|
| |
Максім Лужанін
Як нараджаўся новы сьвет
11Абы вось прыгадаўся Полацк,
І мы - ў абдымках даўніны:
На тым шляху, што зваўся «волак»,
На замчышчах каля Дзьвіны,
Дзе птушкі крыльлем апраналі
Дружыны мёртвыя ўначы,
Дзе шумным вечам справавалі,
Як наўгародцы, крывічы…
«Мяцеж вялік… у палачанах»
Ня раз гарэў…
Трымайся, князь!
Калі ён злыдзень быў паганы,
Гукала веча:
«Княжа, злазь!»
Яшчэ чаго! Якое веча,
Калі грыміць дваццаты век?
Ды там жа воблік чалавечы
Мець навучаўся чалавек.
Хоць рос упоравень з травою,
Ледзь-ледзь адскочыў ад зямлі,
А ці прыдбаў бы сёньня волю,
Каб не дыхнуў яе калісь!
Я не хачу, ня маю права
Расьпісваць рай ля Палаты:
Ён быў ярэмны і крывавы,
Той век, - зусім не залаты.
Як зажадаецца магнатам,
Вызвоньваў звон, высуджваў суд.
Халоп на латах ставіў латы
Ды дзень пры дні званіў у склюд.
Званіў у кельню, ў мур высокі,
Біў білам сэрца ў грудзі ён,
А веча бачыў на паўвока
І напаўвуха чуў той звон.
Але Сафію, ці Сахвею,
Падняў, як кажуць случчакі,
І да Ўсяслава Чарадзея
Зьбіраўся ў пешыя палкі.
Бег шэрым воўкам да Нямігі,
За конскім скокам - бегма ў бой!
Ішлі вадой чырвонай крыгі,
Саха - чырвонай цаліной…
* * *Дзьвіною цешыў вочы Грозны,
Стаяў, адпаясаўшы меч,
А гэты цар быў цар сур'ёзны,
У сэнсе - каб галовы сеч.
Прыкмеціў: берагі са срэбра
І залатое ў рэчцы дно,
Але ня здолеў сілай зрэбнай
Адстояць горад ад паноў.
А зло спагнаў…
І за вадою
Пайшлі навек даваць нырца
Тапельцы, бедныя жыдове, -
Незалюбіў іх строгі цар.
Адсюль са швэдамі разьлікі
З-за хвалі сіняе марской
Намерваўся Пятро Вялікі
Нарэшце зьвесьці пад Лясной.
І ён раку адзначыў зразу,
Як зручны шлях перадусім,
Яе па царскаму указу
Апісваў цёзка мой, Максім.*
Яшчэ ня раз у жвірных сховах
Яна крывёю падплыла,
Пакуль падужаў двухгаловы
Аднагаловага арла.
Тады царыца Кацярына,
Пабыўшы ў Полацку ў гасьцях,
Крыху жаманна гаварыла:
«Пакуль я тут - наўкол куртаг».
Мэдалік з надпісам адбіла
«Отторженныя возвратіх»
І тыя ж землі пратрубіла
Паміж угоднікаў сваіх.
* Пісар Пятра І Максім Ялбышаў
←вярнуцца ў Анталёгію
|
