ЧАСТКА ТРЭЦЯЯ
ПОЎНАЧ НА ВУЛІЦЫ ЖУЛЯ ВЭРНА

ЧАСТКА ЧАЦЬВЕРТАЯ
АПЭРАЦЫЯ «РАСЬСЕЯНАЕ СЬВЯТЛО»

— Вашае імя Гэнры Дорсэт Кейс, — яна назвала год і месца ягонага нараджэньня, ягоны адзіны ідэнтыфікацыйны нумар у Гігаполісе і шэраг імёнаў, у якіх ён не адразу пазнаў мянушкі і псэўданімы зь ягонага мінулага.

— Даўно чакаеце? — спытаў ён, убачыўшы, што зьмесьціва ягонай сумкі раскладзенае на ложку, бруднае адзеньне акуратна рассартаванае. Сюрыкен ляжаў асобна, паміж джынсамі і бялізнай, на пясчаным тэмпэрлёне.

— Дзе Калодны?

Двое мужчынаў сядзелі побач на канапе, скрыжаваўшы рукі на загарэлых грудзях, на іх шыях былі аднолькавыя залатыя ланцужкі. Прыгледзеўшыся да іх уважлівей, Кейс зразумеў, што іх маладосьць была штучнай, што выдавала характэрная зморшчанасьць скуры на касьцяшках пальцаў, якую хірургі былі ня здольныя ліквідаваць.

— Хто такі Калодны?

— Пад гэтым імем яна зарэгістравалася. Дзе яна?

— Ня ведаю, — адказаў ён, падышоўшы да бару, каб наліць сабе шклянку мінэралкі. — Яна зьехала.

— Дзе ты быў сёньня ноччу, Кейс?

Дзяўчына ўзяла пісталет і паклала сабе на сьцягно, ня цэлячыся ў яго.

— На Жуля Вэрна, пару бараў наведаў, абдаўбаўся. А вы?

Ягоныя калені зрабіліся ватовымі. Мінэралка была цёплая і негазаваная.

— Мне здаецца, што вы не зусім усьведамляеце сваё становішча, — сказаў адзін з паліцыянтаў, дастаючы пачак «Жытан» з нагруднай кішэні сваёй сятчастай кашулі. — Вы арыштаваны, містэр Кейс. Вы абвінавачваецеся ў змове з мэтаю незаконнага пашырэньня магутнасьці штучнага розуму.

Ён дастаў залатую запальнічку «Дэнхіл» з той самай кішэні, што і цыгарэты, і сьціснуў яе ў далоні.

— Чалавек, якога вы называеце Армітажам, ужо пад вартай.

— Корта?

Вочы паліцыянта расшырыліся.

— Так. Адкуль вы ведаеце ягонае імя?

З запальнічкі выскачыў мілімэтровы язычок полымя.

— Я ня памятаю, — сказаў Кейс.

— Успомніце, — сказала дзяўчына.

Іх імёны, ці рабочыя псэўданімы, былі Мішэль, Ралян і П’ер. Як зразумеў Кейс, П’ер мусіў граць Злога Паліцыянта; Ралян прыняць Кейсаў бок, рабіць невялічкія паблажкі, ён даў Кейсу непачаты пачак «Ехэюань», калі той адмовіўся ад «Жытан», і ўвогуле паводзіў сябе супрацьлегла халоднай варожасьці П’ера. Мішэль выконвала ролю анёла-ахоўніка, карэктуючы кірунак допыту. Адзін зь іх ці яны ўсе былі падключаныя да аўдыёканалу, ці нават да сымстыму, таму ўсё, што ён кажа ці робіць, адразу робіцца наяўнымі доказамі. Але, спытаў ён сябе скрозь заслону пакутлівага адхадняка, доказамі чаго? Ведаючы, што ён ня мог вольна разумець іх францускую, яны размаўлялі міжсобку свабодна. Ці, прынамсі, так яму падалося. Ён зразумеў дастаткова: імёны, такія, як Полі, Армітаж, «Сэнс\Нэт». Сярод жывога мора парыскай францускай, нібы айсбэргі, тырчалі «Сучасныя пантэры», хаця, магчыма, імёны ўжываліся наўмысна, дзеля яго. Яны ўвесь час называлі Молі прозьвішчам — Калодны.

— Вы кажаце, што вас нанялі для налёту, Кейс, — сказаў Ралян, надаючы свайму голасу тон спакойнай разважлівасьці, — і што вы не падазравалі аб прыродзе вашай мішэні. Здаецца, гэта рэдкасьць у вашай прафэсіі? Але ці змаглі б вы выканаць заданьне, пранікнуўшы скрозь абарону? І пэўна ж, ад вас патрабавалася выканаць нейкае заданьне, так? — ён нахіліўся наперад, абапершы локці на калені з рэльефным загарам, рукі далонямі даверху, нібыта каб прыняць Кейсавы тлумачэньні. П’ер праходжваўся па пакоі паміж акном і дзьвярыма. Цяпер не было сумневу, што падключаная была Мішэль. Яна ня зводзіла з Кейса вачэй.

— Ці магу я што-небудзь апрануць? — спытаў ён.

Папярэдне П’ер настаяў быў на тым, каб Кейс цалкам распрануўся, каб можна было дагледзець швы ягоных джынсаў. Цяпер ён сядзеў голы на плеценай лавачцы для ног, адна зь яго ступняў непрыстойна бялела. Ралян спытаў у П’ера штосьці па-француску. П’ер, стоячы ля акна, глядзеў у невялічкі бінокль. «Non», — сказаў той абыякава, і Ралян цепанаў плячыма, прыўзьняўшы бровы ў жэсьце разгубленага бясьсільля. Кейс вырашыў, што самы час усьміхнуцца. Ралян усьміхнуўся ў адказ. Найстарэйшая мянтоўская бздура ў сьвеце, падумаў Кейс.

— Паслухайце, — сказаў ён. — Мне блага. Я закінуўся ў бары гэтым жудасным наркотыкам, разумееце? Я хачу легчы. Мяне вы ўзялі. Вы кажаце, што ўзялі Армітажа. Дык ідзіце і спытайце яго. Я проста наёмны памочнік.

Ралян кіўнуў:

— А Калодны?

— Яна была з Армітажам, калі ён мяне наняў. Ахова. Дзяўчына-лязо. Прынамсі, наколькі мне вядома, а мне вядома няшмат.

— Але ты ведаеш, што сапраўднае імя Армітажа — Корта, — сказаў П’ер, ягоныя вочы ўсё яшчэ былі схаваныя мяккімі плястыкавымі флянцамі бінокля. — І скуль вы гэта ведаеце, мой сябар?

— Пэўна, ён пра гэта калісьці згадваў, — сказаў Кейс, шкадуючы аб абмоўцы. — У кожнага з нас знойдзецца пара імёнаў. Хіба вас адно П’ерам клічуць?

— Мы ведаем, як вас адрамантавалі ў Чыбе, — сказала Мішэль, — і гэта, магчыма, першая памылка Зімовага Маўчаньня.

Кейс зірнуў на яе так няўцямна, як толькі мог. Гэтае імя прагучала ўпершыню.

— Вынікам апэрацыі, якую над табой зрабілі, стала тое, што ўладальнік клінікі запатэнтаваў сем фундамэнтальных вынаходніцтваў. Ці разумееш ты, што гэта значыць?

— Не.

— Гэта значыць, што ўладальнік падпольнай клінікі ў Чыбе валодае кантрольнымі пакетамі акцыяў трох найбуйнейшых мэдычных кансорцыюмаў. Гэта перакуліла нармальны парадак рэчаў. І прыцягнула ўвагу.

Яна скрыжавала рукі на маленькіх высокіх загарэлых грудзях і адкінулася на падушкі канапкі. Кейс спрабаваў здагадацца, колькі ёй гадоў. Кажуць, што ўзрост заўжды адбіваецца ў вачах, але ён ніколі ня ўмеў гэтага разгледзець. Вочы Джулі Дына былі вачыма абыякавага дзесяцігадовага хлопчыка за ружовымі шкельцамі акуляраў. У Мішэль не было нічога старога, акрамя касьцяшак пальцаў.

— Мы прасачылі цябе да Гігаполісу, потым згубілі, а потым ізноў напалі на твой сьлед, калі ты ад’яжджаў у Стамбул. Мы зьвязалі гэтыя два пункты, прасачылі тваю прысутнасьць у матрыцы і высьветлілі, што гэта ты быў адным з арганізатараў беспарадкаў у «Сэнс\Нэт». «Сэнс\Нэт» з радасьцю згадзіліся на супрацоўніцтва з намі. Яны зрабілі на нашу замову інвэнтарны сьпіс. І высьветлілі, што зьнік канструкт асобы Маккоя Полі.

— У Стамбуле, — сказаў Ралян амаль перапрашальным тонам, — гэта было вельмі лёгка. Ваша жанчына засьвяціла кантакт Армітажа з сакрэтнай паліцыяй.

— А потым ты прыбыў сюды, — сказаў П’ер, хаваючы бінокль у кішэнь шортаў. — Мы былі вельмі радыя.

— Магчымасьці папрацаваць над загарам?

— Ты ведаеш, што мы маем на ўвазе, — сказала Мішэль. — Удаючы, што нічога не разумееш, ты толькі ўскладняеш сваё становішча. Ёсьць пытаньне экстрадыцыі. Ты вернесься з намі, як і Армітаж. Але ўзьнікае пытаньне — куды дакладна? У Швайцарыю, дзе ты будзеш усяго толькі пешкай у судовым працэсе над штучным розумам, ці ў Гігаполіс, дзе дакажуць ня толькі тваё ўварваньне ў абароненую базу зьвестак і крадзеж, але і датычнасьць да арганізацыі грамадзкіх беспарадкаў, якія забралі чатырнаццаць бязьвінных жыцьцяў. Выбар за табою.

Кейс дастаў цыгарэту з пачка «Ехэюань»; П’ер даў яму прыпаліць ад залатой «Дэнхіл».

— Армітаж цябе абароніць?

Пстрычка запальнічкі паставіла пытальнік у фразе. Кейс зірнуў на яго скрозь боль і горыч бэтафэнэтыламіну.

— Колькі табе гадоў, бос?

— Дастаткова, каб зразумець, што ты спаліўся, што цябе паймелі, што вашая гульня скончылася і што ты хутка будзеш на лаве падсудных.

— Адно пытаньне, — сказаў Кейс і зацягнуўся цыгарэтай, выдзьмуў дым на агента рэестру Т’юрынгу. — Ці маеце вы тут якіясь рэальныя паўнамоцтвы? Я маю на ўвазе, ці ня мусілі б вы зьвярнуцца да службы бясьпекі Вольнага Краю? Тут іх тэрыторыя, ці ня так?

Цёмныя вочы на худым хлапечым твары П’ера звузіліся, у іх адбілася гатоўнасьць нанесьці ўдар, але ён толькі паціснуў плячыма.

— Гэта няважна, — сказаў Ралян. — Ты пойдзеш з намі. Мы вельмі добра арыентуемся ў сытуацыях юрыдычнай неадназначнасьці. Дамовы, на падставе якіх дзейнічае наш аддзел рэестру, даюць нам досыць вялікую гнуткасьць. І мы павялічваем нашу гнуткасьць у сытуацыях, якія гэтага патрабуюць.

Маска прыязнасьці нечакана спала з твару Раляна, ягоныя вочы зрабіліся такімі ж жорсткімі, як і ў П’ера.

— Ты поўны дурань, — сказала Мішэль, падымаючыся на ногі зь пісталетам у руцэ. — Табе абыякавы лёс твайго біялягічнага віду. Людзі тысячагодзьдзямі трызьнілі пра дамовы з дэманамі. Такія рэчы толькі цяпер сталі магчымыя. Але чым табе за гэта заплацяць? Якой будзе твая ўзнагарода за тое, што ты дапаможаш яму вызваліцца і пачаць расьці?

У яе маладым голасе чулася стома дасьведчанасьці, якая ніяк не магла належаць дзевятнаццацігадовай дзяўчыне.

— Зараз ты апранесься і пойдзеш з намі. Разам з тыпам, якога ты называеш Армітажам, і з намі ты вернесься ў Жэнэву і дасі паказаньні ў судзе над штучным розумам. Інакш мы цябе заб’ем. Зараз жа, — яна ўзьняла пісталет, гладкі чорны «Вальтэр» з убудаваным глушыльнікам.

— Усё-усё, ужо апранаюся, — сказаў Кейс, кульгаючы да ложку. Яго ногі ўсё яшчэ былі зьнямелыя, няўклюдныя. Ён заблытаўся ў чыстай саколцы.

— Нас чакае карабель. Мы зьнішчым канструкт Полі імпульснай зброяй.

— «Сэнс\Нэт» будзе ўзлаваная, — сказаў Кейс, падумаўшы: а таксама і ўсе доказы, што ёсьць у «Хосацы».

— Яны ўжо маюць невялічкую праблему праз тое, што проста валодалі такой рэччу.

Кейс нацягнуў саколку праз галаву. Ён убачыў сюрыкен на ложку. Нежывы мэтал, ягоная зорка. Ён пашукаў сваю разьюшанасьць. Яна некуды зьнікла. Зараз бы ёй аддацца, паплысьці на ейных хвалях… Ён падумаў пра таксінавыя колбачкі.

— Вось яно, мяса, — прамармытаў ён.

Калі яны ехалі ў ліфце да поплава, ён думаў пра Молі. Магчыма, яна ўжо ў «Расьсеяным сьвятле». Палюе на Рыўеру. На яе, у сваю чаргу, палюе Хідэа, які, пэўна, і ёсьць тым кланаваным ніндзя зь Фінавай байкі, які прыходзіў за галавой, што размаўляла. Ён абапёрся лбом аб чорны матавы плястык ліфтавай сьценкі і заплюшчыў вочы. Ягоныя рукі і ногі здаваліся драўлянымі, вельмі старымі, пакарабачанымі і прамоклымі пад дажджом. Сьняданак падалі пад яркімі парасонамі сярод дрэваў. Ралян і Мішэль, увайшоўшы ў ролю, весела загаманілі па-француску. П’ер стараўся не адставаць. Мішэль трымала рулю свайго пісталета ля самых Кейсавых рэбраў, хаваючы зброю пад белым парусінавым жакетам, перакінутым цераз руку.

Калі яны ішлі паўз поплаў, лявіруючы паміж столікамі і дрэвамі, Кейс гадаў, ці прыстрэліць яна яго, калі ён страціць прытомнасьць. На краях ягонага поля зроку клубілася чарната. Ён паглядзеў уверх на распаленую дабяла арматуру сыстэмы Лада-Ахэзона і ўбачыў гіганцкага матыля, што закладаў грацыёзныя віражы ў запісе сіняга неба. Край поплава заканчваўся абрывам, абгароджаным парэнчамі. Дзікія кветкі, што расьлі на краі, танцавалі ва ўзыходных патоках з каньёну, які ўтварала вуліца Дэзыдэрата. Мішэль страсянула сваімі цёмнымі валасамі і сказала Раляну штосьці па-француску. У яе голасе гучала шчырае захапленьне. Кейс зірнуў туды, куды яна паказвала, і ўбачыў выгіны гладкіх азёраў, белы бляск казіно, бірузовыя прастакутнікі шматлікіх басэйнаў і целы купальшчыкаў, маленечкія бронзавыя герогліфы, якія лагодна прыціскала да бясконцага выгіну корпусу Вольнага Краю штучная гравітацыя. Яны прайшлі ўздоўж парэнчаў да вычварнага сталёвага моста па-над Дэзыдэратай. Мішэль падштурхнула яго руляй «Вальтэра».

— Эй, ня так хутка. Я сёньня ледзьве хаджу.

Яны прайшлі каля чвэрці моста, калі матыль нанёс першы ўдар — яго электрарухавік працаваў бязгучна, пакуль вуглеплястыкавы прапэлер ня сьцяў верх П’еравага чэрапа. На нейкае імгненьне яны апынуліся ў цяні матыля. Кейс адчуў, як на яго патыліцу пырскае П’ерава кроў, а затым нехта паваліў яго на падлогу моста. Ён перакаціўся, убачыў, што Мішэль, лежачы на сьпіне з падагнутымі каленямі, цэліць зь пісталета, трымаючы яго абедзьвюма рукамі. Марныя патугі, падумаў ён зь дзіўнай яснасьцю, уласьцівай шокаваму стану. Яна намагалася зьбіць матыля. А затым ён пабег. Ён азірнуўся, толькі калі мінуў першае дрэва на іншым баку. Ралян бег за ім. Кейс убачыў, як крохкі біплян ударыў у сталёвыя парэнчы моста, зьбіўся бясформавай масай, перакуліўся праз мост, уносячы дзяўчыну з сабой у прорву Дэзыдэрата. Ралян не аглядаўся. Ягоны твар быў белы, напружаны, зубы аголеныя. Ён нешта трымаў у руцэ. Робат-садоўнік перахапіў Раляна каля першага дрэва. Робат выскачыў з дагледжанага гальля, машына, падобная да краба, пафарбаваная дыяганальнымі жоўтымі і чорнымі палосамі.

— Ты забіў іх, — выдыхнуў Кейс, не спыняючы бегу. — Ты забіў іх усіх, звар’яцелы выблядак…

Цягнік ехаў тунэлем з хуткасьцю 80 км/г. Кейс сядзеў з заплюшчанымі вачыма. Душ дапамог, але ён страціў свой сьняданак, калі змываў з шыі П’ераву кроў, што расьцякалася ружовай плямай па белай кафлі душавой. Па меры звужэньня верацяна падала гравітацыя. У Кейсавым страўніку забурчэла. Аэрол чакаў каля свайго скутэра ў доку.

