| |||
| A R C H E | П а ч а т а к | № 2 (25) – 2003 |
|
|
|
Пачатак Навіны Форум Пошук Аўтары Цалкам Іншае |
|
|
|
|
|||
 |
|
|
|||
|
Аляксей Бацюкоў
|
|
С т а с ь. Добры дзень, я Стась Вададохін. Э л ь з а. Добры дзень. С т а с ь (мэлянхалічна). І вось, вы ўсё ж прыйшлі. Вы –– Эльза. Э л ь з а. Так, гэта праўда. С т а с ь. Добра (запытальна глядзіць на Эльзу). Э л ь з а. Я, знаеце, напішу пра вас. С т а с ь. Што? Э л ь з а. Усё, што я пра вас даведаюся. С т а с ь. Напішэце, як я сплю. Э л ь з а. А як я даведаюся? Яны крыва ўсьміхаюцца, С т а с ь няўпэўнена рухае рукой, нібыта зьбіраецца накрыць далонь Э л ь з ы. С т а с ь. Напішэце, што я ем. Э л ь з а. І што вы выпаражняеце (сьмяецца). С т а с ь. Ой, што вы! Э л ь з а. Разумееце, я хацела б зладзіць нашую з вамі размову ня так, як вы чакаеце. Я не зьбіраюся браць у вас інтэрвію, бо так я пабачу вас не жывым, а такім, якім вы захочаце сябе паказаць. Уявіце, што я вашая сяброўка, — мусіць, так вам будзе зручней. С т а с ь. У мяне ёсьць сяброўка. Э л ь з а. Я вас у яе адбіла. С т а с ь (ківае). Ну, ну. Э л ь з а. Ты мой харошы (дакранаецца да ягоных рук). Гэта як бы гульня. Ніхто ня ведае, што я да вас прыйшла. Раскажы мне што-небудзь такое… С т а с ь. Знаеце, учора я забіў чалавека. Э л ь з а (сьмяецца). Чалавека? Ах, ну як жа! С т а с ь. Ён быў бандытам. Э л ь з а. Ніякіх гарантыяў, што іншым днём ты не заб’еш мяне. С т а с ь. Днём я сплю. Э л ь з а. У вас чамусьці халодна. С т а с ь. Я прынясу выпіць? Э л ь з а. А што ў вас ёсьць? С т а с ь. Гарбата. Я вельмі люблю гарбату. Э л ь з а. Добра. |
|
С т а с ь пасоўвае кубачкі з гарбатай. Так. Калі мы дамаўляліся з вамі пра сустрэчу, я прасіла вас запісаць некалькі ўласных думак. С т а с ь. Так, так, вось яны (падае аркуш паперы). Тут пра маю працу і нават пра каханьне. Э л ь з а. Навошта пра каханьне? Я не прасіла. (Грэбліва.) Гэта вершы? С т а с ь. Не, проста думкі кароткія. І ў слупок. Э л ь з а (чытае). Уночы праспэкты зрынаюцца ў бруд. Я ненавіджу бандытызм. Люблю хадзіць адзін. У мяне добры зрок. (Перачытвае моўчкі.) Гэта ўсё? С т а с ь ківае. А дзе ж тут пра каханьне? С т а с ь. Хіба вы прапусьцілі першую фразу? Э л ь з а (пасьля паўзы). I як атрымалася, што вы забілі таго чалавека? С т а с ь. Я пабачыў яго зводдаль і стрэліў. Пісталет мне выдалі нядаўна. Я яшчэ ня вельмі прызвычаіўся страляць у жывых людзей, таму я тады не патрапіў, а толькі спалохаў ворага. Але потым адразу ж узяў сытуацыю пад кантроль, выхапіў нож і закалоў бандыта. Э л ь з а. Гэта што, праўда? С т а с ь. Ну, а што? Э л ь з а. Я ня думала, што патрульныя забiваюць людзей. С т а с ь. Ды яны больш нiчога ня робяць. Э л ь з а (пасьля паўзы). Вы заўважылі? Пад вокнамі нехта ходзіць. С т а с ь. Магчыма, за мной назіраюць. Няма ніякіх падставаў лічыць іначай. Э л ь з а. Гэта жанчына. С т а с ь. Жанчыны мяне любяць. Праўда, нядоўга. Э л ь з а. А вы іх? С т а с ь. А я не люблю. Э л ь з а. А сваю сяброўку вы любіце? С т а с ь. Цяпер вы мая сяброўка? Бярэ ейную руку ў свае. Э л ь з а (працівіцца). Ну добра, досыць, патрымалі. Хочацца адзначыць вашую ўпартасьць. С т а с ь (не выпускае рук, усьміхаецца). Значыць, пачнём інтэрвію? Э л ь з а (яшчэ працівіцца, але ўсё слабей). Я ўжо не хачу. Ну ня трэба, падумайце пра мяне. С т а с ь. Я ж чакаў, што хоць нехта прыйдзе. Цяпер усё. Э л ь з а. Што — усё? За намі назіраюць! С т а с ь. Ты мая сяброўка. Э л ь з а. Мы ўжо на ты? С т а с ь. Я ўключу музыку. Э л ь з а. Ну ўключы! С т а с ь (цяпер увесь хіліцца да Э л ь з ы). Шнітке? Зацямненьне. Музыка, на сцэне — зыркія сполахі, па якіх рухаюцца цені дваіх людзей: бегаюць адзін ад другога, сутыкаюцца, падаюць на стол, і потым бачны толькі цень нагі. Затым ізноў зацямненьне і паўза. |
|
Д з е я д р у г а я Тыя ж, за сталом. С т а с ь (устае, выходзіць з-за стала, робіць некалькі крокаў па пакоі, вяртаецца за стол). Эльза. Э л ь з а (жартаўлiва). Стасік. С т а с ь. Зараз сюды прыйдзе адзін чалавек. Э л ь з а. Хто ён? С т а с ь. Гэта дзяўчына. Э л ь з а. Твая? С т а с ь. Так. Мы зь ёй — жаніх і нявеста. Мне хацелася б, каб яна ня ведала пра тое, што здарылася між намі. Э л ь з а (папраўляе адзеньне). Я разумею. (Патасна.) Можаш быць пэўны: нават у выпадку, калі ўсё будзе йсьці супраць мяне, я не скажу пра нас. С т а с ь (ківае). Мы пазнаёміліся зь ёю ў іншым горадзе. Вельмі даўно. Яна мусiла ўжо прыехаць. Э л ь з а (зьдзекліва). Iнтэрвiю магло не атрымацца. |
