| |||
| A R C H E | S k a r y n a | № 4 (18) – 2001 |
|
|
|
Пачатак Навіны Форум Пошук Аўтары Цалкам Іншае |
|
|
|
|
|||
 |
|
|
СЯРГЕЙ СМАТРЫЧЭНКА | ||
|
Юлія Канцэвіч, Сяргей Сматрычэнка
|
перакладчык, выкладчык БДУ, сталы супрацоўнік часопісу “ARCHE”. ЮЛІЯ КАНЦЭВІЧ выпускніца філялягічнага факультэту БДУ. |
|
На самым пачатку кнігі знаходзім заяву рэдактараў аб прэтэнзіі на “полноту и объективность исследования” (с. 3), аднак ужо ў другім раздзеле, “Сопоставительная характеристика морфологических систем”, досыць падрабязна, на 12 старонках, супастаўляюцца марфалагічныя сістэмы расійскай і беларускай моваў, але… толькі на ўзроўні назоўнікаў, прыметнікаў ды дзеясловаў. А затым, на с. 30—31, чытаем наступны пасаж: “Нами приведены далеко не все расхождения в морфологических системах сопоставляемых языков. Наречия, например, в целом отличаются или звуковым оформлением, или наречными суффиксами, которые отражают расхождения во флексиях изменяемых слов, от которых образованы наречия”. А дзе ж дэклараваная паўната даследавання? Цікава, што ўвогуле ані слова не сказана пра супастаўленне, напрыклад, дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, пра што ў першую чаргу гаворыцца студэнтам-філолагам ва ўсіх універсітэтах краіны на занятках стылістыкі, бо ўтварэнне, пашыранасць і ўжыванне гэтых дзеяслоўных катэгорый у расійскай і беларускай мовах значна адрозніваюцца. Ёсць у гэтым раздзеле і звычайныя недагляды, напрыклад: “Значение высокой, предельной степени качества усиливается присоединением приставки наи- к форме на -ейш-: наибольший, наилучший” (с. 27). Няўжо лучший і больший — гэта формы на -ейш-? Або вось яшчэ вясёленькі прыклад: “Хлопчык жывейшы за дзяўчынку; хлопчык жывейшы, як (чым) дзяўчынка”. Нават расійска-беларускі слоўнік пад рэдакцыяй Якуба Коласа, Кандрата Крапівы і Пятра Глебкі, які нярэдка справядліва крытыкуецца за мноства русізмаў, падае да расійскага слова живой у значэнні проворный, быстрый толькі адпаведнікі жвавы, рухавы, а ў значэнні оживленный — жвавы, бойкі. Так што прыклад атрымаўся з разраду “Ленин — живее всех живых”. Дарэчы, а дзе ж “хлопчык жывейшы ад дзяўчынкі”? Здаецца, спадарыня Г. Вештарт, аўтарка дадзенага раздзелу манаграфіі, забылася згадаць яшчэ і такі спосаб утварэння параўнальных канструкцый у беларускай мове, які ў дыялектнай мове нямала пашыраны. Наступны раздзел — “Сопоставительная характеристика лексики”, выклікае яшчэ больш пытанняў. Атрымліваецца, што амаль уся лексіка для аўтаркі (гэтым разам спадарыні В. Нікалаевай) зводзіцца да стараславянізмаў. Безумоўна, ахапіць усю лексіку кожнай з дзвюх моваў — задача невыканальная ў межах адной манаграфіі, аднак навошта тады так прэтэнцыёзна называць раздзел і ўвогуле замахвацца на “паўнату і аб’ектыўнасць” даследавання. Нават студэнты пры пэўнай неадпаведнасці назвы дыпломнага даследавання яго зместу маюць вялікія непрыемнасці пры яго абароне, а тут — сур’ёзная праца, напісаная супрацоўнікамі беларускай Акадэміі навук. Таксама дзіўна, чаму аналіз лексікі (на прыкладзе пераважна стараславянізмаў) мае аднабаковую скіраванасць — толькі ад расійскай мовы да беларускай. Зважаючы на ўсё гэта, нам падаецца залішне смелым цверджанне, што прыведзеная “система корреляций русских и белорусских параллельных форм отразила своеобразную картину их взаимоотношений, а также более отчетливо выявила особенности каждого языка” (с. 43). Няўжо пэўная колькасць стараславянізмаў, прысутных у расійскай мове і адсутных або не цалкам адэкватных (“по известным причинам” (с. 36)) у беларускай, можа выявіць асаблівасці ўсёй беларускай мовы? У недасведчанага чалавека гэта можа выклікаць хіба ўражанне яе непаўнавартаснасці. Цікава, дарэчы, якія ж такія