— Кейс, чэл, вялікая праблема.

Мяккі голас гучаў надта ціха ў ягоных навушніках. Ён дабавіў гучнасьці і кінуў позірк скрозь забрала Аэролавага шлема.

— Нам трэба на «Гарві», Аэрол.

— Ёў. Прышпільвайся, чэл. Але «Гарві» — у палоне. Яхта, што прыходзіла дагэтуль, яна вярнулася. Учапілася ў «Маркус Гарві», намёртва.

— Т’юрынг? Прыходзіла дагэтуль?

Кейс залез у раму скутэра і пачаў прышпільваць рамяні.

— Японская яхта. Табе пакунак прыносіла…

Армітаж.

Калі ў полі бачнасьці зьявіўся «Маркус Гарві», Кейс згадаў пра асу і павука. Маленькі буксір быў прыціснуты да грудзей гладкага абцякальнага карабля, падобнага да казуркі і даўжэйшага за буксір разоў у пяць. У вакуўме, пад жорсткім, не фільтраваным атмасфэрай сонечным сьвятлом маніпулятары-захопы яхты вымалёўваліся на залатаным корпусе паланёнага «Гарві» з іррэальнай выразнасьцю. Ад яхты зьмяёй адыходзіў пераход, агінаў рухавікі «Гарві» і стыкаваўся да ягонага кармавога люку. Такое злучэньне караблёў штурхала да непрыстойных асацыяцыяў, але нагадвала хутчэй ня сэкс, а кармленьне.

— Што з Мэлькамам?

— Мэлькам — нармальна. Ніхто не прыйшоў па трубе. Яхтпілёт гаварыў зь ім, сказаў — ня парся.

Калі яны абыходзілі вакол яхты, Кейс убачыў на яе шэрым корпусе назву «Ханіва» яркімі белымі літарамі пад доўгай гронкай японскіх літараў.

— Не падабаецца мне гэта, дзядзька. Я думаю, можа, час нам валіць адсюль куды-небудзь.

— Мэлькам дакладна тое самае думае, чэл, але так «Гарві» далёка не паедзе.

Мэлькам вельмі хутка муркаў нешта ў мікрафон перадавальніка на сваім дыялекце, калі Кейс увайшоў зь пярэдняга шлюза і зьняў шлем.

— Аэрол вярнуўся на «Бабілён Рокер», — сказаў ён.

Мэлькам кіўнуў, працягваючы шаптаць у мікрафон. Кейс спыніў свой палёт у бязважкасьці кабіны, учапіўшыся за дрэды пілёта, і пачаў здымаць скафандар. Цяпер вочы Мэлькама былі заплюшчаныя; ён ківаў, слухаючы адказ праз пару ярка-аранжавых навушнікаў. Ягоны лоб быў зморшчаны ад засяроджанасьці. На ім былі падраныя джынсы і зялёная нэйлёнавая куртка з адарванымі рукавамі. Кейс засунуў чырвоны скафандар «Саніё» ў багажную сетку на сьцяне і ўладкаваўся ў кампэнсацыйным павуціньні.

— Слухаю, што прывіды кажуць, чэл, — сказаў Мэлькам. — Кампутар усё пра цябе пытаецца.

— А хто там, у яхце?

— Той самы япон-хлопец, што і тады, але цяпер зь ім містэр Армітаж, прыбыў з Вольнага Краю…

Кейс надзеў троды і скочыў у матрыцу.

— Дыксі?

Матрыца паказвала яму ружовыя сфэры мэталюргічнага камбінату ў Сыкіме.

— Што ты там творыш, хлопча? Я чуў пра цябе злавесныя гісторыі. «Хосака» цяпер падлучаная да свайго блізьня на караблі твайго боса. Да цябе т’юрынгі прыляпіліся?

— Ага. Але Зімовае Маўчаньне іх забіў.

— Ну, гэта іх надоўга не затрымае. Надта іх шмат там, адкуль яны прыцягнуліся. Яны сюды заявяцца ў вялікай колькасьці. Б’юся аб заклад, што яны віруюць у матрыцы над гэтым сэктарам, як мухі над гаўном. Але твой бос, Кейс, кажа, каб ты пачынаў атаку. Прычым зараз.

Кейс перасунуўся на Вольны Край.

— Сэкунду, Кейс…

Матрыца паплыла і пайшла штуршкамі, калі Роўнядзь пачаў рабіць сэрыю скачкоў з хуткасьцю і дакладнасьцю, якія прымусілі Кейса здрыгануцца ад зайздрасьці.

— Ні фіга сабе, Дыксі…

— Хлопча, я такое і жывым умеў. Але ты сапраўднай крутаты яшчэ й ня бачыў. І ніякіх рук!

— Гэта яно? Вялікі зялёны прастакутнік зьлева?

— Так. Адгадаў. Цэнтральная карпарацыйная база зьвестак Т.-Э. Лёд генэруюць два прыязныя да іх ШР. І здаецца мне, ня горш за ваякаў. Гэта д’ябальскі лёд, Кейс, чорны, як магіла, і гладкі, як шкло. Заўважыць цябе — і мазгі засмажаныя. Калі зараз хоць трохі бліжэй прысунемся — запусьцяцца праграмы сачэньня, увапхнуцца нам у дупу, вылезуць з вушэй і паведамяць хлопцам з кантрольнага пункту Т.-Э. памер тваіх чаравікаў і даўжыню твайго чэлеса.

— Дык тут пакуль параўнальна ціха? У сэнсе, т’юрынгі яшчэ далёка. Я вось думаю, можа нам лепей адсюль зваліць, пакуль ня позна? Я цябе з сабой вазьму.

— Га? Праўда? Ты нават ня хочаш паглядзець, што можа зрабіць гэтая кітайская праграма?

— Ну, я… — Кейс яшчэ раз паглядзеў на зялёныя сьцены лёду Т.-Э. — А, халера зь імі. Паехалі.

— Падключай дыск зь вірусам.

— Слухай, Мэлькам, — сказаў Кейс, адлучыўшыся, — я, пэўна, прасяджу пад тродамі восем гадзінаў запар.

Мэлькам ізноў раскурваўся. Кабіна была поўная дыму.

— Таму ня здолею схадзіць у прыбіральню…

— Няма праблемы, чэл, — Сіяніт зрабіў доўгі кулёк наперад і, пакапаўшыся ў сятчастай сумцы на маланцы, выцягнуў скрутак празрыстай трубкі і яшчэ штосьці ў стэрыльным пакунку пад плястыкавым пухіром. Ён назваў гэта «тэхаскі катэтар», і Кейсу гэтая штука зусім не спадабалася. Ён усунуў дыск зь вірусам і, крыху памарудзіўшы, запусьціў яго.

— Добра, — сказаў ён, — пачынаем. Слухай, Мэлькам, калі тут стане занадта весела, сьцісьні маё левае запясьце, я адчую. Калі не, рабі тое, што скажа «Хосака», добра?

— Канечне, чэл, — Мэлькам запаліў новую штакеціну.

— І ўключы фільтрацыю паветра, я не хачу, каб гэтае гаўно ўплывала на мае нэўрамэдыятары. У мяне і так жорсткі адхадняк.

Мэлькам усьміхнуўся. Кейс зноў улучыўся ў матрыцу.

— Езус кульгавы! — сказаў Роўнядзь. — Ты толькі зірні на гэта.

Кітайскі вірус разгортваўся вакол іх. Паліхромны цень, незьлічоныя празрыстыя слаі мяняліся месцамі і перашыхтоўваліся. Шматгранны, гіганцкі, ён узвышаўся над імі, запаўняючы сабой пустату.

— Вялікая маці, — выгукнуў Роўнядзь.

— Пагляджу, як там Молі, — сказаў Кейс, націснуўшы на сымстым-пераключальнік.

Вольнае падзеньне. Такое адчуваньне, нібыта ныраеш скрозь абсалютна чыстую ваду. Яна падала-падымалася па шырокай трубе зь месячнага бэтону, асьветленай праз двухмэтровыя прамежкі колцамі белага нэону. Сувязь была аднабаковай. Ён ня мог зь ёй размаўляць. Пераключыўся ў матрыцу.

— Хлопча, гэта сапраўдны шэдэўр! Найкруцейшая рэч з усяго, што я бачыў. Гэтая клятая штука папросту нябачная. Я на дваццаць сэкундаў пераскочыў да маленькай ружовай скрыначкі за чатыры скачкі ад эшпулаўскага лёду, зірнуць, як мы выглядаем. Ніяк. Нас тут папросту няма.

Кейс абшукаў матрыцу вакол лёду Тэсье-Эшпул і, знайшоўшы ружовую структуру, стандартны камэрцыйны вузел, прысунуўся да яго бліжэй.

— Можа, ён дэфэктны?

— Можа быць, але я сумняюся. Нашае немаўлятка ваеннае. І новае. Ён папросту не рэгіструецца. Бо калі б ён быў бачны, яго б адразу апазналі як подлую атаку з боку кітайцаў, але ніхто нас не заўважае. Здаецца, нават у «Расьсеяным сьвятле».

Кейс глядзеў на глухую сьцяну, што агароджвала «Расьсеянае сьвятло».

— Ну, — сказаў ён, — гэта нашая перавага, ці ня так?

— Можа быць.

Канструкт ізноў выдаў сваё падабенства сьмеху. Кейса перасмыкнула.

— Я праверыў наш «Кванг-11» яшчэ раз. Ён сапраўды прыязны да гаспадара, ветлівы і паслужлівы, наколькі гэта магчыма. Да таго ж размаўляе на добрай ангельскай. Ты калі-небудзь чуў пра павольны вірус?

— Не.

— Я аднаго разу чуў, але тады гэта была толькі ідэя. А вось наш «Квангі» якраз і ёсьць такім павольным вірусам. Гэта ня звыклая тэхніка сьвідраваньня і пранікненьня, гэта павольнае зьліцьцё са структурай лёду такім чынам, што лёд гэтага не заўважае. Ён ціхенька падпаўзае да сваёй мэты і пачынае мутаваць, пакуль ня робіцца тоесным з тканкай лёду. Калі злучэньне скончанае, запускаюцца галоўныя праграмы, якія пачынаюць цыркуляваць па лягічных схемах лёду. Мы зробімся зь імі сіямскімі блізьнятамі, перш чым яны пасьпеюць устрывожыцца, — Роўнядзь ізноў засьмяяўся.

— Добра было б, каб ты, дзядзька, сёньня ня надта весяліўся, гэты твой сьмех, ведаеш, мяне па хрыбетніку прадзірае!

— Дарма ты так, — сказаў Роўнядзь. — Старому мерцьвяку вельмі хочацца сьмяяцца.

Кейс ляпнуў па сымстым-пераключальніку.

І з трэскам паваліўся ў кучу мэталалому і ў пах пылу, ягоныя далоні засьлізгалі па глянцавай паперы. За ім нешта з грукатам абвалілася.

— Ну што ж ты так, — сказаў Фін, — асьцярожней трэба.

Кейс ляжаў, расьцягнуўшыся на кучы пажаўцелых часопісаў, зь якіх зьзялі галяграфічныя здымкі дзяўчат, сумная галяктыка бездакорна белазубых усьмешак. Ён ляжаў, пакуль ягонае сэрца не суцішылася, удыхаючы пах старых часопісаў.

— Зімовае Маўчаньне, — сказаў ён.

— Ага, — адказаў Фін, які стаяў недзе ззаду. — Адгадаў.

— Пайшоў да дупы, — сказаў Кейс, паціраючы свае запясьці.

— Ды ну, дзядзька, — сказаў Фін, выходзячы зь нішы ў сьцяне сьмецьця, — гэта для твайго ж дабра.

Ён дастаў з кішэні «Партагас» і запаліў. Памяшканьне напоўнілася пахам кубінскага тытуню.

— Ці ты хочаш, каб я зьявіўся да цябе ў матрыцы ў полымі агню зь сярэдзіны цярновага куста? Ты нічога не губляеш. Гадзіна тут зойме ў цябе толькі пару фізычных сэкундаў.

— Ты ня думаў, што мне дзейнічае на нэрвы, калі ты зьяўляесься ў выглядзе асобаў, якіх я ведаю? — ён устаў і абтрос шэры пыл са сваіх чорных джынсаў. Павярнуўся і паглядзеў на запыленыя вокны канторы і зачыненыя дзьверы на вуліцу. — Што там, за дзьвярыма? Нью-Ёрк? Ці там усё абрываецца?

— Разумееш, — сказаў Фін, — гэта як дрэва. Падае сярод лесу, але вакол, мабыць, і няма нікога, каб гэта пачуць, — ён паказаў Кейсу агромністыя пярэднія зубы і выдзьмуў дым цыгарэты. — Ты можаш пайсьці прагуляцца, калі захочаш. Усё там, на месцы. Усё, што ты памятаеш, што ты калі-кольвек там бачыў. Гэта памяць, так? Я падключаю цябе, сартую яе і пасьля зноў падаю яе табе ў належнай пасьлядоўнасьці.

— У мяне не такая добрая памяць, — сказаў Кейс, аглядаючыся вакол. Ён паглядзеў на свае рукі, павярнуў далонямі ўверх. Ён паспрабаваў успомніць лініі сваіх далоняў, але ня здолеў.

— Усе людзі маюць выдатную памяць, — сказаў Фін, кінуўшы на падлогу сваю цыгарэту і раструшчыўшы яе абцасам, — але мала хто з вас, людзей, мае да яе поўны доступ. Мастакі маюць вялікую ступень доступу, але толькі добрыя мастакі. Калі б ты мог параўнаць гэты канструкт з сапраўдным офісам Фіна ў Ніжнім Мангэтане, ты б, натуральна, знайшоў некаторыя адрозьненьні, але не такія вялікія, як табе можа падацца. У вас, людзей — памяць галяграфічная, — Фін таргануў сябе за адно са сваіх маленькіх вушак. — У мяне — па-іншаму.

— Што значыць — галяграфічная?

Гэтае слова нагадала яму пра Рыўеру.

— Усяго толькі тое, што галяграфічная парадыгма — гэта найбліжэйшае да структуры чалавечай памяці з усяго, распрацаванага вамі. Але вы так нічога з гэтым не зрабілі. Вы, людзі, — Фін зрабіў крок наперад і ўзьняў сваю скошаную галаву, каб зірнуць зьнізу ўверх на Кейса. — Можа, калі б зрабілі, то мяне і не адбылося б.

— Што ты хочаш гэтым сказаць?

Фін паціснуў плячыма. Ягоны паношаны тўідавы пінжак быў зашырокі ў плячах і сядзеў на ім крыва.

— Я стараюся табе дапамагчы, Кейс.

— Навошта?

— Таму што ты мне патрэбны.

Зноў агаліліся вялікія жоўтыя зубы.

— І таму, што я патрэбны табе.

— Бздура. Ці можаш ты чытаць мае думкі, Фін?

Ён паморшчыўся.

— Я маю на ўвазе — Зімовае Маўчаньне.

— Думкі не чытаюцца. Ты ўсё яшчэ жывеш парадыгмамі, укаранёнымі ў тваю сьвядомасьць друкаваным словам, і ўсё, што табе вядома, паходзіць з друку. Я маю доступ да тваёй памяці, але не да тваіх думак.

Ён працягнуў руку, пакорпаўся ў нетрах старажытнага тэлевізара, што тарчаў сярод кучы сьмецьця, і дастаў серабрыста-чорную радыёлямпу.

— Бачыш? Гэта частка маёй ДНК, кшталту таго, — ён выкінуў яе ў цень, і Кейс пачуў, як яна дзынькнула пры падзеньні. — Вы заўжды ствараеце муляжы: каменныя колцы, як Стоўнгэндж, саборы, арганы. Арытмомэтры. Ведаеш, я ня маю ніякага ўяўленьня, чаму я цяпер тут. Але калі сёньняшняя атака атрымаецца, ты створыш нешта сапраўднае.

— Не разумею, пра што ты.

— Хутчэй ня «ты», а «вы», ці калектыўнае «ты». Твой від.

— Ты забіў тых т’юрынгаў.

Фін паціснуў плячыма.

— Было такое, ага, ага. Але цябе гэта не павінна турбаваць; яны б цябе завалілі і ніколі пасьля пра гэта ня ўспомнілі б. Ну добра, я цябе сюды дзеля іншай размовы прыцягнуў. Памятаеш? — і ў яго правай руцэ зьявілася апаленае асінае гняздо з Кейсавага сну. У затхлым паветры памяшканьня разьліўся смурод агнямётнага паліва. Кейс падаўся назад, уткнуўшыся сьпінай у сьмецьцевую сьцяну. — Ага. Гэта я. Гэта я тады ўлез у галяграфічны блёк акна, выкарыстаў адзін з успамінаў, што спампаваў, калі спляжыў цябе першы раз. Ведаеш, чаму гэта важна?

Кейс пакруціў галавой.

— Таму, — гняздо зьнікла, — што гэта найдакладнейшая ілюстрацыя таго, чым папраўдзе хочуць зрабіцца Тэсье-Эшпулы. Чалавечы эквівалент. «Расьсеянае сьвятло» падобнае да таго гнязда, ці прынамсі задумвалася як ягонае падабенства. Думаю, ведаючы гэта, ты будзеш пачувацца лепей.