|
С т а с ь устае, больш бадзёра робіць некалькі крокаў па пакоi, вяртаецца, сядае, глядзіць на гадзіньнік. Э л ь з а (рэзка ўстае). Мне было... (пачынае гучна гаварыць, але на сцэну выходзіць Т р о ш а, і Э л ь з а змаўкае). Э л ь з а сядае. С т а с ь ускоквае, сустракае Т р о ш у, нешта кажа ёй, паказваючы на Э л ь з у, яны абдымаюцца, садзяцца за стол. С т а с ь (пасьля некаторай паўзы, да Э л ь з ы, бадзёра). Дык я працягваю. Праца патрульным па начох патрабуе ад чалавека сур’ёзных высілкаў ува ўдасканаленьні фізычнай і духоўнай формы. Я думаю, што толькі людзі з жалезнымі рукамі і душой здольныя адзіночкі патруляваць начныя праспэкты. Ты таксама так лічыш, Троша Поні? Т р о ш а (да Э л ь з ы). Я Троша Поні. Э л ь з а. Я Эльза. Журналістка. Т р о ш а. Я прыйшла да свайго жаніха, Стася Вададохіна. Э л ь з а. Я таксама. Да вашага жаніха. Т р о ш а. Калі хтосьці кудысьці прыходзіць, гэта азначае, што там, адкуль ён прыйшоў, засталіся людзі, якія яго чакаюць. Э л ь з а. Вы мне? Т р о ш а. Якія цяпер журналісты, нічога не запісваюць. Э л ь з а. А я ўсё запомніла. Т р о ш а. Хіба вы тут пра нешта размаўлялі? (Бярэ Стасеў кубачак.) Стась, што табе перашкодзіла выпіць гарбату? Э л ь з а. Я бачу, вам лепей застацца сам-насам (устае). С т а с ь. Зараз сыходзiце? (Адбірае ў Т р о ш ы кубачак, расплёсквае гарбату, злуецца, грукае кубачкам аб стол.) Т р о ш а (глядзіць на С т а с я). Вельмі прыемна было пазнаёміцца. Э л ь з а. Гэта яшчэ што. С т а с ь. Эльза, вы сыходзіце? Т р о ш а. І вы ня выпілі сваёй гарбаты. Яна ўжо халодная. Э л ь з а. Можаце дапіць. Э л ь з а пакідае іх, гучыць музыка. Далей С т а с ь ходзіць па сцэне, часам ненадоўга сядаючы за стол. Т р о ш а (растапыранымі пальцамі ляпае па стале). Пам, пам, пам. С т а с ь. Каторая гадзіна? Т р о ш а. Ужо вечар. Як твая праца? С т а с ь. Нармальна. Як ты сябе адчуваеш? Т р о ш а. Нармальна. С т а с ь. У мяне таксама ўсё нармальна. (Пасьля паўзы.) Якія ў цябе маленькія рукі. Т р о ш а. Я купіла табе прадукты, пакінула ў калідоры. С т а с ь. У мяне скончыліся грошы. Т р о ш а. Я дам. С т а с ь. Я не вазьму. Т р о ш а. Як хочаш. Паўза. С т а с ь. У нашым горадзе зьявілася новае радыё. Т р о ш а. Табе падабаецца? С т а с ь. Так, вельмі. Хочаш, уключу? Т р о ш а. Не, дзякуй. С т а с ь (пасьля паўзы). Чаму? Т р о ш а. Давай лепей памаўчым. С т а с ь (з прытоенай палёгкай). Давай. Паўза. С т а с ь сядае, але часам то выцягвае ногі пад стол, то забірае іх пад сябе, то разводзіць, то трасе. С т а с ь. Я ўяўляю сабе, што ты цяпер думаеш. Ты лічыш, што я нехарошы чалавек. Магчыма, табе нават непрыемна са мной размаўляць. Т р о ш а. Давай ня будзем пра гэта. Я ні ў чым цябе не падазраю. Мне гэта нецікава. С т а с ь. І мне нецікава. Паўза. С т а с ь сядае бліжэй. А мы так ані разу й не паглядзелі ў вочы адно адному, як жаніх нявесьце і як нявеста жаніху. Ты разумееш, пра што я? Т р о ш а. Перастань. С т а с ь. Што перастань? Т р о ш а. Раптам хто зойдзе. С т а с ь. І яна туды. Мы амаль ужо маем права на ўсё. Т р о ш а. Ты што, пацярпець ужо ня можаш? С т а с ь. А чаму я павiнен цярпець? Т р о ш а. I ён туды! С т а с ь (падазрона). Што? Т р о ш а. Вось ты кажаш, давай патрахаемся, а я што, думаеш, жалезная? С т а с ь. А ты думаеш, я жалезны? Я думаю пра цябе кожны вечар! Т р о ш а (іранічна). Я бачу. С т а с ь. Я думаю пра твае рукi, уяўляю сабе тваю сьпiну, нiбыта гэта мая сьпiна, разумееш, нiбыта яна належыць i заўсёды належала толькi мне. Т р о ш а. Ого! Ты рэдка гаворыш такімі доўгімі фразамі. С т а с ь. Ты што, ня верыш мне? Т р о ш а. Ведаеш, перад гэтым я мушу аб нечым табе сказаць. С т а с ь. Ты, пэўна, хочаш, каб я нешта табе ўсё ж патлумачыў? Т р о ш а. Не. (Пасьля паўзы.) Я расла ў невялікім мястэчку, усіх людзей успрымала іначай, чым цяпер, ставілася да таго, чаго яны дабіваліся ад мяне, наіўна, не разумеючы таго жаху і той брыдкасьці... Я прымала гэта як нейкую цікавую і часам, ня буду хаваць, прыемную гульню. Толькі значна пазьней, ужо пасьля заканчэньня школы, я пачала сур’ёзна ўсьведамляць тое, што адбывалася. Але спыніцца ўжо не магла. Мне падабалася і цяпер падабаецца ўсё незвычайнае, ліхаманкава хуткае і да сьлёз пяшчотнае, мне нават неабавязкова добра ведаць чалавека. Тое, што мы рабілі, называецца... ой, ледзь не прагаварылася. Я магла б заняцца цяпер гэтым з табой, я ведаю, што ты вельмі доўгі час гэтага чакаў, на гэта спадзяваўся і гэтым мроіў (бярэ ягоную руку, прыкладае да сваіх грудзей), мне цікава было назіраць… Паўза, С т а с ь падаецца ўсім целам наперад, прыкладае да яе грудзей другую руку. Але ведаеш, мне яшчэ трэба разабрацца ў сабе (адводзіць С т а с е в ы рукі). |
