Алесь Салавей
Зьвіняць Званы Сьвятой Сафіі

---

Юрку Віцьбічу

1

Вітаньне, космасу прастор!
Нішто мне нейкі перавал там!
Ad astra* слынных лётаў створ
узьнёс мяне на зайздрасьць Альпам;
шугнуў удаль, як мэтэор,
з найноўшай зброі пальнуў залпам…
Ты не мінеш сьмяротных ран,
пантэра хіжая, тыран!

2

І папярхнуўся сьпеў застольны,
і чорнай сьцёк упыр крывёй;
зьмярцьвеў гармідар беспатольны,
прад сконам гаркнуўшы савой.
А над Дзьвіною горад стольны
схіліўся думна галавой,
і ўскалыхнуўшыся ў стыхіі,
загуў змагарны звон Сафіі.

3

З канцоў паўстала даўніна,
з аддаляў выйшаў год за годам;
і адпаўзла ў нябыт мана,
і вечны скон прыйшоў нягодам.
А непакорная Дзьвіна
плыве з былым і з новым згодам,
і новым днём гудзе здавён
сьвятой Сафіі грымны звон.

4

Сьвятляр жыцьця, цямняр агоній
і неўміручасьці сымптом -
няўціхны звон. Гудзьбе ягонай
званы астатнія гуртом
утораць згодай неўгамоннай:
Дзын-дум! Бам-бом! Дзын-дум! Бам-бом!
Сваё паўторнае сьвітаньне
спаткаць выходзьце, Крывічане!

5

Зьвініць Сьвятой Сафіі дар,
ня моўкне збытая надзея.
Займай пасад свой, валадар,
нашчадак слаўны Чарадзея!
Паслухай: звона кажны ўдар -
жыцьця вялікшая падзея.
Хай здрада б'ецца ў цьвердзь ілбом…
Дзын-дум! Бам-бом! Дзын-дум! Бам-бом!

5

Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі -
гамоніць збуджаная даль,
ірвуцца путы векавыя,
і ломіцца кайданаў сталь.
Нясуць законы вечавыя
сумленьня чыстага крышталь
людзтву, зямлі, сьвятлом спавітай,
крывёю праўднаю здабытай.

7

Званы зьвіняць. Шумяць на ўтор
лясы Крывіччыны блакітнай:
вітае іх Птушыны тор**
сузор'ем, поле - песьняй жытняй,
валвой*** - азёраў буд-гутор,
узьбераж - казкаю ракітнай…
Вялікі край, шматсьпеўны край,
легендаў вечных мудры бай!

8

Зьвіняць званы. А па далёкай
зямлі (там - ноч, сьвятла - нідзе)
яшчэ ўсё мучыць катаў лёкай
выгнанца ў зморы і нудзе.
Ды краты нішчацца. Шырокай
далінай шлях-зварот вядзе
у сёлы ўсіх дароў на нівах,
у месты ўсіх званоў гульлівых.

9

Званы зьвіняць. І гэн - зь нямой
чужыны, горнай і бяздомнай,
ідзе мой брат і сябра мой -
змагар краіны зычназвоннай.
Заміны - бачыць ён - гурмой
над прорвай рухнулі прадоннай;
ён чуе - кліча вольны дом:
«Да-дому! Бом! Дзын-дум! Бам-бом!»

10

Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі,
Дзьвіной імчыцца бурны стром.
Грымяць паходы баявыя,
сусьвет узрушыўшы суздром.
Зямля пяскі зьмяла сухія,
азёры стрэсьлі лёд-паздром.
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

Няма табе канца і краю,
абшар, прамудрасьці сабор!
Я выйду з кола небакраю -
я неўтрыманасьці сябёр!
Мяне да дум маіх - да краю
прыймчыць найноўшых лётаў створ
туды, дзе ў велічнай стыхіі
зьвіняць званы Сьвятой Сафіі.
1946

---

* Ad astra (лац.) - даслоўна - да зораў, пераносна - да вялікага, да найвышэйшага ідэалу. (Аўт.)
** Птушыны тор - Малочны («Млечны») шлях. (Аўт.)
*** Валва - хваля на возеры або моры, якая падымаецца ў часе ветру сьцяной. (Аўт.)

←вярнуцца ў Анталёгію