— Пачувацца лепей?

— Ведаючы іх сапраўдную прыроду. Ты пачаў мяне ненавідзець. Гэта добра. Але лепей ненавідзь іх. Якая розьніца.

— Слухай, — сказаў Кейс, зрабіўшы крок наперад, яны нічога дрэннага мне не зрабілі, вось ты — іншая справа…

Але ён ня змог адчуць ніякай злосьці.

— Ну а Т.-Э. зрабілі мяне. Тая францужанка сказала, што ты прадаеш мне ўвесь свой від. Сказала, што я дэман.

Фін усьміхнуўся.

— Гэта ня мае вялікага значэньня. Табе трэба кагосьці ненавідзець, пакуль усё ня скончыцца, — ён павярнуўся і накіраваўся ўглыб памяшканьня. — Добра, пайшлі, трохі пакажу табе «Расьсеянае сьвятло», пакуль ты тут, — ён прыўзьняў вугал коўдры, з-за якой палілося яркае белае сьвятло. — Ну, што стаў, як доўбня, хадзем.

І Кейс пайшоў за ім, масіруючы твар.

— Так, — сказаў Фін, узяўшы яго за локаць. Іх пранесла паўз коўдру з напаўспарахнелай воўны ў калідор бязважкасьці зь месячнага бэтону, асьветлены праз двухмэтровыя прамежкі белым нэонам.

— Божа, — сказаў Кейс, спатыкнуўшыся.

— Гэта пярэдні ўваход, — сказаў Фін. Ягоны тўідавы гарнітур шкуматала ветрам. — Калі б гэта не было маім канструктам, то там, дзе знаходзіцца мая кантора, была б галоўная брама, яна месьціцца на восі Вольнага Краю. Але гэта ўсё ты будзеш бачыць трохі размыта праз тое, што ты ня маеш адпаведных успамінаў. За выключэньнем гэтага адцінку, які ты бачыў вачыма Молі.

Кейс здолеў выпрастацца, але яго закруціла, цяпер ён падаў па выцягнутай сьпіралі.

— Чакай, — сказаў Фін. — Зараз я праматаю нас наперад.

Сьцены размыла ад хуткага руху. Кейса апанавала галавакружнае адчуваньне імклівага палёту, скрозь мешаніну колераў, скрозь сетку вузкіх калідораў. У нейкім месцы яны, здавалася, прашылі некалькі мэтраў суцэльнай сьцяны — успышка абсалютнай чарнаты.

— Вось, — сказаў Фін. — Вось тут.

Яны луналі ўсярэдзіне цалкам квадратнага пакою, сьцены і столь якога былі абшытыя панэлямі цёмнага дрэва. Падлога была ўся пакрытая бліскучым дываном з узорам пад мікрасхему, электронныя ланцугі якой былі вышытыя блакітнай і пунсовай воўнай. Дакладна ў сярэдзіне пакою, у поўнай адпаведнасьці з узорам на дыване, стаяў п’едэстал з матавага шкла.

— Віла «Расьсеянае сьвятло», — мэлядычным голасам вымавіў пакрыты каштоўнымі камянямі прадмет на п’едэстале, — гэта цела, што ўрасло само ў сябе, гатычная прыхамаць. Кожны куток «Расьсеянага сьвятла» ў пэўным сэнсе схаваны. Гэта бясконцыя чароды пакояў, зьвязаных праходамі, лесьвіцамі, што зьвіваюцца, нібы кішкі, дзе позірк губляецца ў пакручастых выгінах, сьлізгаючы па багата аздобленых шырмах, пустых альковах…

— Сачыненьне 3Джэйн, — сказаў Фін, дастаўшы свае «Партагас», — яна напісала яго ў дванаццацігадовым узросьце. Па курсе сэміётыкі.

— Архітэктарам Вольнага Краю каштавала вялікіх высілкаў схаваць той факт, што ўнутраная прастора верацяна арганізаваная з банальнай дакладнасьцю гатэльнага пакою. У «Расьсеяным сьвятле» ўнутраная паверхня корпусу абрасла адчайным нагрувашчаньнем формаў і структураў, што перацякаюць адна ў адну, счапляюцца, уздымаючыся ў кірунку цьвёрдага ядра зь мікрасхемаў, сэрца нашага клану, крэмніевага цыліндра, паточанага хадамі тунэляў тэхнічнага абслугоўваньня, некаторыя зь якіх не шырэйшыя за чалавечую руку. У гэтых норах жывуць яркія крабы і матылі, заўжды гатовыя даць рады зь любымі мікрамэханічнымі непаладкамі ці наўмыснымі пашкоджаньнямі сыстэмы.

— Гэта яе ты бачыў у рэстаране, — сказаў Фін.

— Па мерках архіпэлягу, — працягвала галава, — наша сям’я — старая, і ўзрост яе адбіваецца ў зьвілінах калідораў і памяшканьняў нашага дому. Але ў іх адбіваецца яшчэ штосьці. Сэміётыка вілы паказвае на самазаглыбленьне, заварот унутр, адмаўленьне зіхоткай пустэчы па-за корпусам. Тэсье і Эшпулы ўзьняліся гравітацыйным калодзежам, каб даведацца аб сваёй гідлівасьці да прасторы. Яны пабудавалі Вольны Край, каб перапампоўваць грошы на новыя выспы, зрабіліся багатымі і эксцэнтрычнымі і пачалі пабудову «Расьсеянага сьвятла». Мы замураваліся за сьцяной сваіх грошай і расьлі ўнутр, ствараючы недасяжны звонку, гермэтычны сусьвет сябе. Віла «Расьсеянае сьвятло» ня ведае неба — ані запісанага, ані якога іншага. У электронным цэнтры «Расьсеянага сьвятла» ёсьць маленькі пакой, адзінае прастакутнае памяшканьне ва ўсім комплексе. У ім на простым шкляным п’едэстале стаіць выкшталцоны бюст з плятыны і клюазанэ, аздоблены дробнымі пэрлінамі і лязурытам. Матэрыялам для яго вачэй паслужыў сынтэтычны рубін, зь якога былі зроблены шкельцы навігацыйных прыбораў карабля, які прынёс сюды, на арбіту, першага Тэсье і вярнуўся на Зямлю па першага Эшпула… — галава замаўчала.

— І? — урэшце спытаў Кейс, амаль чакаючы, што яму адкажуць.

— Гэта ўсё, што яна напісала, — сказаў Фін. — Ня скончыла. Тады яна была ўсяго толькі дзіцём. Гэтая штука — штосьці накшталт цырыманіяльнага тэрміналу. Мне трэба, каб у патрэбны час тут зьявілася Молі з патрэбным словам. У гэтым і ўся загваздка. І ня важна, як глыбока вы з Роўнядзьдзю залезеце на вашым кітайскім вірусе, калі гэтая штука не пачуе чарадзейнага слова.

— Дык і што гэта за слова?

— Я ня ведаю. Можна таксама сказаць, што тое, чым я ёсьць, акрэсьліваецца тым, чаго я ня ведаю, бо не магу ведаць. Я той, хто ня ведае слова. Нават калі б ты ведаў і сказаў мне, я ўсё роўна ня мог бы яго ведаць. Гэта закладзена ў маім жалезе. Хтосьці іншы мусіць уведаць гэтае слова і прынесьці яго сюды ў той момант, калі вы з Роўнядзьдзю праб’яцеся скрозь лёд і праберацеся да ядра.

— І што тады здарыцца?

— Я перастану існаваць. Зьнікну.

— Як на мяне, дык і добра, — сказаў Кейс.

— Канечне. Але пільнуй свой азадак, Кейс. Мая, так бы мовіць, другая паўкуля, здаецца мне, палюе на нас. Палаючыя кусты, ведаеш, вельмі падобныя адзін да аднаго. Дый Армітаж ужо пачынае сыходзіць.

— Што гэта значыць?

Але пакой склаўся пад тузінам неверагодных вуглоў, адлятаючы ў кібэрпрастору, як жураўлік-арыгамі.

— Што, сыне, спрабуеш пабіць мой рэкорд? — спытаў Роўнядзь. — У цябе зноў была мазгавая сьмерць.

— Адчапіся, — сказаў Кейс і націснуў на пераключальнік сымстыму. Яна сядзела на кукішках, упёршыся далонямі ў шурпаты бэтон. КЕЙС КЕЙС КЕЙС — запульсавала на ўскрайку поля зроку. Зімовае Маўчаньне інфармаваў яе пра падлучэньне.

— Дасьціпна, — сказала яна.

Яна перанесла цэнтар вагі на пяткі, абцерла далоні адна аб адну і шчоўкнула касьцяшкамі пальцаў.

— Што цябе затрымала?

ЧАС МОЛІ ЧАС ЦЯПЕР. Яна моцна націснула языком на ніжнія пярэднія зубы. Адзін з зубоў зьлёгку падаўся, актывуючы мікраканальныя ўзмацняльнікі зроку, хаатычны танец фатонаў у цемры замяніўся ў пульсацыю электронаў, і бэтон вакол яе стаў прывідна-шэрым і зярністым.

— Добра, прыгажуня. Пачынаем нашу гульню.

Яе сховішчам выявіўся адзін з тэхнічных тунэляў, зь якога яна вылезла праз выкшталцоны пацьмянелы мядзяны люк на петлях. Убачыўшы краем вока яе рукі, Кейс зразумеў, што на ёй быў мімікрычны касьцюм. Пад плястыкам касьцюма ён ізноў адчуў знаёмае нацягненьне тонкай скуры яе аблягальных джынсаў. Пад пахай нешта матлялася, ці то ў кабуры, ці то проста на рамянях. Яна ўстала, расшпіліла маланку касьцюма і кранула рыфленую рукаятку пісталета.

— Эй, Кейс, — сказала яна ледзь чутна вымаўляючы словы, — чуеш мяне? Я хачу расказаць табе штосьці… Быў у мяне неяк хлопец. Да цябе нечым падобны… — яна павярнулася і агледзела калідор. — Джоні яго клікалі.

Нізкі скляпеністы калідор быў застаўлены тузінамі музэйных вітрынаў, зашклёных скрыняў архаічнага выгляду. Яны выглядалі няўклюдна на фоне арганічных плаўных выгінаў сьценаў калідору. Здавалася, што іх прынесьлі і паставілі тут дзеля нейкай забытай мэты. На пацямнелых ад часу мядзяных мацаваньнях праз кожныя дзесяць мэтраў зьзялі белыя асьвятляльныя шары. Падлога была няроўная, і калі Молі пайшла калідорам, Кейс адчуў яе нагамі, што калідор быў усланы сотнямі дываноў і дыванкоў. У некаторых месцах яны ляжалі ў шэсьць слаёў, падлога цалкам складалася з саматканых дывановых узораў. Молі амаль не зьвяртала ўвагі на скрыні і іх зьмесьціва, што раздражняла Кейса. Яму прыходзілася задавольвацца яе павярхоўнымі абыякавымі позіркамі: аскепкі керамікі, старажытнай зброі, нешта настолькі ўтырканае іржавымі цьвікамі, што і пазнаць было нельга, пацёртыя абрэзкі старых габэленаў…

— Джоні, ён быў разумнік. Сапраўдная зорка. Ён пачынаў тайніком на Мэмары-лэйн, у яго галаве былі мікрасофты, а кліенты плацілі за тое, каб ён хаваў там іх інфу. У той вечар, калі мы пазнаёміліся, за ім ішоў кілер ад якудза, і я таго кілера прышыла. Хутчэй за ўсе, мне проста пашанцавала, але я ўратавала яго. І пасьля нам з Джоні было сапраўды клясна, Кейс.

Яе вусны ледзь рухаліся. Кейс адчуваў, як яна фармуе словы, і яму ня трэба было іх чуць, каб разумець.

— У нас было прыстасаваньне, з дапамогай якога можна было аднаўляць любую інфармацыю, якую яму калі-кольвек давалі на захаваньне. Ён усё гэта перапісваў на стужку і пачаў гуляць у небясьпечныя гульні зь некаторымі кліентамі, былымі кліентамі. Я была скарбнікам, целаахоўнікам і вартавым сабакам. Я была сапраўды шчасьлівая. Ці быў ты калі-небудзь шчасьлівы, Кейс? Ён быў маім хлопцам. Мы працавалі разам. Партнэры. Я сустрэла яго ўсяго праз два месяцы пасьля таго, як пакінула лялечны бардэль…

Яна замаўчала, агінаючы круты паварот калідору, потым працягнула. За паваротам шэрагі драўляных музэйных скрыняў працягваліся. Іх колер нагадваў Кейсу прусачыныя крылы.

— Мы былі вельмі блізкія, поўнае суладзьдзе. Здавалася, ніхто ня можа нас патрывожыць. Я б ім не дазволіла. Але якудза, ім усё яшчэ карцела дабрацца да Джоні. Бо я заваліла іх чалавека. Бо Джоні іх ашукаў. А якудза, яны могуць дазволіць сабе дзейнічаць вельмі павольна, яны могуць чакаць гадамі. Дадуць табе пражыць цэлае жыцьцё, каб табе было што губляць, калі яны прыйдуць. Цярплівыя, як павукі. Дзэнскія павукі. Але я тады гэтага ня ведала, а калі і ведала, то ня думала, што гэта можа тычыцца нас. Калі ты малады, думаеш, што ты выключны. І я была маладой. І яны прыйшлі. Акурат тады, калі мы вырашылі, што зарабілі дастаткова, і пакаваліся, каб куды-небудзь зьехаць, у Эўропу, напрыклад. Мы ня ведалі, што будзем там рабіць, дый ня трэба было нічога рабіць. Мы жылі заможна — рахункі ў арбітальных швайцарскіх банках, поўная хата цацак і шыкоўнай мэблі. Гэта здымала стрэс ад нашай рызыкоўнай гульні. Дык вось, той, першы, каго я раней заваліла, — ён быў круты і гарачы. Рэфлексы, імплянтанты, карацей — пантоў на дзесяць звычайных хуліганаў хапіла б. Але другі, ну… ня ведаю, ён быў накшталт манаха. Кланаваны. Каменны забойца з адборных клетак. Было ў ім нешта такое — сьмерць, цішыня, — гэта выходзіла зь яго, нібы хмара.

Яна замаўчала. Калідор разьдзяляўся, дзьве аднолькавыя лесьвіцы вялі ўніз. Яна пайшла левай.

— Аднойчы, калі я была яшчэ малая, мы жылі ў сквоце. Гэта было на поўнач ад Гудзону, і тыя пацукі, ведаеш, дзядзька, яны былі вельмі вялікія. Гэта праз хімікаты, што ў іх убіліся. Яны былі велічынёй зь мяне, і ўсю ноч адзін зь іх скробся пад падлогай сквоту. Аднойчы пад раніцу хтосьці прывёў гэтага старога. Ягоныя шчокі былі пакрытыя хірургічнымі швамі, а вочы былі цалкам чырвоныя. У яго ў руках быў скрутак прамасьленай скуры, у якую звычайна загортваюць мэталічныя рэчы, каб не паела ржа. Ён разгарнуў скрутак, а там быў стары рэвальвэр і тры патроны. Стары ўсаджвае адзін патрон у магазін і пачынае так праходжвацца па сквоце. Мы цісьнемся да сьценак. Туды і сюды, рукі скрыжаваныя за сьпінай, нібыта ён забыўся на пісталет. Слухае пацука. Мы ўсе зусім прыціхлі. Стары робіць крок. Пацук варушыцца. Пацук варушыцца, стары робіць яшчэ адзін крок. Недзе праз гадзіну такога шпацыру ён нібыта згадвае пра свой пісталет. Накіроўвае яго на падлогу, пасьміхаецца і цісьне на курок. Заварочвае яго ў скуру і сыходзіць. Я потым споўзала пад падлогу. У пацука была дзірка паміж вачыма.

Яна ўважліва аглядала зачыненыя дзьверы, якія раз-пораз трапляліся ўздоўж калідора.

— Другі якудза, што прыйшоў па Джоні, быў акурат як той стары. Не, ён быў не стары, але падобны. Ён забіваў у такі самы спосаб.

Калідор пашырыўся. Мора багатых дываноў ішло хвалямі пад магутным кандэлябрам, што зьвісаў са столі, яго самая доўгая крыштальная падвеска амаль краналася падлогі. Крышталь зазьвінеў, калі Молі ўвайшла ў хол. ТРЭЦІЯ ДЗЬВЕРЫ НАЛЕВА — мільгануў надпіс. Яна павярнула налева, мінаючы перакуленае крыштальнае дрэва.

— Я бачыла яго толькі адзін раз. Па дарозе дадому. Ён якраз выходзіў. Мы жылі ў пераробленым фабрычным будынку. Там шмат жыло моладзі з «Сэнс\Нэт». Там была досыць добрая сыстэма бясьпекі, а я яе яшчэ і ўзмацніла. Я ведала, што Джоні быў дома. Але гэты чалавечак, ён неяк прыцягнуў маю ўвагу, калі выходзіў з дому. Ён нічога не сказаў. Мы проста паглядзелі адзін на аднаго — і я зразумела. Невыразны маленькі чалавечак, шэра апрануты, рахманы, ніякага ў ім гонару, просты такі. Ён паглядзеў на мяне і сеў у велатаксоўку. Я ведала. Паднялася наверх і ўбачыла, што Джоні сядзіць каля акна, ягоны рот троху прыадкрыты, нібыта ён зьбіраецца нешта сказаць.