|
Адну хвіліну яны сядзяць моўчкі, ня робячы выразных рухаў, затым С т а с е в ы плечы пачынаюць скаланацца. С т а с ь (зло). Я чакаў, што ты прыедзеш першым цягніком, а ты не прыехала. Т р о ш а. Я прыехала. Я прыйшла не адразу. С т а с ь. Ты разьбіралася ў сабе? Я дапамагу табе ў гэтым! Так, што ты сама ня радая будзеш! Т р о ш а. Як я магу быць ня радая таму, што дасі мне ты. Гэта абавязкова будзе нешта вялікае, добрае, вечнае. С т а с ь (з агідай б’е кулаком па стале). Вялікае! Добрае! Вечнае! Т р о ш а. Ну, ня трэба хвалявацца. С т а с ь. Столькі доўгіх дзён хацець палаць — і наталяцца дымам; ледзь пацямнее, ледзь зойдзе сонца, зрываць зь нянавісьцю зь сябе мундзір і хадзіць за кожнай сустрэтай дзяўчынай, нават не хадзіць, а паляваць, перасьледаваць яе ў падваротні, дыхаць рот у рот, шалець ад рухаў і крычаць. Зрэшты, мяне не здавальняюць жанчыны. Апранутыя, яны падобныя да ружы, распранутыя –– да пальца. Я сумую зь iмi. Я верыў толькi табе. Т р о ш а. А чаму гэта ты мне верыў? (Цішэй.) І што, я не жанчына? С т а с ь. Я не магу ня верыць нiкому. Я лепей памру. Т р о ш а. Ой, можна падумаць. С т а с ь. Альбо заб’ю цябе. Т р о ш а (ня надта слухае С т а с я). Аднойчы нас сабралася вельмі шмат у адным пакоі, усё працягвалася даволі доўга, сярод нас была Эльза. С т а с ь. Гэта праўда? Т р о ш а. Я магла й пажартаваць. Няма ніякіх гарантыяў, што я не пажартавала. С т а с ь. Мне ня сьмешна. Т р о ш а. А мне сьмешна. С т а с ь робіць імклівы рывок да Т р о ш ы, тая ўскоквае, але С т а с ь даганяе і хапае яе за шыю й плячо, цягне да сябе, спрабуе сарваць з Т р о ш ы адзеньне. Раптам б’е гадзіньнік і чуецца крык “Поўнач!”. С т а с ь адпускае дзяўчыну. Т р о ш а папраўляецца, бярэ руку С т а с я, цалуе ў далонь. Асьвятленьне на сцэне паступова гасьне, пакідаючы адзін белы прамень, накіраваны на Т р о ш у. Яна паціху адпускае руку С т а с я, затым сядае за стол. Гучыць радыё. Т р о ш а. Вайскоўцы, пажарныя, куды ім да начных патрульных. Куды ім да тых, чый лёс зьвязаны з гарадзкімі праспэктамі, да тых, чые твары такія блізкія і мужчыну, і жанчыне, і нават пэнсіянэру (бярэ паперу й аловак). А я зараз напішу ліст да Эльзы. Яна ўжо цяпер далёка, тая Эльза. Што ж ёй напісаць? Ай, ня буду! (Штосілы кідае аловак.) У мяне характар — ух! Я — двухжыльная! Уваходзіць Э л ь з а, пляма сьвятла выхоплівае яе зь цемры. С т а с я на сцэне ўжо няма. Э л ь з а сядае побач з Т р о ш а й. Асьвятленьне — звычайнае. Т р о ш а. Гэта ты, Эльза? Я ледзьве пазнала цябе. Ты мне прабач, калi ты сыходзiла, я не разьвiталася з табой, таму што была вельмi злая. Ты павінна мяне… нас са Стасікам разумець. Нас двое, і таму мы больш уразьлівыя. Паўза, Э л ь з а ківае галавой. Яму цяпер цяжка. Э л ь з а (паціскае плячыма). Нават ня ведаю, навошта я сюды вярнулася. Хацела сказаць, што забыла торбачку, але ў мяне не было торбачкі. Вось такі заплечнік ёсьць (паварочваецца сьпінай), а торбачкі няма. Т р о ш а. Ён ужо пайшоў на працу. Э л ь з а. Так, так, зразумела. Я была каля фантанаў, каля жылых кварталаў, каля станцыі, а потым вярнулася сюды. Дзе толькі я ні была. Т р о ш а. Ты такая мяккая (кладзе далонь на руку Э л ь з ы). Э л ь з а (азіраецца й пасоўваецца да Т р о ш ы). Што ты маеш на ўвазе? Т р о ш а. Эльза, у цябе такое прыгожае імя, яго хочацца пакаштаваць на язык. Э л ь з а. Праўда? (Саромеецца, ізноў азіраецца і яшчэ бліжэй пасоўваецца да Т р о ш ы). Ты мяне палохаеш, Троша Поні (кладзе руку ёй на плячо і глядзіць у самы твар). Т р о ш а. Палохаю? |
|
