvät kuuset kynnykselle, myrtit miesten mieliin; katsot nuorten karkeloita lehtipuiden alia.

Ад сну ўваскрэсні ў працы, ў барацьбе, стань сонцам, як пакліча Бог цябе ўвасобіць, здзейсніць мары ўсіх вякоў, што дзіўна выглядалі для бацькоў.

Кароткі надта наш жыццёвы шлях, але ж гарэнне будзе мець працяг. Палаць давайце ярка, доўга! Глеба зямное прыме, прыме дўшу неба.

НАШ БОГ

Я шукаў выток вытокаў і пачаткі ўсіх пачаткаў: бога, карані тварэння; я шукаў мяжу бязмежжа. разгадаў цяпер загадку: бог наш гэта ліха й гора.

Гора свет апанавала, завалодала зямлёю, наляцела навальніцай, разлілося, быццам мора; зоркі вечныя ў нябёсах у сутонні патанаюць.

Змрок і злосць у самым сэрцы чорныя звіваюць гнёзды, колюцца калючкай дзікай, душы нам жывыя труцяць паглядаюць на лістоту, на забавы маладосці.

3 фінскай⁶.

⁶ Пераклады вершаў Э.Лейна зробленыя разам з Якубам Лапаткам.

GUILLAUME APOLLINAIRE

(1880-1918)

LUNDI RUE CHRISTINE

La mere de la concierge et la concierge laisseront tout passer

Si tu es un homme tu m’accompagneras ce soir

Il suffirait qu’un type maintint la porte cochere

Pendant que 1’autre monterait

Trois bees de gaz allumes

La patronne est poitrinaire

Quand tu auras fini nous jouerons une partie de jacquet

Un chef dbrehestre qui a mal ä la gorge

Quand tu viendras ä Tunis je te ferai fumer du kief

Qa a fair de rimer

Des piles de soucoupes des fleurs un calendrier

Pim pam pirn

Je dois fiche pres de 300 francs ä ma probloque

Je prefererais me couper le parfaitement que de les lui donner

Je partirai ä 20 h. 27

Six glaces s’y devisagent toujours

Je crois que nous allons nous embrouiller encore davantage

Cher monsieur

Vous etes un mec ä la mie de pain

Cette dame a le nez comme un ver solitaire

Louise a oublie sa fourrure

Moi je n’ai pas de fourrure et je nai pas froid

Le danois fume sa cigarette en consultant 1’horaire

Le chat noir traverse la brasserie

Ces crepes etaient exquises

La fontaine coule

Robe noire comme ses ongles

Cest completement impossible

ГІЁМ АПАЛІНЭР

(1880-1918)

ПАНЯДЗЕЛАК ВУЛІЦА КРЫСЦІНЫ

I маці пакаёўкі і яна сама кожнага прапусцяць

Калі ты мужчына ты пойдзеш са мною сёння ўвечары Аднаго будзе досыць каб пільнаваць пры браме Калі другі да мяне падымецца

Тры газавыя ліхтары

У гаспадыні сухоты

Як закончыш мы згуляем партыю ў косці

Дырыжор аркестру з хворым горлам

Прыедзеш у Туніс навучу паліць сумесь тытуню з гашышам

Быццам яно ўсё так

Горка сподачкаў кветкі каляндар

Бім бам бім

Я вінен амаль 300 франкаў гаспадыні дому

Зарэзацца мне лягчэй чым іх ёй аддаць

Мой цягнік а 20-й 27

Шэсць люстэрак што глядзяцца адно ў адно

Мяркую гэта нас яшчэ больш з тропу саб’е

Шаноўны спадар

Вы проста лайно ды нікчэмнасць

А ў гэтай дамы нос нібы ў саліцёра

Луіза забыла футра

А ў мяне яго няма я й не мерзну

Датчанін паліць цыгарку руху расклад вывучаючы

Праз піўнуху праходзіць чорны кот

Тыя блінцы былі проста шыкоўныя

Вада працякае з крану

Сукня чорная нібы яе пазногці

Гэта ж абсалютна немажліва

Voici monsieur

La bague en malachite

Le sol est seme de sciure

Alors cest vrai

La serveuse rousse a ete enlevee par un libraire

Un journaliste que je connais d’ailleurs tres vaguement

Ecoute Jacques cest tres serieux ce que je vais te dire

Compagnie de navigation mixte

Il me dit monsieur voulez-vous voir ce que je peux faire deaux-fortes et de tableaux

Je n’ai qu’une petite bonne

Apres dejeuner cafe du Luxembourg

Une fois la il me presente un gros bonhomme

Qui me dit

Ecoutez cest charmant

Ä Smyrne ä Naples en Tunisie

Mais nom de Dieu oh est-ce

La derniere fois que j’ai ete en Chine

C est il y a huit ou neuf ans

L’Honneur tient souvent ä 1’heure que marque la pendule

La quinte major

Ä TRAVERS L’ EUROPE

A M. Ch.

Rotsoge

Ton visage ecarlate ton biplan transformable en hydroplan

Ta maison ronde oil il nage un hareng saur

II me faut la clef des paupieres

Heureusement que nous avons vu M. Panado

Et nous sommes tranquilles de ce cotela

Qu'est-ce que tu vois mon vieux M. D...

Паглядзіце спадару

Вось з малахіту пярсцёнак

Падлога засыпаная пілавіннем

Ну вядома ж

Рудая кельнерка ўцякла з кнігаром

Адзін рэпарцёр якога я зрэшты трохі ведаю

Жак паслухай тое што я кажу зусім сур’ёзна

Мараходная кампанія са змяшаным капіталам

Ён мне кажа Мсьё ці не жадалі б вы

паглядзець мае афорты й палотны

У мяне пакаёўка толькі адна

Пасля сняданку ў кавярні « Люксембург»

Аднаго разу ён там мяне з таўстуном знаёміць

Які мне кажа

Паслухай як жа цудоўна

У Смірне Неапалі Тунісе

Ды Богам малю вас скажыце дзе гэта

Як я апошні раз быў у Кітаі

Таму гадоў восем ці дзевяць

Годнасць часта залежыць ад часу што паказваюць стрэлкі

А ў мяне квінта ад туза

ПРАЗ ЕЎРОПУ

М. ІП[агалу]

Ратсож

Твой твар пунсовы твой біплан што ператвараецца ў гідраплан

Твой круглы дом куды плыве вэнджаны селядзец

Мне ад павекаў патрэбны ключ

На шчасце мы бачылі сп. Панадо

I з гэтага боку спакойныя мы

Што ты там бачыш стары мсьё Д...

90 ou 324 un homme en 1'air un veau qui regarde ä travers le ventre de sa mere

J'ai cherche longtemps sur les routes

Tant d'yeux sont clos au bord des routes

Le vent fait pleurer les saussaies

Ouvre ouvre ouvre ouvre ouvre

Regarde mais regarde done

Le vieux se lave les pieds dans la cuvette

Una volta ho inteso dire Che vuoi

Je me mis ä pleurer en me souvenant de vos enfances

Et toi tu me montres un violet epouvantable

Ce petit tableau ou ily a une voiture ma rappele le jour

Un jour fait de morceaux mauves jaunes bleus verts et rouges

Ou je men allais ä la Campagne avec une charmante cheminee tenant sa chienne en laisse

Il n'y en a plus tu n'as plus ton petit mirliton

La cheminee fume loin de moi des cigarettes russes

La chienne aboie contre les lilas

La veilleuse est consumee

Sur la robe ont chu des petales

Deux anneaux d'or pres des sandales

Au soleil se sont allumes

Mais tes cheveux sont le trolley

Ä travers 1'Europe vetue de petits feux multicolores

LA DAME

Toe toe II a ferme sa porte

Les lys du jardin sont fletris

Quel est done ce mort qubn empörte

Tu viens de toquer ä sa porte

Et trotte trotte

Trotte la petite souris

90 альбо 324 чалавек у паветры цяля што глядзіць

праз пуза маці сваёй

Я доўга на гасцінцах шукаў

Гэтулькі пры дарогах заплюшчаных вачэй

Ад ветру плача лаза

Расплюшчы расплюшчы расплюшчы

Зірні ну зірні нарэшце туды

У місе ногі мые стары

Una volta ho inteso dire Che vuoi

I ваша маленства ўзгадваючы я плакаць пачаў

Ты страшную фіялку паказваеш мне

Малы той відок на якім воз нагадаў мне той дзень

Дзень ператканы бэзавымі жоўтымі сінімі

зялёнымі й чырвонымі лапікамі

Калі я выбіраўся за горад з ладным комінам і сучкаю на павадку Няма ўжо ў цябе няма свістулькі малой

Комін воддаль паліць цыгаркі расейскія

Сучка на лілеі заўзята брэша гаў-гаў

Лямпадцы начной ужо капец

На сукенку пялёсткамі квет апаў

Ля сандаляў два залатыя абручы

На сонцы зіхцяць

Але валасы твае гэта вазок праз усю Эўропу

Убраную шматколернымі агеньчыкамі

ДАМА

Тук тук Ён зачыніў ўжо дзверы

Лілеі звялі ў мёртвай цішы

Karo выносяць Хто памерлы

Ты стукала нядаўна ў дзверы

Цяпер бяжы услед, бяжы

Бяжы трушком маленькай мышы

FUSEE-SIGNAL

Des villages flambaient dans la nuit interieure

Une fermiere conduit son auto sur une route vers Galveston

Qui a lance cette fusee-signal

Neanmoins tu feras bien de tenir la porte ouverte

Et puis le vent scieur de long

Suscitera en toi la terreur des fantomes

Ta langue

Le poisson rouge dans le bocal

De ta voix

Mais ce regret

A peine une infirmiere plus blanche que 1’hiver

Eblouissant tandis qua 1’horizon decroit

Un regiment de jours plus bleus que les collines

Lointaines et plus doux que ne sont les coussins de 1’auto

VISEE

A Madame Rene Berthier.

Chevaux couleur cerise limite des Zelandes Des mitrailleuses dor coassent les legendes Je t’aime liberte qui veilles dans les hypogees Harpe aux cordes d’argent 6 pluie ö ma musique L’invisible ennemi plaie d’argent au soleil Et 1’avenir secret que la fusee elucide Entends nager le Mot poisson subtil Les villes tour ä tour deviennent des clefs Le masque bleu comme met Dieu son ciel Guerre paisible ascese solitude metaphysique Enfant aux mains coupees parmi les roses oriflammes

СІГНАЛЬНАЯ РАКЕТА

Вёскі шугалі полымем у глыбіні начы Фермерка вядзе аўто дарогаю на Гальвестон

Хто стрэліў гэтай сігнальнай ракетай

Тым не менш ты зробіш слушна пакінуўшы дзверы разнасцежанымі а потым вецер што пілуе нібы дрывасек нагоніць на цябе страх перад зданямі

Твая мова

Залатая рыбка ў слоіку

Твайго голасу

Але гэты жаль

He больш як медсястра бялейшая ад зімы Асляпляльная ў хвілі калі на даляглядзе меншае Полчышча дзён блакітнейшых за ўзгоркі

Далёкія і мякчэйшых за падушкі сядзенняў аўто

МІШЭНЬ

Спадарыні Рэнэ Бэрцье

Коні колеру вішняў мяжа Зеландыі

Залатыя кулямёты выкрэктваюць легенды Люблю цябе воля ты ў сутарэннях не спіш Арфа срэбраструнная о дождж о мая музыка Нябачны вораг срэбная рана на сонцы I таемная прышласць якую праясняе снарад Слухай як дробная рыбінка Слова плыве Гарады па чарзе робяцца ключамі

Маска блакітная якую на неба кладзе Пан Бог Ціхая вайна аскеза самотнасць метафізічная Дзіця з рукамі абцятымі сярод ружовых харугваў

ROSEMONDE

Longtemps au pied du perron de La maison oü entra la dame Que j’avais suivie pendant deux Bonnes heures ä Amsterdam Mes doigts jeterent des baisers

Mais le canal etait desert

Le quai aussi et nul ne vit

Comment mes baisers retrouverent Celle ä qui j ai donne ma vie

Un jour pendant plus de deux heures

Je la surnommai Rosemonde Voulant pouvoir me rappeler Sa bouche fleurie en Hollande

Puis lentement je men allai

Pour queter la Rose du Monde

РАЗАМУНДА

Шлю пацалункі ля будынку

Той што за брамай пекнай даме За ёй прабегшы з дзве гадзінкі Цудоўныя па Амстэрдаме

Шлю пальцамі іх безупынку

Бязлюдны над каналам пляц

I з лодак не відно нікому

Як пацалункі ўмею слаць

Ёй што ад трох гадзін свядома

Сваё жыццё хацеў аддаць

Яе я Разамундай гэтак

Заву й запомню назаўжды

Смак тых галандскіх вуснаў-кветак I ў свет пайду шукаць сляды Rose du Monde Ружы Свету

3 французскай.

ДЖОРДЖ ГОРДАН БАЙРАН

flTRR-IR?^

JUAN RAMON JIMENEZ

(1881-1958)

EL ADOLESCENTE

(El baiil espera, cerrado ya, en el patio de mdrmol)

1

Madre, me olvido de algo, y no me acuerdo... Madre, ^que es eso que olvido?

La ropa va toda, hijo.

Si, mas me falta algo, y no recuerdo... Madre, ^que es eso que olvido?

^Van todos los libros, hijo?

Todos, mas falta algo, y no me acuerdo... Madre, ^que es eso que olvido?

Sera... tu retrato, hijo.

-jNo, no! Me falta algo, y no recuerdo... Madre, ^que es eso que olvido?

No pienses mas, duerme, hijo...

У2

jMadre! (La aurora es otra). Tu voz viva sonarä..., mas sin yo oirlo!

jSolo una hora por medio, y ya estä el mundo vacio!

jNo van a ninguna parte los matinales caminos!

^Madre, madre, ya se lo que me faltaba: todo, tu, y yo!

Norte negro.

ХУАН РАМОН ХІМЕНЕС

(1881-1958)

ПАДЛЕТАК

(Валіза, ужо спакаваная, чакае ў мармуровым двары)

1

Мама, пэўна, я забыў пра нешта. Мама, што забыў я? Падкажы мне.

Ўкладзеная ўся бялізна, сыне.

Добра... Толькі ж я забыў пра нешта. Мама, што забыў я? Падкажы мне.

Кніжкі, нейкія, мажліва, сыне?

He, але ж забыўся я на нешта.

Мама, што забыў я? Падкажы мне.

Можа, свой партрэт забыў ты, сыне?

He, але ж забыўся я на нешта.

Мама, што забыў я? Падкажы мне.

Спі й ані пра што не думай, сыне...

І2

Мама! (Гэткі новы золак.) Голас твой жывы гучыць... Ды я не чую! Напалову час мінуў, а свет наш выяўляе пустату такую!

Мама! Мама! Чаго мне не хапала ўсё ўзгадаў я.

Поўная чорная.

Вецер свішча, халадэча жорсткая... (Вунь вазак спявае ў брычцы,

Silba el viento, grande y frio. (El cochero va cantando. Los lejanos eucaliptos aiin nocturnos, dejan ver, dobländose, el repetido humo del tren. Bajo el puente, Riotinto torna su onda grana al pueblo. La marisma inmensa. El nino del carabinero grita tras el coche: «jAdios!»... Crujido de arena bajo las ruedas duras... Olor a marisco podrido...)

LA NOCHE

El dormir es como un puente que va del hoy al mahana. Por debajo, como un sueno, pasa el agua, pasa el alma.

эўкаліпты ў далячыні, сонныя яшчэ, знікаюць, двояцца ў вячэрняй сіні, ў дыме цягніка. Пад мостам Рыатынта коціць хвалі да прадмесцяў. Узбярэжжы зноў агромністымі сталі. Паліцэйскі чын «бывайце!» ў вазака крычыць за спінай. Рып пяску пад колам, блізка увушшу стаіць няспынна. Гнілаваты пах марыска...)

ноч

Сон нібы мост, пралеглы з сёння ў заўтра. Быццам сненне, ўнізе паскамі прабегла водаў ці душы трымценне.

3 іспанскай.

MARIE UNDER

(1883-1980)

TÄISKUU

Kuu on täis löhkemiseni, puud painutab looka.

Veed ihkavad vist saada viinaks, nad on nii rahutud.

Tänavad kui hingaksid!

Majadel on tiivad ölgadel köik on nii pidulik: uste ette on laotet tiigrinahku...

katustelt lehvib lumiseid lippe.

Rändajal aupaiste juustes, kaap peos täis kiiri, vammus laiguline kui arlekiinil.

Koer töukab piimase koonuga oma virilat varju, haistab seda elukat: pureleme pisut!

Vanal sohval on kuldsed paigad... Seinad värisevad nad vist selgest puhtast veest: köik aeva voogab!

King sääl kui klaasist...

Nüüd just ta astub!

Kuulen ta kölisevat sammu.

МАРЫЯ УНДЭР

(1883-1980)

ПОЎНЯ

Уварвалася поўня, пад яе вагой згінаюцца дрэвы. Воды хочуць ператварыцца ў віно яны такія ўстурбаваныя.

Вуліцы дыхаюць;

У дамоў за плячыма крылы усё святочна: тыгравыя шкуры разасланыя на парогах.

Сняжыстыя сцягі лунаюць на дахах.

У падарожніка арэол у валасах, капялюш у яго руцэ

поўны месяцовых промняў. Ён носіць клятчасты пінжак, як арлекін.

Сабака пхае яго згорблены цень сваёй малочна-белай мордай;

Што за дзіўны водар устаць і змагацца!

У старой канапе залатыя лапіны, муры дрыжаць:

яны зробленыя з вады, з чыстай вады усё сплывае.

Абутак са шкла -

Я чую, як ён пазвоньвае, ідучы проста на мяне.

Aknalaual hüppevalmis suur valge kass piparmüntrohelissilmine: ju tunnen ta salakavalat käppa oma kurgul...

Kes see nii kaelustab unes?

Luupainaja! Luupainaja!

Ärkan...

Kuu ruuge habe mu rinnal.

EKSTAAS

Ah! toredaim on elamine maine ja vägev vere surematu püüd!

Mind vöidab Röömu ihar, höiskav hüüd, ma iial pole kaaluv ega kaine.

Ju jalgel maas kui kähar vahulaine mu kleidi valkjasroheline siid ja kahisedes langevad köik rüüd, sest riidetult on siiski kaunim naine.

Miks löhnab ka nii helgelt heliotroop? Kas muutub täna minu elulugu?

Ah, mina olen juba seda sugu, et iga meel mul iga ilu joob. Nii ähnelt tühjendan ma elulaeka kui surmamöistetu, kel vähe aega.

На падвоканні, гатовы зрабіць скачок, вялікі белы кот

з мятна-зялёнымі вачыма: я адчуваю яго хітрую лапу у сябе на горле.

Хто абдымае мяне ў сне?

Кашмар! Кашмар!

Я прачынаюся...

Жоўтая барада месяца ў мяне на грудзях.

ЭКСТАЗ

Ах! У жыцці зямным так шмат раскошы!

Ў крыві невынішчальны мой імпэт: я цешуся, што ўсё ідзе як след, прычыны быць цвярозай не знайшоўшы.

Светла-зялёная сукенка да панчошак успененых ірвецца; праз гарсэт Спадае з шолахам, ядвабавы сакрэт уміг да ідэалу прыгажосці ўзнёсшы.

Чаму ў геліятропа гэткі пах п’янкі і гэткі зменлівы мой троп жыццёвы? ах, і мой пол такі абавязковы, што клёк мой робіцца рассеяны такі; як вязень, п’ю я з келіха жыцця, каб раптам ён не перапоўніўся хаця.

3 эстонскай.

 

EZRA POUND

(1885-1972)

THE RETURN

See, they return; ah, see the tentative Movements, and the slow feet, The trouble in the pace and the uncertain Wavering!

See, they return, one, and by one, With fear, as half-awakened;

As if the snow should hesitate

And murmur in the wind, and half turn back;

These were the «Wingd-with-Awe,» inviolable.

Gods of that winged shoe!

With them the silver hounds, sniffing the trace of air!

Haie! Haie!

These were the swift to harry;

These the keen-scented;

These were the souls of blood.

Slow on the leash, pallid the leash-men!

IN A STATION OF A METRO

The apparition of these faces in the crowd; Petals on a wet, black bough.

ЭЗРА ПАУНД

(1885-1972)

ВЯРТАННЕ

Зірні: яны вяртаюцца, зірні: ах, як няпэўна

Ідуць яны й як павольна;

Як цяжка рухацца ім, як яны Хістаюцца!

Зірні: яны вяртаюцца, адзін-другі,

У жаху, нібы ледзь прачнуўшыся, Як быццам бы снег павінен вагацца

I мармытаць на вятры

сабе цераз плячо.

Гэта былі «Жахам акрыленыя», незачэпныя.

Багі крылатага чаравіка! 3 імі срабрыстыя ганчакі, што вынюхваюць след паветра!

Гэй-я! Гэй-я!

Яны імкнуліся плюндраваць, Гэтыя, з рэзкім пахам.

Яны былі душамі крыві.

Павольна ссунулася зграя мярцвяна-бледныя павадыры!

НА СТАНЦЫІ МЕТРО

З’яўленне гэтых твараў у натоўпе: Пялёсткі на мокрым, чорным суку.

THE REST

O helpless few in my country, O remnant enslaved!

Artists broken against her, A-stray, lost in the villages, Mistrust, spoken-against.

Lovers of beauty, starved, Thwarted with systems, Helpless against the control;

You who can not wear yourselves out By persisting to successes,

You who can only speak, Who can not steel yourselves into reiteration;

You of the finer sense,

Broken against false knowledge, You who can know at first hand, Hated, shut in, mistrusted:

Take thought:

I have weathered the storm,

I have beaten out my exile.

РЭШТА

О, меншасць бездапаможная краіны маёй, О, рэшта зняволеная!

О, мастакі, паламаныя ёю, Што заблукалі, згубіліся ў вёсках, Аб’екты недаверу й асуджэння.

Прыхільнікі красы, згаладалыя, Пасвараныя з сістэмамі, Бездапаможныя супраць віжоў;

Вы, што не можаце знясіліць сябе

Ва ўпартым змаганні за поспех;

Вы, што ўмееце адно прамаўляць

I схавацца не можаце ў вечныя паўторы;

Вы, што маеце тонкія пачуцці, Паламаныя фальшывым веданнем;

Вы, што можаце ведаць пра ўсё самі, Зненавіджаныя, загнаныя, без даверу;

Уцямце:

Я стрываў гэтую буру, Я знясіліў сваё выгнанне.

3 англійскай.

BLAISE CENDRARS

(1887-1961)

TU ES PLUS BELLE QUE LE CIEL ET LA MER

Quand tu aimes il faut partir

Quitte ta femme quitte ton enfant

Quitte ton ami quitte ton amie

Quitte ton amant quitte ton amante

Quand tu aimes il faut partir

Le monde est plein de negres et de negresses

Des femmes des hommes des hommes des femmes

Regarde les beaux magasins

Ce fiacre cet homme cette femme ce fiacre

Et toutes les belles marchandises

Il y a Fair il y a le vent

Les montagnes leau le ciel la terre

Les enfants les animaux

Les plantes et le charbon de terre

Apprends ä vendre ä acheter ä revendre

Donne prends donne prends

Quand tu aimes il faut savoir

Chanter courir boire

Siffler

Et apprendre ä travailler

Quand tu aimes il faut partir

Ne larmoie en souriant

Ne te niche pas entre deux seins

Respire marche pars va t-en

Je prends mon bain et je regarde

Je vois la bouche que je connais

La main la jambe loeil

Je prends mon bain et je regarde

БЛЕЗ САНДРАР

(1887-1961)

ТЫ ПРЫГАЖЭЙШАЯ АД МОРА Й НЯБЁСАЎ

Калі ты кахаеш трэба ад’ехаць

Пакінь сваю жонку пакінь дзіця

Пакінь свайго сябра пакінь сяброўку

Пакінь каханку пакінь каханка

Калі ты кахаеш трэба ад’ехаць

Свет поўны людзей чарнаскурых

Жанчын і мужчынаў мужчынаў і жанчын

Паглядзі на прыгожыя крамы

На гэты фіякр на мужчыну жанчыну на гэты фіякр

I на ўсе тавары прыгожыя

Тут паветра тут вецер

Горы вада неба зямля

Дзеці жывёлы

Расліны вугаль што ў зямлі

Вучыся прадаваць купляць перапрадаваць

Давай бяры давай бяры

Калі ты кахаеш трэба ўмець

Спяваць і лётаць есці й піць

Свісцець

Ды вучыцца працаваць

Калі ты кахаеш трэба ад’ехаць

He енчы усміхаючыся

He хавайся паміж грудзей

Дыхай хадзі ад’язджай сыходзь

Я прымаю ванну й гляджу

Рот бачу той які я пазнаю

Рука нага і вочы

Я прымаю ванну й гляджу

Le monde entier est toujours lä

La vie pleine de choses surprenantes

Je sors de la pharmacie

Je descends de la bascule

Je pese mes 80 kilos

Je t’aime

VIE DANGEREUSE

Aujourd’hui je suis peut-etre Lhomme le plus heureux du monde

Je possede tout ce que je ne desire pas

Et la seule chose ä laquelle je tienne dans la vie chaque tour de l’helice men rapproche

Et j’aurai peut-etre tout perdu en arrivant

Увесь свет заўсёды тут

Жыццё поўнае нечаканых рэчаў

Я выходжу з аптэкі

Я толькі што сышоў з вагаў

Мая вага восемдзесят кіло

Я кахаю цябе

НЕБЯСПЕЧНАЕ ЖЫЦЦЁ

Сёння я можа самы шчаслівы чалавек на свеце

Я маю ўсё чаго не жадаю

I да таго адзінага што мне дарагое ў жыцці

мяне набліжае кожны спіралі віток

I можа дайшоўшы да мэты я ўсё згублю

3 французскай.

ДНМЧО ДЕБЕЛЯНОВ

(1887-1916)

***

С нечутм сгыікн в тгмен край отмнна денят, донесьл зной н знойна жад, н свела небесата, ноіц пустннна лей сьлзм над прнтнхналмя град.

Н в тая ноіц, на тебе посветена, под ромона прнспмвен на дт>жда, засішва печалта мн, озарена от спомена за твойто ггьрво Да.

ПЕСЕН

Над мойте копнежн умората ранна крнла безотраднм простря.

Скьрбя за зората, тьй дт>лго желанна, която тт>й скоро умря.

Ск’ьрбя за росата, която нзсьхна над болнн н бледм лмста, за ітьрвата песен, която пзді>хна на глухо MbpiBiMO в пастта.

ДЗІМЧА ДЭБЕЛЯНАУ

(1887-1916)

Утомны дзень ужо ў краіну змроку нячутна крокі скіраваў свае,

I ноч пустынная, забыўшы смагу й спёку, над горадам аціхлым слёзы лье.

I ў ноч, калі адзін цябе я чую, калі ўжо й дождж зашапацеў няўзнак, туга засне мая, пад згадку тую, як першы раз ты мне сказала «так».

ПЕСНЯ

Пад раніцу крылы расправіла стома над светлай маёю тугой.

Смуткую, тужу па зарніцы знікомай: ёй болып не палаць нада мной.

Смуткую па росах, што высахлі хутка на бляклых пасохлых лістках, па спевах, што гэтак замёрлі ціхутка на ўраз памярцвелых губах.

3 балгарскай.

FERNANDO PESSOA

(1888-1935)

MAR PORTUGUES

Ö mar salgado, quanto do teu sal

Säo lägrimas de Portugal!

Por te cruzarmos, quantas mäes choraram,

Quantos filhos em väo rezaram!

Quantas noivas ficaram por casar

Para que fosses nosso, 6 mar!

Valeu a pena? Tudo vale a pena

Se a alma näo e pequena.

Quem quere passar alem do Bojador

Tem que passar alem da dor.

Deus ao mar o perigo e o abismo deu, Mas nele e que espelhou o ceu.

[DE: POEMAS DE ALBERTO CAEIRO]

***

Se, depois de eu morrer, quiserem escrever a minha biografia, Näo hä nada mais simples.

Tem so duas datas a da minha nascenca e a da minha morte.

Entre uma e outra coisa todos os dias säo meus.

Sou fäcil de definir.

Vi como urn danado.

Amei as coisas sem sentimentalidade nenhuma.

Nunca tive um desejo que näo pudesse realizar, porque nunca ceguei. Mesmo ouvir nunca foi para mim senäo um acompanhamento de ver. Compreendi que as coisas säo reais e todas diferentes umas das outras; Compreendi isto com os olhos, nunca com o pensamento.

ФЕРНАНДУ ПЕСОА

(1888-1935)

ПАРТУГАЛЬСКАЕ МОРА

He вычарпаць тваю, о мора, соль, Як слёзы Партугаліі ды боль. Плылі мы... Колькі мацярок рыдала, А колькі ў хвалях іх сыноў прапала,

Згібела нарачоных у журбе -

Каб ты ім родным стала, й мы табе! Ці без ахвяр абыдземся? Ды не, Калі наш дух дашчэнту не здрабнеў!

Каб да другога берага дабрацца, Цярплівасць патрабуецца і праца. Хоць прорваў шмат у моры ёсць ды ўцёсаў, Але ж адбіты ў ім блакіт нябёсаў.