Дзьверы, перад якімі яна стаяла, былі вельмі старыя, зробленыя з тайскага ціку. Было падобна, што іх расьпілавалі напалам, каб падагнаць пад нізкі дзьвярны праём. Прымітыўны мэханічны замок зь нержавейкі быў урэзаны пад выявай цмока, які зьвіваўся. Яна стала на калені, дастала з унутранай кішэні скрутак чорнай замшы і выбрала адмычку таўшчынёй з голку.

— Ніколі пасьля не сустракала кагосьці сапраўды вартага ўвагі.

Яна ўсунула адмычку ў шчыліну замка і замаўчала, прыкусіўшы ніжнюю губу. Ёй даводзілася кіравацца толькі пачуцьцём дотыку. Яе позірк быў расфакусаваны, дзьверы выглядалі празь яе вочы, як пляміна сьветлага дрэва. Кейс слухаў цішыню холу, якую падкрэсьлівала мяккае пабразгваньне кандэлябра. Сьвечкі? У «Расьсеяным сьвятле» ўсё было неяк няправільна. Ён успомніў гісторыю Кэт пра замак з сажалкамі і лілеямі і манерныя словы 3Джэйн, якія мэлядычна пераказвала галава. Месца, што ўрасло само ў сябе. Тут адчуваўся лёгкі пах цьвілі і парфумы, як у царкве. І дзе хаваюцца Тэсье-Эшпулы? Ён чакаў убачыць дзелавы дысцыплінаваны вулей, але Молі пакуль што нікога ня бачыла. Яе маналёг выклікаў у ім цяжкае пачуцьце, яна яшчэ ніколі столькі не распавядала яму пра сябе. Акрамя аповеду ў кабінцы, яна рэдка казала што-кольвек, з чаго можна было б выснаваць, што яна ўвогуле мае мінулае. Яна заплюшчыла вочы, і прагучала пстрычка, якую Кейс хутчэй адчуў, чым пачуў. Ён успомніў магнітны замок на дзьвярах яе кабінкі ў лялечным бардэлі. Дзьверы адчыніліся, хаця ў яго быў ня той чып. Зімовае Маўчаньне мог маніпуляваць замком гэтак сама, як матылём і робатам-садоўнікам. Сыстэма замкоў у бардэлі была падпарадкаваная сыстэме бясьпекі Вольнага Краю. Просты мэханічны замок мог скласьці для ШР сапраўдную праблему, для разьвязаньня якой спатрэбіўся б робат ці выканаўца-чалавек. Яна расплюшчыла вочы, паклала адмычку назад у замшу, старанна яе скруціла, засунула ў кішэнь.

— Мне здаецца, што ты да яго даволі падобны, — сказала яна. — Я думаю, што ты народжаны бегчы і рызыкаваць. Я думаю, што тваё змаганьне ў Чыбе — гэта спрошчаная вэрсія таго, што табе прыходзіцца рабіць заўсёды. Няўдача, яна, ведаеш, часта вяртае нас да асноваў, — яна ўстала, пацягнулася і страсянулася. — Ведаеш, я думаю, што ніндзя, якога Тэсье-Эшпулы паслалі забіць Джымі, ну, хлопца, што скраў галаву, мусіць быць вельмі падобным да таго, якога паслалі забіць Джоні.

Яна выцягнула флечэр з кабуры і паставіла яго на рэжым аўтамата. Кейса ўразіла нязграбнасьць дзьвярэй, калі яна накіравала на іх свой позірк. Ня самі дзьверы, якія былі прыгожыя ці былі калісьці часткай яшчэ прыгажэйшага цэлага, але тое, што іх абпілавалі, каб яны падышлі да меншага за іх праёму. Нават сама іх форма была няправільная — прастакутнік сярод мяккіх выгінаў паліраванага бэтону. Яны завезьлі сюды гэтыя рэчы, а потым гвалтоўна ўціснулі іх у інтэр’ер. Але ніводная з гэтых рэчаў сюды ня ўпісвалася — ні гэтыя дзьверы, ні нягеглыя музэйныя скрыні, ні крыштальнае дрэва. Ён прыгадаў сачыненьне 3Джэйн і ўявіў, што яны прыцягнулі ўсё гэта зь Зямлі, каб уцялесьніць нейкі генэральны плян, мару, даўно згубленую ў маніякальным намаганьні запоўніць свабодную прастору, адлюстраваць уяву сям’і аб сабе самой. Ён згадаў раструшчанае асінае гняздо, бязвокія стварэньні курчацца на асфальце… Молі схапілася за адну з рэльефных ног цмока, і дзьверы лёгка адчыніліся. Пакой, што адкрыўся позірку, быў маленькі, цесны, падобны хутчэй да каморы. Пры выгнутых сьценах стаялі шэрыя сталёвыя шафы з шуфлядамі для інструмэнтаў. Сьвятло запалілася аўтаматычна. Молі зачыніла за сабой дзьверы і наблізілася да шафаў. ТРЭЦЯЯ ЗЬЛЕВА — запульсавала на краі поля зроку, на месцы індыкацыі часу. ПЯТАЯ ЗЬНІЗУ. Але яна спачатку адчыніла самую верхнюю шуфляду. Яна была пустая і неглыбокая, як паднос. Другая таксама была пустая. Трэцяя была глыбейшая. У ёй ляжала колькі шарыкаў прылітоўкі і нешта карычневае, падобнае да чалавечай пальцавай косткі. У чацьвертай шуфлядзе месьціўся прамоклы экзэмпляр састарэлага тэхнічнага падручніка на францускай і японскай. У пятай, за браняванай пальчаткай ад цяжкога касьмічнага скафандра, яна знайшла ключ. Ён уяўляў сабою лятунную бляху з кароткай пустой трубкай, пацёртай з аднаго краю. Яна павольна агледзела ключ з усіх бакоў, і Кейс убачыў, што знутры трубка мела складаны набор выступаў і штыркоў. З аднаго боку бляхі былі адлітыя літары ЧАБ, другі быў гладкі.

— Ён расказаў мне, — прашаптала яна. — Зімовае Маўчаньне. Як ён чакаў цягам доўгіх гадоў. Даўней у яго не было ніякай сапраўднай моцы, але ён мог карыстацца ахоўнай сыстэмай вілы і сыстэмай яе тэхнічнага абслугоўваньня, каб адсочваць, дзе што знаходзіцца, куды што перасоўваецца. Ён бачыў, як хтосьці згубіў гэты ключ, і ён здолеў зрабіць так, каб другі чалавек пакінуў яго тут. А потым Зімовае Маўчаньне забіў яго. Васьмігадовага хлопчыка, — яна абхапіла ключ белымі пальцамі. — І ніхто яго дагэтуль ня здолеў знайсьці, — яна дастала зь пярэдняй кішэні адрэзак чорнага матузка і прасунула яго празь дзірачку над літарамі. Зьвязаўшы канцы матузка вузлом, яна павесіла ключ на шыю. — Ён казаў, што яго заўсёды даставала іхная паказная старамоднасьць, уся гэтая лухта ХІХ стагодзьдзя. Там, у лялечным бардэлі, на экране ён выглядаў амаль як Фін. Настолькі падобным быў, што калі ня надта засяроджвацца, дык можна было яго сапраўды прыняць за Фіна, — лічбы часу на яе імплянтанце накладаліся на выявы сталёвых шафаў. — Зімовае Маўчаньне казаў, што калі б яны сталі тым, чым хацелі, ён бы вызваліўся ўжо даўно. Але яны ня сталі. Абламаліся. Праз псыхаў накшталт 3Джэйн. Так ён яе назваў, але ў цэлым выказваўся пра яе з сымпатыяй.

Яна павярнулася, адчыніла дзьверы і выйшла, пагладжваючы далоняй рыфленую рукаятку флечэра. Кейс пераскочыў у матрыцу.

«Кванг-11» разрастаўся.

— Дыксі, думаеш, гэтая штука спрацуе?

— Ці сярэ мядзьведзь у лесе?

Роўнядзь панёс іх скрозь мітусьлівыя вясёлкавыя слаі зьвестак. Нешта цёмнае фармавалася ўсярэдзіне кітайскай праграмы. Шчыльнасьць інфармацыі значна перасягала шчыльнасьць тканкі матрыцы, выклікаючы гіпнагагічныя вобразы. Цьмяныя, невыразна акрэсьленыя калейдаскапічныя фігуры сыходзіліся ў срэбна-чорным фокусным пункце. Кейс назіраў, як з празрыстых плоскасьцяў выкульваліся дзіцячыя знакі ліха і няўдачы: свастыкі, чарапы і косткі, ігральныя косткі з бліскучымі зьмяінымі вачамі замест кропак. Калі ён глядзеў проста ў гэты фокусны пункт, то ня бачыў ніякіх абрысаў. Толькі пакруціўшы вачыма ўправа-ўлева, ён змог угледзець яго — нешта акулападобнае, з абсыдыянавымі люстранымі бакамі, у якіх адбіваліся аддаленыя слабыя агні, што ня мелі ніякага дачыненьня да матрыцы навокал.

— Гэта — джала, — сказаў канструкт. — Калі «Кванг» добра ўгрызецца ў ядро Тэсье-Эшпулаў, мы пусьцім гэтае джала ў ход.

— Ты меў рацыю, Дыкс. У жалеза Зімовага Маўчаньня ўбудаванае ручное кіраваньне, празь якое яго можна кантраляваць. Наколькі яго можна кантраляваць…

— Ён, — сказаў канструкт. — Ён. Сачы за тэрміналёгіяй. Гэта — яно. Я табе ўвесь час кажу.

— Гэта проста код. Слова. Так ён сказаў. Хтосьці мусіць сказаць гэта слова праз мудрагелісты тэрмінал у адмысловым пакоі, пакуль мы будзем разьбірацца з тым, што чакае нас за гэтым лёдам.

— Ну, у цябе цяпер ёсьць час для марнаваньня, хлопча, — сказаў Роўнядзь. — Стары «Квангі» пэўны, але марудны.

Кейс выйшаў з матрыцы.

І адразу сустрэў пільны позірк Мэлькама.

— Ты мёртвы пакуль там быў, чэл!

— Бывае, — сказаў Кейс, — я пачынаю да гэтага прызвычайвацца.

— Ты гуляеш з сапраўднай цемрай, чэл.

— Адзіная магчымая гульня.

— Хай любіць цябе Джа, Кейс, — сказаў Мэлькам і адвярнуўся да свайго радыёмодуля. Кейс паглядзеў на пераблытаныя дрэды, вяроўкі цягліцаў на ягоных цёмных руках. І зноў падлучыўся, адначасова націснуўшы на сымстымавы пераключальнік.

Молі трушком бегла па калідоры, якім яна, магчыма, ужо праходзіла. Але тут не было музэйных скрыняў, і Кейс падумаў, што яны, магчыма, набліжаюцца да кончыка верацяна, бо гравітацыя тут была слабейшая. Хутка яна стала перасоўвацца па дывановых хвалях шырокімі скачкамі. Слабы боль у назе… Калідор раптам звузіўся, павярнуў і разьдзяліўся на два. Яна павярнула направа і пачала ўздымацца па ідыёцкіх стромых прыступках. Яе нага пачынала балець. Па столі лесьвічнага калодзежа цягнуліся зьвязкі кабэляў, падобныя да нэрвовых вузлоў, памечаных каляровым кодам. Сьцены былі ў плямах вільгаці. Яна дабралася да трохкутнай лесьвічнай пляцоўкі і пачала расьціраць сваю нагу. Ад яе ў трох кірунках адыходзілі яшчэ нейкія калідоры з дыванамі на сьценах. ЛЕВЫ. Яна паціснула плячыма.

— Дай мне разгледзецца, добра?

НАЛЕВА.

— Разьняволься. Часу хапае.

І яна пакрочыла па калідоры, што ішоў направа. СТОЙ НАЗАД НЕБЯСЬПЕКА. Яна прыпынілася. З напаўадчыненых дубовых дзьвярэй пачуўся голас, гучны і размазаны, нібыта п’яны. Кейс падумаў, што мова, магчыма, была францускай, але голас быў вельмі невыразны. Молі зрабіла крок, яшчэ адзін. Яе рука сьлізганула пад мімікрычны касьцюм па флечэр. А затым яна трапіла ў поле перарывальніка нэрвовай дзейнасьці, увушшу зазьвінела, тонкі гук павышаўся, нагадаўшы Кейсу гук работы яе флечэра. Яе па інэрцыі пранесла ўперад, цягліцы абмяклі, і яна ўдарылася ў дзьверы лбом. Ногі Молі падкасіліся, яна ўпала на сьпіну, вочы расфакусаваныя, дыханьня няма.

— Што гэта, — спытаў п’яны голас, — маскарадны касьцюм?

Дрыготкая рука ўлезла ў яе касьцюм і, намацаўшы флечэр, выцягнула яго.

— Падымайся, запрашаю. Ну.

Яна павольна паднялася, утаропіўшыся ў рулю чорнага аўтаматычнага пісталета. Цяпер рука старога была дастаткова цьвёрдай; руля пісталета, здавалася, была зьвязанае зь яе горлам туга напятай нябачнай струной. Ён быў стары, вельмі высокі, і ягоныя рысы нагадалі Кейсу дзяўчыну, якую ён вобмільгам бачыў у «Vingtiиme Siиcle». На ім быў чырвона-карычневы халат з шырокімі сьцяганымі рукавамі і шалевым каўнерам. Адна нага была босая, на другой быў чорны аксамітны шлёпанец з вышыванай золатам лісінай галавой у пад’ёме. Ён жэстам запрасіў яе ў пакой.

— Спакойна, даражэнькая, спакойна.

Пакой быў вельмі вялікі і забіты наборам рэчаў, цалкам бязглуздым з гледзішча Кейса. Ён убачыў шэрую сталёвую раму з старымі маніторамі «Соні», шырокі мядзяны ложак, завалены стосам авечых скураў, падушкі, здавалася, былі зробленыя з таго самага матэрыялу, што й дываны ў калідорах. Позірк Молі пераскочыў ад вялізнай гульнявой кансолі «Тэлефункен» да паліцаў з вышчарбленымі старажытнымі кружэлкамі, узятымі ў празрысты плястык, а затым да рабочага стала, заваленага электроннымі запчасткамі. Кейс таксама заўважыў кібэрпрасторавы пульт і троды, але позірк Молі прасьлізнуў па іх, не затрымліваючыся.

— З майго боку было б натуральным забіць цябе зараз, — сказаў стары.

Кейс адчуў, як яна напялася, гатовая да руху.

— Але сёньня я добры. Як тваё імя?

— Молі.

— Молі. А мяне завуць Эшпул.

Ён адкінуўся ў агромністым скураным фатэлі з квадратнымі храмаванымі ножкамі, аднак нацэленая на яе руля не пахіснулася. Ён паклаў яе флечэр на мядзяны столік каля фатэля, зьбіўшы на падлогу плястыкавую бутэлечку з чырвонымі пігулкамі. Увесь гэты столік быў застаўлены бутэлечкамі з мэдыкамэнтамі, бутэлькамі з алькагольнымі напоямі і мяккімі надарванымі плястыкавымі пакункамі, зь якіх высыпаліся белыя парашкі. Кейс заўважыў старасьвецкі шкляны шпрыц для падскурных ін’екцыяў і простую сталёвую лыжку.

— Як ты плачаш, Молі? Я бачу, твае вочы закрытыя. Мне цікава.

Ягоныя вочы былі аточаныя чырваньню, на лбе міргацелі кроплі поту. Ён быў вельмі бледны.

«Хварэе, — падумаў Кейс. — Ці наркотыкі».

— Я ня часта плачу.

— І ўсё-такі, як ты плачаш, калі нехта ці нешта цябе змушае?

— Я плююся, — сказала яна. — Сьлёзныя каналы адведзеныя мне ў рот.

— Значыць, ты ўжо засвоіла вельмі важны для такой маладой асобы ўрок.

Ён паклаў руку зь пісталетам на калена і наўздагад узяў адну з паўтузіна бутэлек з алькаголем, што стаялі на століку. Адпіў. Брэндзі. Цурок вадкасьці сьцёк з краю ягонага рота.

— Добры спосаб спраўляцца са сьлязьмі.

Ён ізноў адпіў.

— Сёньня ўвечары ў мяне важная праца. Я пабудаваў усё гэта, а цяпер я заняты. Паміраньнем.

— Я магу выйсьці тым самым шляхам, якім прыйшла, — сказала яна. Ён засьмяяўся высокім рыпучым голасам.

— Ты без запрашэньня ўрываесься на маё самагубства, а потым хочаш вось так проста сысьці? Ты мяне папраўдзе зьдзіўляеш. Зладзейка.

— Мой зад, бос, гэта ўсё, што я маю. І ўсё, чаго я хачу, гэта вынесьці яго адсюль цэлым.

— Ты вельмі грубая дзяўчынка. Самагубствы зьдзяйсьняюцца тут з пэўнай доляю ўрачыстасьці. Вось чым я цяпер займаюся, ты разумееш. І магчыма, я прыхаплю цябе з сабою. Гэта было б вельмі па-эгіпецку, — ён зноў выпіў. — Дык ідзі сюды, — ён выпрастаў руку з бутэлькай. — Выпі.

Яна пакруціла галавой.

