– Як і Уладзімір Караткевіч, Вы нарадзіліся на Аршаншчыне. Ці былі ў Вас з Караткевічам нейкія зямляцкія стасункі?

– Асабліва блізкімі ці вельмі сяброўскімі адносінамі з Уладзімірам Сямёнавічам пахваліцца я не магу. Аднак, як Вы кажаце, стасункі з ім былі ў мяне яшчэ тады, калі мы не ведалі адно аднаго.

У 1957 годзе ў ліпеньскім нумары часопіса «Полымя» я прачытаў нізку вершаў маладога паэта Уладзіміра Караткевіча. Яна мяне ашаламіла. Цуд! Так у нас яшчэ ніхто не пісаў! І малады паэт – аршанец, мой зямляк! І як жа я быў здзіўлены і абураны, калі ў раённай газеце пачалося яго шальмаванне: у тым жа ліпені месяцы з’явіўся разгромны аглабельны артыкул на публікацыю, а потым былі арганізаваны і «водгукі чытачоў». На цэлую старонку! Хто толькі ні вучыў маладога паэта, як і пра што трэба пісаць! «Нізкапробныя практыкаванні», «кашчунства новаз’яўленага прарока», «абраза для савецкага чытача», «творы не вызначаюцца высокімі літаратурна-мастацкімі якасцямі», «тэматыка яго вершаў далёкая ад сучаснасці», «усе вершы Караткевіча – сырыя цагліны», «капанне ў асабістых настроях», «шмат тугі, мала бадзёрасці» і г. д. «Жыццё ідзе ўперад, народ узводзіць новыя будынкі, а паэт не бачыць гэтага», – ганарліва павучаў маладога настаўніка і вучань 10 класа Окаракаў.

Змушалі напісаць такі «водгук» і мяне – не ставала пісьма студэнта, а я ў той час вучыўся ў БДУ. Нават пагражалі паведаміць пра мае паводзіны ў рэктарат. Але я пісаць такое «агалоссе» на земляка катэгарычна адмовіўся.

Як я казаў, мы не былі ў блізкіх адносінах з Уладзімірам Караткевічам, але сябравалі па-зямляцку годна і шчыра. Ён мне нават кнігі свае падпісваў так: «Другу не толькі па зямлі, але і па сэрцы». А якое эсэ напісаў Уладзімір Сямёнавіч пра маю кнігу «Веча славянскіх балад»! Дарэчы, яно змешчана ў восьмым томе збору ягоных твораў, можна прачытаць. Ведаеце, што ён там піша? «Гэты хлопец, сам таго не жадаючы, даў ладнага выспятка паэтам майго пакалення, і ў тым ліку мне». Вядома, гэта перабольшанне. Але я і цяпер, што б ні пісаў, заўсёды помню і заўсёды азіраюся на гэтую вельмі высокую ўхвалу Майстра.

– Чаму Вы пацягнуліся да літаратуры? У Вашым дзяцінстве, напэўна, было не да кніжак і вершаў?

– А ведаеце, я мог стаць ваенным мараком. Меў бы нават свой караблік ці падводную лодку. Разумееце: лева руля, права руля, поўны наперад! Рэч у тым, што пасля вайны ў раён прыйшла разнарадка на адпраўленне ў Нахімаўскае вучылішча дзяцей – круглых сірот з Аршаншчыны. У гэты спіс трапіў і я. Але цётка, бацькава сястра, якая гадавала нас, не адпусціла: «Няхай будзе са мной, няхай вучыцца дома».

А марская форма мне была да твару, і мне здаецца, на моры я мог бы сяго-таго дасягнуць. Гэта я адчуў, калі, як артылерыст запасу, праходзіў вайсковую перападрыхтоўку на Ціхаакіянскім флоце і як супрацоўнік флоцкай газеты «Баявая вахта» пабываў на самых сучасных караблях, а падчас вучэння нават у атамнай падлодцы клаўся на дно Ціхага акіяна.

