Асьле і Аліда блукалі вуліцамі Б’ёргвіну, Асьле за плячыма нёс два клункі з усім іхным дабром, а ў руцэ футляр са скрыпкай, якую ўспадкаваў па бацьку, Сігвальдзе, Аліда несла дзьве кайстры зь ежай, і яны хадзілі па вуліцах Б’ёргвіну ўжо колькі гадзін, спрабуючы знайсьці сабе жытло, але выглядала, што нідзе нельга наняць дом, не, казалі людзі, у нас на жаль няма нічога для найму, не, казалі яны, усё, што ў нас было для найму, мы нанялі, так ім казалі, і Асьле з Алідай працягвалі блукаць вуліцамі і грукаць у дзьверы і пытацца, ці не маглі б наняць пакой у гэтым доме, але ў ніводным з дамоў не наймалі пакою, дык што ім заставалася рабіць, каб знайсьці прыстанішча ад холаду і змроку гэтай позьняй восеньню, калі не ў адным дык у іншым месцы яны напэўна знойдуць пакой, які наймаюць, добра, што яшчэ ня йдзе дождж, але неўзабаве і ён пачне ісьці, і яны не маглі ўвесь час хадзіць такім чынам, і чаму ніхто не хацеў даць ім прытулку, мабыць, таму што ўсе добра бачылі, што Аліда хутка будзе нараджаць, гэта магло здарыцца любога дня, па ёй было відаць, або таму што яны не былі павянчаныя і для прыстойных сужэнстваў, дый для прыстойных людзей наогул, яны не былі вартымі ўвагі, але ўсё ж нехта гэта заўважыў, не, гэта немагчыма, хоць і нельга гэтага выключыць зусім, бо ж была нейкая прычына, чаму ніхто не хацеў даць ім жытла, а сьвятар не таму не злучыў іхных рук, што яны не хацелі павянчацца, ну бо як жа яны маглі падабраць час і нагоду для гэтага, калі абаім было няшмат больш за сямнаццаць гадоў, а значыць, яны былі не настолькі дарослыя, каб павянчацца, але як толькі ўвойдуць у гады, яны пажэняцца адпаведным чынам, са сьвятаром і дружком, з караваем і музыкамі, і з усім, што трэба для вясельля, пакуль што аднак будзе так, як яно было, а было насамрэч няблага так, як яно было, але чаму ніхто не хацеў даць ім прытулку, што зь імі было ня так, магчыма, ім дапамагло б, калі б людзі думалі, што яны павянчаныя як муж і жонка, бо калі б людзі так думалі, іншым было б цяжэй заўважыць, што яны ідуць праз жыцьцё як грэшнікі і цяпер мусяць грукаць у шмат дзьвярэй, і ніхто, у каго яны пыталіся, ці могуць наняць жытло, не схацеў іх прытуліць, а яны ж не маглі хадзіць так увесь час, бо ўжо зьвечарэла, на дварэ была позьняя восень, цемень і холад, і неўзабаве яшчэ пачне ісьці дождж