[3 «ВЕРШАЎ АЛБЭРТУ КАЭЙРУ»]

***

Калі б нехта, па смерці маёй, захацеў мой жыццяпіс скласці, Яму было б вельмі проста:

Існуюць толькі дзве даты маіх народзінаў і маёй смерці. Паміж адным і другім усе дні маё.

Даць мне вызначэнне лягчэй не бывае:

Бачыў усё як пракляты;

Усё існае любіў без сантыментаў;

He прагнуў чагось недасяжнага, бо не меў ілюзій.

Пачутае для мяне заўсёды было дадаткам да ўбачанага.

Я ўцяміў, што ўсе рэчы вакол сапраўдныя і адрозныя міжсобку; Я ўцяміў гэта праз свае вочы не праз розум.

Compreender isto com o pensamento seria acha-las todas iguais.

Um dia deu-me o sono como a qualquer crianqa.

Fechei os olhos e dormi.

Alem disso, fui o ilnico poeta da Natureza.

***

O luar atraves dos altos ramos,

Dizem os poetas todos que ele e mais

Que o luar atraves dos altos ramos.

Mas para mim, que näo sei o que penso,

O que o luar atraves dos altos ramos

Ё, alem de ser

O luar atraves dos altos ramos,

Ё näo ser mais

Que o luar atraves dos altos ramos.

Мой розум рабіў іх усе аднолькавымі.

Аднойчы мяне пацягнула на сон, зусім як немаўлятка.

Я заплюшчыў вочы й заснуў:

Апроч усяго я ж быў паэтам Прыроды, адзіным гэткім на свеце.

***

О, святло, што прабіваецца скрозь вецце, Кажуць паэты ўсе то большае нешта За святло, што прабіваецца скрозь вецце.

Ды мне хто ў думках сваіх пагубіўся Святло тое, што прабіваецца скрозь вецце, Апрача

Зноў жа святла, што прабіваецца скрозь вецце, Нішто іншае,

Як святло, што прабіваецца скрозь вецце.

3 партугапьскай.

NELLY SACHS

(1891-1970)

DER SCHWAN

Nichts

über den Wassern

und schon hängt am Augenschlag schwanenhafte Geometrie wasserbewurzelt

aufrankend

und wieder geneigt

Staubschluckend

und mit der Luft maßnehmend

am Weltall -

***

Wer ruft?

Die eigene Stimme!

Wer antwortet?

Tod!

Geht die Freundschaft unter

im Heerlager des Schlafes?

Ja!

Warum kräht kein Hahn?

Er wartet bis der Rozmarinkuss auf dem Wasser schwimmt!

Was ist das?

Der Augenblick Verlassenheit

aus dem die Zeit fortfiel

getötet von Ewigkeit

Was ist das?

Schlaf und Sterben sind eigenschaftslos

НЭЛІ ЗАКС

(1891-1970)

ЛЕБЕДЗЬ

Пустэча над водамі і ўжо над вокамгненнем вісіць лебядзіная тэрыторыя праросшы з вады імкнучыся ўгару і зноў ападаючы ўніз глытаючы пыл

і вымяраючы паветрам сусвет...

***

Хто гэта кліча? Свой голас!

Хто адказвае?

Смерць!

Ці сяброўства гіне ў кашарах сну? Гіне!

Чаму не чуваць пеўня?

Ён чакае пакуль размарынавы пацалунак паплыве па вадзе!

Што гэта?

Імгненне самоты з якога выпаў час забіты вечнасцю!

Што гэта?

Сон, паміранне рэчы без якасцяў

 

Im Meer aus Minuten

jede Einzelne verlangt Untergang Rettung-Hilfe haushoch verschlungene Worte nicht mehr Luft

nur Untergang raumlos

nur Untergang

Hoffnung wurde kein Schmetterling Tod erschaffen so mühsam

Was den Gott verhüllt

auflösen im Sand

dieses Erstlingswort das in die Nacht stürmt

rettungslos

Erde

Träne unter den Gestirnen ich sinke in deinen Überfluss -

***

У моры хвілінаў

кожная паасобку прагне загінуць

Хуткая дапамога

з дом вышынёю праглынутыя словы паветра бракуе толькі пагібель

надзея не стала матыльком

смерць створаная высілкамі гэтакімі тое што ахінае Бога раствараецца ў пяску гэтае Першаслова што ўрываецца ў ноч без паратунку

Зямля

сляза пад зорамі я парынаю ў тваю празмернасць...

3 нямецкай.

МАРННА ЦВЕТАЕВА

(1892-1941)

***

п.э.

Осыпалмсь лмстья над Вашей могнлой, 14 пахнет зймой.

Послушайте, мертвый, послушайте, мнлый: Вы всё-такм мой.

Смеетесь! В блаженной крылатке дорожной!

Луна высока.

Мой так несомненно н так непреложно, Как эта рука.

Опять с узелком подойду утром рано

К больннчным дверям.

Вы просто уехалм в жаркне страны, К велмкнм морям.

Я Вас целовала! Я Вам колдовала!

Смеюсь над загробною тьмой!

Я смерта не верю! Я жду Вас с вокзала Домой!

Пусть лнстья осыпалнсь, смыты н стерты На траурных лентах слова.

Н, еслм для целого ммра Вы мертвы, Я тоже мертва.

Я внжу, я чувствую, чую Вас всюду, Что ленты от Вашмх венков! -

Я Вас не забыла н Вас не забуду Во векн веков!

Такнх обеіцаннй я знаю бесцельность, Я знаю тіцету.

Пйсьмо в бесконечность. Пйсьмо в беспредельность. Пйсьмо в пустоту.

МАРЫНА ЦВЯТАЕВА

(1892-1941)

Для П. Э.

Апала лістота над вашай магілай, I пахне зімой.

Паслухайце, мёртвы, паслухайце, мілы: Вы ўсё ж такі мой.

Вам смешна! Высокая поўня заззяла.

Убор ваш святы!

Як гэта рука мой, ні многа, ні мала

У тым прастаты.

3 вузлом падыду да лякарні я зноўку, He раз дзе была.

На поўдзень вы з’ехалі проста ў вандроўку Да мораў, цяпла...

Я вас цалавала! Я вас чаравала!

Смяюся над тлом зноў і зноў!

А смерць мне не ўказ вас чакаю з вакзала Дамоў!

Хай лісце апала, з вянка надпіс сцёрты, А восень зжаўціла траву.

Калі ўжо для цэлага свету вы мёртвы, To й я не жыву.

Вас я адчуваю і бачу паўсюды.

Штб мне тыя стужкі з вянкоў! Я вас не забыла і ўжо не забуду На векі вякоў!

Я ведаю: то абяцанкі без мэты, Без сэнсу, відаць.

Шукаю бясконцасці допіс мой гэты Пустэчы аддаць.

***

В черном небе слова начертаны 14 ослеплн глаза прекрасные... й не страшно нам ложе смертное, 14 не сладко нам ложе страстное.

В поте пншуіцнй, в поте пашуіцнй! Нам знакомо нное рвенне: Легкмй огнь, над кудрямн пляшуіцмй,Дуновенне вдохновення!

***

Мне нравмтся, что вы больны не мной, Мне нравнтся, что я больна не вамн, Что ннкогда тяжелый шар земной He уплывет под нашммм ногамн.

Мне нравмтся, что можно быть смешной Распуіценной й не нграть словамм, 14 не краснеть удушлмвой волной, Слегка сопрнкоснувшнсь рукавамн.

Мне нравйтся еіце, что вы прн мне Спокойно обнммаете другую, He прочмте мне в адовом огне Гореть за то, что я не вас целую. Что ммя нежное мое, мой нежный, не Упоммнаете нн днем, нм ночью всуе... Что нмкогда в церковной тмшнне He пропоют над намм: аллмлуйя!

 

Неба чорнае, словы гожыя I аслеплі вочы прыўкрасныя... He баімся пасцелі Божае, He шукаем пасцелі жарснае.

I хто піша, і хто зямлю арэ Кожны пот глытае без продыху. Лёгкі той агонь вышыню бярэ, Што спрыяе натхнення подыху.

***

Мне ўсцешна, што Вы хворы... не, не мной, Мне ўсцешна, што я хворая не Вамі, Што ўвесь цяжар тае вагі зямной He паплыве пад нашымі нагамі.

Мне ўсцешна, што без пыхі ледзяной Mary быць з Вамі й не хітрыць вачамі, He чырванець, не бавіцца маной, Адно судакранацца рукавамі...

Мне ўсцешна, што не сорамна ані Пры мне Вам абдымаць яе, другую, Што Вы мне не прарочыце ў агні Пякельным быць, бо я не Вас цалую, Што Вы імя з пяшчотай дзень пры дні Майго не паўтараеце ўпустую I што сярод царкоўнай цішыні Ніколі не спяюць нам: «Алілуя!»

Спасмбо вам н сердцем н рукой За то, что вы меня не зная самл! Так любйте: за мой ночной покой, За редкость встреч закатнымм часамн, За нашй не-гулянья под луной, За солнце, не у нас над головамн,За то, что вы больны увы! не мной, За то, что я больна увы! не вамл!

Я ўдзячная Вам сэрцам і рукой За тое, што, не ведаючы самі, Вы любіце мяне; за мой спакой, За нашы не-гулянні вечарамі, За поўню, што не ў нас над галавой, За тое, што не бачыліся днямі, Што хворы ўсё-ткі Вы на жаль! не мной, Што ўсё ж на жаль! я хворая не Вамі.

3 рускай.

MIROSLAV KRLEZA

(1893-1981)

JESENJA PJESMA

Nepoznat Netko donio je Jesen u Sjevernu Sobu.

O, sada,

kad sve je boja, berba i miris vina, i kada se cuje pjesma Stvari i Zivinä, i kad mrtvaci vicu od ceznje u grobu, Nepoznat Netko donio je Jesen na srebrnom pladnju u sobu:

grozde i kruske, jabuke i smokve.

A vani se puse suncanog soka lokve, i cuje se kroz prozor gdje u svili dana pjeva negdje zena.

I cvrkucu ptice.

МІРАСЛАЎ КРЛЕЖА

(1893-1981)

ВОСЕНЬСКІ СПЕЎ

Незнаёмец нейкі прынёс Восень

Восень у Паўночны Пакой.

О, сёння,

Калі паўсюль квецень, жніво й збор вінаграду I калі Свойская Жыўнасць спявае ладам, А ў магілах нябожчыкі піць моляць-просяць, Незнаёмец нейкі прынёс Восень

На срэбным сподзе

Ўпакой:

Гронкі, смоквы, грушкі з кожнага боку.

Знадворку лужыны сонечнага соку,

Да вушэй даляцеў

Праз дня ядваб

Водгалас спеву вясковых баб

I птушыны шчэбет-спеў.

ZENE IILUZJE

Zene jesu, kad glazba zvoni, med se toci i sunce gori.

I smijeh kada zubori kb fontana, i onda zene jesu. Ali kad je Tmina, onda nema zena.

O, kada uzimljemo na se teret nas i kletvu nasu, i kad je bol, ne, onda nema zena.

Nema onda nase zenske nasmijane pratnje.

Apsolutno stoji covjek sam.

I dobro je, da covjek stoji apsolutno sam.

Iluzije su sve pogrebne i mrtve

I dobro je da smo tvrdi i da nam je na sprovodu svih snova oko suho.

Dobro je! Dobro je!

ЖАНЧЫНЫ ДЫ ІЛЮЗІІ

Жанчыны існуюць, калі гучыць музыка, цячэ мёд і ззяе сонца.

I смех калі цурчыць, нібы крынічка,

I тады жанчыны існуюць. Але, калі вакол Цемра,

Тады жанчын не існуе.

О, калі мы мы ўзвальваем на сябе наш цяжар і наш праклён,

I калі пакуты,

He,

Тады жанчын не існуе.

Няма тады ўсмешлівай нашай жаночай аховы.

Чалавек застаецца зусім самотны,

I добра, што ён застаецца зусім самотны.

Ілюзіі ўсе хаўтурныя, мёртвыя.

I добра, што мы загартаваныя на хаўтурах сваіх мрояў

I маем сухія вочы.

Добра! Добра!

3 харвацкай.

MARTINUS NIJHOFF

(1894-1953)

DE SOLDAAT DIE JESUS KRUISIGDE

Wij sloegen hem aan ‘t kruis. Zijn vingers grepen Wild om den spijker toen ‘k den hamer hief Maar hij zei zacht mijn naam en: ‘Heb mij lief ‘ En 4 groot geheim had ik voorgoed begrepen.

Ik wrong een lach weg dat mijn tanden knarsten, En werd een gek die bloed van liefde vroeg: Ik had hem lief en sloeg en sloeg en sloeg Den spijker door zijn hand in ‘t hout dat barstte.

Nu, als een dwaas, een spijker door mijn hand, Trek ik een visch zijn naam, zijn monogram In ied’ren muur, in ied’ren balk of stam, Of in mijn borst of, hurkend, in het zand,

En antwoord als de menschen mij wat vragen: ‘Hij heeft een spijker door mijn hand geslagen.’

МАРЦІНЮС НЭЙГАФ

(1894-1953)

ЖАЎНЕР, ШТО ЎКРЫЖОЎВАЎ ХРЫСТА

Яго ўкрыжоўвалі мы. Ён адчайна За цвік хапаўся. Я ўсё біў, біў, біў, Ды ціха мовіў ён: «Мяне ўзлюбі» I тут спасціг я сэнс вялікай тайны.

3  дурною ўсмешкай я рыпеў зубамі;

Любові першай кроў цякла цурком. Я, узлюбіўшы, біў, біў малатком, Аж трушчыўся камель над даланямі.

Цяпер, загнаўшы цвік сабе ў руку, Яго я манаграму дзень пры дні Пішу, нібы вар’ят, на кожным пні; На ўсіх мурах выводжу, на пяску...

I ўсім кажу, калі б ні запыталі: «Вы мне цвіком далонь маю працялі».

IMPASSE

Wij stonden in de keuken, zij en ik. ' ₍ Ik dacht al dagen lang: vraag het vandaag. Maar omdat ik mij schaamde voor mijn vraag wachtte ik het onbewaakte ogenblik.

Maar nu, haar bezig ziend in haar bedrijf, en de kans hebbend die ik hebben won dat zij onvoorbereid antwoorden zou, vroeg ik: waarover wil je dat ik schrijf?

Juist vangt de fluitketel te fluiten aan, haar hullend in een wolk die opwaarts schiet naar de glycine door het tuimelraam.

Dan antwoordt zij, terwijl zij langzaamaan druppelend water op de koffie giet en zieh de geur verbreidt: ik weet het niet.

НЯВЫКРУТКА

На кухні з ёй стаім мы. I ўвесь час Карценне мне спакою не дае Безабароннасць скарыстаць яе I запытацца, і пачуць адказ:

Пакуль яна яшчэ каля пліты Уважна за кафейнікам глядзіць, Заспець яе і момант ухапіць: «Пра што пісаць мне? He падкажаш ты?»

Кафейнік засвісцеў у хвілі той, I пара шуганула цераз край Праз вокны ў сад, дзе хмараю густой

Ахутала гліцыній пекны строй, А водар кавы быў, нібыта рай....

Яна сказала: «Ты... сам выбірай».

3 нідэрландскай.

BERTOLT BRECHT

(1898-1956)

VON DER FREUNDLICHKEIT DER WELT

1

Auf die Erde voller kaltem Wind Kamt ihr alle als ein nacktes Kind. Frierend lagt ihr ohne alle Hab, Als ein Weib euch eine Windel gab.

2

Keiner schrie euch, ihr wart nicht begehrt Und man holte euch nicht im Gefährt.

Hier auf Erden wart ihr unbekannt, Als ein Mann euch einst nahm bei der Hand.

3

Und die Weit, die ist euch gar nichts schuld: Keiner halt euch, wenn ihr gehen wollt.

Vielen, Kinder, wart ihr Gelleicht gleich.

Viele aber weinten über euch.

4

Von der Erde voller kaltem Wind

Geht ihr all bedeckt mit Schorf und Grind.

Fast ein jeder hat die Weit geliebt Wenn man ihm zwei Hande Erde gibt.

БЕРТАЛЬТ БРЭХТ

(1898-1956)

ПРА ДРУЖАЛЮБНАСЦЬ СВЕТУ

1

На зямлю, дзе вецер, халады, Голыя вы ўсе прыйшлі. Тады Вам было не выжыць без цяпла, I жанчына вам пялюх дала.

2

Вас тут не чакаў зусім ніхто:

He прыехала па вас ландо.

Хто вы, свет не ведаў у той час, Калі нехта ўзяў на рукі вас.

3

Дый не вінаваты свет ні ў чым Можаце і развітацца з ім.

Можа, ўвагай хто вас абдзяліў, Ды над вамі нехта й слёзы ліў.

4

I з зямлі, дзе вецер, халады, Ў струпах пойдзеце вы назаўжды. Даспадобы кожнаму зямля -

Як дзве жменькі ў дол шпурнуць пасля.

ENTDECKUNG AN EINER JUNGEN FRAU

Des Morgens nüchterner Abschied, eine Frau Kühl zwischen Tür und Angel, kühl besehn. Da sah ich: eine Strähn in ihrem Haar war grau. Ich könnt mich nicht entschließen mehr zu gehn.

Stumm nahm ich ihre Brust, und als sie fragte, Warum ich, Nachtgast, nach Verlauf der Nacht Nicht gehen wolle, denn so war’s gedacht, Sah ich sie unumwunden an und sagte:

Isfs nur noch eine Nacht, will ich noch bleiben, Doch nütze deine Zeit, das ist das Schlimme, Dass du so zwischen Tür und Angel stehst.

Und lass uns die Gespräche rascher treiben, Denn wir vergaßen ganz, dass du vergehst. Und es verschlug Begierde mir die Stimme.

ZUFLUCHTSSTÄTTE

Ein Ruder liegt auf dem Dach. Ein mittlerer Wind Wird das Stroh nicht wegtragen.

Im Hof für die Schaukel der Kinder sind

Pfähle eingeschlagen.

Die Post kommt zweimal hin

Wo die Briefe willkommen wären.

Den Sund herunter kommen die Fähren.

Das Haus hat vier Türen daraus zu fliehn.

АДКРЫТАЕ Ў МАЛАДОЙ ЖАНЧЫНЕ

Растанне ўранні. У дзвярах яна.

Ды згледзеў я, ступіўшы на парог: На скронях у жанчыны сівізна, I ад яе пайсці тады не змог.

Чаму, яна спытала, пасля ночы Ты не пайшоў, застаўшыся са мной?

Я па грудзях яе правёў рукой

I потым адказаў ёй проста ў вочы:

На ноч апошні раз я застаюся, Ты ж, мілая, свой скарыстоўвай час: Нядобра, што ты ўсё на раздарожжы.

Штось трэба вырашаць, бо мы забылі, мусіць, Што гэтак ты зусім загінуць можаш...

I я ад юру анямеў ураз.

ПРЫСТАНІШЧА

Ляжаць на стрэхах вёслы. Ветрык не здзярэ, He скіне ўніз саломы.

I пад дзіцячыя арэлі на дварэ Слупы ўкапалі строма.

Прыходзіць пошта два разы на дзень, лічы, Сюды, дзе так лістоў чакаюць.

Па Зундзе ўніз паромы адплываюць, Дзвярэй чацвёраў доме ёсць, каб уцячы...

DER RADWECHSEL

Ich sitze am Straßenrand.

Der Fahrer wechselt das Rad.

Ich bin nicht gern, wo ich herkomme.

Ich bin nicht gern, wo ich hinfahre. Warum sehe ich den Radwechsel Mit Ungeduld?

TANNEN

In der Frühe

Sind die Tannen kupfern.

So sah ich sie

Vor einem halben Jahrhundert

Vor zwei Weltkriegen

Mit jungen Augen.

ЗМЕНА КОЛА

Я сяджу на ўзбочыне дарогі, Кіроўца кола мяняе.

Мне там, адкуль я еду, не даспадобы, Мне там, куды я еду, не даспадобы. Чаму ж на тое, як мяняюць кола Гляджу я нецярпліва?

ЯЛІНЫ

На золку ў ялін

Мядзяны колер.

Гэткімі бачыў я іх

Паўсотні год таму

Яшчэ да сусветных войнаў Вачыма маладымі.

3 нямецкай.

VITfiZSLAV NEZVAL

(1900-1958)

PfSEN O VRESU

Dnes nechci rüze, dnes chci vfes.

Rudä rüze popälila by me plamenem, A ta bila, ta by me zas uhodila kamenem, Ledovym kamenem

Do mych vzlykajicich prsou v lese bez nebes.

Dnes nechci rüze, dnes chci vfes.

Dnes nechci rüze, dnes chci vfes.

Venec z vfesu na me pazi je müj näramek, Povesim jej na zäprazi, zamknu na zämek, vyjde cervänek

Nad mou zamyslenou hlavou v lese bez nebes.

Dnes nechci rüze, dnes chci vfes.

Dnes nechci rüze, dnes chci vfes.

Rüze pfines mi az pfiste, pfines mi je pfiste az Dnes me väbi vfesoviste, vfesoviste ktere znäs. Vecnost nad nim drzi sträz,

Jeho nebe zäfi läskou v cernem lese bez nebes.

Dnes nechci rüze, dnes chci vfes.

ВІЦЕЗСЛАУ НЭЗВАЛ

(1900-1958)

ПЕСНЯ ПРА ВЕРАСЫ

Мне сёння руж не трэба Каб хто даў мне верасоў. Пунсовых руж мяне б абпальвалі агні, А ружы белыя як быццам камяні, Як ледзяныя камяні,

Мне б білі ў грудзі прагныя мае сярод лясоў. Мне сёння руж не трэба Каб хто даў мне верасоў.

Мне сёння руж не трэба Каб хто даў мне верасоў. 3 іх бранзалет я начапляю на руку Ці ў сенцах вешаю, а дзверы на замку. Дзянніца палыхне ўбаку Над задуменнай галавой маёй сярод лясоў. Мне сёння руж не трэба Каб хто даў мне верасоў.

Мне сёння руж не трэба Каб хто даў мне верасоў. Ты іншым разам ружы прынясі свае: Хачу я сёння ля паляны быць тае. На варце Вечнасць там, каля яе. Мілосцю ззяюць зоры красак тых сярод лясоў. Мне сёння руж не трэба Каб хто даў мне верасоў.

Z: MANON LESCAUT

Manon je müj osud. Manon je müj osud. Manon je vsecko, co neznal jsem dosud. Manon je prvni a posledni müj hrich, nepoznat Manon, nemiloval bych.

Manon je motyl. Manon je vcela.

Manon je rüze, hozenä do kostela.

Manon je vsecko, co neztrati nikdy svüj pel. Manon je rozum, ktery mi uletel!

Manon je dite. Manon je plavovläska. Manon je prvni a posledni mä läska. Manon, ach Manon, Manon z Arrasu! Manon je moje umfit pro kräsu.

3 ДРАМЫ «МАНОН ЛЕСКО»

Манон мая доля, Манон мая доля.

Манон у маім жыцці ўсё, нават болей.

Манон грэх мой першы й апошні, як ёсць: Інакш я б не знаў, што такое мілосць.

Манон з матылькоў легкакрылых ці з пчолаў. Манон з ружаў тых, што нясуць да касцёла. Манон гэта ўсё, чым свет вечна жыве, Развага, што знікла ў маёй галаве!

Манон то дзіця, краска пекная ўранні, Манон то адно, назаўсёды каханне.

Манон, ах, Манон, ах, дзяўчына з Араса, Я, пэўна, памру за цябе раней часу!

3 чэшскай.

ALEKSANDRS CAKS

(1901-1950)

RIGA

NAKTS.

Laternu dzeltenäs omletes guleja pelkes Lietus

skaitija kirsus nomales därzos, speleja bungas uz lapäm un meta kaulinus kanäla üdenos

Zilgme bij tumsa kä logs, aizkläts ar audeklu melnu.

Ko man bija darit ar tädu nakti, kur galosas jävelk?

Dveselei bärdu dzit, klavieres spelet uz nerviem?

Ugas kä austeres rit?

Ko man bija darit?

Un es aizgäju Maskavas ielä bärä, kur salasäs zagli un saubigas meitas, skumt.

Osräma spuldzes kä dzeltäni dzintara auskari süpojäs gausi virs manas galvas.

Dziestot saldejums, lidzigs oranza äbolam, prieksä man kristäla skivi, izplüda nelielä pelke kä pärdurta acs.

АЛЯКСАНДР ЧАКС

(1901-1950)

РЫГА

НОЧ

Жоўтыя амлеты ліхтароў спалі ў лужынах.

Дождж

падлічваў вішні ў прыгарадных садах, граў па лісці на бубнах

і шпурляў костачкі ў воды канала.

Сінеча

цямнела акном

завешаным чорным крэпам.

Што было мне рабіць з гэткай ноччу, у якую ходзяць у галёшах? -

Галіць душы бараду, граць па нервах на піяніна? Доўгім, нібы заўтрашнія вустрыцы?

Што мне было рабіць?

I я пайшоў

на Маскоўскую вуліцу

у бар, куды ходзяць злодзеі ды сумнеўныя дзеўкі, пасумаваць.

Лямпачкі фірмы «Osram», быццам жоўтыя завушніцы з бурштыну, гайдаліся па-над маёй галавой.

Растайваючы, марозіва, падобнае на яблык аранжавы, перада мной на крышталёвым сподзіку, выцекла ў лужынку, нібы праткнутае вока.

Kaut kur bakhiski elpoja citra.

Nakts ieznaudza apalo bäru tumsas melnä un caukstosä zidä.

Tuväkä liepa nometa lapu uz mana vientulä galda.

Es to panemu rokäs un sküpstiju ilgi, jo man nebija lüpu, ko sküpstit.

Lupu?

Kamdel man jäsküpsta lüpas?

Kamdel es nevaru sküpstit marmora galdina virsmu, tikpat tiru un vesu kä meitenes mute, sienu, so pasu sienu, uz kuras virsü sievietes miesa trekna un balta kä kauseti tauki?

Ak, kamdel meitenes lüpäm izdota monopolkomprese uz manu sürstoso muti!

Varbüt tamdel, lai es sedetu viens te ar müzigäm ilgäm un rakstltu divainas värsmas par sevi, par sevi, kas mil meitenes lüpas vairäk par visu.

Недзе бакхічна

дыхала цытра.

Ноч ахінула круглы бар

цёмным, чорным шабурхлівым шоўкам.

Ліпа, што побач са мною, скінула лісток на мой самотны стол.

Я ўзяў яго ў рукі

і цалаваў яго доўга,

бо не меў вуснаў, якія мог бы цалаваць.

Вуснаў?

Чаму мне трэба цалаваць вусны?

Хто прычына таго, што я не магу

цалаваць паверхню

мармуровага століка,

гэткую ж чыстую, халаднаватую, як губы дзяўчыны;

мур, той самы, над якім

лунае жаночая плоць,

шчыльная, белая, як расплаўлены лой?

Ах, чаму дзявочыя вусны займелі

манаполію на мой рот, што смыліць!

Ці не дзеля таго, каб я самотна сядзеў тут

з адвечнай тугою

і дзіўныя вершы складаў

пра сябе,

пра сябе, які больш за ўсё

любіць дзявочыя вусны?

3 латышскай.

SRECKO KOSOVEL

(1904-1926)

***

Sonce ima krno

iz svilnatih rumenih listov.

Veliko bolj svilnati so kakor listi soncnic.

Ali ima tudi sonce

crna zrna kakor soncnice?

Ne vidim jih;

zdi se mi, da so ognjeno zlata.

Kaksno veliko steblo mora imeti sonce. In kdo drzi v rokah to veliko, zlato soncnico?

O, da bi se sklonila

blize k zemlji s prstki bi izkopal zlata semena in jih dajal crnim delavcem, z dela se povracajocim v mesto, za njih bolne otroke.

Crni zidovi se lomijo nad mojo duso. Ljudje so kot padajoce, ugasajoce svetilke. Enooka riba plava v temi, crnooka.

Clovek prihaja iz srca teme.

СРЭЧКА КОСАВЕЛ

(1904-1926)

У сонца карона нібы ядвабнае жоўтае лісце.

Збольшага ядвабнейшае за лісце сланечніка.

Ці ж тады ў сонца ёсць чорныя, як у яго, семкі?

He бачу іх: мне яны агніста-залатымі падаюцца.

Якое ж у сонца вялікае можа быць сцябло! I хто ў руках трымае гэты вялікі залаты сланечнік?

Ах, каб жа ён нахіліўся долу, я сабраў бы рукамі сваімі з глебы залатыя семкі й аддаў бы іх чорнарабочым, што з працы вяртаюцца ў горад для іх хваравітых дзяцей.

***

Муры чорныя ламаюцца над маёй душою.

Людзі нібы ліхтарні, што падаюць і гаснуць. Аднавокая рыбіна плавае ў цямноцці чарнавокая.

Чалавек прыходзіць з сэрца змроку.

Са спавенскай.

GERRIT ACHTERBERG

(1905-1962)

WIJ MOETEN SLAPEN

Wij moeten slapen en ook deze nacht ontwijken: in ons is geen geheim meer over om te vergelijken hoe nu de maan bloeit boven dood en leven: ik zie de naden op de bodem van mijn leven. En hierop is dit eenzaam lied geschreven: Wij moeten slapen en ook deze nacht ontwijken, om niet aan eigen wanhoop te bezwijken.