А пасля заканчэння сямігодкі зноў жа выбіраў сабе нечаканыя прафесіі: хацеў паступаць у Віцебск у нейкае міліцэйскае вучылішча, потым думаў таксама ў Віцебску вучыцца на хлебапёка – там бясплатна кармілі і апраналі. А цётка зноў за сваё: «Нікуды не паедзеш, вучыся ў Зубрэвічах».

І, мусіць, тое, што потым стварыла Янку Сіпакова, усё ж перамагло. І ў выніку – Белдзяржуніверсітэт, журфак. Двойчы паступаў, але ўсё ж паступіў. Дарэчы, і дакументы ў Менск, у прыёмную камісію, я вазіў на даху вагона, зайцам.

Вядома ж, пісьменніка з мяне найперш зрабілі кнігі. А магчыма, і тое, што я вучыўся ў школе і адначасова насіў у свае Зубрэвічы з сельсавета пошту. І як не штодзень сустракаўся з беларускімі – тады вёска была беларускамоўнаю! – газетамі і часопісамі: «Звязда», «Вожык», «Полымя», «Беларусь». Босы, перайду сваю Вуллянку ўброд, сяду пад кустом, гартаю газеты і часопісы, чытаю іх. Чым не бібліятэка?!

– Вы працавалі ў «Вожыку» амаль 13 гадоў. Ці не імкнуліся перайсці ў паўнавартасны літаратурны часопіс?

– У «Вожыку» я пачаў працаваць яшчэ студэнтам. Калі я быў на апошнім курсе, тагачасны рэктар Павел Кавалёў прапанаваў мне пасаду падлікоўца аддзела пісьмаў. Там я і ствараў дыпломную работу. Менавіта ствараў, бо гэта была першая на журфаку творчая работа: серыя нарысаў. Рашэнне па ёй прымаў нават рэктарат. З камандзіроўкаю «Звязды» ў кішэні, дзе да мяне ставіліся таксама добра, я паехаў у Салігорск, інкогніта, не паказваючы камандзіроўкі, уладкаваўся на працу вучнем праходчыка і працаваў у брыгадзе Мургі, дужа каларытнага шахцёра, на прабіўцы першага ствала. Затым гэткім жа чынам працаваў на будаўніцтве Наваполацка ў брыгадзе муляраў Стральцова. Горада яшчэ не было, мы будавалі адзін з першых жылых дамоў.

І «Вожык» не злаваўся, трываў маю доўгую адсутнасць, чакаў.

Потым, ужо з «вожыкаўскім» пасведчаннем, і літработнікам, і загадчыкам аддзела я аб’ехаў усю Беларусь, пабываў ці не ў кожным раёне.

«Вожык» выдаў у сваёй бібліятэчцы чатыры кніжкі маіх іранэсак: «Лысы юбілей», «Плюс на мінус», «Ланцуг для мух», «Пятніца ў суботу». Часам мне нават здаецца, што пачатак маіх прытчаў можна шукаць і ў маіх іранэсках.

Працуючы ў «Вожыку», мне, разам з Анатолем Клышкам, цяперашнім аўтарам «Буквара», удалося зрабіць падарожжа на рудавозе па Прыпяці, а затым мы сумесна напісалі свой нарыс «Паэма дарог», пра які ў свой час шмат гаварылі.

У «Вожыку» мы – Рыгор Барадулін, Барыс Сачанка і я – стварылі яшчэ аднаго сатырыка – Сібарсача, які часта выступаў на старонках часопіса, у якім тады адказным сакратаром працаваў найдабрэйшы і найзычлівейшы Сяргей Сцяпанавіч Дзяргай, што быў бацькам і сябрам усім маладым пісьменнікам.

У «Вожыку» ў мяне выйшла першая кніжка паэзіі, у «Вожыку» мяне прынялі ў Саюз пісьменнікаў, у «Вожыку» я ажаніўся, у «Вожыку» ў мяне нарадзіўся сын…

Скажыце, дык навошта мне было шукаць нейкі іншы, як Вы кажаце, паўнавартасны літаратурны часопіс, каб некуды пераходзіць?

