A R C H E U k r a ї n s k i  n u m a r № 5 (19) – 2001
Пачатак  Навіны  Форум  Пошук  Аўтары  Цалкам  Іншае


52001
» да Зьместу «

 


Украінскі нумар
 


 

 
Вокладка ARCHE 5-2001. Украінскі нумар

   Мінулыя нумары:

   Скарына (4’2001)
   Скарына
(3’2001)
   Народны нумар
   Скарына
(1’2001)
   Мэдыцына
   Скарына
(8’2000)
   Слоўнік Свабоды
   Скарына
(6’2000)
   Глёбус
   Скарына
(4’2000)
   Габрэі
   Скарына
(2’2000)
   Панславізм
   Паталёгіі
   Кабеты
   Вайна
   Постмадэрнізм
   Парнаграфія

 

 
 
Ад рэдакцыі


Украінскі нумар “ARCHE” паўстаў найперш з практычнай патрэбы: даць беларусам прыклады таго, як можна пісаць, дасьледаваць, аналізаваць, мысьліць у сытуацыі, набліжанай да бепарускай. Па-другое, з корці адкрыць для нашых людзей кірунак найноўшага ўкраінскага мысьленьня, самабытнасьць украінскае літаратуры апошніх гадоў. Па-трэцяе, з ахвоты зьмяніць вобраз Украіны ў вачах беларускага чытача.

Цягам 90-х “Украіна” стала азначаць для беларусаў развал. Як адзначае ў сваім артыкуле кіеўскі палітоляг Максім Стрыха, па паказчыку валавога ўнутранага прадукту на душу насельніцтва Беларусь цяпер роўна ўдвая апярэджвае Ўкраіну (6876 даляраў супраць 3458). 3-за разрыву ва ўзроўнях жыцьця і прававой сьвядомасьці насельніцтва, у справядлівасьці разьмеркаваньня нацыянальнага багацьця многія беларусы сталі ўспрымаць Украіну як краіну “поўдня” ня толькі ў геаграфічным сэнсе. Нягледзячы на адчайнае сацыяльна-эканамічнае становішча, ува Ўкраіне за апошнія дзесяць гадоў былі напісаныя тэксты, інтэлектуальнае і эстэтычнае багацьце якіх стане шмат для каго з чытачоў “ARCHE” неспадзяванкай.

Амаль увесь нумар прысьвечаны пісьменству і думцы 90-х. Апошняе дзесяцігодзьдзе стала надзвычай плённым для ўкраінскай літаратуры і гуманістыкі. Украіна дасягнула значна большага культурнага сувэрэнітэту, чымся Беларусь. Маштаб зьдзейсьненага ўкраінцамі ў ліку іншага паказвае, як мала зроблена беларусамі за першую дэкаду незалежнасьці. Адбіраючы матэрыялы для Ўкраінскага нумару, мы зьвярталі найбольшую ўвагу на тыя галіны, у якіх беларускае “адставаньне” ад Украіны найбольш відавочнае, — гісторыю ідэяў, тэорыю нацыяналізму, палітычную думку. І на жанры — эсэ, рэцэнзіі, агляду. Аднак побач друкуюцца і прыўкрасныя ўзоры ўкраінскае прозы 90-х: Юр’я Андруховіча, Уладзімера Дзібровы, Аксаны Забужкі, Іздрыка. Шэраг вершаў выбітных украінскіх лірыкаў Наталкі Белацэрківец, Уладзімера Рымарука, Васіля Стуса, Рыгора Чубая падаюцца на мове арыгіналу — роднаснасьць нашага культурнага досьведу гэта дазваляе, а ў перакладзе яны амаль непазьбежна шмат страцілі б. Творы ж Сяргея Жадана, Аляксандра Ірванца перастварыў па-беларуску Андрэй Хадановіч, блізкі ім эстэтычна і духоўна.

Наш падыход да адбору тэкстаў вызначыўся ў нечым па апазыцыі да “ўкраінскага нумару” часопісу “Полымя”, што пабачыў сьвет летась. Тады як крытычныя артыкулы Канстанціна Маскальца і Міколы Рабчука стануць каштоўным дапаўненьнем да падборкі матэрыялаў, прысьвечаных постаці Васіля Стуса, у часопісе “Крыніца”.

Стэрэатыпнаму ўяўленьню пра Ўкраіну як тэрыторыю заняпаду адпавядае зваротнае клішэ пра Беларусь як пра тэрыторыю цемры, краіну, у якой спыніўся час, навязанае ўкраінцам украінскімі СМІ. Хоць гэтыя стэрэатыпы небеспадстаўныя — як дакладна зацеміў беларускі мовазнаўца Юрась Бушлякоў, 90-я гады выявілі, што Беларусь была русіфікаваная мацней за Ўкраіну, тады як Украіна была саветызаваная мацней за Беларусь, — яны шкодзяць рэалістычнаму ўспрыманьню сябе і для разбурэньня іх патрэбны высілак і нас, і нашых украінскіх сяброў.

Дзякуй богу, мы ўзаемна цікавыя яснаю думкаю, гаючым словам. 3 такіх і склаўся гэты таўшчэзны нумар.

Застаецца толькі скласьці падзяку “Перакладчыцкай майстэрні” пры Львоўскім унівэрсытэце імя Франка і яе кіраўніцы Марыі Габлевіч за дапамогу ў ажыцьцяўленьні працы над перакладам раману Ю.Андруховіча “Маскавіяда”, ягонага ж эсэ “Шаўчэнка is OK” ды апавяданьня У.Дзібровы “Дзень нараджэньня”.

Увогуле ж нумар не пабачыў бы сьвету бяз шчодрай дапамогі Ўкраінскага Фонду “Відродження”, сяброўскіх парадаў Віталія Панамарова, мудрага ўплыву Аксаны Забужкі і Міколы Рабчука, энэргіі Рамана Кабца.

Летась часопіс “ARCHE” выдаў Габрэйскі нумар, цёпла стрэты як беларускімі, так і жыдоўскімі коламі. Сёлета падрыхтаваны фундамэнтальны Ўкраінскі нумар, які вы трымаеце ў руках. Налета, дасьць Бог, зьявіцца Літоўскі. Ёсьць задумы адчыніць старонкі “ARCHE” здабыткам польскай культуры апошніх гадоў, прысьвяціць некалькі месяцаў рэдакцыйнае працы падсумаваньню расейскіх дасьледаваньняў, што вядуцца ў Беларусі. І безумоўны прыярытэт — падрыхтоўка “Нямецка-беларускага нумару” часопісу.

 
   

 

 
Пачатак  Навіны  Форум  Пошук  Аўтары  Цалкам  Іншае

№ 5 (19) – 2001

да Зьместу

Праект ARCHE

да Пачатkу СТАРОНКІ


Рэдаkцыя: analityka@yahoo.com   дызайн: mk   майстраваньне: Маkса Плакса
Copyright © 1998-2002 ARCHE "Пачатаk" magazine
Апошняе абнаўленьне: 2002/11/07