— Яно не атручанае, — сказаў стары, але бутэльку паставіў назад на столік. — Сядай. Сядай на падлогу. Паразмаўляем.

— Пра што?

Яна села. Кейс адчуў, як пад яе пазногцямі ледзь заўважна заварушыліся сталёвыя кіпцюры.

— Пра ўсё, што прыйдзе да галавы. Да маёй галавы. Бо гэта маё сьвята. Цэнтральны комп пабудзіў мяне дваццаць гадзінаў таму. Сказаў, што нешта там не ў парадку. Непарадак — гэта ты, ці ня так? Не, наўрад ці мяне б пабудзілі толькі дзеля цябе. Тут нешта яшчэ… Але я, разумееш, глядзеў сны. Трыццаць год. Цябе яшчэ і на сьвеце не было, калі я апошні раз лёг спаць. Нам сказалі, што ў тым холадзе мы ня будзем бачыць сноў. Таксама нам сказалі, што мы ня будзем адчуваць ніякага холаду. Вар’яцтва, Молі, лухта. Канечне, я бачыў сны. Холад прапускаў вонкавае. Вонкавае. Ноч. Я пабудаваў усё гэта, каб схаваць нас ад яе. Спачатку прасачылася кропля, маленькае зярнятка ночы, уцягнутае холадам… За ім — астатнія, напаўняючы маю галаву, як дождж напаўняе пусты басэйн. Белыя лілеі. Я памятаю. Тэракотавыя сажалкі, няні з хрому, іх рукі блішчаць у промнях заходу сонца, што падаюць скрозь лістоту садоў… Я стары, Молі. Мне больш за дзьвесьце гадоў, калі лічыць Холад. Холад.

Руля пісталета раптам узьнялася, рука старога дрыжэла. Сухажылы ў яе сьцёгнах напяліся, бы сталёвы дрот.

— Вы можаце абмарозіцца, — сказала яна клапатліва.

— Там нельга абмарозіцца, — сказаў ён раздражнёна. Яго рухі рабіліся ўсё больш склератычнымі, галава пачала хіліцца долу. Ён з натугаю ўзьняў яе зноў. — Холад не пячэ. Я цяпер дакладна ўспомніў. Машыны сказалі мне, што нашы штучныя розумы звар’яцелі. А мы заплацілі за іх мільярды, гэта было так даўно. Калі ШР былі вельмі прыцягальнай ідэяй. Я сказаў машынам, што спраўлюся. Але час вельмі нязручны. 8Жан на Зямлі, у Мэльбурне і толькі наша салодкая 3Джэйн за гаспадыню. Ці наадварот — вельмі зручны. Можа, ты ведаеш, Молі? — руля зноў узьнялася. — Нешта вельмі дзіўнае адбываецца цяпер на «Расьсеяным сьвятле».

— Бос, — сказала яна, — вы ведаеце Зімовае Маўчаньне?

— Імя. Магчыма. Так. Магічнае імя. Пэўна, лорд цемры. Свайго часу, дарагая Молі, я ведаў шмат лордаў. І нямала лэдзі. Нават каралеву Гішпаніі, аднойчы, у гэтым самым ложку… Але я блукаю.

Ён закашляўся, і руля пісталета затрэслася разам зь ім. Ён сплюнуў на дыван каля сваёй босай ступні.

— Як жа я блукаю. Скрозь холад. Але хутка гэта скончыцца. Я загадаў ажывіць яшчэ адну Джэйн, калі абудзіўся. Дзіўна ляжаць кожныя некалькі дзесяцігодзьдзяў побач з жанчынай, якая дэ-юрэ — твая дачка.

Вочы старога глядзелі паўз Молі ў раму з пустымі маніторамі.

— Вочы Мары-Франс, — сказаў ён лагодна і ўсьміхнуўся. — Мы штучна выклікаем у мазгоў алергію на некаторыя зь іхных уласных нэўрамэдыятараў, што спараджае своеасаблівую гнуткую імітацыю аўтызму, — яго галава хіснулася ўбок, потым стала на месца. — Я разумею, што гэты эфэкт цяпер лягчэй дасягаецца ўжыўленьнем мікрасхемы, — пісталет высьлізнуў зь ягоных пальцаў і ўпаў на дыван. — Сны растуць, як павольны лёд, — сказаў ён. Ягоны твар набыў блакітнаватае адценьне. Яго галава пагрузілася ў мяккую скуру фатэля, і ён захроп.

Молі ўскочыла на ногі і схапіла пісталет. Трымаючы пісталет у руцэ, яна абышла пакой. Каля ложка ў вялізнай лужыне застылай крыві, тлустай і бліскучай на тле дывана, ляжала агромністая сьцяганая коўдра, скамечаная ў камяк. Рыўком адкінуўшы край коўдры, Молі ўбачыла, што ў яе загорнутае цела дзяўчыны, белыя лапаткі ў плямах крыві. У яе было перарэзанае горла. У цёмнай лужыне каля яе валялася трохкутнае лязо. Твар, які Кейс бачыў у рэстаране. Раптам у самай сярэдзіне сусьвету нешта шчоўкнула і карцінка завісла. Сымстым-сыгнал ад Молі стаў стоп-кадрам — яе пальцы на шчацэ дзяўчыны. Паўза цягнулася тры сэкунды, а затым мёртвы твар зьмяніўся, ператварыўшыся ў твар Лінды Лі. Яшчэ адна пстрычка, і пакой размыла. Цяпер Молі стаяла, разглядаючы залаты лазэрны дыск, што ляжаў каля маленькага пульта на мармуровай паверхні начнога століка. Ад кансолі адыходзіў, нібыта павадок, оптавалаконны кабэль, падлучаны да раздыму ў аснове зграбнай шыі.

— Я зразумеў, што ты задумаў, гніда, — сказаў Кейс, адчуваючы, як рухаюцца ягоныя вусны, недзе там, далёка. Ён ведаў, што Зімовае Маўчаньне зьмяніў перадачу. Молі не магла бачыць, як твар мёртвай дзяўчыны пайшоў дымным вірам, замяніўшыся на пасьмяротную маску Лінды Лі. Молі павярнулася. Падышла да фатэля Эшпула. Дыханьне старога было павольным і перарывістым. Яна зірнула на мяшанку з алькаголю і наркотыкаў. Паклаўшы ягоны пісталет на падлогу, яна ўзяла свой флечэр, паставіла яго на адзіночны стрэл і вельмі акуратна пусьціла атрутную стрэлку ў ягонае заплюшчанае левае вока. Ён здрыгануўся. Дыханьне перарвалася на ўдыху. Другое вока, карае і бяздоннае, павольна расплюшчылася. І заставалася расплюшчаным, калі Молі выйшла з пакою.

— Твой бос на сувязі, — сказаў Роўнядзь. — Ён цяпер за такой самай «Хосакай» у той яхце зьверху, якая на нас узьлезла. Завецца «Ханіва».

— Я ведаю, — сказаў Кейс абыякава. — Я яе бачыў.

У прасторы перад ім зьявілася пліта белага сьвятла, закрыўшы сабой лёд Тэсье-Эшпулаў; у ёй у вельмі дакладным фокусе адлюстроўваўся спакойны, зусім вар’яцкі твар Армітажа, вочы пустыя, бы гузікі. Армітаж міргнуў. Ізноў утаропіўся ў пустэчу.

— Пэўна, Зімовае Маўчаньне разабраўся з тваімі т’юрынгамі такім самым чынам, як і з маімі, га? — сказаў Кейс.

Армітаж глядзеў безуважна. Кейс перамог раптоўнае жаданьне адвесьці позірк, апусьціць вочы.

— З табой усё добра, Армітаж?

— Кейс, — і ў гэты момант нешта нібыта варухнулася ў мёртвым позірку блакітных вачэй, — ты ж бачыў Зімовае Маўчаньне, праўда? У матрыцы.

Кейс кіўнуў. Камэра, што месьцілася па-над маніторам ягонай «Хосакі», перадала гэты жэст на «Ханіву». Ён падумаў, што Мэлькам, пагружаны ў свае трансавыя напаўразмовы, ня можа чуць галасы канструкта ці Армітажа.

— Кейс, — вочы Армітажа расплюшчыліся шырэй, ён бліжэй прысунуўся да свайго кампутара, — як ён выглядаў, калі ты зь ім бачыўся?

— Сымстым-канструкт высокага разьдзяленьня.

— Але хто гэта быў?

— Апошнім разам Фін, а да таго — сутэнэр, якога я…

— Часам не генэрал Гёрлінг?

— Генэрал які?

Сьветлавая пліта апусьцела.

— Праматай назад, і хай «Хосака» спраўдзіць, што гэта за тып, — сказаў ён канструкту і пераключыўся на Молі.

Убачанае яго трохі спужала. Молі стаяла, прыгнуўшыся, паміж сталёвых бэлек на вышыні дваццаці мэтраў ад заплямленай падлогі з паліраванага бэтону. Памяшканьне відавочна было ангарам ці рамонтным докам. Ён угледзеў тры касьмічныя караблі, ніводны зь якіх не перавышаў памерамі «Гарві». Усе яны былі на розных стадыях рамонту. Галасы людзей, што размаўляюць па-японску. З будаўнічай машыны пукатых формаў выйшаў чалавек у памаранчавым камбінэзоне і стаў каля аднаго зь яе гідраўлічных маніпулятараў, злавесна падобных да чалавечых рук. Чалавек набраў нешта на кішэнным пульце і пачухаў сабе бок. У поле зроку ўехаў падобны на карт чырвоны робат на шэрых шарападобных надзіманых колах. «КЕЙС» — загарэлася на індыкатары Молі.

— Здароў, — сказала яна, — чакаю правадніка.

Яна прысела на кукішкі — рукі і ногі яе пантэраўскага касьцюма былі аднаго колеру з пафарбаванымі ў шэра-блакітны бэлькамі. Яе нага балела. Цяпер гэта быў няспынны востры боль.

— Трэба было мне яшчэ раз наведаць Шына, — прамармытала яна.

Нешта з танюткім пацокваньнем выйшла зь ценю, на ўзроўні яе левага пляча. Мэханізм на момант спыніўся, пакруціў сваім сфэрычным целам на доўгіх павучыных ножках, выпусьціў мікрасэкундны імпульс расьсеянага лазэрнага сьвятла і застыў на месцы. Гэта быў робат-павук «Браўн», у Кейса калісьці была такая самая мадэль, непатрэбная рэч, што дасталася яму ў выніку комплекснай зьдзелкі з адным кліўлэндзкім скупшчыкам крадзенага жалеза. Ён быў падобны да стылізаванага павука-сенакосца. У сярэдзіне матава-чорнай сфэры ягонага цела пачаў пульсаваць чырвоны сьвятладыёд. Сфэра была ня большая за бэйсбольны мячык.

— Добра, — сказала яна, — я цябе чую.

Яна паднялася, стараючыся не абапірацца на левую нагу, і глядзела, як маленькі робат паварочваецца і пачынае мэтадычна рухацца па бэльцы назад, зьнікаючы ў цяні. Яна павярнулася і яшчэ раз зірнула на рамонтны док. Чалавек у памаранчавым камбінэзоне закрываў гермэтычны замок белага касьмічнага скафандра. Яна бачыла, як ён надзявае і гермэтызуе шлем, бярэ свой пульт і зноў уваходзіць у будаўнічы караблік. Пачуўся нарастальны віск матораў, і машына мякка высьлізнула з поля зроку разам з круглай дзесяцімэтровай сэкцыяй падлогі, патануўшы ў жорсткім сьвятле дугавых лямпаў ліфтавага калодзежа. Чырвоны робат цярпліва чакаў на краі дзіры, пакінутай ліфтавай панэльлю. Тады Молі пасьпешліва рушыла за «Браўнам», прабіраючыся празь лес сталёвых стоек. «Браўн» стала міргаў сваім дыёдам, ведучы яе за сабой.

— Як маесься, Кейс? Ты на «Гарві» разам з Мэлькамам? Пэўна. І падлучаны да сымстыму. Мне гэта падабаецца, ведаеш? Я заўсёды размаўляю сама з сабой, калі знаходжуся ў такіх вось рызыкоўных сытуацыях. Уяўляю сабе нейкага сябра, кагосьці, каму можна давяраць і каму можна сказаць, што я папраўдзе думаю, што я адчуваю, а потым я ўяўляю, што яны дзеляцца са мной сваімі меркаваньнямі наконт таго, што адбываецца, вось так і прасоўваюся наперад. Ведаць, што ты падлучаны, падобна да гэтага. Тая сцэна з Эшпулам… — яна закусіла ніжнюю губу, рэзка абагнуўшы стойку, каб не адстаць ад павука. — Я спадзявалася ўбачыць тут штосьці менш заняпалае, разумееш? Я маю на ўвазе, што гэтыя людзі нейкія хворыя. У іх гэта нібыта на лбах напісана флюарэсцэнтнай фарбай. Мне не падабаецца выгляд гэтага месца, і мне не падабаецца ягоны пах…

Яна паглядзела ўверх, у чорны круг. «Павук» ужо караскаўся ўгару па ледзьве бачных скобах, да вузкай цёмнай адтуліны.

— І пакуль мяне цягне на прызнаньні, хачу сказаць, што ніколі не чакала нічога добрага ад гэтай справы. Я ўжо працавала з Армітажам пэўны час, і ты стаўся адзіным сьветлым момантам у гэтым ідыятызьме.

Яна ўзьняла галаву, каб паглядзець у чорную адтуліну трубы. «Павук» міргаў сьветладыёдам, караскаючыся па скобах.

— Не сказаць, што ты такі ўжо клёвы…

Яна ўсьміхнулася, але адразу заскрыгатала зубамі — яе нагу працяў востры боль, калі яна пачала ўздымацца па лесьвіцы. Труба, празь якую цягнулася лесьвіца, была ледзьве не вузейшая за яе плечы. Яна караскалася ў бок восі бязважкасьці. На яе індыкатары пульсавалі лічбы часу — 04.24.04. Гэты дзень быў надзвычай доўгі. Яснасьць яе сэнсорыюму прыдушвала бэтафэнэтыламінавы адхадняк, але Кейс усё роўна яго адчуваў, і аддаваў перавагу болю ў назе Молі.

КЕЙС: O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O.

— Думаю, гэта для цябе, — сказала яна, мэханічна лезучы па скобах. Нулі запульсавалі зноў. На краі яе поля зроку зьявілася пасланьне, канцы радкоў якога загіналіся долу праз аптычнае скажэньне:

ГЕНЭРАЛ ГЁРЛІНГ::: ІНСТРУКТАВАЎ КОРТА ДЛЯ КУЛАКА КРЫКУ І ПРАДАЎ ЯГО ПЭНТАГОНУ::: БАЗАВАЯ ФОРМА ЗЬЯЎЛЕНЬНЯ З\МАЎЧАНЬНЯ АРМІТАЖУ КАНСТРУКТ ГЁРЛІНГА: З\МАЎЧАНЬНЕ КАЖА ШТО ЗГАДКА АРМІТАЖАМ ГЁРЛІНГА ЗНАЧЫЦЬ ШТО ЁН ЛАМАЕЦЦА:::: БЕРАЖЫ СВАЮ ЖОПУ:::: ::ДЫКСІ

— Ну што ж, — сказала яна, спыніўшыся і перанёсшы вагу свайго цела на правую нагу, — у цябе таксама праблемы.

Молі зірнула ўніз і ўбачыла кола слабага сьвятла, ня большае за бляшку ключа зь літарамі, які боўтаўся паміж яе грудзей. Яна зірнула наверх. Цемра. Націснула языком на пераключальнік рэжымаў бачаньня і ўбачыла, што труба цягнецца, наколькі хапае зроку, а «павук» караскаецца сабе і караскаецца далей.

— Мне пра гэта ніхто не казаў, — сказала яна. Кейс выскачыў з сымстыму.

— Мэлькам…

— Чэл, твой бос стаў дзіўны-дзіўны.

На сіяніце быў сіні скафандар «Саньё», на дваццаць гадоў старэйшы за той, што Кейс узяў напракат у Вольным Краі. Свой шлем ён трымаў пад пахай, дрэды хаваліся ў пурпурнай вязанай сетачцы. Ягоныя вочы былі прыжмураныя ад ганджы і напружаньня.

— Усё дае сюды загады, чэл, але быць нейкая бабілёнская вайна… — Мэлькам пакруціў галавой. — Аэрол і я гаварылі, і Аэрол гаварыў зь Сіёнам, Заснавальнікі гавораць сячы канцы і бяжы.

Ён правёў тыльнай стараной вялізнай карычневай далоні па сваіх губах.

— Армітаж? — Кейса перасмыкнула, калі бэтафэнэтыламінавы адхадняк ударыў па ім з усёй сваёй моцы, ня зьмякчаны матрыцай ці сымстымам. У мазгах няма нэрваў, казаў ён сабе, яны проста ня могуць пачувацца так блага. — Што ты маеш на ўвазе, дзядзька? Ён аддае табе загады? Якія?

— Чэл, Армітаж, ён кажа мне: бяры курс на Фінляндыю, сячэш? Ён кажа мне, што там быць надзея, сячэш? Зьявіцца на маім экране ў кашулі ўся кроў, чэл, і быць шалёны, бы сабака, гаварыць пра кулакі крычаць, расейцаў, і кроў здраднікаў пабарвуе нашыя рукі.

Ён зноў закруціў галавой, і ягоная сетачка з дрэдамі заскакала і замітусілася ў бязважкасьці, ягоныя вусны звузіліся.