Я так стамілася, кажа Аліда

яны спыняюцца і Асьле глядзіць на Аліду і ня ведае, што ёй сказаць для суцяшэньня, бо ўжо колькі разоў яны суцяшалі адно аднаго гутаркамі пра дзіцятка, гэта будзе дзяўчынка ці хлопчык, гадалі яны, і Аліда лічыла, што зь дзяўчынкай яны спарней управяцца, а ён лічыў наадварот, што з хлопчыкам будзе ім лягчэй, але ці будзе хлопчык, ці дзяўчынка, яны будуць аднолькава шчасьлівыя і ўдзячныя за дзіцятка, бацькамі якога яны ўжо вельмі хутка стануць, казалі яны і суцяшалі сябе думкай пра дзіцятка, якое хутка мела нарадзіцца. Асьле і Аліда хадзілі па вуліцах Б’ёргвіну. І насамрэч дасюль не было ім надта цяжка ад таго, што ніхто не даваў ім прытулку, урэшце ж справа ўладзіцца, неўзабаве знойдзецца нехта, хто найме ім малы пакойчык, дзе яны змогуць крыху пажыць, справа павінна ўладзіцца, таму што ў Б’ёргвіне было шмат дамоў, малых і вялікіх, ня тое што ў Дыльі, там было ўсяго некалькі сялібаў і некалькі рыбацкіх хацін на ўзьбярэжжы, бо Аліда, дачка Гердыс з Бротэту, нарадзілася на малой гаспадарцы ў Дыльі, там яна вырасла разам зь сястрой Алінай пад вокам маці, пасьля таго як іхны бацька, Асьляк, пакінуў дом і ніколі не вярнуўся, калі Алідзе было тры гады, а Аліне пяць, і Алідзе не застаўся па бацьку ні адзін успамін, акрамя ўспаміну пра ягоны голас, яшчэ й цяпер яна чула бацькаў голас у сваёй душы, вялікую сілу, якая была ў ягоным голасе, выразны шорсткі і прастакаваты тон, але гэта сапраўды было ўсё, што ёй засталося па бацьку, Асьляку. А ён, Асьле, вырас у будане для лодак у Дыльі, які быў прыстасаваны пад жытло для рыбаловаў, там ён рос пад вокам маці Сільі і бацькі Сігвальда, ажно да дня, калі раптоўна насунуўся шторм, а Сігвальд быў на моры, ён рыбачыў на захад ад прыбярэжных астравоў, на адкрытым моры, і ягоная лодка затанула за гэтымі астравамі, за Стурэстэйнам. І так Сілья з Асьле засталіся адны ў Будане. Але неўзабаве пасьля таго, як прапаў Сігвальд, Сілья захварэла і пачала чахнуць, яна рабілася штораз худзейшая і стала настолькі худая, што праз скуру на ейным твары відаць было голыя косткі, яе вялікія сінія вочы ўсё большалі і ўрэшце запоўнілі амаль увесь твар, гэтак яно выглядала для Асьле, а яе доўгія каштанавыя валасы сталі яшчэ танчэйшымі, чым раней, і яшчэ даўжэйшымі, і аднойчы раніцай, калі яна ня ўстала, Асьле знайшоў яе мёртвай у ложку. Маці ляжала з адплюшчанымі сінімі вачамі і глядзела ў той бок, дзе павінен быў ляжаць Сігвальд. Доўгія і тонкія каштанавыя валасы закрывалі амаль увесь яе твар. Маці ляжала там і была мёртвая. Гэта было восем гадоў таму, калі Асьле было амаль шэсьць. І гэта быў той адзіны раз, калі ён застаўся ў жыцьці сам адзін, зь некалькімі рэчамі, якія ім належалі ў Будане, і з бацькавай скрыпкай. Асьле застаўся б адзін, адзін як палец, калі б не Аліда. Усе думкі, якія яму прыйшлі да галавы пасьля таго, як ён убачыў сваю маці на ложку, так беззваротна мёртвую і адлеглую, былі пра Аліду. Пра яе чорныя валасы, пра яе чорныя вочы. Усё пра яе. У яго была Аліда. Цяпер Аліда была тым адзіным, што яму засталося. Гэта было адзінае, пра што ён думаў. Асьле крануўся рукою халоднай і белай матчынай шчакі і пагладзіў яе. Цяпер засталася яму адна Аліда. Пра гэта ён думаў. І яшчэ ў яго была скрыпка. Пра гэта ён думаў таксама. Таму што Сігвальд, ягоны бацька, быў ня толькі рыбаловам, ён быў таксама ўмелым музыкам, і на кожным вясельлі ва ўсёй шырокай Сігнэ граў якраз ён, і так было цягам многіх гадоў, і калі ладзілі танцы, летнім