асаблівасці выявіла згаданая сістэма карэляцый? Вось жа: “…для русских старославянизмов характерна бóльшая способность образовывать многочисленные словообразовательные связи” (с. 43). Слушна. Аднак нам даводзілася займацца супастаўляльным даследаваннем безэквівалентнай лексікі і словаўтваральных лакун у чэшскай, расійскай і беларускай мовах, і мы можам з упэўненасцю сказаць, што ў гэтым плане беларуская мова значна багацейшая за расійскую (пра чэшскую цяпер гаворкі няма, хаця і ў гэтым выпадку параўнанне было б не на карысць расійскай) і ў яе значна шырэйшыя словаўтваральныя магчымасці. У гэтым кожны можа пераканацца, пагартаўшы хаця б слоўнічак І. Шкрабы “Самабытнае слова”. Вось так: варта толькі абстрагавацца ад стараславянізмаў (а мо яны былі выбраныя наўмысна?), як усё можа паўстаць у цалкам іншым святле. Дарэчы, пра слоўнікі. Зусім незразумела, якімі слоўнікамі карысталася спадарыня Нікалаева, прыводзячы некаторыя пары расійска-беларускіх адпаведнікаў, напрыклад: вожделение — хаценне (а дзе пажадлівасць, жаданне, жадоба, прагнасць, якія мо лепш пасуюць у гэтым выпадку? (усе гэтыя прыклады ўзятыя намі толькі са слоўніка пад рэдакцыяй Якуба Коласа, Кандрата Крапівы і Пятра Глебкі, каб не наклікаць на сябе абвінавачанні ў карыстанні нацыяналістычнымі слоўнікамі кшталту Байкова–Некрашэвіча ці, барані Божа, В. Ластоўскага, або, урэшце, слоўнічкам біблійнае лексікі, складзеным некалі А. Разанавым і публікаваным у часопісе “Крыніца”, № 9, 1994)), возопить — закрычаць (залямантаваць, загаласіць?), врата — дзверы (вароты, брама?), благодеяние — дабро (дабрадзейства?), враг — нячысты, нячысцік (!?) (вораг?), изречь — рэкнуць (!?) (вымавіць, сказаць, выказаць?), разверзаць — разяўляць (раскрываць, расчыняць?). Слова варвар у спадарыні Нікалаевай таксама называецца стараславянізмам (с. 37), хоць гэта, відавочна, запазычанне са старжытнагрэцкай, якое ў беларускую мову, дарэчы, трапіла напачатку праз польскую ў форме барбар. І яшчэ: як у гэтым раздзеле, так і ў некаторых іншых (гл., напрыклад, с. 43, 59), неаднаразова прыводзяцца звесткі вынікаў нейкіх таямнічых анкетаванняў і тэстаў, і пры гэтым у пераважнай бальшыні выпадкаў няма ніякіх тлумачэнняў, хто, дзе, калі і кім анкетаваўся (тэставаўся). Для навуковай працы гэта, мякка кажучы, некарэктна. Каб скончыць з “паўнатой і аб’ектыўнасцю”, згадаем, што ў раздзеле “Формы и типы интерференции при других видах двуязычия и многоязычия” поўна і аб’ектыўна разглядаецца польска-беларускі білінгвізм, менш поўна, але не менш аб’ектыўна — літоўска-беларускі, і гэтак сама поўна і аб’ектыўна ігнаруюцца ўсе астатнія (у тым ліку ўкраінска-беларускі). Згадваецца толькі, што “кроме белорусско-литовской интерференции существуют также польско- и русско-литовская” (с. 111), а таксама, што “кроме двуязычия на территории республики существует и многоязычие. Трехъязычными бывают чаще всего польскоязычные жители, владеющие также белорусским и русским языками. К четырехъязычным в большинстве случаев относятся представители литовского населения: кроме своего родного языка они в той или иной степени (достаточной, однако, для общения в большинстве коммуникативных ситуаций) знают русский, белорусский, в меньшей мере польский” (с. 111). |
|