— Заснавальнікі кажу голас Маўчаньня пэўна ілжэпрарок, і Аэрол і я павінны пакінуць «Маркус Гарві» і вяртацца.

— Армітаж, ён быў паранены? Кроў?

— Цяжка сказаць, ведаеш? Але кроў і цалкам звар’яцелы, Кейс.

— Добра, — сказаў Кейс. — А што са мной? Ты вяртаесься дамоў. А што са мной, Мэлькам?

— Чэл, — сказаў Мэлькам, — ты ідзеш са мной. Я ды я ідзем Сіён з Аэролам, «Бабілён Рокер». Кінем Армітажа размаўляць з прывіда касэтай, адзін прывід, другі прывід…

Кейс зірнуў назад: узяты напракат скафандар зьвісаў з кампэнсацыйнага павуціньня, пагойдваючыся ў плыні паветра са старога расейскага ачышчальніка. Ён заплюшчыў вочы. Убачыў, як распускаюцца таксінавыя колбачкі ў ягоных артэрыях. Убачыў Молі, што цягнецца ўверх па бясконцых сталёвых скобах. Ён расплюшчыў вочы.

— Ня ведаю, дзядзька, — сказаў ён, адчуўшы дзіўны прысмак у роце. Ён паглядзеў на дэку, на свае рукі. — Я ня ведаю, — ізноў узьняў вочы. Карычневы твар зрабіўся спакойным і засяроджаным. Ніжняя частка твара была схаваная за высокім колцам мацаваньня шлема старога сіняга скафандра. — Яна ўнутры, — сказаў Кейс. — Там. Унутры. У «Расьсеяным сьвятле», так тое месца завецца. І калі дзесьці ёсьць сапраўдны Бабілён, дык гэта там. Калі мы яе кінем, яна адтуль ня выберацца, Танцуючае Лязо яна ці не.

Мэлькам кіўнуў, і мяшэчак з дрэдамі заскакаў, як прывязаны баваўняны балёнік.

— Яна твая жанчына, Кейс?

— Ня ведаю. Нічыя жанчына, магчыма.

Ён паціснуў плячыма. І зноў намацаў сваю разьюшанасьць, сапраўдную, як аскепак распаленага каменя пад рэбрамі.

— Трасца на ўсё, — сказаў ён. — Трасца на Армітажа, трасца на Зімовае Маўчаньне, і трасца на цябе. Я застаюся тут.

Усьмешка расьцяклася па твары Мэлькама, як сонечнае сьвятло.

— Мэлькам — грубы хлопец, Кейс. «Гарві» карабель Мэлькама, — ягоная рука ў пальчатцы скафандра ляпнула па пульце, і з бартавых калёнак запульсаваў нагружаны басамі сіёнскі даб. — Мэлькам не ўцякае. Я гавару з Аэролам, ён пэўна бачыць у падобным сьвятле.

Кейс зьдзіўлена вылупіў вочы:

— Я вас, хлопцы, увогуле не разумею, — выдыхнуў ён.

— Мы цябе таксама, чэл, — адказаў сіяніт, ківаючы галавой у такт дабу. — Але мы мусім рухацца. Джа нас любіць, кожнага.

Кейс нацягнуў троды і даў нырца ў матрыцу.

— Атрымаў маю мэсагу?

— Ага.

Ён убачыў, што кітайская праграма разраслася; далікатныя аркі плыўкага паліхрому набліжаліся да лёду Т.-Э.

— Дык справа робіцца ўсё больш небясьпечнай, — сказаў Роўнядзь. — Твой бос зьнішчыў усю інфармацыю са сваёй «Хосакі», і ледзь заадно не пахерыў нашу. Але твой сябрук Зімовае Маўчаньне паказаў мне сёе-тое, перш чым усё зьнікла. Прычына, зь якой «Расьсеянае сьвятло» не кішыць Тэсье-Эшпуламі, палягае ў тым, што амаль усе яны замарожаныя. У Лёндане ёсьць юрыдычная кантора, якая вядзе справы ад іхнага імя. Яны ведаюць, хто зь іх ня сьпіць, хто прачнуўся і калі дакладна. Армітаж перахапляў перадачы зь Лёндану на «Расьсеянае сьвятло» са сваёй «Хосакі» на яхце. І дарэчы, яны ведаюць, што стары мёртвы.

— Хто ведае?

— Юрыдычная кантора і Тэсье-Эшпулы. У ягоную грудзіну быў імплянтаваны мэдычны перадавальнік. Ня тое каб пасьля стрэлкі тваёй дзяўчыны праца рэаніматараў магла мець які-кольвек сэнс… Малюскавы таксін. Адзіная асоба з Тэсье-Эшпулаў, што ня сьпіць і знаходзіцца на «Расьсеяным сьвятле» — лэдзі 3Джэйн Мары-Франс. Ёсьць яшчэ хлопец, на пару гадоў старэйшы. Цяпер ён па справах у Аўстраліі. Калі спытаеш мяне, дык я гатовы біцца аб заклад, што гэта Зімовае Маўчаньне арганізаваў справы, якія запатрабавалі асабістай увагі 8Жана. Але ён ужо на шляху да дому і, магчыма, ужо блізка. Лёнданцы падаюць разьліковы час ягонага прыбыцьця як 09:00:00 увечары. Мы запусьцілі «Кванг» у 02:32:03. Цяпер 04:45:20. Пры найлепшым зьбегу абставінаў «Кванг» пранікне ў сярэдзіну лёду Т.-Э. у 08:30:00, можа, трохі раней ці пазьней. Думаю, што Зімовае Маўчаньне неяк апрацоўвае 3Джэйн, альбо яна папросту хворая на галаву, як і яе нябожчык стары. Але хлопчык, што вернецца з Мэльбурну, можа даць рады. Сыстэмы бясьпекі «Расьсеянага сьвятла» намагаюцца пераключыцца на рэжым поўнай трывогі, але Зімовае Маўчаньне іх блякуе, і не пытай мяне, як. Але ён ня можа даць рады з праграмай, што блякуе дзьверы, у якія трэба ўвайсьці Молі. На «Хосацы» Армітажа ўсё гэта было запісана; Рыўера павінен намовіць 3Джэйн адамкнуць тыя дзьверы. Яна з выхадамі ды ўваходамі ўжо колькі гадоў гуляецца. Здаецца мне, што адна з галоўных праблемаў Т.-Э. палягае ў тым, што кожны зь іх вялікіх дзеячаў засьмечваў банкі зьвестак рознымі індывідуальнымі паролямі і хітрыкамі. І атрымліваецца, нібыта твая імунная сыстэма развальваецца і дзейнічае супраць цябе самога. Сасьпелая для вірусу. І гэта добра для нас, калі прашыбем той лёд.

— Добра. Але Зімовае Маўчаньне сказаў, што Армі…

Белая пліта зьявілася перад Кейсам, запоўненая звар’яцелымі блакітнымі вачыма. Кейс мог толькі глядзець, вылупіўшы вочы. Палкоўнік Вілі Корта, Спэцыяльныя войскі, ударны аддзел «Кулака Крыку», вярнуўся. Карцінка была цьмяная, дрыготкая і размытая. Корта карыстаўся навігацыйным пультам «Ханівы» для сувязі з «Хосакай» Кейса.

— Кейс, мне патрэбны рапарт пра страты «Буры ў Амасе».

— Палкоўнік?

— Трымайся, хлопча, памятай, чаго цябе вучылі.

«Але дзе ж ты хаваўся, дзядзька?» — спытаў ён у думках гэтыя пакутніцкія вочы.

Зімовае Маўчаньне ўбудаваў нешта пад назвай Армітаж у пазбаўленую сьвядомасьці крэпасьць на імя Корта. Ён пераканаў Корту ў тым, што Армітаж ёсьць сапраўднасьцю. І Армітаж хадзіў, размаўляў, плянаваў, мяняў зьвесткі на грошы, выступаў ад імя Зімовага Маўчаньня ў тым пакоі «Гілтану» ў Чыбе… І цяпер Армітаж зьнік, зьнесены вятрамі вар’яцтва Корты. Але дзе быў Корта ўсе гэтыя гады? Падаў апалены і асьлеплены зь сібірскіх нябёсаў.

— Кейс, табе будзе цяжка гэта ўсьвядоміць, я ведаю. Ты — афіцэр. Падрыхтоўка, я разумею. Але, Кейсе, Бог мой сьведка, нам здрадзілі.

З блакітных вачэй паліліся сьлёзы.

— Палкоўнік, але хто? Хто нам здрадзіў?

— Генэрал Гёрлінг, Кейс. Ты, магчыма, ведаеш яго кодавае імя. Ты напэўна ведаеш чалавека, пра якога я гавару.

— Так, — сказаў Кейс. Сьлёзы цяклі па-ранейшаму. — Здаецца, ведаю. Сэр, — інстынктыўна дадаў ён. — Але, сэр, палкоўнік, што менавіта мы цяпер мусім рабіць? Я маю на ўвазе, зараз.

— Наш абавязак на гэтым этапе — адступленьне. Уцёкі. Сыход. Мы перасячэм фінскую мяжу заўтра ноччу. Ляцець па-над верхавінамі дрэваў на ручным кіраваньні. Трымайся расьлінаў, хлопчык. Але гэта будзе толькі пачаткам. Здрада зь вярхоў. Зь вярхоў…

Ён адышоў назад. На ім была парваная саржавая кашуля ў цёмных плямах. Твар Армітажа быў падобны да маскі, бясстрасны, але твар Корты быў маскай сапраўднай шызафрэніі, хвароба глыбока ўелася ў некантраляваныя мімічныя мускулы, скажаючы плён плястычнай хірургіі.

— Палкоўнік, я цябе чую, дзядзька. Слухай, палкоўнік, добра? Трэба адчыніць, а… чорт, як гэта завецца Дыкс?

— Галоўны шлюз, — сказаў Роўнядзь.

— Адчыніць галоўны шлюз. Проста загадай пульту кіраваньня адчыніць яго. Мы да цябе хутка прыйдзем, палкоўнік. І тады пагутарым пра тое, як нам ратавацца.

Галяграма сувязі зьнікла.

— Хлопча, мне здаецца, што цябе кудысьці не туды павяло, — сказаў Роўнядзь.

— Таксіны, — сказаў Кейс, — даўбаныя таксіны, — і выйшаў з матрыцы.

— Атрута? — Мэлькам глядзеў праз падрапанае плячо свайго старога «Саньё», як Кейс вызваляўся з кампэнсацыйнага павуціньня.

— І здымі гэтую даўбаную штуку зь мяне… — Кейс таргануў тэхаскі катэтар. — Накшталт павольнай атруты, і тая дупа ў яхце ведае ад яго сродак, але ж ён звар’яцелы, як сарцірны пацук, — ён пачаў поркацца з гермазамком свайго чырвонага скафандра, забыўшыся, як ён зашпільваецца.

— Бос-чэл, ён цябе атруціў? — Мэлькам пачухаў шчаку. — Дык у мяне аптэчка ёсьць.

— Мэлькам, дзеля Хрыста, дапамажы мне з гэтым замком.

Сіяніт адштурхнуўся ад ружовага пілёцкага модуля.

— Лёгка, чэл. Мудры кажа, мерай двойчы, рэж аднойчы. Падымаем гэта вось сюды…

У рыфленай стыковачнай трубе, што вяла ад задняга шлюзу «Маркуса Гарві» да галоўнага шлюзу «Ханівы», было паветра, але яны не расшпільвалі скафандраў. Мэлькам прайшоў пераход з балетнай грацыяй, затрымаўшыся толькі, каб дапамагчы Кейсу, які пачаў нягегла куляцца, выйшаўшы з «Гарві». Скрозь белыя плястыкавыя сьцены трубы прабівалася жорсткае сонечнае сьвятло, ценяў не было. Пашарпаны і залатаны шлюзавы люк «Гарві» аздабляў выпалены лазэрам Леў Сіёну. Сярэдні шлюз «Ханівы» быў крэмава-шэры і бездакорна чысты. Мэлькам усунуў руку ў пальчатцы скафандра ў вузкую шчыліну на краі шэрага люка. Кейс убачыў, як пачалі рухацца ягоныя пальцы. У шчыліне загарэліся чырвоныя індыкатары, пачаўшы пяцідзесяцісэкундны зваротны адлік. Мэлькам прыбраў руку. Адной рукой Кейс кранаўся люка, і ягоным касьцям скрозь касьцюм перадалася вібрацыя мэханізму шлюза. Круглы шэры люк пачаў адсоўвацца ўбок, зьнікаючы ў корпусе «Ханівы». Мэлькам схапіўся за край адтуліны адной рукой, другой рукой схапіў Кейса, і яны разам уплылі ў шлюзавую камэру.

«Ханіва» была пабудаваная на вэрфях карпарацыі «Дарнье-Фуджыцу», і яе інтэр’ер амаль цалкам адпавядаў філязофіі дызайну, якая спарадзіла «мэрсэдэс», што вазіў іх у Стамбуле. Сьцены вузкай шлюзавай камэры былі абшытыя імітацыяй чорнага дрэва, а падлога выкладзеная шэрай італьянскай кафляй. Кейс пачуваўся, нібыта яны ўварваліся ў прыватную лазьню нейкага багатыра праз душавы пакой. Яхта, якую мантавалі на арбіце, не была разьлічаная на ўваход у шчыльныя слаі атмасфэры. Яе гладкія абрысы, што нагадвалі цела асы, былі чыстай стылізацыяй, і ўвесь яе інтэр’ер быў разьлічаны на тое, каб перадаць ідэю хуткасьці. Мэлькам зьняў свой пашарпаны шлем, Кейс зрабіў тое самае. Яны віселі ў шлюзавай камэры і ўдыхалі паветра, якое мела тонкі сасновы водар. Да яго прымешваўся і непакоіў пах паленай ізаляцыі. Мэлькам панюхаў паветра.

— Траблы тут, чэл. Калі на караблі так пахне…

Дзьверы ўваходу, абшытыя чорнай замшай, мякка сьлізганулі ў сьцяну. Мэлькам адштурхнуўся нагамі ад сьценкі шлюза і акуратна ўляцеў у вузкія дзьверы, у апошні момант разьвярнуўшы свае шырокія плечы, каб упісацца ў праём. Кейс няўклюдна накіраваўся за ім, перабіраючы рукамі па парэнчах, што ішлі па сьцяне на вышыні пояса.

— Мост там, — сказаў Мэлькам, паказаўшы ўглыб крэмавага калідору зь бясшвовымі сьценамі. І стартаваў у паказаным кірунку, зрабіўшы яшчэ адзін ледзь заўважны штуршок. Недзе наперадзе Кейс пачуў знаёмы гук працы друкаркі. Гук зрабіўся мацнейшы, калі ён выплыў за Мэлькамам празь яшчэ адны дзьверы проста ў сярэдзіну віроўнай масы папяровай стужкі пераблытанай раздрукоўкі. Кейс ухапіў стужку і зірнуў на яе:

O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O

— Сыстэма капут? — сіяніт тыцнуў пальцам у калёнку нулёў.

— Не, — сказаў Кейс, ловячы свой шлем, які дрэйфаваў у пакоі. — Роўнядзь сказаў, што Армітаж сьцёр усю інфу са сваёй «Хосакі».

— Пахне так, быццам ён яе лазэрам сьцёр.

Сіяніт зачапіўся нагой за белую скрыню швайцарскага трэнажора і, адштурхнуўшыся, даў нырца ў воблака паперы, адкідваючы стужку ад твара.

— Кейс, чэл…

Чалавек быў невялікага росту, японец. Ягоная шыя была прывязаная да сьпінкі крэсла вельмі тонкім сталёвым дротам. Дрот быў нябачны, бо глыбока ўразаўся ў падгалоўнік з чорнага тэмпэрлёну, і так сама глыбока ён уразаўся чалавеку ў горла. Кроў вісела насупраць перарэзанага горла адзіным цёмным шарам, падобным да нейкага дзіўнага каштоўнага каменя, чорна-чырвонай пярліны. Кейс убачыў, што з абодвух бакоў імправізаванай «гароты» ў паветры плавалі грубыя драўляныя рукаяткі, нібыта зробленыя з кавалкаў старой ручкі ад швабры.

— Цікава, як даўно ён з гэтай удаўкай тут сядзіць? — спытаў Кейс, згадваючы пасьляваенныя прыгоды Корты.

— Кейс, а бос-чэл умее пілятаваць яхту?

— Магчыма. Ён быў у спэцназе.

— Ну, гэты японец наўрад пілятаваў. Мне, думаю, было б цяжка. Нат новая яхта…

— Дык давай знойдзем рубку.

Мэлькам нахмурыўся, разьвярнуўся і адштурхнуўся. Кейс накіраваўся за ім у прасторнейшы адсек, разьдзіраючы стужкі раздрукоўкі, за якую ён чапляўся на шляху. Тут было яшчэ некалькі крэслаў, штосьці падобнае да бара і «Хосака». Друкарка, што ўсё яшчэ выплёўвала паласу паперы, была ўбудаваная ў сьцяну, тонкая шчыліна ў пацёртай рукамі фанэрнай панэлі. Ён пераляцеў па-над крэсламі, што стаялі колам, і націснуў на кнопку каля шчыліны. Друкарка спынілася. Ён павярнуўся і пачаў разглядаць «Хосаку». Яе пярэдняя панэль была прасьвідраваная прынамсі дванаццаць разоў. Дзіркі былі маленькія, круглыя, з пачарнелымі краямі. Вакол мёртвага кампутара луналі бліскучыя шарыкі расплаўленага мэталу.