надвячоркам, Сігвальд граў таксама. Ён таксама ў свой час прыйшоў з усходу ў Дылью граць на вясельлі ў Лейтэ і там сустрэў Сілью, яна падавала на вясельныя сталы, а ён граў. Так сустрэліся Сілья і Сігвальд. Сілья зацяжарыла. І нарадзіла Асьле. Каб паклапаціцца пра сябе і сваіх, Сігвальд наняўся як рыбалоў на моры за прыбярэжнымі астравамі, рыбаловы жылі на Стурэстэйне, а як частку заплаты яму далі права жыць зь Сільяй у будане для лодак, які рыбаловы трымалі тут у Дыльі. Так яно было. Так ішлі справы. А цяпер Сігвальда і Сільі, ягоных бацькоў, ня стала. Яны адышлі назаўсёды. І цяпер Асьле з Алідай блукалі па вуліцах Б’ёргвіну і ўсё, што яны мелі, Асьле нёс у двух клунках за плячыма, і яшчэ меў ён футляр са скрыпкай, якая яму засталася па бацьку. Было цёмна і холадна. Аліда і Асьле грукалі ў мноства дзьвярэй, пытаючыся пра жытло, і чулі ўсяго адзін адказ, што нічога няма, не было нічога для найму, пакой, які быў для найму, ужо наняты, не, яны не наймаюць, бо ім ня трэба, такі адказ яны чулі, і Асьле з Алідай ідуць, спыняюцца, глядзяць на дом, магчыма, у ім ёсьць жытло для найму, але калі б яны наважыліся пагрукаць у дзьверы, яны б толькі лішні раз пачулі ў адказ не, нягледзячы ні на што, але яны не маглі ўсяго толькі блукаць вуліцамі, таму яны павінны былі набірацца сьмеласьці, грукаць у дзьверы і пытацца, ці ня знойдзецца пакой для найму, але ні Асьле ні Алідзе ўжо не хацелася працягваць свой занятак і лішні раз пачуць не, нічога няма, зусім дастаткова было таго, што яны пачулі дагэтуль, неяк так, мабыць яны зрабілі памылку, калі ўзялі з сабою ўсё, што ў іх было, і паплылі ў Б’ёргвін, але што іншага ім заставалася рабіць, ці маглі б яны жыць у доме маці Аліды, Гердыс, у Бротэце, хоць тая і не хацела, каб яны там жылі, бо там яны мелі б нейкую будучыню, і ці маглі б яны працягваць жыць у Будане, як яны жылі апошнім часам, але аднойчы Асьле ўбачыў, як нехта, больш-менш у ягоных гадах, прыплыў да іх пад Будан, спусьціў ветразь, прыстаў на водмелі насупраць Будана і прышвартаваўся, а потым пачаў ісьці да Будана і праз хвіліну яны пачулі грукат у люк, і калі Асьле адчыніў і той хлопец адкашляўся, то ён сказаў, што цяпер Будан належыць яму, пасьля таго як ягоны бацька прапаў у моры разам з бацькам Асьле, што цяпер Будан быў патрэбны яму, таму, само сабой, Асьле і Аліда ня могуць жыць тут далей, яны павінны сабраць свае рэчы і знайсьці сабе іншае жытло, так цяпер выглядаюць справы, сказаў ён і сеў на ложку побач з Алідай, якая сядзела там са сваім вялікім жыватом, а яна ўстала і пайшла да Асьле, і тады той хлопец лёг на ложку і выцягнуўся на ім і сказаў, што стаміўся і яму трэба трохі адпачыць, сказаў так, а Асьле паглядзеў на Аліду і яны пайшлі да люка і паднялі яго. А потым яны зышлі па прыступках на двор і спыніліся перад Буданом. Аліда са сваім вялікім жыватом і Асьле

Цяпер нам няма дзе жыць, сказала Аліда

Асьле не адказаў

Але гэта сапраўды ягоны будан, таму нічога тут ня зробіш, сказаў Асьле

Нам няма дзе жыць, сказала Аліда

Ужо позьняя восень, час цемры і халадэчы, а нам жа трэба недзе жыць, сказала яна

яны пастаялі нейкі час моўчкі

І я ўжо хутка нараджу, я магу разрадзіцца хоць заўтра, кажа яна

Так, кажа Асьле

І нам няма куды падацца, кажа яна

яна села на лаўку ля будана, якую зрабіў Сігвальд, бацька Асьле

Я павінен быў забіць яго, кажа Асьле

Не кажы так, кажа Аліда

Асьле ідзе і сядае на лаўцы побач з Алідай

Я заб’ю яго, кажа Асьле

Не не, кажа Аліда

(...)