WINTERAVOND

Moch deze winteravond zijnen toon behouden. De wind is oud en goed. Ik zit neer bij het vuur, dat her weleer herleven doet, het is het uur, waarop je vroeg of wij de koffie drinken zouden.

Je hebt gezegd: ik zal de radio aanzetten; ik hoop nu maar dat er geen mensch meer komen zal. De schöne blauwe Donau zong vanuit de verte en de comedian harmonists maakten je glimlach vol.

Uit deze vrede is de teederheid geboren, die ons vervulde van verlangen naar elkaar. Wij zijn gaan liggen voor de vlammen en behoorden toe aan het vuur, de wind, de kamer en elkaar.

ХЭРЫТ АХТЭРБЕРГ

(1905-1962)

HAM ТРЭБА СПАЦЬ...

Нам трэба спаць, каб ад начы абараніцца, каб страту апраўдаць апошняй таямніцы. Як месяц ззяе над маім жыццём нязводна: а й швы відаць на дне жыцця; і так маркотна было пісаць на ім верш сумны ды самотны. Нам трэба спаць, каб ад начы абараніцца і роспачы свае ахвярай не зрабіцца.

ЗІМОВЫ ВЕЧАР

Зімовы вечар як прыгожая выява. I зноў прыгадваецца мне, каторы раз, агонь у грубцы, як цяпер. Ты кажаш: Час, напэўна, долу нам сысці і выпіць кавы.

I радыё ўключыць мяне ты папрасіла... Адно баяўся я пачуць чый-небудзь крок. Вясёлы заспяваў гармонік нам штосілы, Дунай блакітам ззяў і падпяваў здалёк.

3 тае цішы ў нас нарадзілася пяшчота ў абдымкі кінула адно да аднаго, I мы былі адной-адзінаю істотай для грубкі, для сябе, для вечара таго.

DEUR

Mijn hand strijkt over uw dear.

Telkens weer wijkt op de oude manier plint en paneel.

Ik ga binnen en ben niet meer dan kloppend hart en nier.

AFSCHEID

Het was een avond in den winter vuur brandde aan onze voeten, zij zat tegenover den schoorsteen, maar het bloed ontmoette het weten hoe het was toen dreef het over.

Het is de ramen door gegaan waar sneeuwen den haard inviel, die daar in weerschijn brandde en in haar schoot lagen haar witte handen; zij stond op, zag me aan en ging toen henen.

REQUIEM

Gij zijt voorgoed verloren uit oogen, mond en ooren, uit handen, huis en horizon. Er is een holte over waarin alleen maar wezen kan het binnensmondsche, uit den doove en in den blinde requiem.

ДЗВЕРЫ

Я да дзвярэй тваіх дзень пры дні баюся даткнуцца рукой: намацваю тынк, камяні...

I не адчуваю ані сябе істотай жывой.

РОСТАНЬ

Зімовым вечарам агонь гарыць ля нашых ног: сядзім абое пры каміне. Пра ростань думка ў сэрцах нам баліць, ды ў нашых жылах кроў зусім не стыне.

Праз фортку снег не-не ды сыпане На полымя дрыготкае ў агмені.

.. .Яна сядзіць, паклаўшы рукі на калені, пасля выходзіць, паглядзеўшы на мяне.

РЭКВІЕМ

Вы назаўсёды зніклі з вачэй, з размоваў звыклых, з вушэй, з зямлі, з хацін. Над вамі бездань. Смутна шапоча месяц там адзін пра ўсё. I рэквіем нячутны цяпер вось і сляпы зусім.

AUSCHWITZ

De wind vertelt het zonder het te weten.

Er is geen zegsman of gehoor gebleven die u vermonden. Gij zijt opgeheven.

Ik weet opnieuw, dat ik u ben vergeten.

Linten van lucht, in trilling weggedreven, kwamen de woorden niet weerom, de feiten konden geen taal behouden en versleten. leder bewustzijn bracht zieh om het leven.

Met geblindeerde treinen meegegeven, grauwe wagon op dood spoor afgehaakt, ergens in barre oorden staat gij daar.

Krijtletters, door een vreemde hand geschreven, bestemmen u van buiten koud en klaar voor deze piek, waar gij werd zoekgemaakt.

АСВЕНЦІМ

Пачаў гамонку ветрык выпадковы пра тых, хто з попелу ужо не ўстане, каго пазбавілі правоў на існаванне. Я мушу ўспамінаць пра ўсё нанова: паветра скаланулася ў маўчанні у ім не захавалася ні слова, ні слова праўды жорсткай і суровай. Згарэлі свечкі памяці дазвання.

На рэйках згубы, ў зоне тупіковай вагон адчэплены. Тут смерці ў твар глядзелі тысячы, апошні раз.

На дошках крэсленыя крэйдай словы пра канцавы пункт інфармуюць нас, пра страшны лёс сабраных тут ахвяр.

3 нідэрландскай.

KONSTANTY ILDEFONS GALCZYNSKI

(1905-1953)

Z: BAL U SALOMONA

Salomonie,

Salomonie,

Salomonie, jakaz ukrywa ci§ sala?

Moze to juz koniec na symfoni^, mozem si§ juz dosyc nazapalal? Podziwiali kiedy wszyscy oswietlenie, a szczegölnie te meluzyny z brylantowymi rogami, to ja bylem prüdem i ja kandelabrami, wraz swiatlem i wraz cieniem.

Salomonie,

Salomonie,

Salomonie, a co b^dzie, jesli zgasnie swiatlo?

Czy b^dziesz chodzic sam i jak widziadlo, ktore jezyk ciemnosci pochlonie?

Szukalem ci^ i w szatni pod szapoklakiem, w ogrodzie wsrod biegajacych dla rozgrzewki jasminow. Jakim, powiedz, b^dziesz zwiastowal si^ znakiem?

Jak^ strung czy mandolin^?

Ja czekalem na ciebie z gozdzikiem pod latarni^ na rue Camelotte, mglisty muzyk ze skrzypcami i smyczkiem, i pod pach^ z rulonem nut.

A gdy wyszlas ty ze swoim gozdzikiem pod latarni^ na rue Camelotte, chcialem mowic cos uwi^zlo krzykiem i umilklem. A gozdzik zwi^dl.

КАНСТАНТЫ ІЛЬДЭФАНС ГАЛЧЫНЬСКІ

(1905-1953)

3 «БАЛЮ Ў САЛАМОНА»

Саламоне,

Саламоне,

Саламоне, якая зала цябе схавала?

Можа ўжо досыць тых сімфоній, можа мне хопіць ужо запалу? Калі ўсіх уразіла асвятленне, а найбольш мелюзіны з брыльянтавымі рагамі, то я быў люстрам і токам, і дратамі, святлом і адначасна ценем.

Саламоне,

Саламоне,

Саламоне, а што будзе, калі ток абрэжуць? Ці адзін хадзіць будзеш ты, як відзежа, якая ў мове цямрэчы патоне?

I ў шатні пад цыліндрам-шапаклякам шукаў я цябе, і ў садзе падчас бегу-размінкі язміну. Якім, скажы, ты сябе абвяшчацьмеш знакам?

Якою струною ці мандалінай?

I чакаў я цябе з гваздзіком пад ліхтарняй на rue Camelotte, цьмяны музыка са скрыпкай, смыком і, пад пахай, са скруткам нотаў.

Калі ты прынесла свой гваздзік пад ліхтарню на rue Camelotte, маё горда раптам сціснуў крык я змоўк. А гваздзік завяў потым.

Fleciki bukszpanowe, fleciki male! jak bol z^ba fleciki!

Dokad mnie ci^gniecie wy, wonie oszalale I wy, schody w lustrach, wy, muzyki?

Juz byla przecie i partia organow, 100 000 piszczalek, 100 ludzi.

Jestem jak monstrum na dnie oceanu, ktore si§ bardzo nudzi.

WCIAZ UCIEKAMY

Wei az uciekamy. Z miasta do miasta.

Inteligenci.

T^skniaca nacja. Ginaca klasa.

Mali, zmarzni^ci.

Milionem rodzin. Z gramofonami.

Z kraju do kraju.

Powiedzcie, gdzie jest wasza ojczyzna?

Wei az nas pytaj^.

A my nie wiemy; a my placzemy, jak woda morska.

Pod sztuczn^ palma listy piszemy na brudnych dworcach.

Чую, нібы зубы ў роце набалелыя, флейтачкі з самшыту, вашы зыкі. Цягнеце мяне куды, пахі ашалелыя, вы, ў люстэрках сходы, вы, музыкі? Партыя там жа была арганаў, 100 000 пішчалак, сотня людзей. Я як той монстр на дне акіяна у неймавернай нудзе.

МЫ ЎСЁ ЎЦЯКАЕМ

3 горада ў горад мы ўсё ўцякаем інтэлігенты.

Нацыя скрухі, клас, што знікае, гіне дашчэнту.

Змерзлыя, з сем’ямі, мы й грамафоны ў край іншы цягнем.

Чуем пытанні: «Дом... дзе ваш родны?», ды мы не цямім.

Слёзы ўваччу ў нас, і мы ля падножжа штучнае пальмы допісы пішам на раздарожжы ў брудзе вакзальным.

3 польскай.

STEIN STEINARR

(1908-1958)

VOR

Tveir gulbrünir fuglar flugu yfir blähvita audnina.

Tvö örlitil titrandi blbm teygdu raudgul höfud sm upp ür svartri moldinni.

Tvö fölleit, fäteekleg börn leiddust üt hrjöstruga ströndina og hvisludu i feiminni undrun üt 1' flöktandi Ijösid:

Vor, vor!

SJÄLFSMYND

Eg mäladi andlit ä vegg i afskekktu hüsi.

bad var andlit hins J?reytta og sjüka og einmana manns.

Og j)ad horfdi frä mürgräum veggnum, üt i mjölkurhvitt Ijösid eitt andartak.

bad var andlit min själfs, en ]aid säud J?ad aldrei, bvi eg mäladi yfir J?ad.

СТЭЙН СТЭЙНАР

(1908-1958)

ВЯСНА

Два жаўтабровыя птахі над сіня-белай прасторай ляцяць.

Дзве краскі малыя дрыготкія рудымі ківаюць галоўкамі над чорнымі пяскамі.

Двое бледных убогіх дзяцей брыдуць камяністым берагам і гукаюць нерашуча й захоплена вандроўнаму ззянню:

«Вясна! Вясна!»

АЎТАПАРТРЭТ

Я накідаў партрэт на сцяне велізарнае залы.

Твар чалавека таго самотны, збалелы й стомлены быў.

Адвярнуўшыся ад бетоннага муру, ён глядзеў, затрымаўшы дыханне, на цьмянае святло.

Тое аблічча было маё вы яго не, не сустракалі. Гэта я яго намаляваў.

ÜR: TIMINN OG VATNID

Timmn er eins og vatnid, og vatnid er kalt og djüpt eins og vitund min själfs.

Og timinn er eins og mynd, sem er mälud af vatninu og mer til hälfs.

Og timinn og vatnid renna veglaust til )?urrdar inn i vitund min själfs.

Solin,

solin var hjä mer, eins og grannvaxin kona, ä gulum skom.

I tvitugu djüpi svaf trü min og äst eins og tvilitt bldm.

Og solin gekk yfir grunlaust blomid ä gulum skom.

3 ПАЭМЫ «ЧАС I ВАДА»

1

Час як вада гэткі самы, а вада холад і глыбіня, акурат як свядомасць мая.

I яшчэ час нібы абраз: ён напалову напісаны вадой і мной.

Час, як вада, сплывае ў бясконцасць і знікае ў свядомасці маёй.

Сонца,

сонца было са мной, як зграбная жанчына у чаравічках жоўтых.

У дваццаці глыбінях спалі вера мая й мілосць кветкаю двухпялёсткавай.

I сонца йшло, для квецені нечакана, у чаравічках жоўтых.

3 ісландскай.

RADNÖTI MIKLÖS

(1909-1944)

JÄRKÄLJ CSAK HALÄLRAITELT!

Järkälj csak, halälraitelt! bokrokba szel es macska butt, a sötet fäk sora eidöl elötted: a remülettöl feher es püpos lett az üt.

Zsugorodj öszi level hat! zsugorodj, rettentö viläg! az egröl hideg sziszeg le es rozsdäs, merev füvekre ejtik ärnyuk a vadlibäk.

Ö, költö tisztän elj te most, mint a szeljärta havasok laköi es oly büntelen, mint jämbor, regi kepeken pöttömnyi gyermek Jezusok.

S oly kemenyen is, mint a sok sebtöl verzö, nagy farkasok.

МІКЛАШ РАДНАЦІ

(1909-1944)

ХАДЗІ САБЕ, СМЯРОТНІК, ПРОСТА ТАК...

Хадзі сабе, смяротнік, проста так... Прыцішыўся кот у кустах, спрэс на дарозе буралом: яе, бялюткую, суздром гарбаціцца змушае страх.

Хай жах бярэ асенні ліст!

Свет страшны, маеш судны дзень!

Ты, неба, сцюжай моцна тхні, пашлі на травы з вышыні гусінае чародкі цень.

Ты чыстым мусіш быць, паэт, як вецер з гор. Заўсёды будзь такім, як на малюнках тых бязвінных Езусаў малых, а кару за грахі адбудзь.

Застанься цвёрдым стань такі, як гартаваныя крывёй ваўкі.

TÖREDEK

Oly korban eitern en e földön, mikor az ember ügy elaljasult, hogy önkent, kejjel ölt, nemcsak parancsra, s mig balhitekben hitt s tajtekzott teveteg, befontäk eletet vad kenyszerkepzetek.

Oly korban eitern en e földön, mikor besügni erdem volt s a gyilkos, az ärulö, a rablö volt a hös, s ki nema volt netän s csak lelkesedni rest, mär azt is gyulöltek, akär a pestisest.

Oly korban eitern en e földön, mikor ki szöt emelt, az bujhatott, s räghatta szegyeneben ökleit, az orszäg megvadult s egy remes vegzeten vigyorgott vertöl es mocsoktöl reszegen.

Oly korban eitern en e földön, mikor gyermeknek ätok volt az anyja, s az asszony boldog volt, ha elvetelt, az elö irigyle a ferges siri holtat, mig habzott asztalän a sürü meregoldat.

Oly korban eitern en e földön, mikor a költö is csak hallgatott, es värta, hogy talän megszölal ujra mert meltö ätkot itt ügysem mondhatna mäs, a rettentö szavak tudösa, Esaiäs.

УРЫВАК

На свеце гэтым жыў я ў дні такія, калі зрабіўся подлым чалавек нагэтулькі, што забіваць пачаў не па адным загадзе, а сам сабе ў ахвоту, нават з радасцю, ствараючы відзежы злыя й ім ва ўладу трапіўшы.

На свеце гэтым жыў я ў дні такія, калі героямі зрабіліся даносчыкі, мярзотнікі-рабаўнікі, забойцы, здрайцы, якія, як заражаных, цураліся тых, хто падлюгамі рабіцца не спяшаліся.

На свеце гэтым жыў я ў дні такія, калі была патрэбна схованка сумленнаму, што сорам адчуваў. Краіна ж ашалела: праз пах крыві й беспакаранасць п’яная, яна ўсміхалася і так жыла, заганная.

На свеце гэтым жыў я ў дні такія, калі жанчыны, не радзіўшы, пазбаўляліся свайго дзіцяці, каб не стаць яму праклёнам; жывы зайздросціў трупу: радасцю здавалася яму атруты выпіць, што так шчодра гатавалася.

На свеце гэтым жыў я ў дні такія, калі й паэты маўчунамі парабіліся чакалі, бо тады адзін быў выкрывальнік, які наважыцца і мог на дзёрзкі крок: праклёнаў знаўцам тым Ісая быў, прарок.

3 венгерскай⁷.

' Пераклады вершаў М. Раднаці выкананыя ў супрацы з Міколам Ермалаевым.

MIGJENI

(1911-1938)

ТЁ LINDET NJERIU

Тё lindet nje njeri

nga gjin i dheut tone te rim me lot tb vaköt, nga thalb’ i shpirtit tonö qb shkrihet пё dbshire tb flakbt рёг njb gen tb ri Тё lindet njb njeri!

Pa hyll пё ball po qe me fj alb tb pushton, qb tb ггётЬеп qetsin е ban gjaku tb tb vloje rrkajb, e ban synin ligshtin ta zhgjetoje, qb пёрёг shekuj ndёrgjegjen na tradhton. Tb dali njb njeri!

Тё mkambi njb КоЬё tb Re!

Тё krijojb njb Epope!

Nder lahuta tona tb kendohet Jeta e Re...

Tb gjithb kombet po dehen nepopea tb veta, flake e zjarrmit tb tyne na i pbrzhiti ftyrat dhe пёрёг to njb nga njb po shtohen rrudhat, e пёп катЬё e mbi krye tinze po na ikjeta. (Liri! Po, liri dhe gaforrja gezon, por gaforre asht...

Liri, ku plogsi ndergjegje gjallon, jo, liri nuk asht!), Тё lindet njb njeri i madh si madhni

dhe ndergjegjet tona t’i ndezi пё dashni рёг njb ide tb re, ideal bujar, рёг njb agim tb lum e tb drejtb kombtar.

МІДЗЬЕНІ

(1911-1938)

ХАЙ ЧАЛАВЕК ПРЫЙДЗЕ...

Хай чалавек прыйдзе родам з нашае цёплай слязы, нашай даўняй зямлі, ад душы маладой, жару сэрцаў, якія ў чаканні былі, што ён узыдзе хай чалавек прыйдзе!

Хай уразіць цябе ён не зоркай на лбе толькі словамі, што разбураюць адвечны спакой, кроў у жылах змушаюць цячы нестрыманай ракой, а раба прымушаюць паверыць сабе.

Хай чалавек прыйдзе!

Каб нанова зямлю асвятляць -

Эпапею ствараць!

Хай у спеве пра новае струны звіняць...

Бо народы свой век залаты апяваюць наўкола, усхваляюць сябе ва ўтрапенні нястрымным, і на нашыя твары кладуцца маршчыны, а жыццё наша быццам вадою сцякае дадолу... (Воля! Волю ж мае і нейкі чарвяк.

Толькі ж быць чарвяком, быць халодным і млявым суздром? Воля, пэўна ж, існуе не так!) Хай чалавек прыйдзе, хай моцай уразіць усіх, думкі нашы запаліць, каб кожны іх веліч спасціг. Хай пакажа нам мэту і плённасць адкрые ідэй, хай да праўды, да светлага шчасця вядзе ён людзей.

1. в.

Buzmramja u dridhte nder afshet e тЬгатё Тё diellit pörndimuer

Me kuqlim e tisa purpuer,

Me kaltrina te kullueta пё qielle e пё sy fand... Ku пё fund u pasqyronte njö dashni e lume Si vegimet e fatbardhsis пё limä, Mbi Іё cilin törthuer fluturon njö рёІІйтЬ Dhe gözime tö pamatna gugon pa prä. Zojushö, q’ at buzmramje Unö andrroj me andje Dhe me njö dashni tö равіёг

A ta dy sy fuej te kalter, Qö m’u falne letö Me njö shikim diskret.

RIMA E TRETUN

Jeta i kaloj si піё gote shampanje. Nett i ^oj ndör shtreten mbi gji te grave, Тё cilat e deshten fort e mä fort рёг pare Se sa рёг kafshimin e tij te dhambve. Dhe syparja ra...

Protagonisti vdiq...

Por nuk vdes shampanja!

U linden miljonet Me miljarde döshira. Kuj f i teshohet rradha Kur nuk ka batalla? Por do te кепё Karrnera Dhe do te кепё poeten Gjithashtu dhe priften. Prifti ka рёг tö thanö: Ku do tö shkojö Ai qö e <;oj

Jetön si nje gotö shampanje E ku ai me te thyeme dhambö?

ДЛЯ 3. Б.

Дагарае ў сутонні апошні прамень, Пурпуровае сонца, I блакіту бясконцасць,

А ў прадонні вачэй тваіх бесклапотна жыве мілосць, Як відзежа раскошы, адбітая ў гэтай вадзе, Над якою галубка раздорвае весялосць Буркаваннем сваім цэлы дзень, Што ў нястрымнай хадзе.

Мая панна, я гэтай вячэрняй парой У палоне шчаслівых мрой I кахання свайго чысціні, I тваіх блакітных вачэй 3 патаемнае глыбіні Яны ззяюць зырчэй, зырчэй...

ЗГУБЛЕНАЯ РЫФМА

Ён жыў нібы келіх шампана п’ючы Ад ложка да ложка; што праўда, любоў Была больш за грошы ў каханых жанчын, Зусім не за прыкус ягоных зубоў. Спектаклю канец Герой наш памёр, Шампан жа жыве, I прыходзяць на свет Мільёны людзей, Іх жаданне вядзе Зноўку быць на чарзе...

Сібарытавы род He звядзецца, аднак, Хопіць і песняроў, Гэтак як святароў, Што спытаюцца, што 3 тым станецца, хто Піў жыццё, як шампан, Ці хадзіў без зубоў?                                     3 албанскай.

CZESLAW MILOSZ

(1911-2004)

Z «TRAKTATU POETYCKIEGO»

Wiele nam b^dzie, wiele wypomniane. Zesmy, tak mog^c, spokoj odrzucili Milczenia, marzeri o strukturze swiata Godnych szacunku. I ze temat wieczny Nas nie przyciagal jak trzeba, ni czystosc. Ze, wr^cz przeciwnie, pyl zdarzeri i nazwisk Chcielismy co dzieri poruszac stowami, Za maio dbajac o to, ze zgasnie Tysiacem iskier i my razem z nimi.

Nawet przyj^ta na siebie nieslawa Nie byla obca niektorym zamiarom I, choc z niech^ci^, placilismy cen§.

Niejeden przyzna, jezeli zna siebie, Ze byl jak czlowiek, ktory slyszy glosy Choc nie wie, co te znacz^. I stad wscieklosc, Stopa oparta na akceleratorze, Jak gdyby w szybkosc uciec mozna bylo Od widm i glosow. Tak wleklismy wszedzie Sznur niewidzialny, w sobie czujac ostrze.

A jednak туЦ si§ oskarzyciele Ubolewajac nad zlem tej epoki, Jezeli widza w nas tylko aniolow Strqconych w otchlah i stamtqd, z otchlani, Wygrazajacych pi^scia pracom Boga. Na pewno wielu nieslawnie zniszczalo Bo czas i wzgl^dnosc, jak analfabeta Odkrywa chemi^, tak nagle odkryli.

ЧЭСЛАУ МІЛАШ

(1911-2004)

3 «ПАЭТЫЧНАГА ТРАКТАТА»

Нам шмат што праўда, шмат што прыгадаюць. Што мы спакой адкінулі маўчання I роздумаў пра склад сусвету, вартых Павагі. I што мы адвечнай тэме Ды чысціні не аддалі пашаны.

Што нават горш мы пыл падзей, імёнаў Сваімі словамі ўсё варушылі, Ня дбаючы пра тое, што пагасне Яна мільёнам іскраў і мы з імі.

I тая, што мы прынялі, няслава Намерам пэўным не была чужая, I з неахвотай хоць, ды мы плацілі.

Хто ведае сябе, прызнацца можа, ІПто быў як той, хто чуе галасы Ды слоў не разбярэ. Праз гэта лютасць, Нага, што на акселератар цісне, Нібы ўцячы ад галасоў, відзежаў Магчыма ў хуткасць. Гэтак мы вяроўку Нябачную цягнулі, а пад бокам Няспынна адчувалі вастрыё.

Ды ўсё ж абвінаваўцы памыляліся, Ўздыхаючы над злом эпохі нашай, Анёламі нас бачачы, якія

У бездань скінутыя ды адтуль Махаюць кулакамі справам Боскім. Так, шмат хто ўбога і бясслаўна скончыў, Раптоўна час з адноснасцю спазнаўшы, Як хімію адкрыў бы непісьменны.

Dia innych sama wypuklosc kamienia Kiedy go wezmie si§ nad brzegiem rzeki Byla nauka. Wystarczy ten moment, Albo krwawi^ce okuniowe skrzela, Albo, nim ksi^zyc wzejdzie ponad chmura, Phizenie bobra w mi^kkiej, sennej toni.

Bo kontemplacja gasnie bez oporu. Z milosci do niej trzeba jej zabronic. A my szcz^sliwsi bylismy na pewno Niz tamci, ktorzy z ksi^g Schopenhauera Czerpali smutek, slysz^c jak na dole Pod ich mansard^, huczy tingel-tangel.

I filozofia, poezja, dzialanie

Nie byfy, tak jak dla nich, rozdzielone.

W jedn^ l^czyly si^ wol§? niewol^? Taka jest, przykra czasami, nagroda.

Jezeli z blödem, tylko historyczni, Nie dostaniemy wiencow dlugiej chwaly To, ostatecznie, co? Maj^ pomniki I mauzolea, ale w deszcz majowy

Pod jednym plaszczem chlopiec i dziewczyna Ich doskonalosc min^ oboj^tnie, I zawsze slowo, ktore pozostanie Bedzie wspomnieniem polotwartych ust: Nigdy, jak chcialy möwic, nie zd^zyly.

Duchy powietrza i ognia i wody B^dzcie wi^c przy nas, ale nie za blisko. Sruba okrytu juz od was oddala.

Mijamy stref^ mewy i delfina.

Для іншых форма круглая каменьчыка, Узятага на беразе ў руку, Была навукай. Хопіць хвілі гэтай Ці жабраў акуня, крывёй налітых, Ці плюхання бабра ў санлівых тонях, Перш чым узыдзе маладзік над хмарай.

Няма без супраціву сузірання: Забараніць яго з любові трэба. Мы ж болып шчаслівыя былі, напэўна, За тых, хто ў Шапэнгаўэравых творах Шукаў тугі ды слухаў, як унізе, Пад іх мансардаю гучыць шантан. Паэзія, учынкі, філасофія Для нас падзеленыя не былі Ў адрозненне ад іх. Яны ў адну Злучаліся свабоду? несвабоду?

Хоць прыкрая, ды ўсё-ткі ўзнагарода.

Калі нас, з хібамі ды гістарычна Абмежаваных, не ўшануюць лаўрамі, Дык што ж у выніку? Хай нехта мае Свой маўзалей ці помнік, ды маёвым Дажджыскам пад адной накідкай побач Дзяўчына і хлапец зірнуць нядбайна На дасканаласць гэтую, бо слова, Што застанецца, згадкай вечнай будзе Маўклівых вучнаў: так яны й не здолелі Ніколі мовіць тое, што хацелі.

Таму, вады, агню, паветра духі, Пры нас застаньцеся, ды не заблізка. Вінт карабельны ўсё далей ад вас. Мы йдзём праз зону чаек і дэльфінаў.

Potem nadzieja, ze Neptun z trojz^bem Wynurzy brode, wlokac orszak nimf, Nie jest spelniona. Nic, tylko ocean Wre i powtarza: daremnie, daremnie. Tak mocna nicosc, ze ja zwyci^zamy Probuj^c myslec o kosciach korsarzy, O atlasowych brwiach gubernatoröw ktore przebijal krab, si^gajac mi^sa. Raczej nam scisn^c metal balustrady, W zapachu farby, mydla i lakieru Szukac pomocy. Trzeszczy w nitach pudio, Niesie szaleristwo nasze i niejasnosc, Wiar^ ukryta i brud subiektywny I biale twarze poleglych bez domu.

Do wyspy szcz^scia? Nie. W tobie i we mnie Wicher zagluszyl strofe horacjansk^.

Z lawki, poci^tej szkolnym scyzorykiem, Juz nie dogoni nas w tej slonej pustce: lam Cytherea choros ducit Venus imminente luna.

Hy, i спадзевы, што Нептун з трызубам Дастане бараду, прыцягне німфаў, He спраўдзіліся. Акіян адзін Раве і паўтарае: марна, марна.

Нябыту моц мажліва нам адолець У думках пра піратаў косці, бровы Уладароў, што ў пошуку спажывы Краб прабіваў. А нам бы за парэнчаў Метал узяцца лепш і ў паху фарбаў, мыла Шукаць ратунку. Бо ў заклёпках скрыня Трашчыць, шаленства зносіць, цьмянасць нашу, Дыскрэтнасць веры, суб’ектыўнасць бруду I твары белыя палеглых недзе...

Да выспы шчасця? He, ў табе, ўва мне Буран страфу Гарацыеву знішчыў. Са школьнай лаўкі, зрэзанай сцізорыкам, Ніколі ўжо не здолее дагнаць Ён нас сярод пустэльні той салёнай. lam Cytherea chores ducit Venus imminente luna*.

3 польскай.

* Лац.: Рэй свой цытэра вядзе Венера пад самаю поўняй. (Гарацый. Оды, I 4).

OCTAVIO PAZ

(1914-1998)

LA CALLE

Es una calle larga y silenciosa.

Ando en tinieblas y tropiezo y caigo y me levanto y piso con pies ciegos las piedras mudas y las hojas secas y alguien deträs de mi tambien las pisa: si me detengo, se detiene;

si corro, corre. Vuelvo el rostro: nadie. Todo estä oscuro y sin salida, y doy vueltas y vueltas en esquinas que dan siempre a la calle donde nadie me espera ni me sigue, donde yo sigo a un hombre que tropieza y se levanta y dice al verme: nadie.

DOS CUERPOS...

Dos cuerpos frente a frente son a veces dos olas y la noche es oceano.

Dos cuerpos frente a frente son a veces dos piedras y la noche desierto.