— Ты меў рацыю наконт сыстэмы, — сказаў ён Мэлькаму.

— Рубка замкнёна, чэл, — азваўся Мэлькам з супрацьлеглага боку памяшканьня.

Асьвятленьне прытушылася, затым стала ярчэй і зноў прытушылася. Кейс вырваў стужку раздрукоўкі са шчыліны. Нулі. «Зімовае Маўчаньне?» Ён агледзеў бежава-карычневы інтэр’ер пакою, запоўнены перакручанымі хвалямі паперы.

— Гэта ты з асьвятленьнем гуляеш, Зімовае Маўчаньне?

Панэль каля галавы Мэлькама сьлізганула ўбок, адкрываючы позірку невялікі манітор. Мэлькам баязьліва здрыгануўся, выцер пот з ілба тыльным бокам пальчаткі, на якім была тэмпэрлёнавая ўстаўка, і павярнуўся, каб разгледзець дысплэй.

— Ты чытаеш па-японскаму, чэл?

Кейс бачыў, як на экране мільгаюць нейкія лічбы і герогліфы.

— Не, — адказаў Мэлькам. — Рубка мае функцыю ратавальнай шлюпкі. Выглядае, ідзе каўнтдаўн. Зашпільваем скафандры, — ён насунуў шлем і загермэтызаваў яго.

— Што? Ён стартуе? Чорт! — Кейс адштурхнуўся нагой ад сьцяны і праляцеў скрозь пераблытаныя пасы раздрукоўкі. — Нам трэба абавязкова адчыніць гэтыя дзьверы!

Але Мэлькам мог толькі пастукаць па боку свайго шлема. Кейс бачыў скрозь шкло, як рухаюцца ягоныя вусны. Ён бачыў, як кропля поту вылецела з-пад плеценай каляровай сеткі на дрэдах сіяніта. Мэлькам схапіў шлем Кейса і акуратна загермэтызаваў яго на Кейсавай галаве, зашпіліўшы замкі па бакох. Зьлева на кантрольнай панэлі шлема запаліліся чырвоныя сьвятладыёды — сыгнал поўнай гермэтызацыі.

— Я не размаўляю па-японску, — сказаў Мэлькам праз шлемафон, — але каўнтдаўн няправільны.

Ён тыцнуў пальцам у адзін з радкоў сымбаляў на маніторы.

— Гермазамкі не працуюць у рубцы. Зьбіраецца стартаваць з адкрытым люкам.

— Армітаж! — Кейс ударыў у дзьверы кулаком, але ў бязважкасьці яго аддачай адкінула назад, у хвалі раздрукоўкі. — Корта! Не рабі гэтага! Нам трэба паразмаўляць! Нам трэба…

— Кейс? Чую цябе, Кейс…

Голас быў мала падобны да голасу Армітажа. У ім чуўся вусьцішны спакой. Кейс перастаў дрыгаць нагамі. Ягоны шлем цюкнуўся аб супрацьлеглую сцяну.

— Прабач, Кейс, але ўсё мусіць быць менавіта так. Адзін з нас мусіць прарвацца. Адзін з нас мусіць распавесьці пра гэта. Калі мы ўсе загінем тут, гэта тут і застанецца. Я распавяду. Я ўсё распавяду. І пра Гёрлінга, і пра ўсіх. І я спраўлюся, Кейс. Я ведаю, што дацягну. Да Хэльсынкі.

Раптам ён змоўк; Кейс адчуў, як цішыня напаўняе ягоны шлем, нібыта нейкі дзіўны газ.

— Але гэта будзе цяжка, Кейс. Да д’ябла цяжка. Я сьляпы.

— Корта, стой! Пачакай, ты ж сьляпы, дзядзька! Ты ня можаш ляцець. Ты ўрэжасься ў гэтыя даўбаныя дрэвы. І я пэўны, што цябе спрабуюць забіць, Корта, Богам прысягаю, яны пакінулі твой люк адчыненым. Ты памрэш і ня здолееш нічога распавесьці, а я мушу здабыць той энзым, назву энзыму, энзым, дзядзька…

Ён крычаў, ягоны голас зрываўся на гістэрыку. У шлемафонах зафаніла.

— Памятай, чаго цябе вучылі, Кейс. Гэта ўсё, што мы можам зрабіць.

Тады шлем напоўнілі мяшанка галасоў, роў перашкодаў, мэлёдыі часоў «Кулака крыку». Абрыўкі перамоваў на расейскай, а затым голас незнаёмца з акцэнтам Сярэдняга Захаду, вельмі малады.

— Мы падаем, паўтараю, «Бура ў Амасе» падае…

— Зімовае Маўчаньне, — закрычаў Кейс, — ня трэба гэтага!

Сьлёзы сарваліся зь ягоных вейкаў, адскокваючы ад забрала шлема крыштальнымі кропелькамі, мяняючы форму. Затым «Ханіва» страсянулася ад глухога ўдару і затрымцела, нібыта нешта вялізнае ўдарылася аб яе корпус. Кейс уявіў, як адлятае ратавальная шлюпка, адкінутая сілай пірабалтоў, як імгненны ўраган паветра, што вызвалілася праз адчынены люк, выдзірае з кампэнсацыйнага ложку звар’яцелага палкоўніка Корту, выдзірае яго з апошняй хвіліны апэрацыі «Кулак Крыку», інсцэнаванай Зімовым Маўчаньнем.

— Канец яму, чэл, — Мэлькам глянуў на манітор. — Люк адчынены. Маўчаньне, мусіць, блякаваў засьцерагальнікі гермэтычнасьці.

Кейс паспрабаваў сьцерці з вачэй сьлёзы разьюшанасьці, але ягоныя пальцы стукнуліся аб шкло гермашлема.

— У яхце мала паветра, але бос-чэл забраў кіраваньне маніпулятарамі з рубкай. «Маркус Гарві» не адчапіць.

Аднак перад унутраным позіркам Кейса лунаў Армітаж, яго бясконцае падзеньне вакол Вольнага Краю, скрозь вакуўм, халаднейшы за сібірскі стэп. Чамусьці ў Кейсавым уяўленьні Армітаж быў у сваім цёмным «Барбэры», яго шыкоўнае крысьсё распрастанае, нібы крылы агромністага кажана.

— Здабыў тое, па што хадзіў? — спытаў яго канструкт. «Кванг-11» запаўняў каардынатную сетку паміж сабой і сьцяной тэсье-эшпулаўскага лёду гіпнатычна складанымі вясёлкавымі ўзорамі, кратамі настолькі высокай разьдзяляльнасьці, што яны задаваліся падобнымі да марозных узораў на шыбе.

— Зімовае Маўчаньне забіў Армітажа. Катапультаваў яго на ратавальнай шлюпцы з адчыненым люкам.

— Крута, — сказаў Роўнядзь. — Наўрад ці вы былі надта шчырымі сябрамі, праўда?

— Ён ведаў, як мне пазбавіцца ад колбачак з таксінам.

— Ну, значыць, Зімовае Маўчаньне гэта таксама ведае. Сам разумееш.

— Але я ня надта давяраю Зімоваму Маўчаньню ў гэтай справе.

Жудаснае падабенства сьмеху разанула тупым лязом па Кейсавых нэрвах.

— Што ж, гэта можа значыць, што ты робісься разумнейшым.

Кейс ляпнуў па сымстымавым пераключальніку.

Чып на яе зрокавым нэрве паказваў 06:27:52; Кейс ехаў на ёй па віле «Расьсеянае сьвятло» ўжо больш за гадзіну, карыстаючыся аналягам эндарфіну, які яна прыняла, каб прытупіць свой адхадняк. Боль у яе назе зьнік, адчуваньне было такое, нібыта яна рухалася ў цёплай ваньне. Робат «Браўн» сядзеў у яе на плячы. Ягоныя маленечкія маніпулятары моцна трымаліся за яе пантэраўскі касьцюм, нібы хірургічныя сашчэпкі, абабітыя мяккім матэрыялам. Сьцены тут былі з голых сталёвых лістоў; карычневыя падцёкі эпаксыдкі сьведчылі пра тое, што зь іх садралі нейкую абшыўку. Сеўшы на кукішкі з флечэрам у руках, яна схавалася ад двух працаўнікоў тэхнічнай абслугі, хударлявых афрыканцаў, што праехалі міма на карце з шынамі-балёнамі. Іх галовы былі паголеныя, яны былі апранутыя ў памаранчавыя камбінэзоны. Адзін зь іх напяваў нешта на мове, якой Кейс ніколі ня чуў, мэлёдыю, што здавалася чужой і злавеснай. Ён зноў успомніў прамову галавы, сачыненьне 3Джэйн пра «Расьсеянае сьвятло». Молі заглыблялася далей у лябірынт вілы. «Расьсеянае сьвятло» было шаленствам, вар’яцтвам, што вырасла з бэтону, які яны выраблялі зь месячнага каменя і спэцыяльных смолаў, са сталі і тонаў забавак і ўпрыгожваньняў, усяго гэтага экстравагантнага начыньня, што яны прыцягнулі сюды зь Зямлі, каб абставіць сваё гняздо. Але гэта не было вар’яцтвам, зразумелым яму. Яно не было падобнае да вар’яцтва Армітажа, якое цяпер здавалася яму амаль што зразумелым: перакруці чалавека ў адным кірунку, потым у адваротным, а тады назад, і ён зломіцца. Як дрот. І гісторыя зрабіла гэта з палкоўнікам Кортам. Гісторыя ўжо зрабіла самую цяжкую і брудную працу, калі Зімовае Маўчаньне выбраў яго сярод усіх іншых сасьпелых аскепкаў вайны, сьлізнуўшы на плоскае шэрае поле ягонай сьвядомасьці, нібыта вадзяны павук, што перасякае паверхню ціхай сажалкі. Ягоныя першыя пасланьні прамільгвалі на маніторчыку дзіцячага мікракампутара ў цьмяным пакоі францускай псыхіятрычнай клінікі. Зімовае Маўчаньне стварыў Армітажа з руінаў, узяўшы за аснову ўспаміны Корты. Але «ўспаміны» Армітажа ад пэўнага моманту не былі ўспамінамі Корты. Кейс сумняваўся, што Армітаж памятаў здраду, «Крылы ночы», што падалі долу, ахінутыя полымем… Армітаж быў чымсьці накшталт адрэдагаванай вэрсіі Корты, але калі стрэс ад цяперашняй апэрацыі дасягнуў пэўнага пункту, мэханізм Армітажа быў пакамечаны і раструшчаны, — на паверхню прарвалася асоба Корты зь яе комплексам віны і хваравітай разьюшанасьцю. І цяпер Корта-Армітаж быў мёртвы: маленькі замерзлы месяц Вольнага Краю. Кейс падумаў пра колбачкі з таксінам. Стары Эшпул таксама быў мёртвы, забіты стрэлкаю з флечэра Молі, пазбаўлены магчымасьці зрабіць сабе сьмерць ад якога-небудзь перадозу. Гэтая сьмерць Эшпула была больш загадкавай, гэта была сьмерць звар’яцелага караля. А ён забіў ляльку, якую называў сваёй дачкой, ляльку з тварам 3Джэйн. Едучы ў адчуваньнях Молі па калідорах «Расьсеянага сьвятла», Кейс падумаў, што ён ніколі ня думаў пра такіх, як Эшпул, тых, хто мае такую калясальную ўладу, як пра канкрэтных жывых асобаў. Улада ў сьвеце Кейса была перадусім уладай карпарацыйнай. Зайбацу, транснацыянальныя карпарацыі, што вызначалі шлях чалавечай гісторыі, пераадолелі старыя бар’еры. Яны дасягнулі бесьсьмяротнасьці як арганізмы. Нельга было забіць зайбацу, забіўшы колькі найвышэйшых кіраўнікоў, бо заўжды хтосьці быў гатовы заняць іхныя месцы, атрымаць доступ да гіганцкіх банкаў карпарацыйнай памяці. Але Тэсье-Эшпул былі не такія, і сьмерць іх заснавальніка была адчувальнай рэччу. Т.-Э. былі атавізмам, кланам. Ён згадаў засьмечаны пакой старога, залішнюю чалавецкасьць гэтага бруду, вышчарбёныя старыя кружэлкі ў папяровых футаралах. Адна нага босая, адна — у шлёпанцы. Робат таргануў Молі за капюшон касьцюма, і яна павярнула налева, у іншы скляпеністы калідор. Зімовае Маўчаньне і тое асінае гняздо. Вусьцішная візія восаў, што вылупліваюцца зь ячэек, запаволены кулямёт біялёгіі. Але ці не былі хутчэй зайбацу падобныя да такіх гнёздаў, ці якудза, вульлі з кібэрнэтычнай памяцьцю, агромністыя цэльныя арганізмы, ДНК якіх запісваліся ў крэмніі? Калі «Расьсеянае сьвятло» было адлюстраваньнем карпарацыйнай ідэнтычнасьці Тэсье-Эшпулаў, тады ўся гэтая кампанія была ня менш звар’яцелай, чымся стары. Такі самы заблытаны клубок страхаў, такое самае дзіўнае адчуваньне бязмэтнасьці. Ён прыгадаў, як Молі казала: «Калі б яны сталіся тым, чым хацелі…» Але Зімовае Маўчаньне сказаў ёй, што яны ня здолелі. Кейс заўжды лічыў натуральным, што сапраўдныя босы, цэнтральныя фігуры той ці іншай вялізнай кампаніі мусяць быць адначасова і больш, і менш чым людзьмі. Ён бачыў гэта ў тых, што пакалечылі яго ў «Мэмфісе», ён бачыў гэта ў манерах Уэйджа з Начнога Гораду. І таму аднамернасьць Армітажа ён прыняў за простую суворасьць у выказваньні пачуцьцяў. Ён заўжды ўяўляў сабе гэта як паступовае і добраахвотнае прыстасаваньне да машыны, да сыстэмы, да бацькоўскага арганізму. У гэтым былі карані вулічнай крутасьці, усёведнага выгляду, які азначаў наяўнасьць сувязяў, нябачных нітак, што вялі да схаваных узроўняў уплыву. Але што адбывалася тут, у калідорах «Расьсеянага сьвятла», цяпер? Цэлыя калідоры былі абадраныя да простай сталі ды бэтону.

— Цікава, дзе цяпер наш Пітэр, га? Пэўна, хутка ўбачым гэтага хлопчыка, — прамармытала яна. — І Армітаж, дзе ён, Кейс?

— Загінуў, — сказаў ён, ведаючы, што яна не пачуе. — Ён мёртвы, — сказаў Кейс і пераскочыў у матрыцу.

Цяпер кітайская праграма амаль усутыч наблізілася да эшпулаўскага лёду, вясёлкавыя ўзоры патроху замяняліся зялёным колерам прастакутніка, што ўяўляў ядро Т.-Э. Смарагдавыя аркі ў бясколернай пустэчы.

— Як справы, Дыксі?

— Цудоўна. Нават занадта гладка. Гэтая рэч — супэр… Быў бы ў мяне такі раней, у Сынгапуры. Я тады забраў з Новага банку Азіі добрую пяцьдзясятую частку ўсяго іхнага дабра. Але гэта даўняя гісторыя. Гэты малы бярэ на сябе ўсю нудную працу. Прымушае задумацца аб тым, якой была б цяпер сапраўдная вайна…

— Калі б гэтая трасца трапіла ў агульны ўжытак, мы б працу страцілі, — сказаў Кейс.

— Захацеў. Пачакай, трэба яе яшчэ праз чорны лёд працягнуць.

— Ага.

Нешта маленькае і яўна негеамэтрычных формаў зьявілася на далёкім канцы адной са смарагдавых арак.

— Дыксі…

— Ага. Я бачу. І ня ведаю, верыць ці не.

Карычняватая кропка, падобная да камара, на фоне зялёнай сьцяны лёду Тэсье-Эшпулаў. Яна пачала набліжацца па мастку, пабудаваным «Квангам-11», і Кейс убачыў, што яна ішла, як ходзяць людзі. Калі яна падышла зусім блізка, зялёная сэкцыя аркі пашырылася, паліхром вірусу адкаціўся на некалькі крокаў перад растрэсканымі чорнымі чаравікамі.

— Мушу вам паведаміць, бос, — сказаў Роўнядзь, калі невысокая памятая фігура Фіна спынілася за некалькі мэтраў, — што я ня бачыў нічога больш сьмешнага за ўсё сваё жыцьцё.

Але злавеснага недасьмеху не прагучала.

— Я ніколі раней гэтага не рабіў, — сказаў Фін, паказаўшы зубы. Ён трымаў рукі ў кішэнях пацяганага пінжака.

— Ты забіў Армітажа, — сказаў Кейс.

— Корту. Так. Армітажа тады ўжо не існавала. Я мусіў гэта зрабіць. Ведаю. Ведаю, што ты хочаш атрымаць свой энзым. Добра. Ня парся. Гэта ж я яго даў Армітажу. Ну, то бок, сказаў яму, які дакладна патрэбны. Але я думаю, што было б лепш, каб гэтая зьдзелка пакуль што заставалася ў сіле. У цябе яшчэ ёсьць час. Я дам табе яго. Толькі праз пару гадзінаў, добра?

Кейс глядзеў, як у кібэрпрасторы ўздымаўся шызы дым ад запаленай Фінам «Партагас».