Гучыць музыка, Т р о ш а спрабуе лiзнуць Э л ь з у, тая трымціць і ўскрыквае. Яны сьмяюцца. Т р о ш а. Я б хацела зараз гарачай гарбаты. Э л ь з а. Чаго раптам? Т р о ш а. Ночы тут — зусім як на маёй радзіме. Э л ь з а. А дзе ты нарадзілася, дарэчы, хто ты? Т р о ш а (адкідвае галаву назад, распраўляючы валасы, нейкі час летуценна пазірае некуды ўверх). Ах, не пытайся ў мяне пра гэта. Мне добра i тут, толькі хочацца гарачай гарбаты. Э л ь з а. А хочаш, я сама скажу, адкуль ты? Твая радзiма — Быхаў! Т р о ш а. Табе Стасік сказаў? Э л ь з а. Хiба нам болей не было пра што гаварыць? Т р о ш а. Адкуль я ведаю, я за вамi не падслухоўвала. Э л ь з а. А што ты ведаеш? Т р о ш а. А ты што? Э л ь з а. Я ведаю, што ты з Быхава! Т р о ш а. Сама ты з Быхава! Што я, дурная? Э л ь з а. А што, я дурная? Т р о ш а (зьдзеклiва). Не, ты не дурная, калi ты тут. Э л ь з а. Пагавары мне. Т р о ш а. Я пагаварыла Стасіку, ён мне і паверыў. Ён цяпер думае, што я неразборлівая, а ўсё гэта няпраўда. Я думаю, ён таксама мне лгаў, проста нам было сумна й хацелася нейкай вастрыні. Ён ілгаў, гэта дакладна. І я хлусіла, і пра цябе хлусіла. Я вельмі чыстая, ужо я сябе ведаю. Э л ь з а. Не надакучыла табе? Т р о ш а. Ой, можна падумаць! Э л ь з а. Ну, я хоць не такая зануда! Т р о ш а. Такая! Э л ь з а. Мы з табою яшчэ разьбяромся. Т р о ш а (іранічна). Усё вырашыцца хутка. Э л ь з а. Не люблю, калі ўсё робіцца хутка. Т р о ш а. Дарэмна, у гэтым нешта ёсьць. Навошта думаць толькі пра сябе? Э л ь з а. Калі я думаю пра цябе, мне робіцца млосна. Т р о ш а. А ты выклікаеш ува мне пераважна шаленства! Э л ь з а. Вельмі рэдка жанчына робіць камплімэнт другой жанчыне. Т р о ш а. Ну й ня трэба. Э л ь з а. Ты пакрыўдавала? Т р о ш а. Так, але я трымаю сябе ў руках. Э л ь з а. Калі я застануся тут яшчэ, я каго-небудзь задушу. Т р о ш а. Пойдзем на праспэкты. Э л ь з а. А там задушаць мяне. Т р о ш а. Альбо мяне. Э л ь з а. Альбо цябе. |
|
Зацямненьне. Паўза. На сцэне мільгаюць агні — так, нібыта побач праяжджаюць рэдкія аўтамабілі, да гэтага дадаюцца гукі матораў, часам віскат тармазоў і далёкая музыка. Сцэна неўзабаве асьвятляецца — на ёй запальваюцца тры ліхтары, пасярэдзіне на лаўцы сядзяць Т р о ш а і Э л ь з а. Дэкарацыі вуліцы. Э л ь з а. Табе не здалося, што нехта прасьлізнуў? Там, за дрэвамі? Т р о ш а. Апошнім часам я нікога не заўважаю, акрамя аднаго чалавека. Мне даўно не было так хораша. Ведаеш, ён верыць мне. Я заўсёды буду зь iм. Э л ь з а. Ну й дурная. Т р о ш а. Хопіць спрачацца са мной! Э л ь з а (махае рукамі). Раскамандавалася! Т р о ш а. Ты проста невыносная. Э л ь з а. Затое ты выносная. Т р о ш а. Што ты хочаш гэтым сказаць, ты нешта маеш на ўвазе? Э л ь з а. Вось я зараз дастану аловак i запiшу ўсе твае словы. Т р о ш а. Калi ты такая разумная, схадзі лепш па гарбату. Э л ь з а. Думаеш, не схаджу? Т р о ш а. Я б не схадзіла. Э л ь з а. І я не пайду. Паўза. Э л ь з а. Паслухай, а ты да Стася з кім-небудзь была? Т р о ш а. Я й са Стасем не была. Э л ь з а. А я дык была. Т р о ш а. Я бачыла. Э л ь з а. І ты ўсё бачыла? Т р о ш а. Я ледзьве стрымалася, каб не засьмяяцца. Э л ь з а. Я таксама. Была нейкая мэлянхолія ў ягоных рухах. Т р о ш а. Вось і я заўсёды думала: гэта ж колькі цярпеньня трэба мець. Э л ь з а. Галоўнае — думаць пра нешта сур’ёзнае, пра такое, ад чаго хочацца крычаць. Т р о ш а. А ты пра што думала? Э л ь з а. Я ўявіла, што Стась — прусак. Т р о ш а. Ого! Я б ніколі не здагадалася. Э л ь з а. Ціха, глядзі, нехта наблiжаецца. Абедзьве глядзяць у адзін бок — зьлева ад сцэны. Сочачы за некім, паволі павяртаюцца тварам да залі. Т р о ш а. Хто гэта? Э л ь з а. На ім плямісты мундзір, а цераз усе грудзі — партупэя. Т р о ш а. Можа, ён сходзіць па гарбату? Э л ь з а. Я бачыла такіх людзей на фатаздымках ува ўрадавых газэтах. Гэта начны патрульны. Т р о ш а. Бачыш, ён ускідвае пісталет. Э л ь з а. Сапраўды, патрульны. Т р о ш а. Якая трывожная постаць. Ён вельмі добра трымае зброю. Чуваць стрэл, адзін зь ліхтароў гасьне. Дзяўчыны ўціскаюць галовы ў плечы. Э л ь з а імкнецца адсунуцца ад Т р о ш ы. Э л ь з а. Ён баіцца, што мы ўцячом альбо схаваемся. Т р о ш а. Ягонай працы не пазайздросьціш. Ізноў стрэл, адначасова гасьне другі ліхтар. Дзяўчыны закрываюць галовы рукамі. Э л ь з а. Цябе не параніла? Т р о ш а. Не, не параніла. Я двухжыльная. Э л ь з а. А мяне, здаецца, ледзь не параніла. Т р о ш а. Няхай бы ён пайшоў, праўда? Э л ь з а. Ну. Т р о ш а. Зь пісталета цяжка пацэліць. Э л ь з а. Яшчэ з такой адлегласьці. Ізноў стрэл. Астатні ліхтар успыхвае і гарыць мацней. Т р о ш а (уздрыгвае). Вой! Э л ь з а. У цябе патрапіла? Т р о ш а. Ага. Э л ь з а (бярэ Т р о ш у за плечы). Ух ты. Ну ты нічога, трымаешся. Глядзі, ён сыходзіць. Т р о ш а (крыху спаўзае). Нарэшце. |
|