Астатнія раздзелы першай часткі (“Сопоставительная характеристика фонетических систем”, “Сопоставительная характеристика синтаксиса”, “Формы и типы интерференции при белорусско-русском и русско-белорусском двуязычии”, “Смешанные формы речи”) не выклікаюць вялікіх пярэчанняў, аднак і ў іх не абышлося без ляпаў. Напрыклад, цікава было б даведацца, у якіх слоўніках былі знойдзены беларускія формы піццявы (пітны?) (с. 13), шчавель (шчаўе?) (с. 13), мягкі (мяккі?) (с. 71), спінý (правільна спíну) (с. 54). Расійскія словы гуща і пуща, паводле Л. Мельнікавай, вымаўляюцца як пу[ш¯’]ча і гу[ш¯’]ча (правільна пу[ш¯’]а, гу[ш¯’]а). А што такое vyp’él’pačšdí (у польскай транскрыпцыі; с. 106) — для нас і дасюль застаецца таямніцай. Як бачым, расійска-беларуская інтэрферэнцыя ўплывае не толькі на паддоследных мышак — “белорусов-билингвистов” (с. 53; цікава, што гэта за жывёлы такія?), але і на саміх даследчыкаў, між іншым, кандыдатаў і дактароў навук. Другая частка — яе можна ўмоўна назваць статыстычнай — шмат весялейшая за першую, бо чытаецца амаль як справаздача да чарговага з’езду партыі. Яшчэ ў слове “ад рэдактараў” робіцца папярэджанне, што “при подготовке рукописи монографии авторы монографии не могли учесть процессы, происходившие в Беларуси в последующие годы: приведенные в книге данные характеризуют функциональное соотношение белорусского и русского языков во второй половине 80-х годов. При этом авторы привлекают частично материалы Всесоюзной переписи населения 1979 г., поскольку итоги переписи 1989 г. к моменту завершения работы над рукописью были опубликованы лишь выборочно (нагадаем: праца пісалася ў 1986—1991 гадах — Аўт.)” (с. 4). І далей: “Сделанные оговорки необходимы, чтобы предупредить возможные упреки читателей по поводу второй части данного исследования, которая содержит разнообразный материал, характеризующий национальный и социальный состав населения республики, соотношение белорусского и русского языков в различных сферах общения и др.” (с. 4—5). Аднак без папрокаў, відаць, абысціся нельга, нягледзячы на ўсе папярэджанні і тлумачэнні. Пры далейшым уважлівым чытанні выяўляецца, што ў кнізе, здадзенай у друк 02.08.1999, прыцягваліся матэрыялы перапісу не толькі 1979 г., але нават 1970 г.: “Цифры приводятся по данным переписи населения 1970 г., поскольку в материалах последних двух переписей, 1979 и 1989 гг., представленных в открытой печати, нет необходимых сведений по вопросам языка (?), однако есть все основания предполагать, что языковая ситуация мало изменилась со времени переписи 1970 г. (тут і далей вылучэнні нашы — Аўт.)” (с. 119). І тут аўтары не здолелі дамовіцца між сабой, змяняецца ўсё ж моўная сітуацыя ў Беларусі ці не. Далей чытаем: “Те данные, которые были получены в 1987—1988 гг., на начало 1991 г. могут в значительной мере не соответствовать реальной языковой ситуации” (с. 213), або: “Поскольку языковая ситуация в республике в настоящее время интенсивно меняется, было бы полезно провести повторное обследование с целью выявления динамики двуязычия в Беларуси” (с. 220). Займальна: за два—тры дзесяцігоддзі “ситуация мало изменилась”, але за тры гады з 1988 да 1991 — змянілася “в значительной мере”, і таму нават “полезно” было б правесці “повторное обследование”. Дык і правялі б — на гэта шаноўныя аўтары манаграфіі мелі 8 гадоў.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Дзеля цікавасці мы адмыслова знайшлі ў бібліятэцы вынікі перапісу насельніцтва 1999 г., каб прасачыць, як усё ж такі змяніўся ў параўнанні з 1979 і 1989 гадамі нацыянальны склад насельніцтва Беларусі і, адпаведна, моўная сітуацыя. У выніку да табліцы, прыведзенай на с. 113 манаграфіі, дадалася яшчэ адна калонка: Як нам падаецца, прыведзеныя ў табліцы звесткі досыць паказальныя і не патрабуюць адмысловага каментару. Для цікавасці прывядзем яшчэ некалькі лічбаў са звестак перапісу насельніцтва 1999 г.: беларусаў, што назвалі беларускую мову роднай — 85,6% (у 1979 г., адпаведна, — 83,5%, у 1989 г. — 80,2%); расійцаў, што назвалі роднай мовай беларускую, — 9,1% (103 723 чалавекі) ад усіх расійцаў Беларусі (у 1989 г. — 1,52% (17 341 чалавек; у кнізе, дарэчы, памылкова пазначана 1 