«Вожык» тады сам жыў паўнавартасным інтэлектуальным жыццём. Аднак пасля працы, прызнаюся Вам, я ўсё ж бег у «Полымя», дзе шчыравалі ўжо мае раўналеткі Пташнікаў, Сачанка, Чыгрынаў, Адамчык, каб пасядзець ля іх ды паслухаць Максіма Танка, Янку Брыля, Івана Мележа, Анатоля Вялюгіна, Аляксея Русецкага. Іншых старэйшых пісьменьнікаў, якія збіраліся ў рэдакцыі.

– Яшчэ даўжэй Вы працавалі ў «Маладосці» – дваццаць гадоў! Вам падабалася праца ў гэтым часопісе ці Вы проста па натуры не аматар зменаў?

– І тое і другое: і ў «Маладосці» мне падабалася працаваць, і па натуры сваёй я не люблю частых зменаў.

Завіталі неяк да мяне дадому Бураўкін, Сачанка і Чыгрынаў – агітаваць, каб перайшоў у «Маладосць». Угаварылі. Але, ці паверыце, я ледзь не плакаў, пакідаючы «Вожык», – там жа ўсё маё юнацтва прайшло, з людзьмі падружыўся… Але потым прывык і да «Маладосці». На дваццаць гадоў прывык! «Вожык» выходзіў два разы на месяц, а «Маладосць» – адзін. Столькі часу вольнага з’явілася! Цэлы месяц адзін нумар робіш! У «Маладосці» я пераседзеў аж чатырох рэдактараў – Бураўкіна, Зуёнка, Грачанікава і Далідовіча.

У маёй рэдакцыі ў часопісе ішла і «Споведзь» Ларысы Геніюш, і «Старажыная Беларусь» Міколы Ермаловіча. Дарэчы, і назвы гэтым кнігам даў я. У Ермаловіча спачатку была вельмі доўгая навуковая назва тыпу: «Падручнік па вывучэнні…», а дзённікі Геніюш увогуле не мелі ніякай прозвы.

У Ермаловіча я пакінуў увесь даведачны матэрыял, хоць ён у часопісе і займаў многа месца, – калі нехта захоча змагацца з гісторыкам, то хай змагаецца са зноскамі, а не з аўтарам і з часопісам.

А рукапіс Геніюш мне далі, калі я ўжо быў адказным сакратаром. Я прачытаў яго за ноч, назаўтра схаваў у сейф, пайшоў да галоўнага рэдактара Анатоля Грачанікава, сказаў сваю думку: «Гэта трэба абавязкова друкаваць. А калі што якое нейкае – звольніш мяне. Скажаш, што я вінаваты, не даглядзеў».

І яшчэ колькі разоў я быў пад пагрозай звальнення. Да прыкладу, у 1968 годзе. Падзеі ў Чэхаславакіі. А ў маім стале артыкул с. Панізніка пра М. Забэйду-Суміцкага. Абодва на той час былі ў Чэхаславакіі. Выклікае мяне тагачасны рэдактар на калідор, пытаецца: «Ты замаўляў артыкул пра Забэйду-Суміцкага?» «Не, – адказваю, – яго прыслаў сам аўтар». «Ну тады яшчэ паспрабуем абараніцца… Раяць цябе звольніць».

Так што змены маглі здарыцца і без майго жадання, насуперак маёй звычцы доўга сядзець на адным месцы.

– Ці прапаноўвалі Вам пайсці на працу ў які-небудзь аддзел ЦК КПБ?

– Не, не прапаноўвалі. І прапаноўваць не маглі – я ўсё сваё жыццё быў беспартыйным. А ў ЦК, здаралася, выклікалі. З тае ж самае прычыны: «Чаму не ўступаеш у партыю?» Маўляў, усе ж пад гэтым богам ходзім. На высакаватым узроўні гаварылі са мною. Нагамі тупалі, пагражалі: «Стопчам, сатрэм!» Але я не крыўдаваў на іх. На тых, што тупалі. Бо ведаў, што ўсё гэта яны рабілі з добрымі намерамі – хацелі хутчэй прыняць мяне ў партыю, каб адразу ж даць якую-небудзь важную пасаду, а то і запрасіць, як Вы кажаце, на працу ў ЦК.