Э л ь з а адна адсочвае сыход патрульнага — паволі вядзе позірк з залі ўправа. Т р о ш а тым часам паціху спаўзае. Э л ь з а. Ягоная хада чымсьці нагадвае мне Стася. Т р о ш а. Як ты так можаш! Э л ь з а. Прабач. Т р о ш а. Мне нешта халодна, я нiбыта раблюся квадратам. Э л ь з а. Лепей бы падумала, што цяпер рабіць. Т р о ш а. Трэба пакінуць пра сябе памяць у людзях, так? Э л ь з а. О, гэта вельмі важна. Т р о ш а. Але я не хачу, каб людзі думалі пра мяне, я гэтага нават баюся. Э л ь з а. Няхай думае хоць хто. Т р о ш а. Ты будзеш пра мяне думаць? Э л ь з а. Я не магу паабяцаць… Т р о ш а. А Стась? (Уздрыгвае.) Ну вось, я ўжо паміраю. Трэба нешта прыдумаць. Гэтую насовачку (дзьвюма рукамі дастае хустку) перадай яму. Э л ь з а. Усё? Ты паміраеш? Т р о ш а. Здаецца, так. Э л ь з а. О-го. Ты, пэўна, чакаеш, што я табе штосьці скажу? Т р о ш а. Мне б хацелася. Э л ь з а (шчэрыцца, ірве хустку). На! (Махае камусьці за кулісамі.) На! Табе, можа, цікава будзе ведаць, што мы са Стасем сустрэліся на вуліцы апоўначы і так пагаварылі, як ты ня сьніла ніколі! Т р о ш а. Гэта няпраўда. Э л ь з а. Паспрабуй здагадацца, пра што мы гаварылі. На сцэну выбягаюць тры с а н і т а р ы з насілкамі, накіроўваюцца да Т р о ш ы, кладуць яе на насілкі, накрываюць прасьціной і выносяць. Т р о ш а спрабуе ўстаць, але с а н і т а р ы прытрымліваюць яе рукамі. Э л ь з а пэўны час яшчэ сядзіць, неўзабаве павольна ўстае, расьціскае пальцы так, што рэшткі насоўкі падаюць на падлогу, і нясьпешна пакідае сцэну. Зацямненьне. |
|
Д з е я т р э ц я я Э л ь з а й С т а с ь сядзяць за сталом, перад кожным — кубак з гарбатай. Гучыць радыё «Сталіца». С т а с ь накрывае рукой далонь Э л ь з ы. Э л ь з а. Ад моманту нашага знаёмства прайшло чатыры тыдні. Гэта быў цяжкі час. Я пахавала некалькі сяброў, выпадкова забітых на вуліцах гораду. Сьмерць ходзіць па краіне, і мне здаецца (сустракаецца вачыма з вачыма С т а с я), я ведаю яе позірк. С т а с ь (пасьля паўзы). Раскажы мне пра гэта. Э л ь з а. Лепей раскажа Троша Поні, яна мусіць хутка прыйсьці, ізноў сама не свая. С т а с ь. Ты што, клікала яе? Э л ь з а. Не. Ёй проста больш няма куды ісьці. С т а с ь. Ну й што? Ёй лепей нікуды не хадзіць. Э л ь з а. Што, калі яна ўсё чуе? Т р о ш ы н голас з-за кулісаў. Гэта няпраўда, я нічога ня чую. С т а с ь. Нават калі яна чуе, што ёй тут рабіць? Э л ь з а. Ты так заўсёды кажаш, пакуль яна ня прыйдзе. С т а с ь. Магу і пры ёй сказаць! Э л ь з а. А мне можаш такое сказаць? С т а с ь (гучна адсоўвае ад сябе кубак з гарбатай). Якое такое?! Хто цябе тут трымае? (Піхае Э л ь з у.) Давай, пайшла адсюль. Нейкі час яны змагаюцца. С т а с ь спрабуе валачы Э л ь з у да дзьвярэй, але потым стомлена адпускае. Сядаюць за стол, Э л ь з а неўзабаве кладзе сваю руку на С т а с е в у руку. Э л ь з а. Ну, не крыўдуй. С т а с ь (скідае далонь Э л ь з ы са сваёй рукі). Ня гладзь мяне! Што я, фіфа? Э л ь з а. Ты ня фіфа. Мне добра тут, я не хачу сыходзіць. С т а с ь. Я ведаю, чаму ты ня хочаш сыходзіць. Э л ь з а. Чаму? А ну, скажы! С т а с ь. Я проста ведаю, навошта казаць? Э л ь з а (перадражнівае С т а с я). Удалы пэрсанаж! Вялікія артыкулы! Вялікія ганарары! Стась Вададохін! Гэтае імя гучыць! Ты сур’ёзна думаеш, што я чапляюся за цябе? С т а с ь (шчэрыцца). А калі ты непакоішся пра мяне, чаму ня скажаш Трошы Поні, каб яна болей не прыходзіла? |
|
Чуецца гучны кашаль за кулісамі. Э л ь з а кідае туды позірк. Э л ь з а (прыклаўшы палец да вуснаў). Стасю, асьцярожней. (Пасьля паўзы, шэптам.) Я думаю, што… Уваходзіць Т р о ш а. На ёй белая сукенка, чырвоная ружа на грудзёх і такая самая на сьпіне. Т р о ш а ня рухаецца нейкі час, затым павольна ўсіх аглядае. Праз хвіліну сядае за стол, кладзе рукі перад сабой і глядзіць на С т а с я. Т р о ш а. Ну, Стасік, ці не забыўся ты сваёй нявесты? С т а с ь (сьпехам паказвае, нібыта цалуе ёй руку). Не-не! Э л ь з а (да Т р о ш ы). Бачыш, ён не забыўся. Т р о ш а. Праўда не забыўся? А то глядзі! С т а с ь. Не-не! Я не забыўся! Э л ь з а. Ён праўда не забыўся, бачыш. Т р о ш а. Не забывайся пра мяне, Стасік. Паўза. Т р о ш а (да абаіх). Я вас віншую. Бачыла апошнія газэты, чытала. Вельмі добры стыль, шмат псыхалягізму, ёсьць элемэнты іроніі. Я б назвала гэта наватарскай сагай пра сучаснага героя. Э л ь з а. Ну што ты. Т р о ш а. Праўда-праўда. Ты вядзеш расповед ад першае асобы і сама робіш фотакаляжы, гэта рэдка цяпер сустракаецца. С т а с ь. За