734)); украінцаў, што назвалі роднай мовай расійскую — 42,8% ад усіх украінцаў Беларусі (у 1989 г. — 51%); беларускую — адпаведна 14,3% (у 1989 г. — 6%); габрэяў, што назвалі роднай мовай ідыш — 5,4% ад усіх габрэяў Беларусі; (у 1989 г. — 11,2%), расійскую — 77 % (у 1989 г. — 89%), беларускую — 17,1% (у 1989 г. — 2%; у кнізе памылкова пазначана лічба 20%); жыхароў Беларусі, што маюць вышэйшую адукацыю, — 1 133 500 чалавек (134,5% ад 1989 г.). Супярэчнасцяў не ўдалося пераадолець нават у межах аднаго раздзелу. Так, спадар І. Войніч на с. 235 піша, што “польское население в Беларуси в большинстве своем выходцы из Польши”, а праз 4 старонкі, як бы ў апраўданне, дадае: “Тот примечательный факт, что подавляющее большинство поляков по национальности назвали своим родным языком белорусский, свидетельствует о зависимости национальной принадлежности от традиционного католического вероисповедания. Это находит свое подтверждение в устных высказываниях населения: “Ну какой я поляк? Записали поляком — вот я и поляк””. Дык мо ўсё ж большасць польскага насельніцтва — тутэйшыя акаталічаныя беларусы? Цікавая сітуацыя атрымалася з габрэямі. Агульная іх колькасць зменшылася ў цяперашні час да 27 800 чалавек (1999 г.) — г. зн. да 0,28 % ад агульнай колькасці насельніцтва Беларусі, або ў 4 разы ў параўнанні з перапісам 1989 г., звесткі якога ў дадзеным выпадку выкарыстоўваюцца ў манаграфіі. А ці здагадаюцца чытачы, куды пераважна мігруюць габрэі? Ахвотна працытуем: “С конца ХІХ в. их численность уменьшилась в результате миграции в Америку, в советское время — в результате миграции в центральные районы бывшего СССР, в Крым и на Дальний Восток” (с. 236). Вось жа — пра Ізраіль ані згадкі. Другі раздзел другой часткі, “Функционирование белорусского и русского языков в основных сферах общения”, можна чытаць адно як гістарычную ілюстрацыю, гэтак, як мы чытаем падручнік гісторыі, але не болей за тое. Таму дзіўна і няўцямна для нас гучаць асобныя месцы, дзе пра наяўную на мяжы 1980—1990 гадоў моўную сітуацыю гаворыцца ў цяперашнім часе. Напрыклад: “Двуязычие в сфере массовой коммуникации представлено четырьмя подсферами — печатью, телевидением, радиовещанием и кино. В звукозаписи оно представлено в минимальной степени, так как лишь единичные пластинки с белорусскоязычными произведениями, литературными и песенными, выпущенные центральными предприятиями, изредка появляются в розничной торговле” (с. 120); “Теперь из 11 республиканских газет на белорусском языке издаются 6” (с. 125); “Местное телевидение ведет трансляцию по трем программам: двум общесоюзным и одной республиканской” (с. 136); “За последние 10 лет Госкомиздатом БССР выпущено 38 словарей на белорусском языке, но все они в основном являются узконаучными, для школ же выпущено только 5: русско-белорусский словарь для начальных классов (1985), орфографический словарь для начальных школ (1977), толковый словарь белорусского языка для средней школы (1979), орфографический словарь для средней школы (1978), словарь физических и астрономических терминов (1979)” (с. 143; вельмі дзіўна, дарэчы, чаму напісана “за последние 10 лет”, тым часам як матэрыял відавочна пісаўся не ў 1987, а ў 1990 ці 1991 годзе, пра што сведчаць спасылкі на 1990 год у іншых месцах гэтага самага падраздзелу манаграфіі); “В настоящее время в школах Минска, Новополоцка, Бреста, Барановичей, Витебска, Гродно, Лиды, Новогрудка, Бобруйска открыты 1-е классы с белорусским языком обучения, но эти классы еще очень малочисленны (в некоторых из них обучается всего лишь по 10—13 школьников)” (с. 146). Вельмі дзіўнае пачуццё ахоплівае, калі чытаеш у сучаснай кнізе падобныя словы. Нібы трапляеш на пачатак апошняй беларусізацыі, калі ніхто