Dos cuerpos frente a frente son a veces raices en la noche enlazadas.

Dos cuerpos frente a frente son a veces navajas y la noche relämpago.

Dos cuerpos frente a frente son dos astros que caen en un cielo vacio.

АКТАВІА ПАС

(1914-1998)

ВУЛІЦА

На вуліцы бясконцай ані гуку.

Іду я, спатыкнуўшыся, ўпаду, у цемры. Зноў падымаюся, наўслеп тапчу зноў маўклівы брук, сухое лісце; нехта за спінай гэтак іх таксама топча: хаду я сцішу ён таксама, крокі паскору ён за мной. Зірну назад: нікога. Навокал цемра, і дзвярэй ніякіх, і я раблю, раблю кругі. I зноў завулкі на вуліцу вядуць мяне, дзе не чакае мяне ніхто, ніхто за мной не сочыць, а толькі я сачу за некім, хто, упаўшы, ўстае і тут жа шэпча мне: «Нікога».

ДВА ЦЕЛЫ

Спаткаюцца два целы і зробяцца як хвалі, ноч акіянам стане.

Спаткаюцца два целы два камяні як быццам, і ноч пустыняй стане.

Спаткаюцца два целы два карані адразу ўначы ў адно сплятуцца.

Спаткаюцца два целы як два нажы раз-пораз злавесна ў ночы бліснуць.

Спаткаюцца два целы раз-пораз як дзве знічкі у апусцелым небе.

3 іспанскай.

JAAN KROSS

(1920-2007)

Luiteliivadel joostes tuli sinine meretuul ja titles mulle:

Toeline armastus on olemas.

Tema ongi päike tumeroheliste mändide kohal. Sinn kujuteldav hing on olemas.

Tema ongi läbipaistvate tiibadega kärbes helerohelisel männikasvul.

Aga su siida on vaigupisar, mis saja tuhande aasta eest nörgus tohutus laanes tohutust tiivest.

Vaigupisar, millele laskus läbipaistvate tiibadega kärbes, millele ta kinni jäi ja millesse ta mattus nagu kollasest klaasist kirstu. Tohutu laanega koos vajus see merre ja sai merevaiguks, kuni mina, sinine meretuul, täna hommikul puhusin seile kaldaliivale päikese kätte.

Nüüd värisevad kärbse läbipaistvad tiivad päikese käes helerohelisel männikasvul.

ЯН КРОС

(1920-2007)

Па пяску выдмаў прабягаючы, блакітны брыз дзьме ў мой бок і мне кажа: «Сапраўднае каханне існуе. Гэта сонца над змрочнымі хвоямі. Існуе твая ўяўная душа.

Ёсць муха з празрыстымі крыламі, што не прызнае светла-зялёнае хвоі.

А тваё сэрца гэта кропля смалы, што праступае ўжо сто тысяч гадоў на гіганцкім ствале дрэва ў агромністым лесе.

На гэтую кроплю смалы зляцела муха з празрыстымі крыламі, што да яе прыліпла і гэтак была пахаваная, нібы ў жоўтай шкляной труне.

Пасля яна з усім велізарным лесам у мора парынула

і ператварылася ў бурштын, аж пакуль я,

падчас блакітнага брызу, гэтым вось ранкам не вынес яе на сонца, на ўзбярэжны пясок.

Цяпер празрыстыя крылы жамярыцы трапечуцца на сонцы

і не прызнаюць светла-зялёнае хвоі.

3 эстонскай.

БЛАЖЕ КОНЕСКН

(1921-1993)

СТЕБЛО

Паднатнте nncja гн влкаат тме, што уште, уплашенн од немзвестностл на падот, трепетат на дрвото:

«До]дете долу да сл умреме, побегнете од ветрмштата во прнземна тлшнна.

Нека остане гол то) )агленосан скелет да кршл црнл раце во просторот, трупот нека му буде корлто за водлте на дождот есенскл. А нле густо к его облколлме, да не може да го пречекорл кругот на сволте жолто-златнл споменн».

БЛАЖЭ КОНЕСКІ

(1921-1993)

ствол

Лісце апалае кліча тых, што яшчэ, баючыся нязведанай хвілі падзення, трапечуцца на дрэве:

«Хадземце долу, каб памерці нам разам, бяжыце хавацца ад ветру ў цішы прыназемнай.

Няхай застанецца голы той ігланосны шкілет і чорныя свае рукі няхай выцягвае ўдалеч; хай мёртвае цела яго стане рэчышчам водаў восеньскага дажджу.

А мы шчыльна яго аточым, каб ён выйсці не здолеў з кола сваіх жоўта-залатых успамінаў».

ПЕСНА ЗА МАСЛННКНТЕ

Сн тече реката нмкому не му е жал дека општмната гн лсече маслннкмте над вода молкум наведенн.

Jac помнам зора: беше тмок час кога човек чудно нешто чека оздравн ме, зоро ру)на! н пак

co задуман болскот секнаа звезднте rope, далечно се мн стана.

Само маслннклте тогаш

самн над смнрна река шумеа утеха мека.

ТЬУБОВ

Тне мн шнбнаа суво Konje в срце, многу раце стаскаа поздраво да го зацврстат. После рекоа:

«Чека) да раззеленее!»

ПЕСНЯ ПРА ДРЭВЫМАСЛІНЫ

Цячэ сабе рэчканікому не шкада, што мясцовая ўлада павысякала маслінныя дрэвы, што моўчкі схіляліся над вадою.

Я помню дасвецце: быў якраз гэткі час, калі чалавек нейкіх дзіваў чакае. Вылекуй мяне, золак над гаем, і зноўку няхай угары

задуменныя зоры заззяюць далёка ад мяне.

Толькі маслінныя дрэвы тады адны над ціхай ракою лагодай мяне супакояць.

МІЛОСЦЬ

Яны мне ўваткнулі ў сэрца сухую дзіду, Замацавалі там яе дбайна, А потым сказалі:

«Чакай, пакуль яна зазелянее!»

3 макеоонскай.

БУЛАТ ОКУДЖАВА

(1924-1997)

ГРУЗННСКАЯ ПЕСНЯ

Мйхайлу Квлйвйдзе

Вмноградную косточку в теплую землю зарою

Н лозу поцелую, м спелые гроздья сорву, П друзей созову, на любовь свое сердце настрою...

А нначе зачем на земле этой вечной жнву?

Собмрайтесь-ка, гостн мом, на мое угоіценье,

Говормте мне прямо в ллцо, кем пред вамм слыву, Царь Небесный пошлет мне проіценне за прегрешенья... А нначе зачем на земле этой вечной жнву?

В темно-красном своем будет петь для меня моя Далн,

В черно-белом своем преклоню перед нею главу, й заслушаюсь я, м умру от любвл л печалм...

А нначе зачем на земле этой вечной жлву?

Н когда заклубнтся закат, по углам залетая, Пусть опять н опять предо мной проплывут наяву Белый буйвол, м слннй орел, н форель золотая...

А нначе зачем на земле этой вечной жлву?

ЕІЦЁ ОДНН РОМАНС

В моей душе запечатлен портрет одной прекрасной дамы.

Ее глаза в нные днм обраіцены.

Там хорошо, там лншнмх нет, м страх не властен над годамл, н все давно уже друг другом проіцены.

Еіце покуда в честь нее высокнй хор звучнт хвалебно, н музыканты все в парадных пмджаках.

Но с каждой нотой, боже мой, нная музыка целебна, н днрнжер ломает палочку в руках.

БУЛАТ АКУДЖАВА

(1924-1997)

ГРУЗІНСКАЯ ПЕСНЯ

Міхаілу Квлівідзэ

Пакладу вінаградную костачку ў цёплую глебу

I лазу пацалую, і спелыя гронкі сарву.

I паклічу сяброў, ім любові аддам, колькі трэба, Бо навошта яшчэ на зямлі гэтай вечнай жыву?

Пакаштуйце ўжо, госці, прашу вас, мае пачастункі, Перад вамі тым, кім заслужыў, я сябе назаву.

Цар нябесны даруе за справы мне ды за справункі, Бо навошта яшчэ на зямлі гэтай вечнай жыву?

Мая Далі спяе для мяне ў сваіх строях барвовых, А я, ў белым і чорным, схілю перад ёй галаву. Буду слухаць журботна й памру ад пранізлівых словаў, Бо навошта яшчэ на зямлі гэтай вечнай жыву?

Вечаровы бляск сонца няхай у куткі залятае -

Свой пагляд ад відовішча гэткага не адарву: Сіні буйвал... арол белы... стронга плыве залатая, А навошта ж яшчэ на зямлі гэтай вечнай жыву?

ЯШЧЭ АДЗІН РАМАНС

Адбіткам у маёй душы партрэт адной чароўнай панны, Яе пагляд да іншых скіраваны дзён.

Там добра: лішніх там няма, там страхам час не зруйнаваны I маюць дараванне ўсіх усе здавён.

Музыкі у сурдутах ладных, і свае харалы строіць

У гонар панны, як даўней, магутны хор.

Ды, Божа! музыка не тая з нотай кожнай лепей гоіць, I ў пальцах палачку ламае дырыжор.

He оскорблю своей судьбы слезой поспешной н напрасной, но вот о чем я сокрушаюсь яногда: ведь что мы самн, господа, в сравненьм с дамой той прекрасной, м наша жйзнь, н нашм дамы, господа?

Она н нынче, может быть, ко мне, как прежде, благосклонна, м к ней за это благосклонны небеса.

Она, конечно, пшпет мне, но... постарелм почтальоны, й все давно переменнлмсь адреса.

ПРОІЦАННЕ С НОВОГОДНЕЙ ЁЛКОЙ

3. Крахмапьнйковой

Снняя крона, малмновый ствол, звяканье шншек зеленых.

Где-то по комнате ветер прошел: там поздравлялн влюбленных. Где-то он старые струны задел тянется нх переклмчка...

Вот м январь накатнл-налетел бешеный, как электрнчка.

Мы в пух м прах наряжалн тебя, мы тебе верно служмлм.

Громко в картонные трубы трубя, словно на подвнг спешнлн.

Даже повермлось где-то на мйг

(знать, в простодушье сердечном): женіцнны той очарованный лнк слйт с твомм празднеством вечным.

В ммг расставання, в час платежа, в день увяданья неделн чем это стала ты нехороша?

Что онн все одурелм?!

Свой ці зняважу лёс паспешлівай ды марнаю слязою?

А толькі скрушлівае цвеліць пачуццё:

Чым мы, спадарства, ёсць як параўнаць з чароўнай паннай тою, Чым нашы панны ёсць ды нашае жыццё?

Яна й цяпер, мажліва, мне душу даверліва адкрые,

I неба ўдзячнае за гэта ёй адно, Хоць піша, пэўна, мне яна, ды паштары ўжо ўсе старыя I адрасы ўсе памяняліся даўно.

РАЗВІТАННЕ 3 НАВАГОДНЯЙ ЯЛІНКАЙ

3. Крахмальнікавай

Сінь вершаліны, пунсовасць ствала, Шышак пазвоньванне ўранку, Цераз пакой быццам бура прайшла Там віншавалі каханкаў.

Недзе кранулася струнаў яна -

Доўжацца іх перазвоны...

Гойсае студзень з відна да відна, Як электрычка, шалёны.

Мы табе верна служылі заўжды:

Ўборы збіралі натхнёна,

Быццам на подзвіг, спяшаліся, ды

Гралі на трубах кардонных.

Неяк узнік з глыбіні даўніх мар (Ці то ў памкненні сардэчным) Мілай жанчыны захоплены твар, Зліты з тваім святам вечным.

Хвіля растання і платы за штось -

Тыдзень прывялы нядзелі...

Чым дапякла ім твая прыгажосць Што яны ўсе звар’яцелі?

Н утонченные, как соловьн, гордые, как гренадеры, что же надежные рукм свон прячут твон кавалеры?

Нет бы собраться нм время унять, нет бы мм всем расстараться...

Но начннают колеса стучать как тяжело расставаться!

Но начннается вновь суета.

Время по-своему судмт.

14 в суете тебя снялм с креста, м воскресенья не будет.

Ель моя, ель уходяіцнй олень, зря ты, наверно,старалась: женгцмны той осторожная тень в хвое твоей затерялась!

Ель моя, ель, словно Спас-на-Кровм, твой смлуэт отдаленный, будто бы след уднвленной любвн, вспыхнувшей, неутоленной.

ПЕСЕНКА ОБ АРБАТЕ

Ты течёшь, как река. Странное названне! 14 прозрачен асфальт, как в реке вода. Ах, Арбат, мой Арбат, ты моё прнзванне, Ты н радость моя, м моя беда.

Пешеходы твом людн не велмкне, Каблукамн стучат по делам спешат. Ах, Арбат, мой Арбат, ты моя релнгмя, Мостовые твом подо мной лежат.

I, выкшталцоныя, як салаўі, Ў змане былых фанабэрый, Што ж табе рук не працягнуць сваіх Тыя твае кавалеры?

Каб ім сабрацца ды час затрымаць, На развітанне абняцца Колы, аднак, пачалі грукатаць: Цісне цяжар расставацца!

Час справядлівы, ён судзіць наўпрост:

А ў мітульзе побач людзі...

Крыж, дзе той крыж? ты й сама не Хрыстос, Iўваскрасення не будзе.

Ель мая, елкі... сыходзіць алень:

Што тут было мітусіцца?

Мілай жанчыны прыцішаны цень Дзесьці ў тваёй знік ігліцы.

Спас-на-крыві гэта твой сілуэт Ціха плыве ў далячыні, Нібы кахання здзіўлёнага след, Што неспатоленым гіне...

ПЕСЕНЬКА ПРА АРБАТ

Дзівіць назва твая бы ў ракі вялікае, Твой празрысты асфальт проста як вада. Ах, Арбат, мой Арбат, ты маё пакліканне, Ты і ўцеха мая, і мая бяда...

Пешаходаў тваіх змерыш простай мераю: Ўсе спяшаюць, чуцён спрэс абцасаў стук... Ты, Арбат, ах, Арбат, стаў маёю вераю, Пада мною ляжыць твой нязрушны брук.

От любовн твоей вовсе не нзлечншься, Сорок тысяч другнх мостовых любя, Ах, Арбат, мой Арбат, ты моё отечество, Ннкогда до конца не пройтн тебя!

HA СРЕТЕНКЕ НОЧНОЙ...

(НА УЛНЦАХ МОСКВЫ...)

На Сретенке ночной Надежды голос слышен, он слаб н одмнок, но сладок м возвышен.

Уже который раз он разрывает тьму, н хочется вернть ему...

Когда пройдет нужда за жнзнь свою бояться, тогда мом друзья с прогулкн возвратятся, н расцветет Москва от погребов до крыш. Тогда опустеет Парнж...

А еслм все не так, а все, как прежде, будет, пусть Бог меня простмт, пусть сын меня осудмт, что зря я распахнул счастлнвые крыла.

Что ж делать, надежда была...

Хоць шмат вуліц люблю я з пяшчотай боскаю

I яшчэ палюблю болей у жыцці,

Ах, Арбат, мой Арбат, старана бацькоўская, He змагу я цябе да канца прайсці!

НА ВУЛІЦАХ МАСКВЫ...

На вуліцах Масквы надзеі спеў кароткі: Слабы, самотны ён, ды ўзвышана-салодкі. Каторы раз ужо ён бліскае ўваччу, I я яму верыць хачу...

Калі ўжо за жыццё нарэшце боязь знікне,

I вернуцца сябры, мой зрок да іх прывыкне, He стане больш Масква нялёгкі несці крыж Тады апусцее Парыж.

Калі ж усё без змен хай Бог суровым будзе

I не шкадуе сын мяне ў сваім прысудзе, Што я ўзмахнуў крылом, памкнуўся да святла... Што зробіш? Надзея ж была...

3 рускай.

МНЛОРАД ПАВМБ

(1929-2009)

SIMPOSION

Гозба je преда мном. Над кровом jeceH м у огн>мшту лмшЬе м гнезда. Реклм су м учмнмлм: отвормЬемо врата кочм}а у врата TBoje собе Нз непранмх глмненмх здела jemhewo месечмну

Н младе вртове што пуне CBoje босе сенке вмшіьама м лмшЬем.

Лепе, прл>аве руке наточмЬе нам чашу 3e4Mje крвм

пуну туІ)ега сунца.

Реклм су м учмнмлм, но ja не узех до зрно грож^а

й пауново перо.

У мом срцу je гробл>е м река мзвмре мспод крстача іьегова

Уста су мм пепела пуна jep хлеб умаках CBoj у оган>

14 ушм пуне суза мз снова м само птмце Koje мх nnjy 3Hajy мм укус Страшно звоно л>убавм одзваіьа залуд годмне у MojMM недрмма:

He 4yjeM да звук Taj веб хм/ьаду nponeha yönja роде у лету

м гасм свеЬе

У пешчаноме поду храмова где расте свето дрво.

На сунце су мзмшлм свецм

Н деспотм у грнмнзу. Н страшнн су од времена м jep долазе

мз мрака

Н jep су гладнм м жеднм трпезе Moje. А ja узммам зрно грожі)а

м пауново перо.

МІЛАРАД ПАВІЧ

(1929-2009)

SIMPOSION

Бяседа шумная. Над дахам восень, у комін панабівалася

лісця і гнёздаў.

Сказалі зрабілі: адчынілі карэтныя дзверы ў твой пакой, 3 нямытых місак гліняных будзем сёрбаць святло поўні.

Тут маладыя сады што запаўняюць свае голыя цені вішнямі й лісцем.

Прыгожыя брудныя рукі дальюць нам у сонечны спод

заечай крыві.

Сказалі зрабілі, ды я не ўзяў да зерня вінагронку

й пяро паўліна.

У сэрцы маім могілкі, і рака выцякае з-пад іхніх крыжоў.

Рот мой набіты попелам, бо мой хлеб уваліўся ў агонь.

I вушы мае поўняцца слязьмі са сноў і адно птушкі што іх п’юць ведаюць іхні смак.

I жудасны набат любові марна грыміць у маіх грудзях:

Мне не чутно гуку, што забівае буслоў на ляту і тушыць свечы

На пясчанай падлозе царквы дзе свяшчэннае дрэва расце.

На сонца выйшлі святыя

I дэспаты ў пунсовым убранні. I страшныя ад часу яны,

бо выйшлі са змроку

I прагнуць ежы маёй. А я бяру вінагронку й пяро паўліна.

VECERA U KRCMI «ZNAK PITANJA»

Andeo s naocarima pored Patrijarsije Sedi u krcmi kod «Znaka pitanja». On mi pljuju u usta i rece: «Prosti prostranstvu slov!» Narucismo porciju sede trave s jezikom I dva puta po canak toplih bozijih suza Narucismo pohovan pogled Od onih gorkih sto ostare za sat, s limunom I pasulj na savskoj vodi. Oglodasmo rec Uzalud I zabolese nas po obedu Cvetovi u travi preko puta I dve kasike u tanjiru Jer stvari ne postadose ono Sto smo ih naucili da budu Naplatise nam svakom Po jedan aprilski utornik I uzesmo sat kusura.

Na rastanku on skide sesir i rece:

Dositej.

U porti preko puta Sahranismo po ogledalo I svaki svoj put odnese na ledima.

ВЯЧЭРА Ў КАРЧМЕ «ПЫТАЛЬНІК»

Анёл у акулярах, сышоўшы з нябёсаў, сядзіць У карчме «Пытальнік», што з Патрыярхіяй побач, Плюнуў мне ў рот і сказаў: «Даруй прасторы словаў!» Мы замовілі порцыю сівых зёлак з языком I дзве міскі цёплых Божых слёз.

Замовілі падсмажаны краявід з тых горкіх, Што старэюць за гадзіну, з лімонам.

Узялі потым фасолі на вадзе з Савы.

А напрыканцы аб’елі слова «Марнасць».

А па абедзе нам пачалі балець

Кветкі ў траве па той бок вуліцы

I дзве лыжкі ў талерцы,

Бо рэчы зусім не зрабіліся тым, Чым мы іх вучылі быць.

3 нас кожнага ўзялі плату Па адным красавіцкім аўторку I гадзіну рэшты далі дробнымі.

Развітваючыся, ён зняў капялюш і назваў сябе: Дасітэй.

У браме насупраць

Мы пахавалі па люстэрку,

А потым кожны ўзваліў свой шлях сабе на спіну.

3 сербскай.

ДМНТРО ПАВЛНЧКО

(нар. у 1929)

***

Колн умер крнвавнй Торквемада, Пішлм по всій Іспаніі' ченці, Зодягнені в лахміття, як старці, Підступні пастухн людського стада.

О, як боялнся святі отці, Чм не схнтнеться іх могутня влада! Душа еретлка тій смерті рада Чм ж не майне десь усміх на лнці?

Bohm самі усім розповідалл, ІЦо інквізмтора уже нема. А людм, слухаючн 'іх, рндалл...

He усміхалмсь навіть крадькома; Напевно, дуже добре пам’яталм, ІЦо здох тнран, але сто’іть тюрма!

ДВА КОЛЬОРН

Як я малнм зблрався навесні Пітн у світ незнанммм шляхамм, Сорочку матм вмшнла мені Червоннмм і чорннмн нмткамн.

Два кольорн моі, два кольорн, Оба на полотні, в душі моій оба, Два кольорн моі, два кольорн: Червоне то любов, а чорне то журба.

Мене водлло в безвісті жнття, Та я вертався на своі порогн, Переплелнсь, як мамііне шнття, Моі сумні і радісні дорогн.

ДМЫТРО ПАУЛЫЧКА

(нар. у 1929)

***

Калі сканаў крывавы Тарквемада, Па ўсёй Гішпаніі паслалі веставых, У лахманы апранутых такіх, Што ўсё людзей пільнуюць на загады.

Было як страшна для айцоў святых:

А ну як пахіснецца іх улада!

Душа ерэтыка той смерці рада:

Ці ўсмешка твараў не кранецца іх?

Яны ўсё самі ўсім распавядалі, Што інквізітара ўжо больш няма. А людзі, слухаючы іх, рыдалі...

Хацелі ўсмешкі бачыць вы? Дарма! Напэўна, людзі добра памяталі, Што здох тыран, але ж стаіць турма!

ДВА КОЛЕРЫ

Як я малы збіраўся па вясне У свет пайсці нязнанымі шляхамі, Кашулю маці вышывала мне Чырвонымі ды чорнымі сцяжкамі.

Два колеры мае, на палатне

I ў сэрцы трапяткім заўсёды побач вы, Два колеры са мною і ўва мне: Чырвоны сэрца жарсць, а чорны боль жывы...

Мяне паўсюды кідала жыццё, Ды я вяртаўся на свае парогі. Спляліся ўсе, як маміна шыццё, Тугі маёй і радасці дарогі.

Два кольорн моі, два кольорн, Оба на полотні, в душі мо'ій оба, Два кольорн моі', два кольорм: Червоне то любов, а чорне то журба.

Мені війнула в очі слвнна, Та я нічого не везу додому, Ллш горточок старого полотна I влшнте мое жнття на ньому.

Два кольорм моі, два кольорл, Оба на полотні, в душі мо’ій оба, Два кольорн моі, два кольорн: Червоне то любов, а чорне то журба.

Два колеры мае, на палатне

I ў сэрцы трапяткім заўсёды побач вы, Два колеры са мною і ўва мне: Чырвоны сэрца жарсць, а чорны боль жывы...

Мне шуганула ў скроні сівізна, А я цяпер адно бяру дадому Кавалачак старога палатна I вышыты на ім узор знаёмы...

Два колеры мае, на палатне

I ў сэрцы трапяткім заўсёды побач вы, Два колеры са мною і ўва мне: Чырвоны сэрца жарсць, а чорны боль жывы...

3 украінскай.

TOMAS TRANSTRÖMER

(1931-1915)

STORM

Plötsligt möter vandraren här den gamla jätteeken, lik en förstenad älg med milsvid krona framför septemberhavets svartgröna fästning.

Nordlig storm. Det är i den tid när rönnbärsklasar mognar. Vaken i mörkret hör man stjärnbilderna stampa i sina spiltor högt över träden.

OSTINATO

Under vräkens kretsande punkt av stillhet, rullar havet dänande fram i ljuset, tuggar blint sitt betsel av täng och frustar skum över stranden.

Jorden höljs av mörker som flädermössen pejlar. Vräken stannar och blir en stjärna. Havet rullar dänande fram och frustar skum över stranden.

VERMEER

Ingen skyddad värld... Strax bakom väggen börjar lärmet börjar värdshuset med skratt och kvirr, tandrader tärar klockornas dän och den sinnesrubbade svägern, dödsbringaren som alia mäste darra för

ТУМАС ТРАНСТРОМЕР

(1931-1915)

ШТОРМ

Раптам дуб вандроўніку напаткаўся

Старажытны як лось скамянелы ў кароне

Перад крэпасцю вераснёўскага мора Чорна-зялёнай.

Шторм паўночны. Пара, калі ў арабінаў Гронкі вянуць. I той, хто не спіць уночы, Чуе тупат сузор’яў у стойлах высока Па-над тым дрэвам.

OSTINATO*

Коршак кропкай у небе кружляе. Пад ёю Мора хвалі ў святло з грукатаннем коціць, 3 фукусу аброць жуе ды шпурляе

Пенай на бераг.

Змрок ахутаў зямлю -яго вымяраюць

Кажаны. Коршак сціх, стаў самотнай зоркай.

Коціць мора з грукатам хвалі й шпурляе Пенай на бераг.

ВЕРМЕЕР

Свет безабаронны. Адразу за сцяной трывога.

Гатэль: мармытанне, смех, зубоўны скрыгат, слёзы, гуд званоў і ненармальны швагер, перад якім усё мусіць дрыжаць.

* ostinato (іт.) бесперапыннае

Den stora explosionen och räddningens försenade tramp bätarna som krämar sig pä redden, pengarna som kryper ner i ...fickan pä fei man krav som staplas pä krav gapande röda blomkalkar som svettas föraning om krig.

Därifrän och tvärs genom väggen in i den klara ateljen in i Sekunden som fär Ieva i ärhundraden.

Tavlor som kallar sig «Muiklektionen» eher «Kvinna i blatt som läser ett brev» hon är i ättonde mänaden, tvä hjärtan sparkar i henne. Pä väggen hänger en skrynklig karta över Terra Incognita.

Andas lugnt... En okänd blä materia är fastnaglad vid stolarn. Guldnitarna flog in med oerhörd hastighet och tvärstannade

som om de aldrig varit annat än stillhet.

Det susar i öronen av antingen djup eher höjd.

Det är trycket frän andra sidan väggen.

Det fär varje faktum att sväva och gör penseln stadig.

Det gör ont att gä genom väggar, man blir sjuk av det men det är nödvändigt.

Världen är en.Men väggar...

Och väggen är en del av dig själv man vet det eher vet det inte men det är sä för alia utom för smä barn. För dem ingen vägg.

Den klara himlen har ställt sig pä lut mot väggen. Det är som en bön till det tomma.

Och det tomma vänder sitt ansikte till oss och viskar

«Jag är inte torn, jag är öppen».

Вялізны выбух, запознена-ўратавальны трап, абдоймы лодак на прычале, грошы, што набіліся не ў тую кішэнь, пазоў адзін, другі, гаршкі пад кветкі чырвоныя, у поце ад прадчування вайны.

Адсюль, проста цераз мур можна прайсці ў майстэрню, вомігам пражываючы сотні гадоў. Карціны з назовамі: «Урокі музыкі» і «Жанчына ў блакітным чытае ліст» яна на восьмым месяцы, два сэрцы б’юцца ў ёй.

На сцяне насупраць скамечаная мапа, пад ёй Terra Incognita.

Дыхай спакойна ... Да фатэля прыбітая сіняя экзатычная тканіна.

Залатыя ніты прыляцелі з нечуванай хуткасцю і ўцяліся ў крэслы так, нібыта вечна былі нерухомыя.

Пэндзаль павінен лунаць і быць прытым устойлівым, і таму тут кожная з’ява адчувала з глыбінь і вышыні, з бакоў адваротнай сцяны ціск ветру.

Як балюча праходзіць праз сцены! Але свет адзіны, а сцены... сцены жыццё. У кожнага свая сцяна.

I кожны частка сцяны.Пра гэта можна ведаць-не ведаць, але гэтак для ўсіх, толькі не для дзяцей: Для іх няма сценаў.

Беляцца, нібы крэйдай, сцены светлым небам, нібыта зварот да пустаты, а пустата, нам паказаўшы аблічча сваё, раптам шэпча: «Я не пустая. Я ўсім адкрытая!»

Са шведскай.

KNUTS SKUJENIEKS

(dz. 1936)

atpüties mana zemesbite apsedzies mana üdesroze atdzeries rasu mana pipene

jo leni un tramigi näk basäm käjäm pa asfaltu

sauksim vinu par nakti tas ir tads labs värds

ko tu atstäji man mantojumä? agros ritos saraustitu miegu sirdi plänäku par spares spärnu cauri tai man tevi noraudzities säpigi un bailigi un klusi plaukstu drebosu kä upi vejä tajä man uz visu müzu nösät gaisu mulldbu un apmätibu velas pusnakts nemirstigo indi kura tek gar manäm lüpäm garäm

КНУТС СКУЕНІЕКС

(нар. у 1936)

Ты адпачываеш са сваім чмялём сядзіш са сваёй лілеяй п’еш расу са свайго рамонка

бо павольна і палахліва

ідзеш басанож па асфальце

клічам мы яго ноччу

гэткае ладнае слова

***

Што ты пакінуў мне ў спадчыну?