тонкі творчы падыход Эльза атрымлівае значна болей, чым раней, да таго ж ёй выдзяляюць часам па цэлай старонцы. Т р о ш а (роблена ўзмахвае рукамі і ўздыхае). Як цікава! Паўза. Э л ь з а (усьміхаецца). Троша, Стась хацеў аб нечым цябе запытаць. С т а с ь (разгублена). Што? Т р о ш а (чырванее і апускае галаву). Праўда? С т а с ь (хутка). Я хацеў даведацца, як ты лічыш, ці варта нам выпусьціць невялікую кніжку пра маю працу? Э л ь з а. Ён хацеў сказаць: як доўга ты яшчэ будзеш прыходзіць? С т а с ь. Ты што?! Паўза. Т р о ш а (абводзіць абаіх позіркам). Та-ак. (Глядзіць на С т а с я.) Та-ак. Я ня ведаю, пра што вы тут безь мяне размаўляеце, аднак апошнім часам твае думкi, Стасю, мне не падабаюцца. С т а с ь. Гэта сказаў ня я. Т р о ш а. Ня ты? А хто? С т а с ь. Гэта сказала Эльза. Т р о ш а. Эльза? Яна не магла такога сказаць. Яна тут нi пры чым. Я нявеста табе, а ня ёй. С т а с ь. Усё роўна гэта сказала Эльза. Т р о ш а. Чаму ты хлусiш мне, Стасю? (Кранае яго рукой.) С т а с ь (ускоквае). Ай! Я не хлушу, ня трэба. Я нiколi б не запытаўся, як доўга ты будзеш яшчэ прыходзiць, мне гэта нават нецiкава. Т р о ш а. Нецiкава? С т а с ь (адыходзiць далей ад Т р о ш ы). Нецiкава! Т р о ш а. Нецiкава. А дзе Эльза? Я хачу пабачыць Эльзу! Э л ь з а. Я тут. Т р о ш а. Эльза! Стасік забываецца мяне (хавае рукi пад стол i ўцiскае плечы), бачыш, у мяне ўжо зьнiклi рукi i плечы, мне так сумна! Стасік! С т а с ь. Што?! Т р о ш а. Стасік! |
|
Асьвятленьне робiцца цямнейшым, белыя плямы выхоплiваюць толькi С т а с я й Э л ь з у за сталом, яшчэ пару разоў чуецца голас Т р о ш ы “Стасік!”, на якi С т а с ь адгукаецца “Што?!”, затым асьвятленьне робiцца звычайным, Т р о ш ы ўжо няма. С т а с ь (падыходзiць да Э л ь з ы). Яна зноў схапiла мяне за руку. Э л ь з а. Пакажы. (Прыкладае далонь да шчакi.) Якая халодная. С т а с ь. Дапамажы мне зь ёй, калi ласка. Э л ь з а. Хiба ты ня бачыш, як я дапамагаю! С т а с ь. Я бачу, як ты магла падумаць, што я ня бачу. Аднак зрабi яшчэ вось што. Калi раптам яна зноў прыйдзе ўночы, скажы ёй, што ў знак нашай дружбы мы дорым ёй вось гэты пярсьцёнак (дастае). Э л ь з а (беручы). Ой, Стась, які прыгожы пярсьцёнак, ён так дзіўна блішчыць. С т а с ь. Ён спэцыяльны. Яна паспрабуе надзець яго на палец, у яе не атрымаецца, яна раззлуецца, сыдзе й болей ня вернецца. Э л ь з а. Такі жоўты, падобны да сьлязы. Калі пайсьці па ім направа, то вернешся туды, адкуль пайшоў, а калі моцна прыкласьці яго да скуры, то застанецца круглы бледны сьлед. Такі самы пярсьцёнак я бачыла ў майго сябра Пётры. С т а с ь. Зусім не такі. Э л ь з а. Сапраўды, не такі. Там быў яшчэ прыгажэйшы камень. Мы ўжо некалькі дзён ня бачыліся з маім Пётрам. Цікава, як ён цяпер? С т а с ь. Нават ня ведаю. Э л ь з а. Ён вельмі любіў свой пярсьцёнак і ніколі зь ім не расставаўся. С т а с ь. Вельмі прыгожы пярсьцёнак. Э л ь з а. Ведаеш, які гэта чалавек? Што ты! Пётра — гэта такі чалавек, ого-го! С т а с ь. Вельмі цікава. Э л ь з а. Ён вось так возьме каго хочаш за каўнер (хапае С т а с я) і як крыкне! С т а с ь. І што ён крычыць? Э л ь з а. Ён сьпявае. С т а с ь. Сьпявае? Э л ь з а. Ён сьпявае песьні і зарабляе гэтак на жыцьцё. С т а с ь. Мусіць, ты вельмі сумуеш безь яго? Э л ь з а. Што ты, я так сумую, ого-го! С т а с ь. Вельмі цікава. Ты ніяк ня можаш яго забыць? Э л ь з а. А навошта яго забываць? Я яго, можна сказаць, кахаю. Ніколі ад яго не адыходзіла б, але што зробіш — праца. С т а с ь. Вось яно як... А ён кахае цябе? Э л ь з а. Ну канечне, кахае. Як добра, што гэтым пярсьцёнкам ты нагадаў мне пра майго сябра, я зараз жа пайду да яго, бо зусім больш не магу тут. С т а с ь. Не хадзі. На сцэне зьяўляецца П ё т р а ў белай кашулі, на ягоных грудзёх і сьпіне — па чырвонай ружы. Э л ь з а (спачатку палохаецца, затым нерашуча крочыць да Пётры). А вось і ён. П ё т р а (уздымае рукі і пачынае танцаваць да стала). А вось і я! (Паказвае, нібы цалуе руку Э л ь з ы.) Вітаю. (Паказвае, нібы цалуе руку С т а с я.) Я Пётра, а вы Стась, вельмі прыемна. (Сядае.) І вы сядайце побач. Якая ў вас прыгожая музыка. С т а с ь. Тут няма музыкі. П ё т р а. Як няма? (Гучыць музыка.) Вось музыка… (ускоквае, кружыцца вакол С т а с я) і танцы! С т а с ь (да Э л ь з ы). Я спадзяюся, твой Пётра ня думае, што я буду зь ім танцаваць? Э л ь з а. А чаго ты ня будзеш танцаваць з маім Пётрам? С т а с ь. Ня буду! П ё т р а. Ну не сварыцеся, калі ласка! |