яшчэ нават не ўяўляў, што міне колькі год і ў краіне запануе Лукашэнка. Некаторыя абзацы навейваюць лёгкую настальгію, часам з налётам гаркоты: “С января 1988 г. на двух языках стал выходить журнал для юношества и молодежи “Крыніца” (“Родник”), издание современное по своей общей позиции, по поднимаемым проблемам. Белорусский язык “Крыніцы” отличается от других изданий общей тенденцией к большей дифференциации от русского языка. Тираж этого журнала достиг в 1990 г. 61 550 экземпляров” (с. 124); “Двуязычными передачами часто являются “Сельская раніца”, “Мікрафон перабудовы”, “Навука, тэхніка, вытворчасць”, “Мінскія навіны”, “Дзень нашага жыцця”, “Беларуская маладзёжная”, “Увайсці ў кожны дом” и др.” (с. 134). Дзе тыя наклады тае “Крыніцы”, дзе тая “Беларуская маладзёжная” і пазнейшае Радыё 101,2! Нас, учорашніх студэнтаў і аспірантаў, не могуць пакінуць абыякавымі і словы пра тое, што “к 1992 г. планируется укомплектовать все школы учителями белорусского языка и литературы за счет увеличения набора на соответствующие отделения. Открыто вечернее отделение по этой специальности в Белгосуниверситете, расширен прием в аспирантуру. С каждым годом растет число различных курсов по обучению белорусскому языку. В пединститутах и на педагогических потоках университетов в ближайшее время намечается большинство общественных дисциплин преподавать на белорусском языке, чтобы ими могли свободно владеть учителя-предметники. Вводится вступительный экзамен по белорусскому языку в этих вузах” (с. 147). Так, не сакрэт, што на пачатку 1990-х набор студэнтаў на аддзяленні беларускай мовы і літаратуры быў значна пашыраны, аднак пераважная большасць выпускнікоў апошніх гадоў цяпер па сваёй спецыяльнасці сталася незапатрабаванай, бо колькасць гадзін беларускай мовы і літаратуры ў школах была рэзка зніжана. Разам з тым, з 1996 году ў ВНУ краіны вернута абавязковае размеркаванне, таму няшчасным выпускнікам даводзіцца адпрацоўваць два гады, калі не настаўнікамі роднае мовы, дык хоць настаўнікамі фізкультуры (яны больш патрэбныя), або нават і выхавальнікамі ў дзіцячых садках. Уражанне адноснай ідэалагічнай адстароненасці і гістарычнай аб’ектыўнасці дадзенага раздзелу манаграфіі канчаткова знікае пасля таго, як спадарыня Т. Салавянчык на с. 148 сцвярджае, што “наука в Беларуси стала развиваться только после установления советской власти” (?!) (с. 148). Як і ў першай частцы манаграфіі, у другой таксама маюцца пэўныя памылкі, прычыну якіх мы сваім розумам не можам растлумачыць інакш, як невалоданнем літаратурнай мовай: “Незнание правильных регулярных образований характерно при употреблении названий детенышей животных: цыпленок — цыплянё, утенок — квачонак, качаня” (с. 166). Даруйце, што ж няправільнага ў беларускім слове качаня? А напісанне па-расійску назвы цэнтральнай беларускай кінастудыі “Беларусьфільм” праз о — “Белорусьфильм” (с. 167) можна растлумачыць хіба жаданнем аўтара выглядаць ісцінна рускім чалавекам. Пасаж на с. 147 увогуле выклікае сумнеў у тым, што шматлікія рэдактары (і карэктары — калі яны ўвогуле былі) уважліва чыталі манаграфію. Цытуем цалкам: “В республике ведется большая работа по подготовке новых учебников, пособий, словарей. Издаются журналы “Беларуская мова і літаратура ў школе”, “Спадчына”, в которых публикуются многочисленные материалы в помощь учителю. Для учителей белорусского языка и литературы издана научно-методическая библиотечка, а для школьников — серия книг “Скарбы мовы” и “Народныя пісьменнікі Беларусі”. Подготовлены и утверждены новые учебные планы для общеобразовательных школ с русским и белорусским языками обучения, в которых увеличено количество часов на изучение белорусского языка в 6—7 классах. С 1989/90 