кароткі сон рана на досвітку

сэрца крохкае за крыламі стракоз

праз якія ты ў мяне ўглядаешся

балюча і страшна і ціха

рукі ўсхадзіліся як рачныя вятры бо мне на іх выпадала ўсё жыццё насіць светлую захопленасць і неразумнасць прагне поўнач несмяротнай атруты што цячэ ўздоўж і міма маіх вуснаў

3 патышскаіі.

TOMAS VENCLOVA

(g. 1937)

EILERASTIS APIE ATMINTI

Tu lauki pasitraukusip? Giliai Jie pasitrauke. Juos paliko sienos, Piestukai, laikrodziai, paveikslai, sielos, Lietus ir sniegas, atpildas ir smelis, Nemirtingumas ir pusp spygliai.

Nebezinia, kuris is jp teisus, Ir kai rasai issiskyrimp suma, Nebetenki betikslio vientisumo Ir pats skiries j priesingus balsus.

Belieka ratas, breziamas peiliu, Zyme stikle ir dulkes ant lentynp Tiek netiesos, tiek laisves ir eilip Ir taip nedaugel tikrojo likimo.

Belieka du balsai. Jie palytes

Sio miesto siltp ir nejaukp türj. Jiems buvo duotas lasas atminties.

Tu. jp turi. Ir niekas jos neturi,

O blaskosi, sparnuota ir akla, Tarsi kregzde, kurios negeidzia lizdas, Ir ko bevertas tavo klasicizmas, Linksma ir iskilminga mokykla?

Taip valanda, nuo müsp atskirta Ji pasmerkta, nukrinta kaip skara Ant kambarip, koridorip ir laiptp, Ir ant spragos, kuri vis tiek yra Tarp bütojo ir büsimojo laiko.

ТОМАС ВЯНЦЛАВА

(нар. у 1937)

ВЕРШ ПРА ПАМЯЦЬ

На тых чакаеш, што сышлі? Яны

Сышлі так глыбака: ўжо за мурамі Алоўкі, душы, ноч, карціны ў раме, Снег, дождж, стары гадзіннік з крамы, Пустыня, вечнасць, пах сасны.

He ведаю, хто рацыю з іх меў,

Калі ж на ростань памнажаеш ростань, Знайсціся ў шматгалоссі так няпроста 3 няўцямнай цэласнасцю наўме.

Што застаецца? Знакі на вадзе, На шыбе, на запыленай паліцы, Падману й волі шмат, верш дзе-нідзе, Лёс, у якім сапраўднасці драбніца.

Два галасы даткнуцца да цяпла Ды смутку горада: тады ўспамінаў Ім кропля дараваная была, Як і табе, ды след яе загінуў.

О смутак, ластаўкай сляпою ты

Ўва мне трапечашся, ўзбуджаеш памяць. I што твой класіцызм? ніяк не ўцяміць, Прычым тут школа ўцехі й пекнаты.

Ад нас гадзіна адарваная: Упасці так наканавана ёй На калідор, пакой ды сходы, На пустку, што існуе распластаная Паміж былым і будучым заўсёды.

REGINYS IS ALEJOS

Ten, kur büta agrastp, nauji seimininkai sukase lysves. Melsva dvilype tvora sandariai atriboja kiem$ nuo gatves kastonp. Sumenko matmens, isskyrus laiky Erdves sicia buvo daugiau, negu pridera vienai vaikystei. Uzsimerk^s gali palypeti nebesanciais laiptais j mansard^, kur grindys dar girgzda po pusbrolio kojom. Ar ilgam? jis tada paklause mudu. Tik vienai nakciai (bet tai atsitiko veliau). Pirmajam aukste akmenejo veidrodzio mase, be vargo talpinus tolimos perkünijos serksn^, slyvos vainik^, flakon^ su dusliais kvepalais. Tos ankstyvos nemigos: düziai is anapus sienos, mok^ suprasti, jog viskas praeina, bet praeina negreit; jog laikas paklüsta kalbai;

jog blogiausia, kas gali jvykti, yra truputj maziau, nei pajegiam istverti. Fotografiji} dausos uz duru. Vienoje atpazjstu seselj su vysnhj sunkos stikline ir sunj. Tos nuotraukos dar kazkur gyvuoja, nors siandien mazoka zmonip, kurie sugebetp jas isskaityti. Suo pakastas darzo kertej (dabar nematau tos vietos anapus dvilypes tvoros), o seselis, priglaud^s prie lüpp stiklin^, dar slysta daiktp pavirsium, salia randuotrj tapetq, skurdzios zalumos, prisiukslintq metq, kurie nepriklauso nei jam, nei naujiems seimininkams, nezymiai tikresniems negu jis. Nezinia, kas geriausiai atliepia siam zuvusiam plotui, tusciai akiai alejq tinkle abejingumas ar skausmas? Keista, bet jie sutampa.

УБАЧАНАЕ З-ЗА ПРЫСАДАЎ

Там, дзе рос агрэст, новыя гаспадары ўскапалі градкі, Сінім падвойным плотам новы жыхар адлучыў Двор ад каштанаў. Усе вымярэнні скурчыліся Акром часу. Прасторы было тут заўжды Больш, як маленству належыць. Сходамі ўяўнымі Можна ўзысці ў прыбудову, дзе масніцы яшчэ рыпяць Пад нагамі стрыечнага брата: «Ці надоўга?» ён Спытаўся ў нас. «На адну толькі ноч» (ды сталася Гэта пазней). На паверсе другім люстэрка Ператварылася ў камень, паволі ў сябе ўбіраючы Шэрань далёкае буры, карону слівіны, флакон

3 прыглушаным пахам парфумы. Гэтыя раннія бессані: Гук удараў за сцяной дазваляе ўцяміць, што ўсё Мінае, хоць і няспешна, што час падуладны мове, Што найцяжэйшыя выпрабаванні для нас Лягчэйшыя ўсё ж за тое, што мы можам стрываць. Неба фатаздымкаў за дзвярыма. На адным я Са шклянкай вішнёвага соку, побач сабака.

Здымкі будуць жыць вечна, хоць ужо сёння Мала хто з жывых іх распазнае. Сабака У кутку закапаны, за гэтым падвойным плотам, Што ўжо не відзён. А цень, крыху адпіўшы соку, Ведае толькі паверхню рэчы, слізгае каля Рабрыстых шпалер, ля абяздоленай зеляніны, Ля засмечаных гадоў, што не належаць

Ані яму, ані новым уладарам, трохі рэальнейшым за яго. Нікому не вядома, што адпавядае гэтай мёртвай прасторы, Гэтаму пустому вочку ў сетцы завулкаў Абыякавасць, можа? Боль? Як ні дзіўна, яны супадаюць.

3 пітоўскай.

JUDITA VAICIÜNAITE

(1937-2001)

ARCHYVAS, 1863

1. VAISTINE

Vel senovine vaistine ziem^. Pajüris. Püga.

Uzpustyti kazkur keliuose tusti dilizanai.

Tykiai supasi uzmirstas kreslas.

Didziulei ir zaliai

simtametei pusiai nulüztant, vel sudrebu. Gal

ta sudziüvus vaistazoliij saule ir kvapas zuvq

is po svendrem uzklotq stogij

(pas zvejus ant pagalvip

miega suzeistas maistininkas) jsismelks...

Nepagelbeti}

net mirtis nuo tav^s -

nuo pirmyksciq siurpip apzavrj...

Vel as raudu is keisto ir zudancio dziaugsmo, pripuolus prie sventq kruvinq marskiniip..

Ir kietos lyg uolos -

suledejusios lüzyje bangos. Pajüris. Püga.

2. TELEGRAMA

NESUSAUDYKIT MANO MYLIMO

Sninga. Ükanotas sentevip telegrafas

vel pradaro sunkias duris.

As slepiu savo veid^

i kvepianci^ motinos mufta.

As nenoriu girdeti, kaip juokiasi gatvej zandarai...

Isk^siu patycias ir smurt^,

bet tiktai ne naktis,

kai vaidenas tamsiam kambary dar tuscias atidengtas grabas.

ЮДЗІТА ВАНЧУНАНТЭ

(1937-2001)

АРХІЎ, 1863

1. ЗЕЛЬНЯ

Зноў старадаўняя зельня зімою. Бераг мора. Завея.

Запарушаны дзесьці ў дарозе рыдваны.

Гайдаецца ціха забытае крэсла.

Ламаюцца вялізныя і вечназялёныя

Стагадовыя сосны мяне зноў калоціць. Можа, гэтае сухое сонца лекавых зёлак і рыбны смурод з-пад аброслай пухоўкай страхі

(у рыбакоў на падушках

спіць паранены бунтаўнік) праб’ецца вонкі...

He ўратавала б нават смерць ад цябе -

ад першабытных пранізлівых чараў...

Ізноў галашу я ад дзіўнай, забойчай уцехі, прыпаўшы да святой скрываўленай кашулі...

I цвёрдая, нібы скалы, заледзянелай на зломе хваля. Бераг мора. Завея.

2. ТЭЛЕГРАМА

HE РАССТРЭЛЬВАЙЦЕ МАЙГО КАХАНАГА

Снежны дзень. Замглёны дзедаўскі тэлеграф зноў прачыняе цяжкія дзверы.

Я хаваю свой твар

у пахкую маміну муфту.

Я не хачу чуць, як на вуліцы смяюцца жандары...

Я сцярплю здзекі і гвалт, але толькі не ноч,

калі мроіцца ў цёмным пакоі яшчэ пустая труна без века.

AS PRASAU NESUSAUDYKIT MYLIMO

Jis ateina per sapna

(sargybiniai nisose slepias), dar berniukiska nuoga krutin^ -

Ц gyva saudyklq taikinj miniai atstat^s...

Po йкц -

po nasles gedulinga skraiste suzadetines vaikiskos uzverktos akys. Prirasytq dailyrasciu popierhj jsega rastvedys

(egzekucijos lapas).

3. RAKTININKE

As nuskurusio slektos dukte.

Suskambinu dvarponio raktais.

(Vis^ naktj zvenge zirgai -

maistingai, güdziai, patrakusiai.)

Visa naktj viriau vakarien^

(jp be skaiciaus eita ir eita).

Lyg sudrekusi^ saul^

pakeliau negrazu isvargusj veid^ ir sypsojausi sviesbruviams broliams is girios

(uz kameros snara apyausriu beg^ rugiai..

Isejau etapu j Samara

Я ПРАШУ: HE РАССТРЭЛЬВАЙЦЕ КАХАНАГА

Ён прыходзіць у сне

(вартавыя хаваюцца ў нішах)

яшчэ хлапечыя голыя грудзі -

гэтую жывую мішэнь са стрэльбішчаў падставіўшы натоўпу...

У тумане-

пад жалобным вэлюмам удавы нявесты заплаканыя вочы дзіцячыя.

Спісаную прыгожым почыркам паперу падшывае пісьмавод

(ліст экзекуцыі).

3. КЛЮЧНІЦА

Я дачка збяднелае шляхты.

Бразгаю ключамі двараніна.

(Усю ноч гігаталі коні -

бунтоўна, змрочна, шалёна.)

Усю ноч я гатавала вячэру

(яны бясконца ішлі й ішлі.)

Нібы вільготнае сонца

ўзняло непрыгожы змучаны твар

I ўсміхалася светлабровым братам з лесу

(за камерай шамаціць

на золку імкнучыся ўгору, жыта...)

Іду этапам у Самару.

3 літоўскай.

SEAMUS HEANEY

(1939-2013)

THE DEATH OF A NATURALIST

All year the flax-dam festered in the heart Of the townland; green and heavy headed Flax had rotted there, weighted down by huge sods. Daily it sweltered in the punishing sun. Bubbles gargled delicately, bluebottles Wove a strong gauze of sound around the smell. There were dragonflies, spotted butterflies, But best of all was the warm thick slobber Of frogspawn that grew like clotted water In the shade of the banks. Here, every spring I would fill jampotfuls of the jellied Specks to range on window sills at home, On shelves at school, and wait and watch until The fattening dots burst, into nimble Swimming tadpoles. Miss Walls would tell us how The daddy frog was called a bullfrog And how he croaked and how the mammy frog Laid hundreds of little eggs and this was Frogspawn. You could tell the weather by frogs too For they were yellow in the sun and brown In rain.

Then one hot day when fields were rank With cowding in the grass the angry frogs Invaded the flax-dam; I ducked through hedges To a coarse croaking that I had not heard Before. The air was thick with a bass chorus. Right down the dam gross bellied frogs were cocked On sods; their loose necks pulsed like sails. Some hopped: The slap and plop were obscene threats. Some sat

ШЭЙМУС XIHI

(1939-2013)

КАНЕЦ НАТУРАЛІСТА

Цэлы год ільняная запруда зарастала цвіллю Пасярод гарадскіх угоддзяў; зялёны цяжкагаловы лён Гніў дашчэнту, а вялізныя купіны яшчэ й прыгіналі яго. Штодня лён цярпеў пакуты ад спякотнага сонца. Пузыркі далікатна булькалі; валошкі махалі Над пахамі трывалым вэлюмам гукаў.

Лёталі стракозы, плямістыя матылькі, Але сама лепш выглядалі цёплыя, тлустыя слінкі Жабурыння, што нібы гэта вада загусла Нарастала ў цяні лавак. Тут я штовясны Напаўняў бы слоікі студзінай са шкваркамі, Каб парасстаўляць іх дома на падваконнях, На паліцах у школе і чакаць, і назіраць, Пакуль усё больш тлустыя плямкі не ператворацца У порсткіх апалонікаў. Міс Уолз нам бы распавяла, Як жабу-тату назвалі жабай-быком I як ён рактаў, і як жаба-мама паклала Сотні малюткіх яечак, і гэта было жабурынне.

А яшчэ, на жаб гледзячы, можна прадказваць надвор’е: Яны жаўцеюць на сонцы і робяцца бурымі Пад дажджом.

А потым, адным спякотным днём, калі трава ў палях Была папсаваная каровіным гноем, жабы ў злосці Палезлі на льняныя запруды, і я, схіліўшыся над плотам, упершыню ў жыцці пачуў іх такое лютае рактанне. Паветра набрыняла гукамі хору басоў; таўстапузыя жабы Проста ўнутры запруды паўзбіраліся на купіны: Іх абвіслыя шыі пульсавалі, нібы ветразі.

Каторая з іх пачынала скакаць; гэтае пляскатанне Гучала непрыстойнымі пагрозамі. Некаторыя жабы сядзелі

Poised like mud grenades, their blunt heads farting. I sickened, turned, and ran. The great slime kings Were gathered there for vengeance and I knew That if I dipped my hand the spawn would clutch it.

GOODNIGHT

A latch lifting, an edged cave of light Opens across the yard. Out of the low door They stoop in to the honeyed corridor, Then walk straight through the wall of the dark. A puddle, cobble-stones, jambs and doorstep Are set steady in a block of brightness Till she strides in again beyond her shadows And cancels everything behind her.

SONG

A rowan like a lipsticked girl.

Between the by-road and the main road Alder trees at a wet and dripping distance Stand off among the rushes.

There are the mud-flowers of dialect And the immortelles of perfect pitch And that moment when the bird sings very close To the music of what happens.

Трымаючы раўнавагу, падобныя да гранат з гразі.

3   іх тупых галоў ішлі газы. Мне стала моташна, я павярнуўся, Пабег. Вялікія ліпучыя ўладары сабраліся там, Каб здзейсніць помсту. I я ведаў: варта мне апусціць руку ў ваду, Як жабурынне тут жа ўвап’ецца ў яе.

ДАБРАНАЧ

3   вузкіх дзвярэй клямка паднятая, святла

Дужка наўскос разразае двор -

Шлях вядзе ў мядова-залаты калідор

I наўпрост наўскрозь праз цямрэчы мур.

Гразь, брук вуліцы, дзверы вушак і парог -

У фрагменце святла, аж пакуль не ступіць Зноў яна сюды, за сваім ценем следам, I ўсяго не скасуе, што за ёй засталося.

ПЕСНЯ

Рабіна як дзяўчына з падфарбаванымі вуснамі.

Паміж пабочнай і галоўнай дарогамі

Вольхі на вільготнай прамоклай адлегласці

Адасобіліся ад чаратоў.

Існуюць гразёвыя кветкі гаворкі

I сухацветы выдатнае якасці

I тая хвіля, калі пяе птах, надта блізкая

Да мелодыі таго, што адбываецца.

3 англійскай.

ERLING KITTELSEN

(f. 1946)

Menneskefugl vi kaster deg utfor stupet kan du fly? ***

Vite at du er til, grunn nok til ä leve sperre hvor spydet skal kastes ikke rote seg vekk i jord ikke flyte avsted uten suit ...

En sträle sannhet tar meg igjen og varmer lyser skjelver gjennom meg.

Er det den de vil ta livet av?

Et skinn fra hjertet som med kraft skal oppstä, bolge sakte film tikker Ayr annen veg hvislende som en dragehale utspent viser seg: ikke for ä synke, ikke for ä bli der Skyggen som forklarer lyset.

***

Jeg vil vaere blind gi deg mitt syn gir jeg det seende henger du ved meg vil heller vaere blind motes et annet sted

ЭРЛІНГ ХІТЭЛЬСЕН

(нар. у 1946)

***

Чалавеча-птах

Мы скінем цябе

Са скалы

А ці ўмееш ты лятаць?

***

Веданне, што ты ёсць, прычына, каб жыць Пытацца, куды будзе кінутая дзіда

He распусціцца ў зямлі

He плысці прэч не згаладнеламу...

Прамень праўды даганяе мяне й сагравае Ззяе прабірае мяне.

Гэта тое, як яны ўяўляюць жыццё?

Ззянне з глыбі сэрца, якое гвалтоўна

Абудзіцца, хваля з ціхім ціканнем паляціць Іншай траекторыяй, як цмокаў напружаны хвост З’яўляецца: не ападаючы й не застаючыся тут Цень што праясняе святло.

***

Я б хацеў быць сляпым

Аддаць табе мой зрок

Аддаўшы яго і бачачы

Што ты хілішся да мяне Мне лепей быць сляпым Знайсці іншае прыстанішча.

 

Da horte jeg med oret noe og horte i meg sjol Uten 1yd ord som sa meg ensomhet, og dette svarte pä en ström av sporsmäl. Jeg sank i jord, i djup himmel kloyvd elementer knyttet seg sammen og brast som en veldig täre; sorg...

Vingeslag og angst mot himmelen snur til lyn og raseri, slär ned i et eiketre her jeg väkner opp min redsel horte, jorda mild og der stär du, dette er mitt liv til nä, ensomhet er hele jorda Uten deg.

 

Тут я штосьці пачуў сваімі вушамі

I ў глыбіні сваёй існасці пачуў бязгучныя

Словы што выказвалі самоту

А ў адказ быў паток пытанняў.

Я апусціўся ў зямлю, у глыб расшчэпленыя небам

Элементы злучыліся і разляцеліся

Як гіганцкая сляза; маркота...

Лапатанне крыламі і страх перад небам

Ператвараюцца ў бліскавіцу й шаленства; што б’юць

У стары дуб ад чаго я прачынаюся

Мой страх прайшоў, зямля лагодная

А ты тут побач, і гэта дагэтуль маё жыццё.

Самота гэта ўся зямля без цябе.

3 нарвежскай.

OLIVER FRIGGIERI

(mw. 1947)

Jekk tifhem x’jghidu 1-kwiekeb lill-qamar tul il-lej’, jekk taghraf minn fejn telaq is-shab, fejn sejjer, fej’, jekk tirfes kull moghdija u tterraq kullimkien, jekk tkellem lil kull hlejqa li tikber fil-holqien, jekk toghdos fl-ibhra kollha u tmiss qiegh 1-ocean, jekk titla’ kull muntanja u titfi kull vulkan, jekk tifhem lil kull sigra u tkellem lil kull fjur, jekk torqod ma’ kull dudu u tqum ma’ kull ghasfur, jekk tghodd in-numri kollha u taf kull alfabett, jekk thott kull teorema u zzarma kull kuncett, jekk toghxa b’kull tbissima u tokrob b’kull ugigh, jekk toftoq il-kliem kollu u ssib is-sens li fih, jekk taf kif kien il-bidu u kif se jkun it-tmiem, jekk taf kull fuq, kull isfel, kull wara, kull quddiem, jekk taf ghaliex kull ghabex izelleg kull zerniq, jekk taf kemm hija twila, kemm twila, twila t-triq, jekk taf ghaliex 1-izbalji, u taf x’inhu perfett, jekk taf ghax serp jitkaxkar u ghax itir farfett, jekk ittawwalt izzejjed fuq xifer il-gibjun tal-qalb biex issa ttella bis-satal x’hemm midfun, jekk il-maltemp sikkittu u lill-irjieh raqqadt, jekk 1-ilmijiet nixxifthom u lin-nirien qabbadt, jekk fhimt kull mistoqsija u jekk kull halfa hlift, u jekk kull rebha rbahtha u jekk kull telfa tlift, il-petali tal-warda waqghulek minn idejk, dan 1-univers itektek inqasam hemm, f’riglejk. Il-hajja mistoqsija migbura f elf ghaliex, u ssirlek poezija jekk int ma twegibhiex.

ОЛІВЕР ФРЫДЖЭРЫ

(нар. у 1947)

***

Каб разумеў ты зорак да поўні словы ды каб ведаў, адкуль хмаркі прыйшлі й ідуць куды, каб ты прайшоў па сцежках і ўсюды быў сабой, каб вёў размовы проста з істотаю любой.

Каб ты спускаўся ў мора на дно і ў акіян, каб на гару ўзабраўся і патушыў вулкан. каб размаўляць мог з кветкай і дрэва мог спазнаць, каб з вусенем заснуць мог і з птахам рана ўстаць. каб знаўся ты на ліках, на безлічы праблем, каб ведаў алфавіты ды мноства тэарэм. каб радаваўся ўсмешкам і боль чужы ўспрымаў, каб спасцігаў таемны сэнс словаў, рухаў, з’яў.

каб знаў ты, што пачатак і што канец нясе, каб ведаў спускі, ўздымы, франты й заплеччы ўсе. каб знаў, што ёсць дзянніца, а змрок яе працяг, каб разумеў, што доўгі адолець мусіш шлях.

Каб цяміў, дзе няўдалы, а дзе быў добры крок, каб знаў, змяя паўзе як, ляціць як матылёк, каб знаў, як можна ў студню ля краю зазірнуць, і каб умеў, як трэба, вядро з вады цягнуць.

Каб мог штармы суцішыць, закалыхаць вятры, Каб высушыць мог воды, раскласці мог кастры. Каб разумеў пытанні, праклёны праклінаў, Каб прайграваў паразу, трыумф перамагаў.

Пялёсткі ружы ўпалі з тваіх рук, каб сусвет змагарны на каленях зламаў сабе хрыбет. Жыццё пытанні ставіць, і болей іх нітораз. А піша вершы той, хто не здолеў даць адказ.

AHN’ILMA JGELGEL

L-istorja taghna trid tintemm xi darba bhall-ilma mqalleb li jsir ilma-qieghed, bhall-gebla li titgerbeb sa ssib postha, bhall-pindlu ta 1-arlogg li fl-ahhar jieqaf.

Kull lejla meta jinzel dlam fuq djarna, u wliedna jistaqsuna xi jkun gara, naqilbu 1-kliem ghax ma nafux inwiegbu, u nghannu innu stramb li twieled maghna: «Ahn’ilma jgelgel u hadd ma jixorbu ghax il-mewg taghna fih il-melh tal-qerda. Ahna gebliet li nqlajna mill-imqades t’allat li mardu w mietu iddisprati fi glieda ta’ bejniethom. Ahna pindlu li wasal biex tinhlielu 1-energija».

МЫ БУЛЬКАТАННЕ ВОДАЎ

Гісторыя, вядома, закончыцца аднойчы, Забруджанай вадою ўрэшце адбулькоча, Скаціўшыся ўніз, спыніцца, як камень гладкі. Як маятнік замрэ, што сцёрся даастатку.

Калі на нашыя дамы насунецца сутонне, «Што сталася?» пытацьмуць дзеці ў нас нястомна. Размову мы перавядзём на іншае й сам-насам Гімн прагугнім, што двайніком паўстаў нам: «Мы булькатанне водаў каламутных: Ніхто не п’е адтуль, бо поўныя атруты. Мы камяні святыняў надта старадаўніх Багоў, што ў міжусобіцах загінулі бясслаўна.

Мы маятнікі, у якіх энергія няспынна Да нулявых імкнецца велічыняў.

3 мальтыйскай.

NUALA NI DHOMHNAILL

(dätabr. 1952)

FÄIDHIÜLACHT NA MURÜOCHE

Tä smaoineamh eigin fos ina ceann ce nach feidir lei e a chur i bhfoclaibh. ‘An leaid 6g sin aris-ni feidir liom cuimhneamh ar a ainm-tä se-’ (sos beag anseo agus creathän ina läimh) ‘tä se-tä se­ta se in ait dhorcha.’

Ce tä i gceist aici? Mo mhac?

M’fhear ceile? N6 duine eigin eile den gclann? No an bhfuil si, ar leibheal eigin ag trächt uirthi fein?

Bhi si riamh domhain.

Ach anois tä si ag labhairt anios chughainn as tobar gan toin.

LEABA SHIODA

Do choireoinn leaba duit i Leaba Shioda sa bhfear ard faoi iomrascäil na gerann is bheadh do chraiceann ann mar shioda ar shioda sa doircheacht am lonnaithe na leamhan.

Craiceann a shnionn go gleineach thar do gheaga mar bhainne ä dhäil as cruiscini am loin

НУЛА HI ГОУНАЛЬ

(нар. у 1952)

РУСАЛЧЫН ПРАРОЧЫ ДАР

На дне яе свядомасці існуе думка, якую яна не можа ператварыць у словы.

«Той малады хлапец... вунь там... я не магу ўзгадаць яго імя... ён... ён...

(тут у яе рукі дрыжаць, яна на хвілю перапыняецца) ...ёну цёмным нядобрым месцы...»

Пра каго яна гэта? Пра майго сына?

Ці мужа? Ці пра якога сямейніка іншага?

Альбо яна, мыслячы ў нейкіх каардынатах іншых, можа, мае на ўвазе сябе самую?

Яна заўсёды была недзе глыбака.

Але цяпер яна, здаецца, загаварыла з намі 3 бяздоннага вадоймішча.

ЛЭБІШЫДЗІ

Насцяліў бы я ложа вам у Лэбішыдзі у высокай траве пад дужбітамі-дрэвамі дзе ваша скура будзе шоўкам на шаўку ў цямрэчы тады калі матылькі злятаюцца да зямлі.

Скура што ззяе, блішчыць над вашымі рукамі-нагамі як малако што льецца са збанкоў перад вячэрай

is tread gabhar ag gabhäil thar chnocäin do chuid gruaige cnocäin ar a bhfuil faillte arda is dhä ghleann atä domhain.

Is bheadh do bheola taise ar mhilseacht shiucra träthnona is sinn ag spaisteoireacht cois abhann is na gaotha meala ag seideadh thar an Sionna is na fiilisi ag beanmi duit ceann ar cheann.

Na fiilisi ag isliii a gceanna maorga ag umhlü sios don äilleacht os a gcomhair is do phriocfainn peire acu mar shiogairlini is do mhaiseoinn do chluasa mar bhrideog.

Ö, choireoinn leaba duit i Leaba Shioda le hamhascarnach an lae i ndeireadh thall is ba mhor an pleisiür düinn bheith geaga ar gheaga ag iomrascäil am lonnaithe na leamhan.

вашы валасы казіны статак што перакатваецца па ўзгорках узгорках абапал якіх высокія скалы й два яры.

I вусны вашы вільготныя салодкімі будуць як цукар надвячоркам і мы будзем гуляць берагам ракі разам з мядовымі брызамі што дзьмуць над Шэнанам і фуксіямі што схіляцца да цябе адна за адной.

Фуксіі нахіляць нізка свае ўрачыстыя галоўкі у захапленні ад красы перад імі. Я сарваў бы колькі красак іх завушніцамі зрабіў бы каб вас упрыгожыць як нявесту ва ўборы зіхоткім.

О, я насцяліў бы вам ложа у Лэбішыдзі на сутонні калі вечар апускаецца ціха і якою ўцехай мне стане абвіць вашы рукі-ногі дужаючыся на заходзе поўні.

CEIST NA TEANGAN

Cuirim mo dhochas ar snamh i mbaidin teangan faoi mar a leagta naionan i geliabhan a bheadh fite fuaite

de dhuilleoga feileastraim is bitiuman agus pic bheith cuimilte lena thoin.

ansan e a leagadh sios i mease na ngioicach is coigeal na mban si le taobh na habhann, feachaint n’fheadarais

a dtabharfaidh an sruth e, feachaint, dala Mhaoise, an bhfoirfidh inion Phorain?

МОЎНАЕ ПЫТАННЕ

Я свае спадзяванні нясу да вады, пасля

іх кладу ў лодачку мовы, як немаўля у кошык сплецены з падвойных лісткоў ірысу, а дно кошыка ўмацаванае дзёгцем і жывіцай;

тады ўсё апускаю ў аер і чарот ля самага берага рэчкі адно каб насіла яго сюды й туды, а канец дзе й які, невядома: можа, як у таго Майсея на ўлонні ў Фараонавай дачкі.