|
Усе сядаюць. Я прыйшоў, каб расказаць вам сваю гісторыю. Некалькі дзён таму я стаяў каля расчыненага акна. Ужо было вельмі цёмна, я чытаў сьвежую газэту, дзе якраз было напісана аб новым раскладзе працы начных патрульных. Спалохаўшыся, што хтосьці зь іх мяне заўважыць, я кінуўся зачыняць акно, але раптам у самыя грудзі мне ўперлася кароткая чорная руля. Чалавек, які трымаў пісталет, быў патрульны. Ён нечакана выйшаў зь цемры і сказаў: “Вы Пётра?” І пасьля таго, як я кіўнуў, ён сказаў: “Зараз вы памрацё, мая куля разаб’е вам сэрца, і вы павольна асядзеце на падлогу, уздрыгваючы рукамі, і здранцьвелыя вашыя вочы мякка паглядзяць у неба, але ніколі ўжо яны не пабачаць сонечнага сьвятла”. — “Што такое!” — закрычаў я, і тады патрульны сказаў: “Вы памрацё, Пётра, за каханьне сваёй сяброўкі Эльзы і за ейнае няўменьне яго хаваць. Нават калі мы кахаемся, — працягваў патрульны, — яна ўскрыквае вашае імя”. Тады я сказаў: “Падумаць толькі, зараз я памру за каханьне сваёй сяброўкі Эльзы! Эльза, такая мілая дзяўчына, — працягваў я, — і раптам я памру празь яе”. Зразумеўшы ўсё, я ўзяў у рукі свой любімы пярсьцёнак і сказаў: “Выратуй мяне, мой любы пярсьцёнак, я ніколі не расставаўся з табой, ты такі прыгожы, калі пайсьці па табе направа, то вернешся туды, адкуль пайшоў, а калі моцна прыкласьці цябе да скуры, то застанецца круглы бледны сьлед”. Сказаўшы такія словы, я прыціснуў пярсьцёнак да сябе, паміж руляй і грудзьмі. Пасьля гэтага патрульны мяне забіў. Потым ён крыху пакруціўся пад акном і, мабыць, наважыўшыся, залез да мяне ды прамармытаў: “А пярсьцёнак я вазьму. Шкада, што вываліўся камень”. Вось якую гісторыю я вам расказаў. С т а с ь. Вельмі цікава. Э л ь з а (праз плач). Ох, Пётра, як гэта было цікава! Дай я пацалую цябе! П ё т р а. Не-не! Лепей проста аддай мне пярсьцёнак. Э л ь з а. Дык ты дзеля гэтага прыйшоў? П ё т р а. Так. Э л ь з а. Я не аддам. П ё т р а. Як не аддасі? Я прыйшоў па яго. Э л ь з а. Аніяк не аддам. Ідзі, адкуль прыйшоў. Ты мёртвы, а пярсьцёнак патрэбны жывым. П ё т р а (ускоквае, ходзіць). Ах, так? Ведай жа, Эльза, што я ніколі не кахаў цябе і заўсёды зь цябе сьмяяўся. Ведай жа, што я нярэдка цябе падпойваў і аддаваў сябрам. Мы ўсе сьмяяліся зь цябе, а я гучней за ўсіх! Э л ь з а (мяняецца тварам). Дык гэта праўда? Я ведала пра гэта! Мне распавялі! П ё т р а. Хто табе распавёў?! Э л ь з а. Хто распавёў, той ужо мёртвы! П ё т р а (да С т а с я). Праўда, мёртвы? С т а с і к (сьціпла ківае). Яна надта часта пра яго казала. П ё т р а (да Э л ь з ы). Дык не аддасі?! (Падскоквае да яе і хапае за руку, Э л ь з а крычыць, П ё т р а сьмяецца.) А-га-га-га-га! А-га-га-га-га-га! Э л ь з а з крыкам падае на падлогу й плача. Неўзабаве асьветленай застаецца толькі яна. Чуваць крык “Поўнач!”. Доўгі час нічога не зьмяняецца, затым асьвятленьне робіцца звычайным. За сталом сядзіць Т р о ш а. П ё т р ы й С т а с я няма. Э л ь з а глядзіць на Т р о ш у. Тая п’е гарбату і прагна заядае курыцай. На ёй тая ж вопратка. Э л ь з а. Ты зноў прыйшла? А Стася няма. Т р о ш а. Знаю, ён працуе. Э л ь з а. Ты прыйшла да мяне? Т р о ш а. Так, да цябе. Ну, і паесьці таксама. Што, дасталося табе? Э л ь з а. А я Пётру так раней кахала. Не хацелася верыць, што ён сапраўды такі. Т р о ш а. Гэта няважна. Э л ь з а. Чаму гэта няважна? Т р о ш а. Яго шмат хто кахаў, я таксама яго кахала. Э л ь з а. Ты яго ня ведала! Т р о ш а. Можа, ня ведала, а мо й ведала. Э л ь з а. Можа, кахала, а мо й не. Т р о ш а (падумаўшы, сьмяецца). Ага. Болей за ўсё я кахала Стася. Э л ь з а. А за што ты яго кахала? Т р о ш а. А ні за што. За біцэпсы. Э л ь з а. Я таксама люблю яго за біцэпсы. Т р о ш а. Гэта ты за мной паўтарыла. Э л ь з а. А чаму ты прыходзіш так часта? Табе сумна? Т р о ш а. Мне заябіся. Э л ь з а. Ой, ты мацюкаешся? Т р о ш а. А то! Канечне, мацюкаюся! Э л ь з а. Можна, я таксама мацюкнуся? Т р о ш а. Давай. Э л ь з а. Дупа. Т р о ш а. Хуй! Э л ь з а (паказвае). Фак! Фак! Фак! Т р о ш а. Фак! Фак! Фак! |
|