Я ж усё сваё жыццё імкнуўся ўцячы ад гэткай мітусні, схавацца ад высокіх кіраўнічых пасад, каб застацца толькі сам-насам з творчасцю – я і тады не сумняваўся, што высокія пасады будуць замінаць пісьменніцкай працы. А я, Алесь, заўсёды хацеў быць вольным літаратарам.

Аднак я не быў супраць камуністычнага светапогляду. І толькі пабачыўшы, з якой апантанасцю некаторыя камуністы ірвалі і палілі свае партыйныя білеты, зразумеў: я правільна зрабіў, што не ўступіў у КПСС.

А я і цяпер, шчыра кажучы, спачуваю высокім марам пантэістаў, утапістаў Томаса Мора і Джавані Кампанелы, якія настойліва шукалі Горад Сонца і Краіну Нідзенію.

– Наколькі я заўважыў, пра Вас няшмат пісала крытыка нават у Ваш зорны час у 1970-я – 1980-я гады. Чаму? Таму што Вы неяк асобна трымаліся ад усіх у нашай сямейна-зямляцкай літаратуры?

– Крыўдзіцца на крытыку я не магу. Яна шанавала мяне не толькі ў «зорны час» і адгукалася на мае творы вельмі актыўна, за што я, наадварот, удзячны ёй. Амаль кожная кніга атрымлівала па пяць-дзесяць рэцэнзій. Нават на першы зборнік маладога паэта з’явілася аж сем водгукаў. Першую рэцэнзію на мой «Сонечны дождж» напісаў Анатоль Клышка. А на мой пераклад «Лісця травы» Уолта Уітмена адгукнуўся з ЗША Уладзімір Клішэвіч. Дарэчы, ён працаваў тады ліфцёрам у Нью-Ёрку, на свае ліфцёрскія заробкі купіў томік паэзіі гэтага выдатнага вершаруба на ангельскай мове і даслаў мне – з гэтай кнігі я і рабіў пераклад. Выхад томіка паэзіі Уітмена на беларускай мове Клішэвіч назваў «знамянальнай падзеяй»: «Па змесце і форме пісьма, – пісаў ён у «Голас Радзімы», – Уолт Уітмен у Янкі Сіпакова атрымаўся такім, які ён ёсць у сапраўднасці на англійскай мове. Перакладчык зрабіў вельмі карысную справу – пазнаёміў беларускага чытача з вялікім паэтам Злучаных Штатаў».

Сама болей рэцэнзій, водгукаў, грунтоўных артыкулаў атрымала «Веча славянскіх балад». Па ёй, я ведаю, у тыя гады, калі кафедру беларускай літаратуры ў Белдзяржуніверсітэце ўзначальваў Алег Лойка, было напісана шмат курсавых і дыпломных работ. Нават у некаторыя кандыдацкія ды доктарскія дысертацыі яна, як першая кніга балад у беларускай літаратуры, трапіла шырока.

Кніга прытчаў «Тыя, што ідуць» мела ўсяго толькі адну рэцэнзію. Яе напісаў вядомы літаратуразнаўца, выкладчык Гродзенскага універсітэта імя Янкі Купалы Аляксей Пяткевіч! Але якая гэта рэцэнзія! Па маштабнасці, грунтоўнасці, глыбіні, па шчырай спробе разабрацца ў тым, што хацеў сказаць аўтар, яна сягае да манаграфіі. Яна мне дарагая, бо ў ёй крытык зразумеў мяне як найлепш.

«Ахвярны двор», кніга паэм у прозе, не атрымала ніводнай рэцэнзіі, прайшла незаўважанай. Праўда, выдавецтва «Мастацкая літаратура», якое выдала яе, хацела назваць выданне кнігаю года, аднак нехта з маіх сяброў, каму кніга не спадабалася і хто працаваў тады ў выдавецтве, арганізаваў супраць яе барацьбу і перамог: кнігаю года стаў зборнік іншага паэта.