3 ірландскай.

КАРОТКІЯ ЗВЕСТКІ ПРА АЎТАРАЎI ТВОРЫ

Сапфо старагрэцкая паэтка з вострава Лесбас. Пісала на эолійскім дыялекце. Крыніца пубпікацы? і перакладу: Frühgriechi­sche Lyriker. Dritter Teil. Sappho, Alkaios, Anakreon. Gr. Text bearb. v. Bruno Snell. Akademie-Verlag Berlin 1981.

Анакрэон(т) старагрэцкі паэт, родам з Малой Азіі (Тэас). Крыніца: Frühgriechische Lyriker. Dritter Teil. Sappho, Alkaios, Anakreon. Gr. Text bearb. v. Bruno Snell. Akademie-Verlag Berlin 1981.

Гай Валерый Катул паэт Старажытнага Рыма, родам з Вероны. Яго «Кніга Катула Веронскага» была нанова адкрытая ў XIV ст. Крыніца: Catulli Veronensis liber. Recensuit Mauritius Schuster. Lipsiae in aedibus B. G. Teubneri MCMLVIII.

«Ты прыходзь, мой дарагі...», «Я твая, ты са мной...» вершы невядомых нямецкіх паэтэс з XII ст. Крыніца: Deutsche Liederdichter des zwölften bis vierzehnten Jahrhunderts. Hrsg, v. Karl Bartsch. Dritte Auflage. G. J. Göschensche Verlagshandlung 1893.

Гіраўт дэ Барнэль сярэднявечны паэт-трубадур, родам з правінцыі Лімузэн у Правансе, які лічыўся майстрам «цёмнага стылю». Крыніца: Sämtliche Lieder des Trobadors Giraut de Bornelh. Mit Übers., Kommentar und Glossar v. Adolf Kolsen. Max Niemeyer Verlag, Halle a. S., 1910.

Бертран дэ Борн таксама народжаны ў Лімузэне сярэднявечны паэт-трубадур, у творчасці якога дамінуе жанр сірвенты. Крыніца: Gouiran, G. L’amour et la guerre. L’CEvre de Bertran de Born. Aix-en-Provence: Universite de Provence, 1985.

⁸ Тэксты арыгіналаў падаюцца ў ілюстрацыйных мэтах.

Пейрэ Відаль сярэднявечны правансальскі паэт-трубадур, родам, хутчэй за ўсё, з Тулузы; пясняр куртуазнага кахання і падарожжаў. Крыніца: Altprovenzalisches Elementarbuch. Von О. Schultz-Gora. С. Winters Universitätsbuchhandlung, Heidel­berg 1906.

«Carmina Burana» сярэднявечны зборнік ананімных вершаў на лаціне. Крыніца: Carmina Burana. Mit Benutzung der Vorar­beiten Wilhelm Meyers krit. hrsg. v. Alfons Hilka und Otto Schu­mann. Bd. I. Winter-Verlag, Heidelberg 1930.

«Ax, толькі дуб, дубочак...», «Ax, кветачкі на зялёных ялінах...», «У цяні маіх чорных косак...» вершы невядомых іспанскіх сярэднявечных аўтараў. Крыніца: Alonso, D., Віеcua, J. М. Antologia de la poesia espanola. Poesia de tipo tradicional. Editorial Gredos, Madrid, 1956.

Якопа да Лентыні адзін з пачынальнікаў жанра санета ў італьянскай познесярэднявечнай літаратуры, прадстаўнік «сіцыліянскай школы». Крыніца: Poesia del Duecento е del Tre­cento, Collana II Parnaso vol. 1.1 Millenni, Einaudi, Torino, 1956.

Гвіда Кавальканці італьянскі фларэнтыйскі паэт Протарэнесансу, адзін з лідараў паэтычнай школы «новага салодкага стылю». Крыніца: Poesia del Duecento е del Trecento, Collana II Parnaso vol. 1.1 Millenni, Einaudi, Torino, 1956.

Франчэска Петрарка народжаны ў Арэцца вялікі паэт італьянскага Адраджэння, які займеў сусветную славу найперш дзякуючы сваёй «Кнізе песень» (1-е поўнае выд„ 1470). Крыніца: Il Canzoniere di Francesco Petrarca, a cura di Gianfranco Contini, Edizione Einaudi, Torino 1964.

Джэфры Чосер англійскі паэт Протарэнесанса, родам з Лондана, аўтар знакамітых вершаваных «Кентэрберыйскіх аповедаў» (1387-1400). Крыніца: [Chaucer, G.] The prologue to the Canterbury tales. Edited by Walter W. Skeat. Oxford: Claren­don Press 1900.

Карл Арлеанскі французскі паэт Протарэнесанса, граф, народжаны ў Парыжы. Пісаў свае паэтычныя творы збольша-

га ў родавым замку Блуа. Шэраг яго твораў пакладзены на музыку К. Дэбюсі. Крыніца: Poesies de Charles d’Orleans I Par J. Marie Guichard. Paris: Librairie de Charles Gosselin, 1842.

Богуслаў Гасенштайнскі з Лобкавіц чэшскі лацінамоўны паэт ранняга Адраджэння; пісаў элегіі, эпіграмы, эпітафіі. Крыніца: Bohvslavs Hassensteinivs a Lobkowicz. Opera poetica I edidit M. Vaculinova. (Biblioteca scriptorium Graecorum et Romanorum Teubneriana). Monachii et Lipsii in aedibus K. G. Saur, 2006.

Ян Секунд (сапраўдныя імёны і прозвішча: Ёханэс Нікалаўс Эверартс) галандскі лацінамоўны паэт эпохі Адраджэння, родам з Гаагі. Крыніца: loannes Nicolai Secundus. Basia. Hrsg, v. G. Ellinger. Berlin: Weidmann, 1899.

Луіза Лябэ (сапраўднае прозвішча Шарлі) французская паэтэса эпохі Рэнесанса, народжаная ў Ліёне. Усе яе вершаваныя творы былі выдадзеныя ў 1555 г. («Творы Луізы Лябэ з Ліёна»). Крыніца: CEvres de Louise Labe, editees par Charles Boy. Paris: A. Lemerre, 1887.

Луіш Ваш дэ Камоэнш самы вядомы паэт партугальскага Адраджэння, аўтар нацыянальнага эпасу «Лузіяды» (1572) і шматлікіх лірычных твораў, выдадзеных толькі пасля яго смерці. Крыніца: Sonetos de Luis de Camöes. Lisboa: Livraria Clässica Editora, 1953.

Ян Каханоўскі самы знакаміты польскі паэт эпохі Адраджэння. Пісаў па-польску і на лаціне. Аўтар шэрагу песень, фрашак, элегій і зборніка «Трэны» (1573). Крыніца: Kochanowski, J. Dziela polskie. Warszawa: PIW, 1972.

Джон Дон адзін з самых яскравых англійскіх паэтаў барока, лідар «паэтаў-метафізікаў». Аўтар зборнікаў «La Corona» (1607-1609) і «Пабожныя санеты» (к. 1620), шэрагу паэм. Асноўныя паэтычныя творы былі сабраныя ў пасмяротным зборніку «Паэзія» (1633). Крыніца: The Poems of John Donne. Edited by E. K. Chambers. London: Lawrence & Bullen, 1896.

Бен Джонсан англійскі драматург і паэт позняга Адраджэння і барока. Пры жыцці творцы яго паэтычныя зборнікі не выходзілі. Крыніца: Plays and poems. By Ben Jonson. With an intr. by H. Morley. London: G. Routledge, 1890.

Ёст ван дэн Вондэл галандскі драматург і паэт позняга Адраджэння і ранняга барока. Аўтар зборнікаў «Паэзія» (1647) і «Паэзія, або Розныя вершы» (пасмяротна, 1682), шматлікіх драм, сярод якіх вылучаецца «Люцыфер» (1654). Крыніца: Joost van den Vondel. De werken. Deel 5. 1645-1656. Hgg. van J. F. M. Sterck. Amsterdam: MGG1, 1931.

Джордж Герберт англійскі барочны «паэт-метафізік», святар сябар Джона Дона. Большасць яго вершаў была апублікавана ўзборніку «Храм» (1633). Крыніца: The English Works of George Herbert. Vol. 1. Boston & New York: Houghton Mifflin, 1905.

Джон Мілтан знакавая постаць англійскага паэтычнага барока, аўтар паэмы-эпапеі «Страчаны рай» (1667), мноства лірычных вершаў. Крыніца: The Complete Poetry of John Milton. By John T. Shawcross. Anchor Books Doubleday, New York, London etc., 1963.

Фрыдрых Готліб Клопштак вядомы нямецкі паэт эпохі Асветніцтва, аўтар эпапеі «Месіяда» (1748-73), зборніка паэзіі «Оды і элегіі» (1771). Крыніца: Klopstocks Werke in zwei Bänden (Bibliothek deutscher Klassiker). Bd. 1. Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1982.

Готфрыд Аўгуст Бюргер нямецкі паэт і празаік, прадстаўнік перадрамантычнай плыні «Бура і націск», майстар балады і лірычных твораў (зб. «Вершы з медзярытамі Даніэля Хадавецкага», 1778). Крыніца: Bürgers Werke in einem Band. (Bibliothek deutscher Klassiker). Volksverlag Weimar, 1962.

Ёган Вольфганг Гётэ вялікі нямецкі паэт і мысляр, аўтар несмяротнай трагедыі «Фаўст» (1808-1831), шматлікіх шэдэўраў лірыкі, якія пры жыцці творцы публікаваліся ў зборніку «Новыя песні» (1769), розных часопісах і альманахах, і, урэшце,

у зборах твораў (т. 8, 1789; тт. 1-5, 1827-30). Крыніца: Goethe, J. W. Poetische Werke (Berliner Ausgabe). Bd. 1. Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1965.

Францішак Дыянізі Князьнін народжаны ў беларускім Віцебску паэт, грамадскі дзеяч, пачынальнік польскага сентыменталізму («Эротыкі» ў 2-х тт„ 1779; «Паэзія» ў 3-х тт„ 1787-89). Пісаў таксама на лацінскай мове (зборнік «Песні», 1781). Крыніца: Kniaznin, Е D. Wybor poezji. Opr. W. Borowy. Wroclaw etc.: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich, 1948.

Андрэ Мары Шэнье французскі паэт эпохі Асветніцтва. Ахвяра якабінскай дыктатуры. Яго паэтычныя творы былі апублікаваныя пасмяротна (зборнікі «Юная палонніца», 1795; «Юная тарантынка», 1801; «Паэзія», 1819). Крыніца: Andre Chenier. CEuvres completes. (Bibliotheque de la Pleiade), edition de Georges Walter. Paris: Gallimard, 1940.

Ёган Крысціян Фрыдрых Гёльдэрлін нямецкі паэт-рамантык, творчасць якога шмат у чым мае ўніверсальны характар. Прыжыццёвае выданне яго «Вершаў» (1826) было здзейсненае тады, калі Гёльдэрлін ужо быў псіхічна-хворым. Крыніца: Hölderlin, F. Gedichte. Hrsg. v. Günter Mith. 2. Aufl. Leipzig: Reclam, 1967.

Уільям Уордсварт адзін з пачынальнікаў раннерамантычнай плыні ў англійскай паэзіі, прадстаўнік т. зв. «азёрнай школы». Разам з С. Т. Коўлрыджам у 1798 г. апублікаваў зборнік паэзіі «Лірычныя балады», які пазнй не раз дапаўняўся і рэдагаваўся. Выдаў таксама зборнік «Санеты, прысвечаныя Свабодзе» (1802-16), шэраг паэм рэфлексійна-філасофскага зместу. Крыніца: The Complete Poetical Works of William Wordsworth. London: MacMillan, 1888.

Наваліс (сапраўдныя міёны i прозвішча: Георг Філіп Фрыдрых фон Гардэнберг) нямецкі рамантык, больш вядомы як празаік. Аўтар «Гімнаў начы» (выд у часопісе «Атэнэум», 1800), «Духоўных песень» (выд. пасмяротна, 1802). Крыніца: Novalis. Werke in einem Band. Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1983.

Сэмюэл Тэйлар Коўлрыдж яшчэ адзін прадстаўнік англійскай раннерамантычнай «азёрнай плыні», суаўтар (з У Убрдсвартам) зборніка «Лірычныя балады» (1798), аўтар зборніка «Разбурэнне Бастыліі» (1789-1834) і шэрагу паэм. Крыніца: The Complete Poetical Works of Samuel Taylor Coleridge. Vol. 1: Poems. Oxford: Clarendon Press, 1912.

Томас Myp ірландскі паэт-рамантык, пісаў на англійскай мове. Аўтар зборнікаў паэзіі «Вершы Томаса Малога» (1801), «Пасланні, оды і іншыя вершы» (1806), «Ірландскія мелодыі» (1808-34), шэрагу паэм і вершаваных аповедаў. Крыніца: Мур, Томас. Нзбранное. = Moore, Thomas. Selected verse I авт.-сост. Л. 14. Володарская. Москва: Радуга, 1986.

Адальберт фон Шаміса (сапраўдныя імёны і прозвішча: Луі Шарль-Адэлаід дэ Шамісо дэ Банкур) нямецкі паэт-рамантык і празаік, меў французскае паходжанне. Аўтар зборнікаў «Песні» (1830), «Вершы» (1831), асобна выдадзеных балад і паэм, а таксама цыкла вершаў «Каханне і жыццё жанчыны» (1830), пакладзенага на музыку Р. Шуманам. Крыніца: Chamissos Werke in einem Band. (Bibliothek deutscher Klassiker). Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1974.

Джордж Ноэл Гордан Байран знакаміты англійскі паэт, стваральнік новага тыпа рамантычнага героя. Аўтар зборнікаў паэзіі «Гадзіны баўлення часу» (1807), «Габрэйскія мелодыі» (1815), шэрагу паэм, вершаваных сатыр, рамана ў вершах «Дон Жуан» (1819-24, незаверш.). Крыніца: George Gordon Byron. Selections. Moscow: Progress Publishers, 1979.

Джон Кітс англійскі паэт-рамантык. Аўтар паэтычных зборнікаў«Вершы» (1817), «Ламія» ііншыя вершы» (1820), шэрагу паэм і вершаваных аповедаў. Крыніца: Poetical Works of John Keats I ed. V. A. Rogov (= Джон Кмтс. йзбранное. Ha англ. яз.). Moscow: Progress Publishers, 1966.

Генрых Гайнэ нямецкі паэт рамантычнай школы, публіцыст, празаік, палітэмігрант. Аўтар зборнікаў «Вершы» (1822), «Кніга песень» (1827), «Новыя вершы» (1844), «Раманцэра»

(1851), паэм і іншых твораў. Крыніца: Heinrich Heine. Werke. Bd. 1. Aufbau-Verlag Berlin, 1947.

Адам Бернард Міцкевіч паэт-рамантык, публіцыст, адзін са стваральнікаў сучаснай літаратурнай польскай мовы, родам з беларускай Наваградчыны. Аўтар паэтычных зборнікаў «Балады і рамансы» (тт. 1, 2, 1822-23), «Крымскія санеты» (1826), шэрагу паэм, польска-беларускага шляхецкага эпасу «Пан Тадэвуш» (1834). Крыніца: Mickiewicz, Adam. Wiersze. Warszawa: Czytelnik, 1976.

Джакама Леапардзі італьянскі паэт-рамантык, пясняр «сусветнага болю». Аўтар зборніка «Песні» (1826). Крыніца: Poesia Italiana tradotta da poeti russi. XIII-XIX secoli = Нтальянская noэзня b русскнх переводах: XIII-XIX bb. Mosca: «Raduga», 1992.

Нікалаўс Ленау (сапраўдныя імёны і прозвішча: Нікалаўс Франц Німбш Эдлер фон Штрэленау) паэт-рамантык, паходзіў з румынска-венгерска-славянскага памежжа Габсбургскай імперыі. Апошнія гады жыцця правёў у псіхіятрычнай клініцы. Аўтар зборнікаў «Песні ў чаратах» (1832), «Вершы» (1837), шэрагу паэм. Крыніца: Lenaus Werke in einem Band. (Bibliothek deutscher Klassiker). Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1975.

Юхан Людвіг Рунеберг -паэт і празаік, выбітны дзеяч фінскага нацыянальнага адраджэння ў XIX ст. Пісаў на шведскай мове. Аўтар зборнікаў «Ночы рэўнасці» (1827), «Ідыліі і эпіграмы» (1833), «Вершы» (1843), шэрагу вершаваных ідылій, паэм. Крыніца: J. L. Runeberg. Samlade arbeiten. Band I. Albert Bonniers Förlag, Helsingfors 1921.

Ганс Крысціян Андэрсен класік дацкай літаратуры, празаік, аўтар сусветна вядомых казак і паэт. Аўтар зборнікаў «Вершы» (1830), «Збор вершаў» (1833), «Вершы старыя і новыя» (1847). Крыніца: Н. С. Andersen. Kjendte og glemte digte (18231867). Kjobenhavn: C. A. Reitzel, 1867.

Эдгар Алан По паўночнаамерыканскі (ЗША) паэт-рамантык, эсэіст і празаік, аўтар зборнікаў «Вершы і паэмы» (1831) і «Крумкач» і іншыя вершы» (1845). Крыніца: Edgar Allan Poe.

Poems = Эдгар Аллан ІІо. Стнхотворення. Moscow: Raduga Publishers, 1988.

Готфрыд Келер класік швейцарскай нямецкамоўнай літаратуры XIX ст., празаік, аўтар паэтычных кніг «Песні самавука», «Дваццаць сем любоўных песень» (абедзве 1845), «Вершы» (1846), «Навейшыя вершы» (1851), «Збор вершаў» (1883). Крыніца: Kellers Werke in fünf Bänden. Bd. 1. (Bibliothek deutscher Klassiker). Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1980.

Андрэй Сладкавіч (сапраўдныя імя і прозвішча Андрэй Браксаторыс) паэт-рамантык, адзін з пачынальнікаў славацкай нацыянальнай літаратуры. Паэтычныя творы Сладкавіча (вершы і паэмы) былі апублікаваныя ў прыжыццёвых зборах 1861 і 1878 гг. Крыніца: Andrej Slädkovic vo vybere Milana Krausa. Bratislava: Slovensky spisovatel, 1977.

Марцінус Б’ёрнст’ернэ Б’ёрнсан нарвежскі празаік, драматург і паэт. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1903 г. Яго паэтычныя творы публікаваліся ў кнізе «Вершы і песні» (1870), у перыядычных выданнях. Крыніца: Bjornstjerne Bjornson. Samlede dikter-verker. Oslo: Gyldendal, 1927.

Джазуэ Кардучы італьянскі паэт і гісторык літаратуры, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1906 г. Аўтар зборнікаў «Маладыя вершы», «Ямбы і эподы» (абодва 1872), «Qa іга: санеты» (1883), «Новыя вершы» (1888), «Варварскія оды» (1889), «Вершы і рытмы» (1898). Крыніца: Poesia Italiana tradotta da poeti russi. XIII-XIX secoli = Нтальянская поэзня в русскнх переводах: ХІІІ-ХІХ вв. Mosca: «Raduga», 1992.

Густава Адольфа Бекер найбольш значны іспанскі паэт-рамантык, які таксама пісаў прозу. Найлепшыя яго паэтычныя творы сабраныя ў пасмяротным зборніку «Вершы» (1871). Крыніца: Нспанская поэзйя в русскнх переводах = Poesias espanolas en versiones rusas. 1789-1980. Москва: Радуга, 1984.

Поль Верлен французскі паэт, творчасць якога эвалюцыянавала ад «парнасізму» да сімвалізму і імпрэсіянізму. Аўтар зборнікаў «Сатурнаўскія вершы» (1866), «Галантныя фэсты»

(1869), «Рамансы без слоў» (1874), «Мудрасць» (1881), «Далёка і блізка» (1884) і інш. Крыніца: Paul Verlaine. Poesies. Moscou: Editions du Progres, 1977.

Міхай Эмінэску (сапраўдныя імя і прозвішча Міхаіл Эміновіч) самы вядомы румынскі паэт-рамантык. Аўтар адзінага прыжыццёвага зборніка вершаў «Паэзія» (1883), паэмы «Лучафэр» (1883) і іншых твораў. Крыніца: Mihai Eminescu. Poezii. Р. 1. Editura Minerva, Bucuresti, 1989.

Яраслаў Врхліцкі (сапраўдныя імя і прозвішча Эміль Фрыда) чэшскі паэт-неарамантык, празаік, драматург, літаратуразнаўца. Аўтар больш за 70-ці зборнікаў паэзіі: «3 глыбіняў» (1875), «Дух і свет» (1878), «Эклогі і песні» (1880), «Шляхам да Эльдарада» (1882), «Музыка ў душы» (1886), «Спадчына Тантала» (1888), «Вокны ў навальніцы» (1894), «Ціхія крокі» (1904), «Плынь жыцця» (1909), «Дамоклаў меч» (1912) і інш., а таксама шматлікіх паэм і вершаваных драм. Крыніца: Vrchlicky, J. Za trochu läsky. Z milostne poezie. Praha: Ceskoslovensky spisovatel, 1979.

Эміль Верхарн бельгійскі паэт-сімваліст, які пісаў па-французску. Аўтар паэтычных зборнікаў «Фламандкі» (1883), «Манахі» (1886), «Вечары» (1887), «Крушэнні» (1888), «Чорныя паходні» (1890), «Прывідныя вёскі» (1893), «Гарады-спруты» (1895), «Абліччы жыцця» (1899), «Няўрымсныя сілы» (1902), «Шматколернае ззянне» (1906), «Пунсовыя крылы вайны» (1916) і інш., а таксама шэрагу паэм і вершаваных драм. Крыніца: Emile Verhaeren. Choix de poemes = Эмнль Верхарн. Нзбранные стнхотворенмя. Moscou: Editions «Radouga», 1984.

Карл Густаў Вернер фон Хейдэнстам шведскі паэт, празаік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1916 г. Аўтар шэрагу паэтычных зборнікаў, сярод якіх вылучаюцца «Вершы» (1895), «Народ» (1902), «Новыя вершы» (1915), «Апошнія вершы» (пасмяротна, 1942). Крыніцы: Heidenstam, V. von. Nya dikter. Stockholm: Bonnier, 1915; Heidenstam, V. von. Paradisets timma och andra dikter. Stockholm: Bonniers, 1969.

Густаў Фрэдынг шведскі паэт-неарамантык, аўтар зборнікаў «Гітара і губны гармонік» (1891), «Новыя вершы» (1894), «Пырскі і аскепкі» (1896), «Аскалёпкі ад Грааля», «Гонкі за летуценнямі», «Новае і старое» (усе 1898), «Збор вершаў» (1901), «Выздараўленне» (пасмяротна, 1913). Крыніца: Eroding, Gustaf. Samlade dikter. Bd. 1,2. Stockholm: Bonniers, 1901-05.

Майроніс (сапраўдныя імя i прозвішча Ёнас Мачуліс) літоўскі паэт-святар, адзін з пачынальнікаў літоўскага нацыянальнага адраджэння ў XIX ст. Аўтар зборніка вершаў «Веснавыя галасы» (1895), шэрагу паэм. Крыніца: Maironis. Poezija. Rinktine. Vilnius: Valstybine grozines literatüros leidykla, 1966.

Канстандзінас Кавафіс навагрэцкі паэт-сімваліст і неарамантык, які жыў за межамі гістарычнай радзімы, найбольш у Александрыі. Аўтар збору «Вершы» (ч. 1 і 2, 1904-10). Крыніца: Поэзня Европы = Poetry of Europe = Europäische Lyrik = Poesie d’Europe. Tom второй (1). Москва: «Худож. лмт.», 1977; http://cavafis.compupress.gr /index3.htm.

Уільям Батлер Ейтс знакаміты ірландскі паэт містычнарамантычнага напрамку, празаік, драматург, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1923 г. Вядучы прадстаўнік руху за нацыянальнае вызваленне Ірландыі. Пісаў на англійскай мове. Аўтар шматлікіх зборнікаў вершаў: «Вандроўкі Асіяна» (1889), «Ружа» (1893), «Вецер у чаратах» (1899), «У сямі лясах» (1904), «Зялёны шалом» і іншыя вершы» (1910), «Дзікія лебедзі ў Куле» (1919), «Вежа» (1928), «Поўня ў сакавіку» (1935), «Новыя вершы» (1938) і інш. Крыніца: The Poetical Works of William B. Yeats. Vol. 1. London: Macmillan, 1906.

Сігб’ёрн Обстфельдэр нарвежскі паэт, драматург і празаік, у творчасці якога выявіліся рысы сімвалізму, неарамантызму, імпрэсіянізму. Аўтар паэтычных кніг «Вершы», «Горад» (абедзве 1893), «Пакінуты» (1894). Крыніца: Obstfelder, S. Skrifter. Bind I. Oslo: Gyldendal, 1917.

Рубен Дарыа (сапраўдныя імёны і прозвішча Фелікс Рубен Гарсія Сарм’ента) нікарагуанскі паэт, празаік, эсэіст,

пачынальнік мадэрнізму ў лацінаамерыканскай літаратуры. Аўтар зборнікаў «Пасланні і паэмы» (1885), «Блакіт» (1886), «Паганскія харалы» (1896), «Спевы жыцця і спадзявання» (1905), «Спеў блуканняў» (1907), «Паэма восені» і іншыя паэтычныя творы» (1910), «Песня пра Аргенціну» і іншыя вершы» (1914), «Пасмяротная ліра» (1919) і інш„ некалькіх паэм. Крыніца: Ruben Dario. Poesias completas I edition, introduction y notas de Alfonso Mendez Plancarte. Madrid: Aguilar, 1954.

Еханэс Вільхельм Енсен дацкі пісьменнік, найбольш яскравы прадстаўнік т.зв. «ютландскага рэалізму», у цэнтры якога увага да чалавека з вёскі. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1944 г. Найлепшыя яго паэтычныя творы сабраныя ў зборніках «Вершы» (1906), «Ютландскі вецер» (1931) і «Велікодная купель» (1937). Крыніца: Jensen, J. V. Digte. 3. oplag. Kjobenhavn: Gyldendal, 1964.

Роберт Лі Фрост паўночнаамерыканскі (ЗША) паэт, прадстаўнік метафізічна-рэфлексіўнай плыні, аўтар зборнікаў «Жаданнехлопца» (1913), «Паўночны Бостан» (1914), «Прамежак у гарах» (1916), «Нью-Хэмпшыр» (1923), «Збор паэзіі» (1930), «Ад снегу да снегу», «Наступны шэраг» (абодва 1936), «Дрэва мудрасці» (1942), «Уваходзь» і іншыя вершы» (1943), «Цяжка не быць каралём» (1951), «Збор новых вершаў на памяць» (1959), «У ясноцці» (1962) і інш., а таксама шэрагу драматычных паэм. Крыніцы: The New Poetry: An Anthology. Ed. Harriet Monroe. New York: The Macmillan Company, 1917; http://www. annexed.net/box/frost.html.

Эйна Лейна (сапраўдныя імёны і прозвішча: Армас Эйнар Леапольд Лёнбум) фінскі паэт-неарамантык, празаік і драматург, аўтар зборнікаў «Сакавіцкія песні», «Гісторыя вялікага дуба» (абодва 1896), «Сто адна песня» (1898), «Святая крыніца» (1901), «Зімовыя ночы» (1905), «Зорны сад» (1912), «Гонар жыцця» (1915), «Белерафонт» (1919), «Бэз у квецені» (1920), «Новыя вершы» (1924) і інш., шэрагу вершаваных аповедаў і паэм. Крыніца: Eino Leino. Kootut teokset. I, II. Otava, Helsingissä, 1931.

Гіём Апалінэр (сапраўдныя імёны і прозвішча: Вільгельм Аляксандр Альберт Уладзімір Апалінары Кастравіцкі) французскі паэт італьянска-беларускага паходжання, адзін з бацькоў сюррэалізму ў паэзіі. Аўтар зборнікаў «Бестыярый, або Арфееў картэж» (1911), «Алкаголі» (1913), «Каліграмы» (1918). Крыніца: Guillaume Apollinaire. CEuvres poetiques completes. Edition de Marcel Adema et Michel Decaudin. (Bibliotheque de la Pleiade). Paris: Gallimard, 1956.

Хуан Рамон Хіменес іспанскі паэт, родам з Пуэрта-Рыка; адна са знакавых постацяў у паэзіі іспанскага мадэрнізму. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1956 г. Аўтар зборнікаў «Вершы» (1902), «Тужлівыя мелодыі» (1903), «Далёкія сады» (1905), «Элегіі жалю», «Вясновыя балады» (абодва 1910), «Духоўныя санеты» (1914-15), «Лета» (1915), «Дзённік нядаўна ажэненага паэта» (1917), «Паэзія» (1923), «Адзіны час» (1936), «На другім беразе» (1942), «Рэкі, якія сплываюць» (1953) і інш. Крыніца: Мспанская поэзня в русскнх переводах = Poesias espanolas en versiones rusas. 1789-1980. Москва: Радуга, 1984.