Сьмяюцца. Э л ь з а. Файна, мацюкалася б усё жыцьцё! Т р о ш а. Ага, і я б мацюкалася! (Спакайнее.) Усё жыцьцё. Э л ь з а. Так, і ты б мацюкалася. Усё жыцьцё. Паўза. Дзесьці далёка чуецца стрэл. Т р о ш а. Ты цяпер такая модная. Э л ь з а. Каб ня Стась… Т р о ш а. Стася стварыла ты. Ты зрабіла зь яго героя. Э л ь з а. Ён ня мог ня стаць героем. Т р о ш а. Ён ня стаў героем са мной. (Паўза.) А як твае сябры? Э л ь з а. Нешта ўсіх забілі. Паўза. Т р о ш а гучна ўздыхае, але Э л ь з а махае на яе рукой. Э л ь з а. Ціха, тут нехта ёсьць! Т р о ш а. Гэта няпраўда, тут нікога няма. Э л ь з а. Няўжо ты ня чуеш? Т р о ш а. Я паўтару, што са мной Стась героем ня стаў. Э л ь з а. Значыць, такі ён герой. Т р о ш а. Твой герой. Э л ь з а. Што мы ўсё не пра тое. Троша, мы са Стасем хацелі б падараваць табе вось такі пярсьцёнак. Т р о ш а (ускоквае). Што гэта за пярсьцёнак? Э л ь з а. Гэта табе, Троша. Ён спэцыяльны. Т р о ш а. Я бачу. Я не вазьму. Э л ь з а. Абавязкова бяры, Троша, мы даруем яго табе ў знак дружбы. Т р о ш а. Мне трэба пачакаць Стася. Э л ь з а. Табе трэба, мне трэба, ты толькі пярсьцёнак вазьмі. Т р о ш а. Ты казала, тут нехта ёсьць. Э л ь з а. Ну і што? Т р о ш а. Хто тут?! Выходзьце да нас! Нікога няма? (Глядзіць уверх і зьдзіўляецца.) Што гэта такое? Зьверху спускаецца К о н а н, ён падвешаны за шыю на чырвонай вяроўцы. Яго галава ляжыць на плячы, вочы вырачаныя, вусны пафарбаваныя чорным. За мэтар ад падлогі ён спыняецца. Э л ь з а. Ой, Конан. Я ледзьве пазнала цябе. Т р о ш а. Гэта твой знаёмы? Э л ь з а. Што ты, гэта такі знаёмы, ого-го! К о н а н. Добрай ночы. Т р о ш а. Як ён прыгожа вісіць. К о н а н. Вам бы так вісець. Э л ь з а. Конан, а пра тваю сьмерць я нічога ня ведала. К о н а н. Ня дзіва. Яна здарылася толькі што. Э л ь з а. Ты вельмі пакутаваў? К о н а н. Як звычайна. Гэта ўжо мая чацьвертая спроба самагубства. Э л ь з а. Я б столькі не змагла. Паўза. Ніхто ня ведае, што казаць. Э л ь з а (раптам крычыць, каб нечым заняць гасьцей). Ой, прусак! К о н а н. Не глядзеце на мяне, гэта ня мой прусак. Э л ь з а. Тады адкуль ён тут? К о н а н. Яны паўсюль. Э л ь з а. Конан, па-мойму, яны сыплюцца з твайго рота. Т р о ш а. Не, гэта ня так, паглядзі, адкуль у яго прусакі? Э л ь з а (крычыць на Т р о ш у). Табе што? Т р о ш а. Не крычы на мяне! К о н а н (раптам хлопае сябе па сьцёгнах). А-а-а! А-га-га-га-а-а! Т р о ш а. Не крычы на мяне! Не крычы на мяне! К о н а н. А-а-а! А-га-га-га-а-а! Э л ь з а. Замаўчыце! Замаўчыце! |
|
Усе крычаць. Узьнікаюць цені, яны паўзуць па падлозе з усіх бакоў, цягнучы рукі да Э л ь з ы, і таксама пачынаюць крычаць, звычайна называючы свае імёны і дадаючы: “Я твой сябар! Ты помніш мяне?! А-га-га-га-га-га-га!” Гучаць бубны і вельмі рэзкая музыка. Э л ь з а кідаецца па сцэне, яе хапаюць і валяць на стол, К о н а н разам зь вяроўкай саскоквае на падлогу і перацягвае вяроўкай горла Э л ь з ы. Нечакана ўсе адначасова заціхаюць і чуецца С т а с е ў голас: “Эльза!” Цені адбягаюць ад стала. С т а с ь зь пісталетам стаіць на ўваходзе й азірае ўсіх. Э л ь з а, задыхаючыся, прыўзьнімаецца. С т а с ь. Эльза! Што тут робіцца? Э л ь з а. Ідзі, Стась, ідзі. Табе належыць мой дзень, а ім належыць мая ноч. С т а с ь. Я прыйшоў да цябе (ідзе да стала). Э л ь з а. Чаму ты не пакінуў пісталет на працы? С т а с ь. Ён спатрэбіцца мне. Я сёньня вельмі шмат думаў, Эльза. Я нібыта пражыў сёньня цэлае жыцьцё. Э л ь з а. І чаму навучыла цябе тваё жыцьцё? С т а с ь. Яно навучыла мяне забіваць. Э л ь з а. Забываць? С т а с ь. Нечакана нарадзіліся словы. Я вельмі палюбіў цябе, а ты ніколі ня бачыла ўва мне глыбіні й прыгажосьці. Але ўва мне ёсьць таямніца, у мяне ёсьць сьмерць. Гэта апошняе, чаго ты яшчэ ня зьведала. Мае ночы перастануць быць пустымі (прыкладае пісталет да грудзёў Э л ь з ы). Э л ь з а. Што, цяпер? Ц е н і, Т р о ш а, К о н а н (разам). Цяпер! Ба-бах! (Падыходзяць на крок.) Э л ь з а, здрыгануўшыся, скочваецца на падлогу, цяжка ўзьнімаецца, абняўшы грудзі рукамі. С т а с ь ізноў набліжаецца й прыкладае рулю да ейнае галавы. Ц е н і, Т р о ш а, К о н а н (разам). Ба-бах! (Падыходзяць на крок.) Э л ь з а падае, некаторы час паўзе. Ц е н і, Т р о ш а, К о н а н (разам). Ба-бах! Ба-бах! (Пачынаюць рухацца па сцэне, з гэтага руху нараджаецца танец.) Ба-бах! Э л ь з а й С т а с ь зьнікаюць за целамі Ц е н я ў, толькі часам бачна, што Э л ь з а ляжыць на падлозе і яе абнімае С т а с ь. Потым бачна, як С т а с ь прыкладае пісталет да сябе і страляе. Музыка, танец, фаервэрк.
|
|
||||
|
||||
| Пачатак Навіны Форум Пошук Аўтары Цалкам Іншае | ||||
|
№ 2 (25) – 2003 |
| |||
|
|
Рэдаkцыя:
analityka@yahoo.com
дызайн: mk
майстраваньне: Маkса Плакса |
