Знаходка ўяўляе сабой агульны сшытак, спісаны дробным почыркам. Анатоль Верабей лічыць: “Аповесць “Перадгісторыя” была напісаная ў канцы 40-х ці пачатку 50-х гадоў, калі ён вучыўся на рускім аддзяленні філалагічнага факультэта Кіеўскага універсітэта і шукаў сябе як мастак. То бок аўтару было каля 19 гадоў. Напісаны тэкст на рускай мове, хаця ў ім ёсць беларускія словы і фразы. Ёсць і цікавыя ілюстрацыі.

Аповесць будзе надрукаваная ў першых нумарах часопіса “Нёман” пад назвай “Перадгісторыя”. Рэдактар часопіса Алесь Бадак лічыць, што наўрад ці гэта сапраўдная назва, магчыма, гэта проста назва ўступу: “Тэкст сыры, складаецца з трох частак, малазвязаных паміж сабой. І ўступ настолькі адрозніваецца ад наступных частак – фактычна гэта накід, – што мы нават не ведаем, ці варта публікаваць яго ў складзе аповесці”.

Ва ўступе пісьменнік апісвае гісторыю народа, выцесненага “жалезнымі людзьмі” з роднай зямлі ў лясы і балоты. У другой часцы студэнт Ян Вар паступова адкрывае праўду пра гісторыю свайго народа і распачынае барацьбу з заваёўнікамі. А трэцяя частка аповесці – гэта амаль той Караткевіч, які нам добра знаёмы: апавяданне “Ля сценкі” пра расстрэл у 1863 годзе паўстанца Грынкевіча, продка Уладзіміра Караткевіча.