А паэма «Хата» з «Ахвярнага двара» была перакладзена ва Украіне і надрукавана там у часопісе, і я атрымаў ліст, дзе чытачы пісалі, што такога твора пра Шаўчэнку ва ўкраінскай літаратуры пакуль няма.

А наконт таго, што я пазбягаў розных хаўрусаў, не ўдзельнічаў ні ў якіх групках і групоўках, Вы кажаце праўду. Я імкнуўся пагарджаць імі, абыходзіць іх, бо ўся наша беларуская літаратура была для мяне роднаю і ўсё вартае і таленавітае я прымаў і падтрымліваў – незалежна ад груповак. Таму некаторыя і казалі пра мяне незадаволена: «Кот, які гуляе сам па сабе».

– Мяне таксама дзівіць тое, што дасюль не ацэненая Вашая праца як эксперыментатара беларускай паэзіі. Па-мойму, Вы, як і Разанаў, арыентаваліся на досвед прыбалтыйскіх літаратур. Шырока выкарыстоўвалі форму верлібра, напісалі кнігу паэм у прозе.

– Арнольд Макмілін, доктар філалогіі, вядомы даследчык беларускай літаратуры з Англіі, у сваёй кнізе «Беларуская літаратура ў 50-я – 60-я гады ХХ стагоддзя» піша: «У паслясталінскі перыяд эксперыментальная паэзія асацыявалася пераважна з фігурай Янкі Сіпакова, якога неаднакроць як расхвальвалі, так і бэсцілі».

Так, я сапраўды шмат прыклаў намаганняў, каб прывучыць беларускага чытача да верлібра. У 1966 годзе ў «Дні паэзіі» надрукаваў свае нататкі «Імем натхнення», дзе наіўна, з юнацкай безагляднасцю тлумачыў сваю цягу да вольнага верша: «Куды смялей ехаць на зацугляным кані, моцна ўчапіўшыся за аброць. Але ж паэту няблага пракапыціць і на вольным кані».

«ЛіМ» адразу ж друкуе артыкул вельмі паважанага мной крытыка: «Адказнасці, больш адказнасці».

Выходзіць кніга «Лірычны вырай» – гэта «даніна модзе», фармалізм, штукарства, «тое ж, што адзяваць штаны праз галаву». Што, там ёсць верш «Карэнне расы»? Глупства! Ніякага карэння ў расы няма! Мудры ўжо тады Міхась Стральцоў у сваёй рэцэнзіі ўсміхаецца: «Возьмем на сябе смеласць усё ж пахваліць гэты верш». І расказвае – чаму.

Адзін артыкул пра маю творчасць нават называўся так – «Разбурэнне словам».

«Верлібр – мода». «Вольны верш не прыжывецца ў нашай напеўнай паэзіі». Дзіўна, але сёння верлібрам пішуць нават тыя, хто зацята змагаўся з ім!

Аднак я ні з кім не сварыўся, ні на кога не злаваўся, ні з кім не спрачаўся. Проста пісаў. Хацеў нешта даказаць сваімі творамі.

Алег Лойка тады заўважыў: «Лірык з вялікім запасам творчых мажлівасцяў, Сіпакоў, напэўна, і надалей будзе займаць значнае месца ў творчых спрэчках, што чакаюць нашу паэзію».

І – як у ваду глядзеў! Наступную маю кнігу «Дзень» два таксама паважаныя мною крытыкі стапталі зусім: сканструяваныя вершы, пазбаўленыя паэзіі, вымучаныя прыдумкі, паэт ставіць рэчы з ног на галаву, думае толькі пра форму, паэт быццам бы знарок пазбягае вострых сацыяльных праблем і канфліктаў…

І раптам гэтую кнігу вылучаюць на атрыманне Дзяржаўнай прэміі. Узнагароды яна, вядома ж, не атрымала, але погаласка пра яе пайшла. Пагаварылі добра. Мяне здзівіў Уладзімір Дамашэвіч, глыбокі празаік, ён напісаў прафесійны артыкул пра паэзію: «Важкі атрымаўся зборнік у Я. Сіпакова».