г. предусмотрено изучение белорусского языка со 2-го класса в школах с русским и белорусским языками обучения. Для этого подготовлены необходимые учебно-методические пособия. Укрепляется также учебно-материальная база преподавания. Во всех школах города созданы кабинеты белорусского языка и литературы. По словам учителей, вырос интерес учеников к изучению родного языка и литературы. Уже три года подряд городская команда старшеклассников занимает призовые места на Республиканской олимпиаде школьников по белорусскому языку. Есть надежда, что в ближайшие годы языковая ситуация в республике изменится”. Зусім незразумела, які горад маецца на ўвазе. І прычым тут увогуле нейкі горад, калі гаворка ў даследаванні ідзе пра ўсю Беларусь. Здаецца, абсалютна заканамерна, што каманды старшакласнікаў пэўных гарадоў (ці раёнаў) займаюць прызавыя (як, зрэшты, і ўсе астатнія) месцы на Рэспубліканскай алімпіядзе старшакласнікаў па беларускай мове. Апрача ўжо згаданых вышэй памылак і чыпятак, яны сустракаюцца таксама на с. 14, 15, 23, 53, 54, 108, 110, 121, 131, 134, 165, 220 (напрыклад, адсутнасць пазначэння мяккасці гуку [дз’] у транскрыпцыі, напісанне слова каралі праз рускае и, няправільная пастаноўка націску, пастаноўка дужак толькі з аднаго боку, напісанне слова беларуская з двума с і г. д.). Аўтары манаграфіі маюць пэўныя праблемы не толькі з пісьменнасцю, логікай, веданнем гісторыі, але і з матэматыкай. Вось некаторыя прыклады блытаніны ў лічбах: “Так, на вопрос, какое из трех словосочетаний является правильным: Три белых облачка, Три белые облачка, Три белые облачки, 89 % реципиентов городских школ подчеркнули первое — Три белых облачка, т. е. выбрали правильное для русского языка словосочетание, но 12 % учащихся посчитали правильным Три белые облачки <…>” (с. 92). 89 % + 12 % = 101 % са 100 % магчымых, і гэта пры тым, што не ўказваецца, колькі ж працэнтаў школьнікаў выбрала трэцюю магчымасць — тады набралося б усіх 110 %. Яшчэ прыклад: “За указанный период почти в 6 раз снизилась численность поляков, считающих свой язык родным (с 48,6 (у названай табліцы, дарэчы, падаецца лічба 46,8 — Аўт.) до 13,1%)” (с. 237). Між тым, калі мы не памыляемся, 48,6 : 13,1 = 3,7. Чытаем далей: “Вслед за белорусскоязычными еврейские школы занимали второе место по численности: в 1928 г. — 209 человек, в 1929 г. — 224, в 1930 г. — 274, в 1932 г. — 221” (с. 241). Мо маецца на ўвазе колькасць не чалавек, а школ? Яшчэ прыклад: “Миграция из сел в города достигла значительных размеров — 42% (по данным на 1970 г.)” (с. 177—178). Зусім незразумела, што паказвае лічба 42%. Аднак найвялікшы перл трапіўся нам на с. 171: “Чаще всего численность организации 7,13 человек”. Каментар, думаем, непатрэбны. Увогуле, кніжка вельмі павучальная. Па яе прачытанні мы ў чарговы раз пераканаліся ў слушнасці правіла, што ўсё добра ў свой час. Пераляжала кніга — лепей яе ўжо не чапаць. Калі ж вырашылі выдаваць, зрабіце ласку, прывядзіце матэрыял у адпаведнасць актуальнаму стану і сучасным патрабаванням, тройчы вычытайце (балазе на тое было 8 год), а тады ўжо сцвярджайце, што застарэлыя звесткі “нисколько не умаляют научный потенциал данной работы” (с. 4). Як на наш роздум, дык вельмі нават змяншаюць. А яшчэ больш змяншаюць яго абсурдныя агульныя фразы супрацоўнікаў вядучай даследчай установы краіны пра тое, што “Белорусский литературный язык — национальная гордость белорусов. …И все же наш прекрасный белорусский язык имеет право на жизнь” (с. 155). Дык не пакідайце ж мовы нашай беларускай!
|
|
||||
|
||||
| Пачатак Навіны Форум Пошук Аўтары Цалкам Іншае | ||||
|
№ 4 (18) – 2001 |
| |||
|
|
Copyright © 1998-2001 ARCHE "Пачатаk" magazine. Рэдаkцыя:
analityka@yahoo.com |