Марыя Ундэр эстонская паэтка, з 1944 г. жыла ў Швецыі. Пачынала творчасць у рэчышчы экспрэсіянізму, пазней у яе паэзіі выразна акрэсліўся рэфлексійна-філасофскі пачатак. Галоўныя прыжыццёвыя зборнікі паэзіі: «Санеты» (1917), «Прадвесне» (1918), «Адкрытая рана» (1920), «Спадчына (1923), «Голас з ценю» (1927), «Радасць ад гожага дня» (1928), «Камень з сэрца» (1935), «Іскры ў попеле» (1954), «Выбраныя вершы» (1958), «Памежная зямля» (1963) і інш. Крыніца: Under, Marie. Mu süda laulab. Koostanud Paul Rummo. Tallinn: Eesti Raamat, 1981; выкарыстаны таксама матэрыял з сайта: http://www.babelmatrix.org/works/et/. Літаратурна-моўная кансультацыя Сяргея Шупы.

Эзра Луміс Паўнд паўночнаамерыканскі (ЗША) паэт, адзін са стваральнікаў плыні «імажызму». Найважнейшыя зборнікі «А Lume Spento» (1908), «Personae», «Урачыстасці» (абодва 1909), «Canzoni» (1911), «Ripostes» (1912), «Lustra» (1916). Большую частку жыцця працаваў над філасофска-паэтыч-

ным цыклам «Cantos» (1917—70). Крыніцы: The New Poetry Anthology I ed. by Harriet Monroe. New York: MacMillan, 1917; Modern American Poetry I ed. by Louis Untermeyer. New York: Harcourt, Brace and Howe, 1919.

Блез Сандрар (сапраўдныя імя і прозвішча Фрэдэрык Заўзер) швейцарскі і французскі паэт, празаік, падарожнік. Адзін са стваральнікаў паэтычнага кубізму. Пісаў на французскай мове. Аўтар паэтычных кніг «Вялікдзень у Нью-Ёрку» (1912), «Прозатранссібірскаечыгункі» (1913), «Панама, абоПрыгоды маіх сямёх дзядзькоў» (1918), «3 усяго свету» (1919), «Дарожныя лісткі» (1924), «Збор паэзіі» (1944) і інш. Крыніца: Poetes franpais. ХІХе ХХе siecles. Anthologie. Par Samari Velikovsky. Moscou: Editions du Progres, 1982.

Дзімча Дэбелянаў балгарскі паэт-сімваліст, родам з Грэцыі. Загінуў на фронце ў Першую сусветную вайну. Пры жыцці яго вершы друкаваліся толькі ў перыядычных выданнях (пасмяротны зборнік «Вершы» выйшаўу 1920 г.). Крыніца: Днмчо Дебелянов. Стнхотворення. Софмя: Бвлгарскм ппсател, 1976.

Фернанду Антонью Нагейра Песоа лідар партугальскага паэтычнага авангарду; пісаў свае творы таксама па-англлйску. Меў «паэтычных двайнікоў» з імёнамі «Албэрту Каэйру», «Рыкарду Рэйш», «Алвару дэ Кампуш». Аўтар зборнікаў на англійскай мове «Антыной» (1915), «35 санетаў» (1918), «Англійскія вершы I—III» (1921), на партугальскай мове «Пасланне» (1934). Крыніца: Fernando Pessoa. Mensagem. Lisboa: Parce­ria A. M. Pereira, 1934.

Нэлі Закс нямецкая i шведская паэтка габрэйскага паходжання. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1966 г. Пісала па-нямецку. Аўтар зборнікаў «У прытулках смерці» (1946), «Зацьменне зораў» (1949), «I ніхто не ведае, што далей» (1957), «Уцёкі і ператварэнне» (1959), «Падарожжа ў бяспылле» (1961), «Полымныя загадкі» (1965), «Жанчына ў пошуку» (1966) і інш. Крыніца: Nelly Sachs. Späte Gedichte. Suhrkamp Verlag Frankfurt am Main 1965. Друкуецца з выдання: im lichtertanz = y танцы ліхтароў.

Сучасная нямецкая паэзія. Мн.: «Тэхналогія», 2004. © GoetheInstitut Minsk, 2004.

Марына Цвятаева расійская паэтэса, у творчасці якой сінтэзаваліся традыцыі рускай песеннай паэзіі і заходнееўрапейскіх уплываў (Рэмбо, Рыльке). Пасля рэвалюцый 1917 гг. доўгі час жыла ў Чэхіі і Францыі; прыехаўшы ў СССР, скончыла жыццё самагубствам. Аўтар зборнікаў лірыкі «Вячэрні альбом» (1910), «Чароўны ліхтар» (1912), «3 дзвюх кніг» (1913), «Вёрсты», «Лебядзіная чарада» (абодва 1921), «Расстанне», «Канец Казановы» (абодва 1922), «Рамяство», «Псіхея. Рамантыка» (абодва 1923), «Дзяцюк» (1924), «Пасля Расіі» (1928) і інш., шэрагу паэм і вершаваных драм. Крыніца: Цветаева М. Нзбранные промзведення. Мн.: Наука п технпка, 1984.

Міраслаў Крлежа празаік, паэт, драматург, класік харвацкай літаратуры. Аўтар зборнікаў паэзіі «Пан», «Тры сімфоніі» (абодва 1917), «Песні» (тт. 1-3, 1918-19) «Лірыка» (1919), «Кніга лірыкі» (1932), «Песні ў цямрэчы» (1937) і інш. Крыніца: Miroslav Krleza. Plameni vjetar: izabrane pjesme. Odabrao i esej napisao Sime Vucetic. Zagreb: Nakladni zavod MH, 1983.

Марцінюс Нэйгаф нідэрландскі паэт-віртуоз верша традыцыйнай формы; драматург і эсэіст, аўтар зборнікаў паэзіі «Вандроўнік» (1916), «Формы» (1924), «Новыя вершы» (1934), «Гадзіна Нуль» (1937) і інш. Крыніца: Nijhoff, М. Verzameld werk. Bd. 1. Amsterdam: Daamen / van Oorschot, 1954.

Бертальт Брэхт нямецкі паэт, празаік, драматург, тэатральны дырэктар, стваральнік т. зв. «эпічнага тэатра». Доўгагадовы палітэмігрант. Аўтар паэтычных зборнікаў «Хатнія казані Бертальта Брэхта» (1927), «3 хрэстаматыі для жыхароў гарадоў» (1930), «Песні, вершы, хары» (1934), «Свендбаргскія вершы» (1939), цыкла «Букаўскія элегіі» (апубл. у 1953), а таксама шматлікіх песень-зонгаў, піто ўвайшлі ў яго п’есы. Крыніца: Bertolt Brecht. Grüner Mond von Alabama: Gedichte und Lieder aus Stücken. (Taschenbuch). Aufbau-Verlag Berlin und Weimar, 1975.

Віцезслаў Нэзвал паэт, пачынальнік чэшскага сюррэалізму, які пазней стаў класікам сацрэалізму. Аўтар зборнікаў «Мост» (1922), «Маленькі ружовы сад» (1925), «Песні начы» і «Шкляны час» (абодва 1931), «Прага з пальцамі дажджу» (1936), «Пяць хвілін за горадам» (1939), «Крылы» (1949), «Валошкі і гарады» (1955) і інш. Крыніцы: Nezval, V. Balady Manone: Bäsne z let 1939-40. Praha: Melantrich, 1945; Nezval, V. Zäzracne promeny. УўЬог uspof. Dr. Zdenek Pesat. Praha: Ceskoslovensky spisovatel, 1980.

Аляксандр Чакс латышскі паэт-авангардыст, празаік і драматург, «пясняр Рыгі». Аўтар зборнікаў «Сэрца на тратуары» (1928), «Сусветны шынок» (1929), «Мой рай» (1932), «Люстра ўяўлення» (1938), «Патрыёты» (1948) і інш. Крыніца: Alek­sandrs Caks. Mana Riga: dzejoli un poemas / sakärt., piez. aut. Ja­nis Rudzitis. [Bruklinä, NY]: Grämatu draugs, 1961.

Срэчка Косавел славенскі паэт-імпрэсіяніст, які эвалюцыянаваў да экспрэсіянізму і авангардызму. Асноўныя паэтычныя творы Косавела апублікаваныя ў пасмяротным зборніку «Песні» (1927). Крыніца: Kosovel, Srecko. Izbrane pesmi I uredil Ocvirk Anton. Tiskovna zadruga v Ljubljani, 1931.

Хэрыт Ахтэрберг нідэрландскі паэт, у творчасці якога добра заўважныя ўплывы экспрэсіянізму і сюррэалізму Аўтар зборнікаў лірыкі «Ад’езд» (1931), «Осмас» (1941), «Радар» (1946), «I напісаў Ісус на пясках» (1949), «Уздоўжкі апошняга горада» (1955), «Забыццё» (1961) і інш. Крыніца: Gerrit Achterberg. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Em. Queridos Uitgeverij B. V. 1964.

Канстанты Ільдэфанс Галчыньскі адзін з самых уплывовых польскіх паэтаў XX ст„ стваральнік арыгінальнага лірычнага стылю. У маладыя гады належаў да паэтычнай групоўкі «Квадрыга». Аўтар зборнікаў паэзіі «Зачарованая фурманка» (1948), «Шлюбныя пярсцёнкі» (1949), «Лірычныя вершы» (1952), драматызаваных абразкоў (кабарэ «Зялёная гусь», 1946-50), шэрагу паэм і сатырычных вершаваных твораў.

Крыніца: Konstanty Ildefons Gakzyriski. Poezje. T. 1. Warszawa: Czytelnik, 1957.

Стэйн Стэйнар (сапраўдныя імёны Адальстэйн Крыстмундсан) ісландскі паэт, прадстаўнік спачатку левай рэвалюцыйнай паэзіі, пазней памяркоўнага экзістэнцыялісцкага авангарду. Выдаў зборнікі вершаў і паэм «Палала чырвонае полымя» (1934), «Вершы» (1937), «След напяску» (1940), «Падарожжа без абяцанняў» (1942), «Час і вада» (1948); пашыранае выданне апошняй кнігі ўбачыла свет у 1974 г. Крыніцы: Поэзня Европы = Poetry of Europe = Europäische Lyrik = Poesie d’Europe. Tom второй (1). Москва: «Худож. лнт.», 1977; http:// bragi.info/ljod.php.

Міклаш Раднаці (сапраўдныя імя і прозвішча Міклаш Глатэр) венгерскі паэт-лірык, творчасць якога мела экспрэсіяністычны характар, эвалюцыянуючы ў бок катастрафізму. Расстраляны нацыстамі. Першы ўласны зборнік лірыкі Раднаці быў выдадзены пасмяротна («Бурапеннае неба», 1946). Крыніцаі Поэзня Европы = Poetry of Europe = Europäische Lyrik = Poesie d’Europe. Tom второй (1). Москва: «Худож. лмт.», 1977.

Мідзьені (сапраўдныя імёны і прозвішча: Мілаш Дзьердзь Нікала) самы значны албанскі паэт-лірык першай паловы XX ст., які таксама пісаў кароткую прозу. Публікаваў свае творы ў перыёдыцы, першы іх збор выйшаў у Тыране ў 1954 г. Крыніцы: Поэзня Европы = Poetry of Europe = Europäische Lyrik = Poesie d’Europe. Tom второй (1). Москва: «Худож. лнт.», 1977; Migjeni. Veprat. Тігапё: Naim Frasheri, 1961.

Чэслаў Мілаш выдатны паэт, празаік, эсэіст, які лічыў сваёй радзімай Літву, а пісаў на польскай мове; лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1980 г. Прадстаўнік магутнай інтэлектуальнай плыні ў сусветнай і польскай паэзіі. У маладосці належаў да віленскай паэтычнай групы «Жагары», з 1951 па 1994 гг. жыў у эміграцыі. Аўтар паэтычных кніг «Тры зімы» (1936), «Выратаванне» (1945), «Маральнытрактат» (1948), «Дзённаесвятло» (1953), «Паэтычны трактат» (1957), «Кароль Попель» і іншыя

вершы» (1961), «Зачараваны Гуця» (1965), «Горад без назову» (1969), «Дзе ўзыходзіць і куды заходзіць сонца» (1974), «Гімн аб пярліне» (1982), «Далейшыя ваколіцы» (1991), «На беразе ракі» (1994), «Прыдарожны сабачка» (1997), «Гэта» (2000), «Апошнія вершы» (пасмяротна, 2006) і інш. Крыніца: Czeslaw Milosz. Traktat poetycki. Instytut Literacki, Paryz 1957.

Актавіа Пас мексіканскі паэт, у маладосці блізкі да сюррэалістаў і левых інтэлектуалаў; эсэіст. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1990 г. Пры жыцці выйшлі яго зборнікі паэзіі «Блакітны месяц» (1933), «Карэнне чалавека» (1937), «Паміж каменем і кветкай» (1941), «Свабода пад шатамі слова» (1949), «Насенне для песні» (1954), «Саламандра» (1962), «Вецер на ўсе грудзі» (1965), «Беліня» (1967), «Тапаэмы» (1971), «Паварот» (1976), «Дрэва, што вырастае знутры» (1987) і інш., а таксама шэраг лірычных паэм. Крыніцы: http://www.poesi.as/op02028. htm; http://www.poemas-del-alma.com/dos-cuerpos.htm.

Ян Крос празаік, эсэіст, паэт, адзін з самых вядомых у свеце эстонскіх творцаў XX пачатку XXI ст. Яго вершаваныя творы публікаваліся ў перыёдыцы, сабраныя ў томе «Паэзія» (2006). Крыніцы: https://annaabi.ee/Jann-Kross-elulugu-ja-neliluuletust-m51409.html; http://www.litterature-estonienne.com / krosspoemes.html#ventbleu. Літаратурна-моўная кансультацыя Сяргея Шупы.

Блажэ Конескі паэт, эсэіст, гісторык літаратуры, лінгвіст. Адзін з галоўных кадыфікатараў нормаў сучаснай літаратурнай македонскай мовы. Аўтар паэтычных зборнікаў «Зямля і любоў» (1948), «Вершы» (1953-63), «Вінаграднік» (1955), «Вязальніца» (1955-61), «Цёрн» (1966), «Поціск рукі» (1969), «Старыя і новыя вершы» (1979), «Крыніцы» (1984), «Нябесная рака» (1991), шэрагу паэм. Крыніца: Блаже Конескм. Песнп. CKonje: «Кочо Рацнн», 1953.

Булат Акуджава народжаны ў Маскве расійскі паэт, празаік грузінска-армянскага паходжання; аўтар і выканаўца песень. Прадстаўнік т. зв. «пакалення шасцідзясятнікаў» у савецкай

літаратуры. Аўтар зборнікаў вершаў «Лірыка» (1956), «Астравы» (1959), «Вясёлы бубнач» (1964), «Сакавік велікадушны» (1967), «Ах, Арбат, мой Арбат» (1976), «Вершы» (1984), «Міласці лёсу» (1993), «Чаяпіцце на Арбаце» (1997) і інш. Крыніцы: Булат Окуджава. Ах, Арбат, мой Арбат... Москва: Сов. пмсатель, 1976; http://bards.ru/archives/part.php.

Міларад Павіч паэт і самы знакаміты сербскі празаік другой паловы XX пачатку XXI ст. Яго вершы публікаваліся ў зборніках «Палімпсесты» (1967), «Месяцовы камень» (1971), «Душы купаюцца ў мінулым» (1982) і інш. Крыніцы: Ммлорад ПавмЬ. Палнмпсестп. Београд: Нолнт, 1967; http:// riznicasrpska.net/knjizevnost /index.php.

Дмытро Паўлычка сучасны ўкраінскі паэт, эсэіст, прадстаўнік «пакалення шасцідзясятнікаў». За сталінскім часам палітвязень. Яго паэзія апублікаваная ў зборніках «Любоў і нянавісць» (1953), «Мая зямля» (1955), «Праўда кліча» (1958, тыраж знішчаны цэнзурай), «Чорная нітка» (1958), «Быстрыня» (1959), «Дзень» (1960), «Гранаслоў» (1968), «Санеты падольскае восені» (1972), «Таямніца твайго аблічча» (1974), «Спіраль» (1984), «Пакаянныя псалмы» (1994), «Залаты яблык» (1998), «Напарстак» (2002), «Не здрадзь» (2005), «Аўтадафэ» (2008) і інш. Крыніца: Дмнтро Павлнчко. Творп в трьох томах. Т. 1. Кнів: Дніпро, 1989.

Тумас Ёста Транстромер шведскі паэт, у творчасці якога выразна выявіліся рысы позняга мадэрнізму. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі 2011 г. Аўтар зборнікаў «17 вершаў» (1954), «Таямніцы ў дарозе» (1958), «Неба напалову на фінішы» (1962), «Званы і сляды» (1966), «Гледзячы ў цемру» (1970), «Сцяжынкі» (1973), «Балтыка» (1974), «Бар’ер ісціны» (1978), «Дзікі Рынак» (1983), «Жывым і мёртвым» (1989), «Гандола журботы» (1996), «Вязніца» (2001), «Вялікая таямніца» (2004), «Маладыя вершы Тумаса Транстромера» (2006), «Вершы і проза» (2011) і інш. Крыніца: Tomas Tranströmer. Dikter. Stockholm: [Albert Bonniers &] MänPocket, 1997.

Кнутс Скуеніекс сучасны латышскі паэт, эсэіст, фалькларыст, за савецкім часам дысідэнт і палітвязень. Аўтар зборнікаў «Лірыка і галасы» (1978), «Завяжыце іх у белую хустку» (1986), «Насенне ў снезе» (1990), «Да голых пальцаў» (1996), «У парку на лаўцы» (1997), «Цяпер я Аляксандр» (2006), «Наша адслужанае жыццё» (2007), «Нічога асабістага», «Сто» (абодва 2011) і інш. Крыніца: Knuts Skujenieks. Lirika. Riga: Apgäds Zvaigzne ABC, [s. a.].

Томас Вянцлава (Венцлава) сучасны літоўскі паэт, прадстаўнік інтэлектуальнай лірыкі; дысідэнт савецкага часу, які ў 1977 г. эміграваў на Захад. Аўтар зборнікаў паэзіі «Знакі мовы» (1972), «98 вершаў» (1977), «Убачанае з-за прысадаў» (1998), «Усе вершы» (2010). Крыніца: Tomas Venclova. Visi eilerasciai. Vilnius: Lietuvip literatüros ir tautosakos institutas, 2010, © Tomas Venclova, 2013. Друкуецца з ласкавай згоды аўтара.

Юдзіта Вайчунайтэ літоўская паэтка, драматург; прадстаўніца рэфлексійнай лірыкі. Пры жыцці выйшла 25 зборнікаў яе паэзіі, сярод якіх, між іншага, былі: «Веснавыя акварэлі» (1960), «Як віно маладое» (1962), «Флюгеры» (1966), «Пасля паўночных гербаў» (1968), «Паўтарэнні» (1971), «У месяцы незабудак» (1977), «Месяцовая кветка» (1979), «Вясновая флейта» (1980), «Дамавічок бяссоння» (1985), «Зімовы дождж» (1987), «Гадзіннік ценяў» (1990), «Вулічны карабель» (1991), «Шэры паўночны дом» (1994), «Кароны мацерыкоў» (1995), «У люстэрку маленства» (1996), «Я выйшла з завулкаў ценю», «Выгба аблокаў» (абодва 2000) і інш. Крыніца: Judita Vaiciünaite. Rastai. I tomas. Vilnius: Gimtasis zodis, 2005. Друкуецца з выдання: Янушкевіч Я. Тварам да шыбеніцы. Ракаў, 2013.

Шэймус (Шэймас) Хіні паўночнаірландскі паэт, прадстаўнік напачатку палітычнай, а пазней медытатыўнай лірыкі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1995 года. Пісаў на англійскай мове, перакладаў з ірландскай і іншых моў. Аўтар паэтычных зборнікаў «Смерць натураліста» (1966), «Дзверы ў цямрэчу»

(1969), «Канец зімы» (1972), «Поўнач» (1975), «Палявыя работы» (1979), «Адкрыты ліст» (1983), «Выспа пакаяння» (1984), «Глогавы ліхтар» (1987), «Гледзячы на рэчы» (1991), «Дзённік зніклага» (1999) і інш. Крыніцаі Englische Lyrik = English Lyrics. 1900-1980. Hrsg. v. Angus Calder. Leipzig: Reclam, 1983.

Эрлінг Хітэльсен сучасны нарвежскі паэт, драматург і празаік. Удзельнік мінскага фестывалю паэзіі памяці М. Стральцова «Вершы на асфальце» ў 2015 г. Аўтар кніг паэзіі «Дзікія птахі» (1970), «Суткі над Ле» (1981), «У (48 вершаў)» (1995), «Атрымальнік» (2005), «Верш бяжыць, як горад» (2010), «Выбраныя вершы» (2012), шэрагу лірычных цыклаў і паэм. Крыніца: Erling Kitteisen. Utvalgte dikt = Selected Poems. Oslo: H. Aschehoug & Co. (W. Nygaard), 2012, © Erling Kitteisen, 2015. Друкуецца з ласкавай згоды аўтара.

Олівер Фрыджэры сучасны мальтыйскі паэт, празаік, эсэіст, літаратуразнаўца. Паэтычныя і празаічныя творы піша ў асноўным па-мальтыйску, іншыя таксама па-англійску і па-італьянску. Аўтар (суаўтар) зборнікаў паэзіі «Персідскае святло» (1971), «На скрыжаванні вятроў» (1980), «Там гучыць лямпы святло» (1988), «Выбраныя вершы» (2002). Крыніцы: https://mt.wikipedia.org/wiki/01iver_Friggieri; http://aboutmalta. com/grazio /maltapoems.html.

Нула Hi Гоўналь сучасная паэтка з Ірландыі, піша на ірландскай (гэльскай) мове. Яе зборнікі лірыкі выдаваліся, як правіла, з паралельнымі перакладамі на англійскую мову: «Чароўная трава» (1984), «Выбраныя вершы» (1988), «Дачка Фараона» (1990), «Астраханскі плашч» (1992), «Водны конь» (2002), «Пяцідзесяціхвілінная чараўніца» (2007). Крыніцы: http:// www.irishpage.com/poems/pharoah.htm; http://www.sceilig. com/leaba_shioda.htm.

Заўвага. У большасці выпадкаў тэксты арыгіналаў падаюцца паводле правапісу, прынятага ў адпаведнай мове ў цяперашні час.

ПРА ПЕРАКЛАДЧЫКА

Лявон Баршчэўскі (нарадзіўся ў 1958 г. у Полацку) філолаг, педагог, публіцыст і літаратурны перакладчык. Сябар Саюза беларускіх пісьменнікаў і ганаровы старшыня Беларускага ПЭН-Цэнтра. Акрамя паэтычных твораў, змешчаных у гэтай кнізе (і іншых), пераклаў з моў арыгінала раманы Ё. В. Гётэ «Пакуты маладога Вертэра», К. Гамсуна «Голад», Г. Бёля «Більярд а палове дзясятай», аповесці Г. Мастоўскай-Радзівіл, Я. Івашкевіча, А. Ліндгрэн, драматычныя творы Эсхіла, Сафокла, Эўрыпіда, Арыстафана, Менандра, Ф. Шылера, Ю. Славацкага, С. Пшыбышэўскага, С. Выспяньскага, С. Бекета, Ф. Дзюрэнмата, С. Мрожака, В. Гавела, апавяданні К. Гамсуна, Ф. Кафкі (прэмія ім. Ф. Багушэвіча Беларускага ПЭН-Цэнтра), Бруна Шульца, Ю. Боргена, С. Дагермана, Г Бёля, урыўкі са стараскандынаўскага эпасу «Старэйшая Эда» і вершаванага трактата Н. Буало «Паэтычнае мастацтва», навуковыя працы I. Канта, Р. Лінднэра, Б. К’яры, Дж. Шарпа і інш.