Вось так, Алесь, мы і жылі.

А цяпер пра арыентацыю нас з Разанавым на досвед прыбалтыйскіх літаратур. Не ведаю, як Разанаў, а ў мяне такой арыентацыі не было. Якая арыентацыя і навошта патрэбна нам, калі наш народ верлібрам, вольным вершам, карыстаўся – маліўся і плакаў – спрадвек? Нашы старажытныя галашэнні – гэта ж і ёсць сапраўдныя верлібры. Памятаеце: «Вярніся ж ты, дачушка мая родная, мая залаценькая. А я ж цябе чакаць буду, а я ж цябе шукаць буду. Ці ты вырасцеш красачкай, ці прыпаўзеш мурашкай? А хоць прыляціш зязюлькаю, не размінешся з матулькаю».

Ці яшчэ: «А наша ж ты гараватніца! А наша парадніца! А куды ж гэта ты гэтак вырадзілася, а куды проціў лецейка цёпленькага сабралася? А чым жа мы так угнявілі цябе, што ты нас і бачыць не хочаш і чуць не жадаеш».

А памятаеце, як, паводле «Баркулабаўскага летапісу», плакалі беларусы падчас найвялікшага паморку вясною 1602 года: «Матухна, зязюлюхна, утухна, панюшка, спадарыня, сонца, месяц, звёздухна, дай крошку хлеба…» Стаялі каля варотаў з раніцы да вечара, а то і паміралі з гэтым верлібрам-просьбаю на вуснах.

Так што карані нашага верлібра – у нашай старажытнасці. У малітвах. І пісаць вольныя вершы мы можам вучыцца ў свайго народу.

А эксперыменты мае ніколі не былі толькі дзеля эксперыментаў – яны заўсёды неслі ў сабе стваральную сілу.

І кожная мая паэтычная кніга задумвалася як паэма – таму ва ўсіх іх ёсць сюжэт.

– Ці ёсць у Вас пераемнікі ў цяперашняй беларускай літаратуры?

– Пераемнікаў у мяне няма. Нават тыя маладыя паэты – а я доўгі час быў старшынём камісіі па рабоце з маладымі ў Саюзе пісьменнікаў, – першыя кнігі якіх я рэдагаваў і па магчымасці якім дапамагаў, адказваючы на пытанні пра сваіх настаўнікаў, называюць зусім іншыя прозвішчы. І я, кажу шчыра, лічу гэта нармальным, ні на кога не крыўдую, бо лічу, што ў пісьменніка не павінна быць пераемнікаў: прыйшоў у літаратуру – займай сваю дзялянку і касі. Пераемнікі, паслядоўнікі ў літаратуры – гэта ўжо, хоча нехта ці не хоча, а крышачку эпігоны: яны ж імкуцца пісаць, як ты! А сапраўдны пісьменнік павінен абавязкова стварыць сваю літаратурную сістэму каардынат, прапанаваць свой лад творчых каштоўнасцяў.

– Чаму ў XXI стагоддзі Вас амаль перасталі друкаваць у «Мастацкай літаратуры»?

– А хіба толькі мяне аднаго не выдаюць? Шмат хто ніяк не можа прыйсці да сваёй кнігі. А выдаюцца самыя прадпрымальныя, энергічныя. Час такі! А мой томік выбранай прозы ў серыі «ХХ стагоддзе» ўжо гадоў пяць пераносіцца з плана ў план. Кажуць, грошай няма.

Але ж часам здараюцца і нечаканыя падарункі.

