|
|
|
Хаім-Нахман Бялік
Заблуканая зорка
Заблуканая зорка
Зорка-заблуканка, ты глядзіш звысоку,
асьвяці мне, зорка, шлях сьляпы ад змроку.
Не! Пакут пякельных я ўжо не баюся,
ўшчэнт жыцьцё стаміла, выпетрыла ў скрусе.
Я — жабрак убогі, ёрмавы вучомнік,
кутнік дому бедных, вечны валачомнік.
Бацька — крык выгнаньня, маці — чахласьць плахі,
кія не баюся, торба мне ня ў страхі.
Бо жыцьцё жахае ў лютасьці ва ўладзе
безь цяпла надзеі, безь сьвятла ў паглядзе.
Ціснуць тлен і мукі — ім ня скажаш хопіць,
як сьвінец цяжкія, лёгка ў цемру топяць.
Быццам той сабака, не ўцячэш галодны,
горам навязаны на ланцуг халодны.
Вызвалі душу мне, зорка, ад адчаю,
ад чужое працы, ад чужога краю.
Дык сьвяці, каб зьніклі змрокавы аковы,
я ісьці рашучы, я чакаць гатовы.
Знаць каму, калі ўжо ноч мая прыстане,
колькі Бог паслаў мне цемры ды блуканьня.
Будзе час — і з ночы гляну небу ў вочы,
каб сьвятло пабачыць і пагляд прарочы.
І пакуль іскрыцца кропля сьлёз на веі,
напаі сьвятліста цьвет маёй надзеі.
Даўнюю іскрынку сэрца захавала —
тое, што ня згасла, загарыцца дбала.
Рэштка сілы зноўку запульсуе ў сыне
і яна дарэшты ў барацьбе загіне.
1888
* * *
Мора цішыні шпурляе
таямніцы, змоўкнуў сьвет;
за млыном не заціхае
цёмнай рэчкі мокры сьлед.
Чарната начы гусьцее,
цені йдуць, нібы з гасьцей;
толькі моўчкі ў мора цемры
зоркі падаюць гусьцей.
І калі ўвесь сьвет змаўкае,
сэрца рвецца зь цішыні,
адчуваю: ў ім крыніца
б’ецца ў яснай чысьціні.
Сэрца мне таемна кажа:
ссохне сноў благіх палын,
зорка ўпала зь неба — гэта
не твая — павер, мой сын!
А твая яшчэ трывала
зьзяе ў сьветлай варажбе;
вочы падымі — міргае,
суцяшэньне шле табе.
І калі ўвесь сьвет замоўкне,
буду я сачыць маю
зорку, сьвет адзіны маю,
свой, што ў сэрцы я таю.
1901
Ахіні крылом зь любоўю...
Ахіні крылом зь любоўю,
будзь сястрою і матуляй,
галаву ўлюляй — гняздоўе
маіх модлаў беспрытульных.
Шчырасьці даверу грудзі,
выдам тайну ўсіх пакутаў:
маладосьць ёсьць, кажуць людзі,
дзе мая і кім пачута?
Патлумачу не ў сакрэце,
што душа згарэла ўраньні:
кажуць, ёсьць каханьне ў сьвеце,
што такое ёсьць каханьне?
Верыў зорам — ашукалі,
быў і сон — дык зьнік нябога:
і цяпер у сьвеце жалю
у мяне няма нікога.
Ахіні крылом зь любоўю,
будзь сястрою і матуляй,
галаву ўлюляй — гняздоўе
маіх модлаў беспрытульных.
1905
Над ракою вырастае...
Над ракою вырастае
піхта гонкая, густая.
У вадзе пытае сум свой,
як яна закончыць шум свой?
Вырасла, зірнула ў далі,
леты коцяцца, як хвалі;
сонца стыне, глухнуць сьпевы,
шчабятушкі-птушкі, дзе вы?
У сьвятліцы неадхлынна
ўжо даўно стаіць дзяўчына,
і ў люстэрка ўсё пытае,
як свой сум закончыць мае?
Вырасла, зірнула ў далі,
леты коцяцца, як хвалі.
Сьлёзы льюцца, як залевы.
Заляцанцы-хлопцы, дзе вы?
Адлятае пава залатая
Адлятае пава залатая.
— У якую ты ляціш мясьціну?
— Я лячу праз акіян вялікі...
— Жаніху ты занясеш вясьціну?
— Добра, прынясу табе пісьмо я,
Твой жаніх напіша, поўны ласкі:
„Тысячу цалункаў і вянчаньне,
калі Бог дазволіць, пасьля Паскі…“
Тым ня вер...
Тым ня вер, што абяцаюць
гэтак шчодра зоркі.
Ашуканцы і манюкі,
іхны вырак горкі.
Над маёй страхою зорка
мне даўно міргала,
золатам маю надзею
зь неба асыпала.
Абяцала мне сусьветы,
мёду поўны келіх.
Я й сягоньня жалю варты,
за душой каб шэлег.
Як табе ня сорам, зорка,
кпіць з майго намеру?
Гожа... хіба ж гэтак плоцяць
за надзею й веру?
Тым ня вер, што абяцаюць
гэтак шчодра зоркі.
Ашуканцы і манюкі,
іхны вырак горкі.
З гэбрайскай пераклаў Рыгор Барадулін
з падрадкоўнікаў Арона Скіра
|
Хаім-Нахман Бялік (1873, мястэчка Рады на Валыні — 1934, Вена) — жыдоўскі паэт-клясык, адзін з заснавальнікаў сучаснай літаратуры на гэбрайскай мове. Вучыўся ў Валожынскай ешыве. Максім Горкі называў яго „рэдкім і дасканалым увасабленьнем духу свайго народу. Ён любіць свой народ да роспачы, ён гаворыць зь ім моваю мсьціўца, зьневажае яго…“ — пісаў Горкі.
Арон Скір, з дапамогай якога быў ажыцьцёўлены гэты пераклад, быў легендарным выкладчыкам францускай літаратуры ў Інстытуце замежных моваў
(цяпер Лінгвістычны ўнівэрсытэт).
Ён аўтар кнігі „Еврейская духовная культура в Беларуси“ (1995).
Памёр у Ізраілі.
|