ЗМЕСТ

Чары болю і хараства. Слова перакладчыка......... 3

ХАПФП................................................................. 6

САПФО................................................................. 7

1 («IloiKiXöGpov’ dGavat’ ’А<рро6іта...»)............ 6

1 («Прад табой чало хілю, Афрадыта...»)......... 7

2 («ФаІУЕтаі роі Kfjvoc; looq Geoichv...»).......... 8

2 («Роўным богу мне падаеццаў шчасці...»)..... 9

4 («АатврЕс; psv dpcpl KaXav OEXavvav...»)..... 8

4 («Поўню пекную атачаюць зоркі...»).............. 9

27 («O]1 psv innqwv atpÖTOv оі 6s neaSwv...»).. 8

27 («Конніца камусьці, камусьці пяхота...»)..... 9

ANAKPEL2N........................................................ 12

АНАКРЭОН......................................................... 13

43 («Ays 6f] срёр' qpiv, <Ь nat...»).................... 12

43 («Хлопчык, прынясі мне келіх...»).............. 13

44 («ПоХіоі p£v qpiv q6q...»)............................ 12

44 («Скроні ўжо мае сівыя...»)........................ 13

88 («ПшХе ©pqiKiq, ті öf] це ...»)...................... 14

88 («Што ж, фракійская кабылка...»).............. 15

GAIUS VALERIUS CATULLUS.............................. 16

ГАЙ ВАЛЕРЫЙ КАТУЛ........................................ 17

Ex: Catulli Veronensis Libellus.......................... 16

3 «Кнігі Катула Веронскага»........................... 17

V («Vivamus, mea Lesbia...»)........................... 16

V («Будзем, Лесбія, жыць...»)......................... 17

VII («Quaeris, quot mihi basiationes ...»)........... 16

VII («Знаеш, Лесбія, колькі пацалункаў...»).... 17

LXXXV («Odi et amo, quare id facium...»)......... 18

LXXXV («I ненавіджу, й люблю...»)................. 19

LXXXVII («Nulla potest mulier tantum...»).......... 18

LXXXVII («Іншых жанчын не знайсці...»)......... 19

CIX («locundum, mea vita, mihi...»)................... 18

CIX («Ты абяцаеш, жыццё маё...»)................. 19

ANONYM............................................................. 20

НЕВЯДОМЫ АЎТАР............................................ 21

«Du bist min, ich bin din...»............................... 20

«Ты ca мной, я з табой...».............................. 21

ANONYM............................................................. 22

НЕВЯДОМЫ АЎТАР............................................ 23

«Kume, kum, geselle min ...»............................ 22

«Ты прыходзь, мой дарагі...».......................... 23

GIRAUT DE BORNELH......................................... 24

ГІРАЎТ ДЭ БАРНЭЛЬ.......................................... 25

[Alba].............................................................. 24

Альба............................................................. 25

BERTRAN DE BORN............................................ 28

БЕРТРАН ДЭ БОРН............................................ 29

«Si tuit li doil e-il plor e-il marrimen...»............... 28

«Час гэты поўны смутку i бяды...».................. 29

PEIRE VIDAL....................................................... 32

ПЕЙРЭ ВІДАЛБ................................................... 33

[Cansona]........................................................ 32

Кансона.......................................................... 33

ANONYMORUM AUCTORUM............................... 34

НЕВЯДОМЫЯ АЎТАРЫ....................................... 35

Ex: Carmina Burana......................................... 34

Ca зборніка «Carmina Burana»....................... 35

O Fortuna........................................................ 34

«O, удача...»................................................... 35

«Ver redit optatum ...»...................................... 36

«Зноў час нам вясновы...».............................. 37

ANÖNIMO............................................................ 38

НЕВЯДОМЫ АЎТАР............................................ 39

«So eil encina, encina...»................................. 38

«Ах, дуб, дубочак...»...................................... 39

ANÖNIMO............................................................ 40

НЕВЯДОМЫ АЎТАР............................................ 41

«Ау flores, ay flores...»..................................... 40

«Ах, кветачкі...».............................................. 41

ANÖNIMO............................................................ 42

НЕВЯДОМЫ АЎТАР............................................ 43

«Ä la sombra de mis cabellos...»...................... 42

«У цяні маіх чорных косак...»......................... 43

IACOPO DA LENTINI............................................ 44

ЯКОПА ДА ЛЕНТЫНІ.......................................... 45

«Іо m’aggio posto in core...»............................. 44

«Душой я службе Госпаду адданы...»............ 45

GUIDO CAVALCANTI........................................... 46

ГВІДА КАВАЛЬКАНЦІ......................................... 47

«Voi ehe per li occhi mi passaste ‘1 core...»...... 46

«Вы, што мой розум абудзілі сонны...».......... 47

FRANCESCO PETRARCA.................................... 48

ФРАНЧЭСКА ПЕТРАРКА.................................... 49

[Sonnetti del Canzonniere]............................... 48

[Санеты з «Кнігі песень»]............................... 49

I («Voi ch’ascoltate in rime sparse il suono...»)... 48

I («У песнях, што спяваў я вам...»).................. 49

LXI («Benedetto sia ‘1 giorno, et ‘1 mese, et l’anno...»)    48

LXI («Дабраслаўляю дзень той, месяц, год...») 49

СХХХІІ («S’amor non е, ehe dunque е quel ch’io sento?..»)       50

CXXXII («Ці ж не любоў той жар, якім палаю?..»)         51

СХСІ («Si come eterna vita e veder Dio...»)....... 52

CXCI («Як вечнае жыццё спазнае той...»)...... 53

ССХХХІ («Г mi vivea di mia Sorte contento...»).. 52

CCXXXI («Я жыў, не наракаючы на лёс...»).... 53

CCLXXII («La vita fugge, et non s’arresta una hora...»)   54

CCLXXII («Жыццё ўцякае: да мяжы прыйшло...»)         55

CCLXXIX («Se lamentar augelli, o verdi fronde...») 54

CCLXXIX («Ці плачуць птушкі, ці шумяць лістотай...») 55

ССХСІІ («Gli occhi di ch’io parlai si caldamente...»)         56

CCXCII («Я 3 жарсцю гаварыў пра бляск вачэй...»)     57

CCCLXV («Г vo piangendo і miei passati tempi...»)         56

CCCLXV («Так сталася, што ўпадабаў я прах...»)         57

GEOFFREY CHAUCER........................................ 58

ДЖЭФРЫЧОСЕР................................................ 59

From The Canterbury Tales.............................. 58

3 «Кентэрберыйскіх аповедаў»...................... 59

CHARLES D’ORLEANS........................................ 60

КАРЛ АРЛЕАНСКІ............................................... 61

«En yver, du feu, du feu!..»............................... 60

«Нам агню! агню! зімой...»............................. 61

«Le temps a laissie son manteau...»................. 60

«Вось час i скінуў свой убор...»...................... 61

BOHUSLAUS HASSENSTEINIUS A LOBKOWICZ. 62

БАГУСЛАЎ ГАСЕНШТАЙНСКІ 3 ЛОБКАВІЦ........ 63

De Conrado Celte............................................ 62

Конраду Цэльтысу......................................... 63

In thermas Caroli IV......................................... 62

У тэрмах Карла IV.......................................... 63

IOANNES SECUNDUS......................................... 64

ЯН СЕКУНД........................................................ 65

Ex: Basia........................................................ 64

3 «Пацалункаў»............................................. 65

XIV («Quid profers mihi flammeum labellum?..») 64

XIV («Што ты вусны гарачыя даеш мне?..»).... 65

XVII («Quälern purpureo diffundit mane colorem...»)        64

XVII («Гэтак, як ружа з паўночнай расой на дасвецці...»)...65

LOUISE LABE...................................................... 66

ЛУІЗА ЛЯБЭ........................................................ 67

Sonnet VIII («Je vis, je meurs; je me brüle et me noie...»)           66

Санет VIII («Мне ўсё ўваччу стаіць...»)........... 67

Sonnet XIV («Tant que mes yeux pourront larmes epandre...») 66

Санет XIV («Пакуль я слёзы стрымліваць у стане...») 67

LUIS VAZ DE CAMÖES........................................ 68

ЛУІШ ДЭ КАМОЭНШ........................................... 69

Soneto 4 («Tanto de meu estado me acho incerto...»)     68

Санет 4 («Цяпер няпэўнае маё ўсё існаванне...»)        69

Soneto 18 («Quando о sol encoberto vai mostrando...») 68

Санет 18 («Калі памалу сонца напаўняе...»).. 69

Soneto 108 («Erros meus, mä Fortuna, Amor ardente...) 70

Сонет 108 («Любоў маю, памылкі, лёс заганны.. 71

JAN KOCHANOWSKI........................................... 72

ЯНКАХАНОЎСКІ.................................................. 73

Z Trenöw......................................................... 72

3 «Трэнаў»..................................................... 73

TrenV.............................................................. 72

Трэн V............................................................. 73

Tren VII........................................................... 72

Трэн VII........................................................... 73

Tren VIII.......................................................... 74

Трэн VIII.......................................................... 75

JOHN DONNE...................................................... 76

ДЖОН ДОН......................................................... 77

Good Morrow................................................... 76

Дзень добры.................................................. 77

The computation.............................................. 78

Падлікі............................................................ 79

BEN JONSON...................................................... 80

БЕН ДЖОНСАН................................................... 81

To Celia.......................................................... 80

Да Сэліі.......................................................... 81

So Breaks The Sun.......................................... 80

Сагрэла сонца................................................ 81

JOOST VAN DEN VONDEL................................... 82

ЁСТ BAH ДЭН ВОНДЭЛ...................................... 83

Op den doode Leander..................................... 82

Геро i Леандр................................................. 83

Uit: Lucifer. Rey van Engelen. Zang.................. 82

Спеў Xopy анёлаў (з трагедыі «Люцыфер»)... 83

GEORGE HERBERT............................................ 86

ДЖОРДЖ ГЕРБЕРТ............................................ 87

Redemption..................................................... 86

Адкупленне.................................................... 87

JOHN MILTON..................................................... 88

ДЖОНМІЛТАН..................................................... 89

Song on May Morning...................................... 88

Спеў травеньскага ранку................................ 89

On his blindness.............................................. 88

Пра слепату.................................................... 89

From Paradise lost (Book 12)............................ 90

Ca «Страчанага раю» (кн. дванаццатая)........ 91

FRIEDRICH GOTTLIEB KLOPSTOCK................... 92

ФРЫДРЫХ ГОТЛІБ КЛОПШТАК......................... 93

An Sie............................................................. 92

Да яе.............................................................. 93

Das Rosenband............................................... 92

Гірлянды ружаў.............................................. 93

GOTTFRIED AUGUST BÜRGER........................... 96

ГОТФРЫД АЎГУСТ БЮРГЕР.............................. 97

Des armen Suschens Traum............................. 96

Сон беднай Зусхен......................................... 97

JOHANN WOLFGANG GOETHE......................... 100

ЁГАН ВОЛЬФГАНГ ГЁТЭ.................................. 101

Willkommen und Abschied.............................. 100

Спатканне i ростань...................................... 101

(Wanderers Nachtlied II)................................. 102

Другі спеў вандроўніка ўночы....................... 103

Der Fischer.................................................... 102

Рыбак........................................................... 103

Erlkönig......................................................... 104

Альховы цар................................................. 105

Mignon.......................................................... 106

Міньён.......................................................... 107

FRANCISZEK DIONIZY KNLA.ZNIN.................... 110

ФРАНЦІШАК КНЯЗБНІН.................................... 111

Krosienka...................................................... 110

Кросенцы........................................................ Ill

O Elizie.......................................................... 112

Пра Элізу...................................................... 113

ANDRE CHENIER.............................................. 114

АНДРЭ ШЭНЬЕ................................................. 115

«Eh bien! je le voulais...»................................ 114

«Я вінаваты сам: было стрымацца варта...». 115

«Je sais, quand le midi leur fait desirer Ibmbre...» 114

«Бывае, ведаю, y цень загнаны спёкай...».... 115

FRIEDRICH HÖLDERLIN.................................... 116

ФРЫДРЫХ ГЁЛЬДЭРЛІН.................................. 117

Abendphantasie............................................. 116

Вечаровая фантазія..................................... 117

Hälfte des Lebens.......................................... 118

Сярэдзіна жыцця.......................................... 119

Menschenbeifall............................................. 118

Усхваленне чалавека................................... 119

Der Mensch................................................... 118

Чалавек........................................................ 119

WILLIAM WORDSWORTH.................................. 120

УІЛЬЯМ УОРДСВАРТ........................................ 121

Sonnet........................................................... 120

Санет............................................................ 121

«I dropped my pen; and listened to the Wind...» 120

«Я ўслухаўся, калі пяро сваё адклаў...»........ 121

NOVALIS........................................................... 124

НАВАЛІС........................................................... 125

Aus: Hymnen an die Nacht.............................. 124

3 «Гімнаў начы»............................................ 125

Anfang........................................................... 124

Пачатак........................................................ 125

[Kenne dich selbst...]...................................... 126

[Сябе самога спазнай...]............................... 127

SAMUEL TAYLOR COLERIDGE......................... 130

СЭМЮЭЛ ТЭЙЛАР КОЎЛРЫДЖ....................... 131

Encinctured with a twine of leaves................... 130

Хлапчук прыгожы ў гушчары........................ 131

On an infant which died before baptism........... 130

Пра інфанта, што памёр няхрышчаным........ 131

THOMAS MOORE.............................................. 132

TOMAC МУР...................................................... 133

«How dear to me the hour when daylight dies...» 132

«Як я парў апошніх прамянёў...».................. 133

Those evening bells....................................... 132

O, вечаровыя званы!.................................... 133

«Oh, guard our affection...»............................ 134

«Любоў беражыце...»................................... 135

ADELBERT VON CHAMISSO.............................. 136

АДАЛЬБЕРТ ШАМІСА....................................... 137

Der Invalide im Irrenhaus................................ 136

Інвалід y вар’ятні.......................................... 137

Nächtliche Fahrt............................................. 136

Начное катанне............................................ 137

GEORGE GORDON BYRON............................... 142

ДЖОРДЖ ГОРДАН БАЙРАН............................. 143

An Ode to the Framers of the Frame Bill.......... 142

Ода заканадаўцам-знішчальнікам знішчальнікаў станкоў     143

So we’ll go no more a roving........................... 142

He блукаць нам болып ніколі........................ 143

JOHN KE ATS.................................................... 146

ДЖОН KITC....................................................... 147

To Kosciusko................................................. 146

Да Касцюшкі................................................ 147

«When I have fears that I may cease to be...».. 146

«Мне вусцішна: жыццю майму згарэць...».... 147

HEINRICH HEINE............................................... 148

ГЕНРЫХГАЙНЭ................................................. 149

Aus dem «Buch der Lieder»............................ 148

3 «Кнігі песень»............................................ 149

«Ich wollt meine Schmerzen ergössen...»........ 148

«Я ўліў бы свой боль y гучанне...»................ 149

«Und wüsstens die Blumen, die kleinen...»...... 148

«Каб ведаць тым кветкамуполі...»................ 149

«Sie haben mich gequälet...».......................... 150

«Яны мяне катавалі...»................................. 151

GIACOMO LEOPARDI........................................ 152

ДЖАКАМА ЛЕАПАРДЗІ..................................... 153

L’infinito......................................................... 152

Бясконцасць................................................. 153

A se stesso.................................................... 152

Да самога сябе............................................. 153

ADAM MICKIEWICZ........................................... 156

АДАМ МІЦКЕВІЧ............................................... 157

Romantycznosc............................................. 156

Рамантыка................................................... 157

W imionniku S. B............................................ 160

У альбом C. Б............................................... 161

Sen............................................................... 162

Coh............................................................... 163

NIKOLAUS LENAU............................................. 164

НІКАЛАЎС ЛЕНАУ............................................. 165

Himmelstrauer............................................... 164

Tyra нябёсаў................................................. 165

Herbstentschluss........................................... 164

Асенняе рашэнне......................................... 165

In der Schenke............................................... 166

У карчме...................................................... 167

Die drei Zigeuner........................................... 168

Тры цыганы.................................................. 169

Blick in den Strom.......................................... 170

Зірні ўпаток.................................................. 171

JOHAN LUDVIG RUNEBERG.............................. 174

ЮХАН ЛЮДВІГ РУНЕБЕРГ............................... 175

Kärleken........................................................ 174

Каханне........................................................ 175

Likhet............................................................ 174

Падабенства................................................ 175

HANS CHRISTIAN ANDERSEN.......................... 176

ГАНС КРЫСЦІЯН АНДЭРСЕН.......................... 177

To brune oine................................................ 176

Карыя вочы.................................................. 177

Danmark, mit Faedreland............................... 176

Данія, мая айчына........................................ 177

EDGAR ALLAN POE........................................... 180

ЭДГАР АЛАНПО............................................... 181

From Tamerlane............................................ 180

3 паэмы «Тамерлан».................................... 181

GOTTFRIED KELLER......................................... 184

ГОТФРЫД КЕЛЕР............................................. 185

Winternacht................................................... 184

Зімовай ноччу.............................................. 185

An mein Vaterland......................................... 184

Маёй радзіме............................................... 185

ANDREJ SLÄDKOVIC........................................ 188

АНДРЭЙ СЛАДКАВІЧ....................................... 189

Opustenä...................................................... 188

Кінутая......................................................... 189

Basen........................................................... 188

Верш............................................................ 189

BJ0RNSTJERNE BJ0RNSON............................. 192

Б’ЁРНСТ’ЕРНЭ Б’ЁРНСАН................................ 193

Jeg vaelger mig april!..................................... 192

Цудоўны красавік!........................................ 193

Det blonde pige............................................. 192

Бялявая нарвежка........................................ 193

GIOSUE CARDUCCI.......................................... 196

ДЖАЗУЭ КАРДУЧЫ.......................................... 197

Alla stazione in una mattina d’autumno........... 196

Ha станцыі восеньскім раннем..................... 197

Nevicata........................................................ 200

Снегапад...................................................... 201

GUSTAVO ADOLFO BECQUER......................... 202

ГУСТАВА АДОЛЬФА БЕКЕР............................. 203

Rima XI......................................................... 202

Верш XI........................................................ 203

Rima LXVII.................................................... 202

Верш LXVII................................................... 203

RimaLXVIII.................................................... 204

Верш LXVIII.................................................. 205

PAUL VERLAINE................................................ 206

ПОЛЬ ВЕРЛЕН.................................................. 207

Green............................................................ 206

Green............................................................ 207

Spleen........................................................... 206

Spleen........................................................... 207

MIHAI EMINESCU.............................................. 208

МІХАЙ ЭМІНЭСКУ............................................. 209

«Pe aceea^i ulicioarä...»................................. 208

«У старым завулку поўня...»......................... 209

Pierdut in suferintä......................................... 210

«У вір пакут спадаючы.................. нікчэмных...»          211

De cäte ori, iubito........................................... 210

Каханая, як час той...................................... 211

JAROSLAV VRCHLICKY..................................... 214

ЯРАСЛАЎ ВРХЛІЦКІ.......................................... 215

Ekloga........................................................... 214

Эклога.......................................................... 215

Sloky............................................................. 214

Строфы........................................................ 215

«Za trochu läsky sei bych.................. sveta kraj...»          216

«Па кропельку мілосці я на светакрай...»..... 217

EMILE VERHAEREN.......................................... 218

ЭМІЛЬВЕРХАРН................................................ 219

Vaguement.................................................... 218

Няўлоўнае.................................................... 219

Pieusement................................................... 218

Пабожнае..................................................... 219

VERNER VON HEIDENSTAM............................. 222

ВЕРНЕР ХЕЙДЭНСТАМ.................................... 223

Sovande gärdar............................................. 222

Хаты, што спяць........................................... 223

Klostret.......................................................... 222

Кляштар....................................................... 223

Om tusen är................................................... 222

Праз тысячу гадоў........................................ 223

Sommarljuset................................................. 224

Летняя светлыня.......................................... 225

Vi människor.................................................. 224

Мы людзі...................................................... 225

Den skeppsbrutne.......................................... 224

Ацалелы ў караблекрушэнні......................... 225

GUSTAF FRÖDING............................................ 226

ГУСТАЎ ФРЭДЫНГ........................................... 227

En nyärslät.................................................... 226

Навагодняя песенька................................... 227

En kärleksvisa................................................ 228

Мелодыя кахання......................................... 229

MAIRONIS.......................................................... 230

МАЙРОНІС........................................................ 231

Pavasaris...................................................... 230

Вясна............................................................ 231

Uzmigo zeme................................................. 230

Зямля заснула.............................................. 231

KONSTANTINOS П. КАВАФНЕ.......................... 232

КАНСТАНДЗІНАС КАВАФІС.............................. 233

OepponuXet;................................................. 232

Тэрмапілы.................................................... 233

nepipevovTac; rove; ßapßapouc;.................... 232

Чакаючы варвараў....................................... 233

WILLIAM BUTLER YEATS.................................. 236

УІЛЬЯМ БАТЛЕР ЕЙТС..................................... 237

«When you are old and grey and full of sleep...» 236

«Калі ты пастарэеш, ля агню...»................... 237

The Second Coming....................................... 236

Другі прыход................................................ 237

SIGBJ0RN OBSTFELDER.................................. 240

СІГБ’ЁРН ОБСТФЕЛЬДЭР................................ 241

Jeg ser.......................................................... 240

Гляджу......................................................... 241

Kan speilet tale?............................................ 242

Ці можа люстэрка гаварыць?....................... 243

Til dig............................................................ 242

Да цябе........................................................ 243

RUBEN DARIO................................................... 246

РУБЕН ДАРЫА.................................................. 247

Un soneto a Cervantes................................... 246

Санет да Сервантэса................................... 247

Sinfonia en gris mayor.................................... 246

Сімфонія ў шэрым мажоры.......................... 247

JOHANNES V. JENSEN...................................... 250

ЁХАНЭСВ. ЕНСЕН............................................ 251

Solsorten....................................................... 250

Чорны дрозд................................................ 251

Envoi............................................................. 252

Пасланец...................................................... 253

ROBERT FROST................................................ 254

РОБЕРТ ФРОСТ............................................... 255

Storm Fear.................................................... 254

Боязь завірухі............................................... 255

Escapist-Never.............................................. 256

Не-ўцякач..................................................... 257

EINO LEINO....................................................... 258

ЭІ4НА ЛЕЙНА.................................................... 259

Mä metsän polkua kuljen................................ 258

«Іду я знаёмай сцяжынкай...»....................... 259

Hymni tulelle.................................................. 258

Гімн агню...................................................... 259

Jumala.......................................................... 260

Наш бог........................................................ 261

GUILLAUME APOLLINAIRE................................ 262

ГІЁМ АПАЛІНЭР................................................ 263

Lundi Rue Christine........................................ 262

Панядзелак Вуліца Крысціны....................... 263

Ä travers l’Europe.......................................... 264

Праз Еўропу................................................. 265

La Dame....................................................... 266

Дама............................................................ 267

Fusee-signal.................................................. 268

Сігнальная ракета........................................ 269

Visee............................................................. 268

Мішэнь......................................................... 269

Rosemonde................................................... 270

Разамунда.................................................... 271

JUAN RAMON JIMENEZ..................................... 272

ХУАН PAMOH XIMEHEC.................................... 273

El adolescente............................................... 272

Падлетак...................................................... 273

La noche....................................................... 274

Ноч............................................................... 275

MARIE UNDER................................................... 276

МАРЫЯ УНДЭР................................................. 277

Täiskuu......................................................... 276

Поўня........................................................... 277

Ekstaas......................................................... 278

Экстаз.......................................................... 279

EZRA POUND.................................................... 280

ЭЗРАПАЎНД..................................................... 281

The Return.................................................... 280

Вяртанне...................................................... 281

In a Station of a Metro.................................... 280

Ha станцыі метро......................................... 281

The Rest....................................................... 282

Рэшта........................................................... 283

BLAISE CENDRARS........................................... 284

БЛЕЗ САНДРАР................................................ 285

Tu es plus belle que le del et la mer................ 284

Ты прыгажэйшая ад мора й нябёсаў............ 285

Vie dangereuse.............................................. 286

Небяспечнае жыццё..................................... 287

ДНМЧО ДЕБЕЛЯНОВ....................................... 288

ДЗІМЧА ДЭБЯЛЯНАЎ....................................... 289

«С нечутм стьпкм в тьмен край отммна...».. 288

«Утомны дзень ужо ў краіну змроку...»........ 289

Песен........................................................... 288

Песня........................................................... 289

FERNANDO PESSOA......................................... 290

ФЕРНАНДУ ПЕСОА.......................................... 291

Mar Portugues............................................... 290

Партутальскае мора..................................... 291

[De: Poemas de Alberto Caeiro]...................... 290

3 «Вершаў Албэрту Каэйру»......................... 291

NELLY SACHS................................................... 294

НЭЛІ ЗАКС........................................................ 295

Der Schwan................................................... 294

Лебедзь........................................................ 295

«Wer ruft?..».................................................. 294

«Хто гэта кліча?..»........................................ 295

«Im Meer aus Minuten...»............................... 296

«У моры хвілінаў...»...................................... 297

MAPHHA ЦВЕТАЕВА......................................... 298

МАРЫНА ЦВЯТАЕВА........................................ 299

П. Э. («Осыпалмсь ллстья над Вашей могмлой...)        298

Для П. Э. («Апала лістота над вашай магілай...»          299

«В черном небе слова начертаны...»............ 300

«Неба чорнае, словы гожыя...».................... 301

«Мне нравмтся, что Вы больны не мной...».. 300

«Мнеўсцешна, што Вы хворы... не, не мной...» 301

MIROSLAV KRLEZA........................................... 304

МІРАСЛАЎ КРЛЕЖА.......................................... 305

Jesenja pjesma.............................................. 304

Восеньскі спеў............................................. 305

Zene i iluzje................................................... 306

Жанчыны ды ілюзіі....................................... 307

MARTINUS NIJHOFF.......................................... 308

МАРЦІНЮС НЭЙГАФ........................................ 309

De Soldaat die Jesus kruisigde....................... 308

Жаўнер, які ўкрыжоўваў хрыста................... 309

Impasse........................................................ 310

Нявыкрутка.................................................. 311

BERTOLT BRECHT............................................ 312

БЕРТАЛЬТ БРЭХТ............................................. 313

Von der Freundlichkeit der Welt...................... 312

Пра дружалюбнасць свету........................... 313

Entdeckung an einer jungen Frau................... 314

Адкрытае ў маладой жанчыне..................... 315

Zufluchtsstätte............................................... 314

Прыстанішча................................................ 315

Der Radwechsel............................................ 316

Змена кола.................................................. 317

Tannen......................................................... 316

Яліны........................................................... 317

VITEZSLAV NEZVAL.......................................... 318

ВІЦЕЗСЛАЎ НЭЗВАЛ........................................ 319

Pisen о vfesu................................................. 318

Песня пра верасы........................................ 319

Z: Manon Lescaut.......................................... 320

3 драмы «Манон Леско».............................. 321

ALEKSANDRS CAKS.......................................... 322

АЛЯКСАНДР ЧАКС........................................... 323

Riga. Nakts.................................................... 322

Рыга. Ноч..................................................... 323

SRECKO KOSOVEL........................................... 326

СРЭЧКА КОСАВЕЛ........................................... 327

«Sonce ima krno............................................... .»          326

«У сонца карона...»....................................... 327

«Crni zidovi se lomijo...»................................. 326

«Муры чорныя ламаюцца...»........................ 327

GERRIT ACHTERBERG..................................... 328

ХЕРЫТ АХТЭРБЕРГ.......................................... 329

Wij moeten slapen.......................................... 328

Нам трэба спаць........................................... 329

Winteravond.................................................. 328

Зімовы вечар................................................ 329

Deur.............................................................. 330

Дзверы......................................................... 331

Afscheid........................................................ 330

Ростань........................................................ 331

Requiem........................................................ 330

Рэквіем......................................................... 331

Auschwitz...................................................... 332

Асвенцім....................................................... 333

KONSTANTY ILDEFONS GALCZYNSKI.............. 334

КАНСТАНТЫ ІЛЬДЭФАНС ГАЛЧЫНЬСКІ......... 335

Z: Bal u Salomona.......................................... 334

3 паэмы «Баль y Саламона»........................ 335

Wciaz uciekamy............................................. 336

Мы ўсё ўцякаем............................................ 337

STEIN STEINARR............................................... 338

СТЭЙН СТЭЙНАР............................................. 339

Vor................................................................ 338

Вясна............................................................ 339

Sj älfsmynd.................................................... 338

Аўтапартрэт.................................................. 339

Ür: Timmn og vatnid....................................... 340

3 паэмы «Час i вада».................................... 341

RADNÖTI MIKLÖS.............................................. 342

МІКЛАШ РАДНАЦІ............................................. 343

Järkälj csak halälraltelt!.................................. 342

Хадзі сабе, смяротнік, проста так................. 343

Töredek......................................................... 344

Урывак......................................................... 345

MIGJENI............................................................. 346

МІДЗЬЕНІ.......................................................... 347

Тё lindet njeriu............................................... 346

Хай чалавек прыйдзе................................... 347

1. В............................................................... 348

Для 3. Б........................................................ 349

Rima е tretun................................................. 348

Згубленая рыфма......................................... 349

CZESLAW MILOSZ............................................. 350

ЧЭСЛАЎ МІЛАШ................................................ 351

Z «Traktatu poetyckiego»............................... 350

3 «Паэтычнага трактата».............................. 351

OCTAVIO PAZ.................................................... 356

АКТАВІАПАС..................................................... 357

La calle.......................................................... 356

Вуліца........................................................... 357

Dos cuerpos.................................................. 356

Два целы...................................................... 357

JAAN KROSS..................................................... 358

ЯН KPOC........................................................... 359

«Luiteliivadel joostes...»................................. 358

«Па пяску выдмаў прабягаючы...»................ 359

БЛАЖЕ КОНЕСКМ............................................ 360

БЛАЖЭ КОНЕСКІ.............................................. 361

Стебло.......................................................... 360

Ствол............................................................ 361

Песна за маслннкнте.................................... 362

Песня пра дрэвы-масліны............................. 363

Лэубов.......................................................... 362

Мілосць........................................................ 363

БУЛАТ ОКУДЖАВА........................................... 364

БУЛАТ АКУДЖАВА........................................... 365

Грузмнская песня......................................... 364

Грузінская песня.......................................... 365

Еіцё одян романс......................................... 364

Яшчэ адзін раманс....................................... 365

Проіцанме с новогодней ёлкой..................... 366

Развітанне з навагодняй ялінкай.................. 367

Песенка об Арбате....................................... 368

Песенька пра Арбат..................................... 369

На Сретенке ночной... (На улнцах Москвы...) 370

На вуліцах Масквы....................................... 371

ММЛОРАД ПАВНБ............................................ 372

МІЛАРАД ПАВІЧ................................................ 373

Simposion..................................................... 372

Simposien..................................................... 373

Vecera u kremi «Znak pitanja»........................ 374

Вячэра ў карчме «Пытальнік»...................... 375

ДММТРО ПАВЛНЧКО....................................... 376

ДМЫТРО ПАЎЛЫЧКА....................................... 377

«Колм умер крмвавнй Торквемада...»......... 376

«Калі сканаў крывавы Тарквемада...».......... 377

Два кольорн................................................. 376

Два колеры.................................................. 377

TOMAS TRANSTRÖMER................................... 380

ТУМАС ТРАНСТРОМЕР.................................... 381

Storm............................................................ 380

Шторм.......................................................... 381

Ostinato........................................................ 380

Ostinato........................................................ 381

Vermeer........................................................ 380

Вермеер....................................................... 381

KNUTS SKUJENIEKS......................................... 384

КНУТС СКУЕНІЕКС........................................... 385

«Atpüties mana zemesbite...»......................... 384

«Ты адпачываеш ca сваім чмялём...»........... 385

«Ko tu atstäji man mantojumä?..»................... 384

«Што ты пакінуў мне ў спадчыну?..»............. 385

TOMAS VENCLOVA........................................... 386

ТОМАС ВЯНЦЛАВА.......................................... 387

Eilerastis аріе atmintj..................................... 386

Верш пра памяць......................................... 387

Reginys is alejos............................................ 388

Убачанае з-за прысадаў............................... 389

JUDITA VA1CIÜNAITE....................................... 390

ЮДЗІТА ВАЙЧУНАЙТЭ..................................... 391

Archyvas, 1863.............................................. 390

Архіў, 1863................................................... 391

l.Vaistine....................................................... 390

І.Зельня........................................................ 391

2.Telegrama.................................................. 390

2.Тэлеграма.................................................. 391

3.Raktininke................................................... 392

З.Ключніца................................................... 393

SEAMUS HEANEY............................................. 394

ШЭЙМУСХІНІ.................................................... 395

The Death of a Naturalist................................ 394

Канец натураліста........................................ 395

Good-night.................................................... 396

Дабранач..................................................... 397

Song............................................................. 396

Песня........................................................... 397

ERLING KITTELSEN.......................................... 398

ЭРЛІНГ ХІТЭЛЬСЕН.......................................... 399

«Menneskefugl vi kaster deg...»...................... 398

«Чалавеча-птах Мы скінем цябе...».............. 399

«Vite at du er til, grunn nok til ä leve...»........... 398

«Веданне, што ты ёсць прычына, каб жыць...» 399

«Jeg vil vaere blind...».................................... 398

«Я б хацеў быць сляпым...».......................... 399

«Da horte jeg med oret noe...»........................ 400

«Тут я штосьці пачуў сваімі вушамі...».......... 401

OLIVER FRIGGIERI............................................ 402

ОЛІВЕР ФРЫДЖЭРЫ....................................... 403

«Jekk tifhem x’jghidu 1-kwiekeb...»................. 402

«Каб разумеў ты зорак да поўні словы...».... 403

Ahn’ilma jgelgel............................................. 404

Мы булькатанне водаў................................. 405

NUALA NI DHOMHNAILL.................................... 406

НУЛА HI ГОЎНАЛЬ............................................ 407

Fäidhiülacht na murüoche.............................. 406

Русалчын прарочы дар................................. 407

Leaba Shioda................................................ 406

Лэбішыдзі..................................................... 407

Ceist na teangan............................................ 410

Моўнае пытанне........................................... 411

КАРОТКІЯ ЗВЕСТКІ ПРА АЎТАРАЎ I ТВОРЫ... 412

Пра перакладчыка............................................ 432

Літаратурна-лшстацкае выдате

I БОЛЬ, I ПРЫГАЖОСЦЬ...

Выбраныя творы паэтаў Еўропы і Амерыкі ў перакладах Лявона Баршчэўскага

Рэдактары Зміцер Колас, Андрэй Хадановіч Адказны за выпуск Зміцер Колас

Падпісана да друку 05.01.2016.

Фармат 84x108 7₃₂. Папера афсетная. Друк лічбавы. Ум. друк. арк. 23.84. Ул.-выд. арк. 16,19.

Наклад 300 асобнікаў.

Выдавец і паліграфічнае выкананне індывідуальны прадпрымальнік Зміцер Колас. Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы, распаўсюдніка друкаваных выданняў Ks 1/291 ад 17.04.2014. Пр. Незалежнасці, 105-14, 220023, Мінск.