Гады тры таму ў Індыі ў перакладзе на хіндзі выйшаў ладны том маёй выбранай паэзіі «Чорны Бог і іншыя вершы». Усю кнігу пераклаў прафесар Дэлійскага універсітэта імя Джавахарлала Нэру Вар’ям Сінг. Тады ж у Дэлі, у беларускім пасольстве, была прэзентацыя. На ёй прысутнічаў прэзідэнт Індыі. Кажуць, яму кніга спадабалася.

Пра гэта я даведаўся з беларускага радыё. Сам жа на прэзентацыі не быў.

– І напрыканцы традыцыйнае пытанне пра асабістыя планы.

– Хачу скласці дзевяцітомнік сваіх выбраных твораў. Ведаю, што рабіць гэтага не трэба, разумею, што яго ніхто і ніколі не выдасць, але ўсё ж складу.

Якім я яго бачу?

Два першыя тамы – паэтычныя. У першым – лірыка ды элегіі з кніг «Лірычны вырай», «Дзень», «У поўдзень, да вады», «Усміхніся мне», а ў другім – балады і паэмы ў прозе: «Веча славянскіх балад», «Ахвярны двор».

Трэці том – нарысы: «Акно, расчыненае ў зіму», «Ціхая Акіянія», «Па зялёную маланку», «Даверлівая зямля», «Паштоўкі ў Кіеў», «Аазісы», «Зямля перад кветам», «У сабакі на хвасце».

Чацвёрты – аповесці, пяты – апавяданні.

Шосты – прытчы і метафары, фантастыка: «Тыя, што ідуць», «Блуканне па іншасвеце».

Сёмы – раман у апавяданнях «Зубрыная сага». Дарэчы, я яго ўжо закончыў і выдрукаваў часткамі ў газетах і часопісах («Хуткія Ногі», «Паморак», «Мсье», «Русалка», «Па дарозе ў прыгожы зялёны сад», «Жонкі Ягайлы» і г. д.).

Восьмы – эсэістыка. Кніга «Зялёны лісток на планеце Зямля» – своеасаблівы партрэт Беларусі, у якім – усё пра нас: дзе мы жывём, што мы ямо, нашы людзі, наша зямля, нашы хаты, наша неба, нашы песні, нашы лясы, нашы замкі і г. д. Трыццаць эсэ. У гэтым жа томе – іншыя эсэ: «Коні», «Мужчыны», «Язычнікі», «Свята», «Паляванне» і інш.

А ў дзевятым – мініяцюры. Гадоў дзесяць запар я друкаваў іх у «Маладосці»: «Як птушкі ў лёце», «Наталенне смагі», «Узятак з маўчання», «Дні за спіною», «Такое сіняе неба», «Паміж сонцам і дажджом». «Водар дзядоўніка», «У свята Расы» і інш. Сюды ж хацеў бы ўключыць і свае развагі пра літаратуру, артыкулы пра «Боскую камедыю» Дантэ, пра Уолта Уітмена і Аляксандра Пушкіна, пра Янку Купалу, Максіма Багдановіча, эсэ пра Уладзіміра Караткевіча («Між Дняпром і крыкам жураўліным»), згадкі пра Сяргея Дзяргая («Сяргей Сцяпанавіч»), а таксама найлепшыя інтэрв’ю, сярод якіх хацеў бы бачыць і вось гэтую нашу гутарку з Вамі.

І яшчэ з планаў. Пішу экстрэмальныя апавяданні («Лета 2002 года», «На мядзведзя. З рагацінай», «Сабакі») і навэлы пра каханне («Суседка», «Элен», «У чуме»).

Бачыце, Алесь, як ён расхваліўся? Выбачайце за гэта і давайце ўсё спішам на юбілейнае інтэрв’ю. А за пытанні, якія далі мне магчымасць так разгаварыцца – дзякуй.

Гутарыў Алесь Аркуш

Пачатак  Цалкам
№ 1,2 (41,42) - 2006 да Зьместу

да Пачатку СТАРОНКІ

Ліст у рэдакцыю.   Майстраваньне [mk]. Абнаўленьне [czyk]. Copyright © 1998-2006 ARCHE "Пачатак" magazine Апошняе абнаўленьне: 2006/03/12