— Вы, хлопцы, — сказаў Фін, — вы сапраўдны гемарой. Вось Роўнядзь… Калі б вы былі, як ён, усё рабілася б значна прасьцей. Ён канструкт, просты блёк пастаяннай памяці, і таму ён заўжды робіць тое, чаго я ад яго чакаю. Паводле маіх прагнозаў, шанцы на тое, што Молі натрапіць на сцэну вялікага самагубства Эшпула былі роўныя нулю, але ж… Вось вам і прыклад, — ён уздыхнуў.

— Чаму ён забіў сябе? — спытаў Кейс.

— А чаму людзі робяць сабе сьмерць? — Фін паціснуў плячыма. — Я думаю, што ведаю, чаму людзі гэта робяць увогуле, але мне спатрэбілася б каля дванаццаці гадзінаў, каб распавесьці пра ўсе фактары ў ягоным выпадку і пра тое, як яны ўзаемазьвязаныя. Ён ужо даўно быў гатовы гэта зрабіць, але ўвесь час вяртаўся ў маразільнік. Божа, ён быў нудным старым гаўнюком, — Фінаў твар зморшчыўся ад агіды. — Калі казаць сьцісла, дык усё гэта зьвязана з тым, чаму ён забіў сваю жонку. Але да самагубства яго давяло тое, што маленькая 3Джэйн сапсавала праграму, што кантралявала крыягеннае абсталяваньне. Вельмі тонка зроблена. Так што можна сказаць, што гэта яна забіла старога. Адно што ён думаў, нібыта зьдзяйсьняе самагубства па сваёй волі. А твая сяброўка думае, што гэта яна адправіла яго ў пекла сваёй атрутнай стрэлкай, — Фін пстрыкнуў свой недакурак у матрыцу пад аркай, на якой ён стаяў. — Ну, увогуле, я, здаецца, даў 3Джэйн невялічкую падказку, навёў на думку, так бы мовіць.

— Зімовае Маўчаньне, — сказаў Кейс, асьцярожна выбіраючы словы, — ты казаў мне, што ты ёсьць толькі часткай чагосьці большага. Потым ты сказаў, што спыніш сваё існаваньне, калі атака атрымаецца і Молі ўвядзе пароль куды трэба.

Абцякальная галава Фіна кіўнула.

— Ну, добра. Дык з кім мы тады будзем мець справу? Калі Армітаж мёртвы, а ты таксама зьнікнеш, хто тады скажа мне, як дастаць тыя колбачкі з таксінам з майго цела? Хто дапаможа Молі выбрацца з «Расьсеянага сьвятла»? Я хачу ведаць, што, што дакладна будзе з нашымі задніцамі, калі мы цябе вызвалім з твайго жалеза?

Фін дастаў з кішэні драўляную зубачыстку і пачаў аглядаць яе пільна і крытычна, як хірург аглядае скальпэль.

— Добрае пытаньне, — сказаў ён нарэшце. — Ведаеш ласося? Ну, рыба такая. Гэтыя рыбы вымушаныя плыць супраць плыні. Разумееш?

— Не, — сказаў Кейс.

— Дык я, нібы тая рыба, таксама пад прымусам. І я ня ведаю чаму. І калі б я вырашыў падзяліцца сваімі роздумамі на гэты конт, дык гэта заняло б пару тваіх жыцьцяў. Бо я шмат пра гэта думаў. І тым ня менш — я ня ведаю. Але калі ўсё гэта скончыцца і ўсё атрымаецца як належыць, я зраблюся часткай чагосьці несувымерна большага, — Фін паглядзеў уверх, а потым па баках. — Але тыя часткі мяне, зь якіх я складаюся цяпер, ня зьнікнуць, і ты атрымаеш сваю аплату.

Кейс зь цяжкасьцю перамог бязглуздае жаданьне кінуцца наперад і схапіцца абедзьвюма рукамі за ягоную шыю, проста над неахайным вузлом вылінялага гальштука, пагрузіць вялікія пальцы рук глыбока ў ягоную гартань.

— Жадаю ўдачы, — сказаў Фін. Ён павярнуўся, не вымаючы рук з кішэняў, і пачаў узьбірацца па крутым схіле зялёнай аркі.

— Эй, доўбня, — сказаў Роўнядзь, калі Фін прайшоў які тузін крокаў. Ён спыніўся і паўпавярнуўся назад. — А я? Як наконт маёй узнагароды?

— Ты яе атрымаеш, — сказаў ён.

— Што ты меў на ўвазе? — спытаў Кейс, гледзячы на вузкую тўідавую сьпіну, што аддалялася.

— Я хачу, каб мяне сьцерлі, — сказаў канструкт. — Памятаеш, я табе гэта ўжо казаў?

«Расьсеянае сьвятло» нагадвала Кейсу пустыя гандлёвыя цэнтры на досьвітку, з тых часоў, калі ён быў падлеткам, месцы, у якіх раньнія гадзіны былі часам напятага пакою, падобнага да нямога чаканьня, напружаньня, якое прымушала разглядаць казурак, што раіліся вакол закратаваных лямпаў над уваходамі ў змрочныя крамы. Ускраінныя месцы, за межамі Гігаполісу, занадта далёкія ад няспыннай мітусьні і тлуму гарачага ядра. Тут было такое самае адчуваньне, нібыта яго атачалі сонныя насельнікі сьвету, які вось-вось прачнецца і які яму было нецікава наведваць ці вывучаць. Сьвет часова прыпыненых нудных справаў, якія хутка зноў пачнуць свой марны й аднастайны бег. Молі цяпер прасоўвалася павольна. Ці то праз адчуваньне блізкасьці мэты, ці то праз хворую нагу. Боль пачаў рыўкамі прабівацца скрозь эндарфінавую заслону, і Кейс ня ведаў, наколькі гэта было небясьпечна. Яна не размаўляла, трымала зубы сьціснутымі і старанна кантралявала сваё дыханьне. Яна мінула шмат рэчаў, прызначэньня якіх Кейс не разумеў, але ягоная цікаўнасьць зьнікла. Ён бачыў пакой, запоўнены кніжнымі паліцамі, мільён аркушаў пажаўцелай паперы, сьціснутых вокладкамі з тканіны і скуры, паліцы былі прамаркіраваныя праз пэўныя інтэрвалы цыдулкамі зь літарным і лічбавым кодам; забіты экспанатамі калідор, у якім Кейс пільна ўглядаўся празь нецікаўныя вочы Молі ў ліст запыленага патрэсканага шкла. Яе позірк аўтаматычна прабег радок, выбіты на медзяной шыльдачцы: «La mariee mise a nu par ses celibataires, meme». Яна працягнула руку, і яе штучныя пазногці дзынькнулі па нябачным слоі пакрыцьця «Лексан», які абараняў патрэсканае шкло. Яна мінула тое, што хутчэй за ўсё было крыягенным адсекам Тэсье-Эшпулаў: круглыя люкі з чорнага шкла з храмаванымі абадкамі. Пасьля двух афрыканцаў на карце яна нікога ня бачыла, і ў Кейсавым уяўленьні яны набылі нейкае адасобленае ўяўнае жыцьцё. Ён уяўляў, як яны плывуць калідорамі «Расьсеянага сьвятла», іх гладкія цёмныя чарапы пабліскваюць, пагойдваюцца, і адзін зь іх усё пяе сваю стомленую песеньку. Нішто з гэтага не нагадвала тую вілу «Расьсеянае сьвятло», якую ён чакаў убачыць — гібрыд казачнага замку з аповеду Кэт і напаўзабытай дзіцячай фантазіі на тэму сакрэтнага штабу якудза. 07:02:18. Паўтары гадзіны.

— Кейс, — сказала яна, — зрабі мне ласку.

Яна асьцярожна села на стос паліраваных сталёвых пласьцінаў. Край кожнай зь іх быў забраны ў празрысты плястык. Яна правяла кіпцюрамі па плястыкавай акантоўцы верхняй пласьціны.

— З нагой у мяне дрэнна, ты ж ведаеш. Ня думала, што прыйдзецца так караскацца, і эндарфін не спраўляецца. Таму, магчыма, — толькі магчыма, ясна? — у мяне тут будзе праблема. Калі я падохну тут раней за Рыўеру, — яна выцягнула нагу і пачала разьмінаць яе ў сьцягне скрозь полівугляродны касьцюм і парыскую скуру, — я хачу, каб ты яму перадаў. Перадаў, што гэта была я. Зразумеў? Проста скажы, што гэта была Молі. Ён зразумее, добра?

Яна зірнула ў пусты калідор, голыя сьцены. Падлога тут была з голага месячнага бэтону і патыхала смоламі.

— Бляха, я нават ня ведаю, ці ты мяне чуеш.

КЕЙС. Яна паморшчылася, паднялася на ногі, кіўнула.

— Што табе расказаў Зімовае Маўчаньне? Ён казаў табе пра Мары-Франс? Яна была Тэсье, генэтычная маці 3Джэйн. І гэтай мёртвай Эшпулавай лялькі, я мяркую, таксама. Не разумею, чаму, але там, у кабінцы ў Вольным Краі, ён распавёў мне столькі… усяго. Напрыклад, чаму ён мусіць зьяўляцца ў выглядзе Фіна ці яшчэ каго. Гэта насамрэч ня маска. Ён выкарыстоўвае асобы рэальных людзей як кляпаны, прапускае нейкую частку сябе празь іх, каб камунікаваць з намі. Ён называе гэта шаблёнам. Мадэльлю асобы.

Яна выцягнула свой флечэр і пакульгала па калідоры далей. Голая сталь і шурпатая эпаксыдка раптам скончыліся, замяніўшыся чымсьці, што Кейс зь першага погляду прыняў за грубы тунэль, выбіты ў суцэльнай скале. Молі дасьледавала яго сьцяну, і выявілася, што сталёвыя сьцены калідору былі абшытыя панэлямі матэрыялу, які на выгляд і на дотык быў вельмі падобны да халоднага каменя. Яна стала на калені і памацала цёмны пясок, якім была пакрытая падлога гэтай імітацыі скальнага тунэлю. На дотык ён быў як сапраўдны пясок, халодны і сухі, але, правёўшы па ім пальцам, яна ўбачыла, што ён змыкаўся, нібы нейкая густая вадкасьць, пакідаючы за пальцам роўную паверхню. Праз тузін мэтраў калідор рэзка збочваў. Жорсткае жоўтае сьвятло кідала кантрасныя цені на штучны камень сьценаў. Кейса скаланула, калі ён усьвядоміў, што гравітацыя тут была блізкай да нармальнай зямной, і гэта значыла, што Молі зноў прыйдзецца спускацца, пасьля таго карасканьня. Цяпер ён зусім не ўяўляў, дзе яны знаходзяцца; прасторавая дэзарыентацыі была спэцыфічным жахам каўбояў. Але яна не заблукала, сказаў ён сабе. Нешта хуценька шаснула паміж яе ног і пабегла наперад па не-пяску, міргаючы сьвятладыёдам. «Браўн», робат. Першая галяграма чакала проста за паваротам. Своеасаблівы трыптых. Яна апусьціла флечэр, перш чым Кейс пасьпеў усьвядоміць, што гэта быў просты запіс. Гэта былі сьвятлавыя карыкатуры, галяграфічныя малюнкі ў поўны рост: Молі, Армітаж і Кейс. Грудзі Молі былі завялікія, іх было відаць скрозь тугую аблеглую сятчасткую саколку пад цяжкой скураной курткай. Яе стан быў неверагодна тонкі. Срэбныя лінзы закрывалі палову яе твару. У яе руцэ была абсурдна складаная зброя — пісталет, форма якога ледзь угадвалася пад нагрувашчаньнем аптычных прыцэлаў, глушыльнікаў і вогнегасільнікаў. Яе ногі былі расстаўленыя, таз падаўся наперад, а на твары адбіваўся выраз дэбільнай жорсткасьці. Побач на «зважай» стаяў Армітаж. На ім была зношаная ўніформа колеру хакі. Калі Молі зрабіла колькі асьцярожных крокаў наперад, Кейс убачыў, што замест вачэй у галяграфічнага Армітажа былі маленькія маніторчыкі, у кожным зь якіх бачна было шэра-блакітную сьнежную завею, чорныя ствалы хвояў, што згіналіся пад нячутным ветрам. Яна прашыла кончыкамі пальцаў тэлевізійныя вочы Армітажа, тады павярнулася да Кейса. Гэтая постаць выглядала так, быццам Рыўера — а Кейс быў пэўны, што гэта была справа Рыўеры, — ня здолеў знайсьці нічога вартага пародыі. Фігура, што стаяла тут, згорбіўшыся, была прыблізна такой самай, якую Кейс бачыў штодзень у люстрах. Худы, з вузкімі плячыма, цёмнавалосы, зь незапамінальным тварам, які трэба было б пагаліць. Але ён і сапраўды часта хадзіў няголены. Молі зрабіла крок назад. Яна аглядала фігуры па чарзе. Гэта было статычнае адлюстраваньне. Адзіным рухам у гэтай карціне было хістаньне чорных дрэваў пад ветрам у замерзлых сібірскіх вачах Армітажа.

— Хочаш нам нешта перадаць, Пітэр? — спытала яна мякка. Затым зрабіла крок наперад і ўдарыла нагой штосьці паміж ступнямі галяграфічнай Молі. Па сьцяне дзынькнула нешта мэталічнае, і фігуры зьніклі. Яна нахілілася і падняла невялічкі галяграфічны праектар. — Думаю, ён можа падлучацца да іх наўпрост і праграмаваць іх, — сказала яна, адкідаючы праектар. Яна прайшла міма крыніцы жоўтага сьвятла, архаічнага асьвятляльнага шара, забранага ржавымі кратамі. Стыль гэтай лямпы нагадаў яму пра дзяцінства. Кейс прыгадаў, як дзіцём ён будаваў крэпасьці на дахах і ў затопленых сутарэньнях. Шыкоўнае сховішча для дзіцяці. Але гэткая грубасьць інтэр’еру была дарагой. Тое, што называлася атмасфэрай.

Молі прамінула яшчэ каля тузіна галяграмаў, пакуль не дасягнула апартамэнтаў 3Джэйн. Адна з галяграмаў адлюстроўвала бязвокае стварэньне, што вырывалася на волю з разадранага цела Рыўеры. Было некалькі сцэнаў катаваньня: катамі заўжды былі вайсковыя афіцэры, а ахвярамі — маладыя жанчыны. Яркасьцю адлюстраваньня яны былі роўныя вобразам шоў Рыўеры ў «Vingtiиme Siиcle», нібыта застылыя ў блакітнай успышцы аргазму. Молі адварочвалася, праходзячы міма іх. Апошняя галяграма была маленькая і цьмяная, нібыта Рыўеру давялося зь цяжкасьцю аднаўляць яе з глыбіняў памяці і часу. Молі спатрэбілася сесьці на кукішкі, каб яе разгледзець. Яна была спраектаваная з вышыні погляду маленькага дзіцяці. Ніводная з папярэдніх галяграфічных кампазыцыяў ня мела фону. Фігуры, формы вайскоўцаў, прылады для катаваньня — усё гэта было бяз фонавага кантэксту. Але тут быў краявід. Цёмная хваля будаўнічага каменьня і бэтону ўздымалася ў бясколернае неба. Яе грэбень быў аточаны пабялелымі напаўрасплаўленымі шкілетамі гарадзкіх хмарачосаў. Хвалю друзу працінала штосьці, падобнае да сеткі, вялізныя кавалкі бэтону трымаліся на заржавелых перакручаных прутах арматуры. Пярэдні плян уяўляў сабой тое, што хутчэй за ўсё некалі было гарадзкім паркам; там былі падобныя да вялізнага пня рэшткі фантана. Каля яго застылі дзеці і жаўнер. Зь першага позірку карціна зьбівала з глузду. Кейс не адразу ўцяміў сэнс адлюстраванага, хаця паводле напружаньня Молі ўцяміў, што яна зразумела. Яна сплюнула і паднялася на ногі. Дзеці. Зьдзічэлыя. У лахманах. Зубы блішчаць, як нажы. Язвы на скажоных тварах. Жаўнер ляжыць на сьпіне, ягоны рот і горла адкрытыя насустрач небу. Дзеці сілкаваліся.

— Бон, — сказала яна зь нечым падобным да пяшчоты ў голасе. — Што ні кажы, а ты, Пітэр, сапраўдны прадукт гэтага места. Але такім ты і мусіў быць. Наша 3Джэйн, яна надта перанасычаная, каб дапусьціць да сябе абы-якога дробнага злодзея. Вось Зімовае Маўчаньне цябе і адкапаў. Апошняе, што ёй засталося пакаштаваць, калі ў цябе ёсьць што каштаваць — дэман-каханак. Пітэр, — яе перасмыкнула. — Але ж ты ўгаварыў яе адчыніць мне. Дзякуй. Зараз пабалюем.

І плаўнай хадою, нягледзячы на боль у назе, яна пайшла прэч ад Рыўеравага дзяцінства. Дастала з кабуры флечэр, выняла плястыкавы магазін, паклала яго ў кішэню і замяніла іншым. Яна ўсунула палец у гарлавіну полівугляроднага касьцюма і распарола яго да прамежнасьці. Яе кіпцюр праходзіў скрозь тугі полікарбанат, як скрозь гнілы шоўк. Затым яна вызвалілася ад рукавоў і калашынаў. Падаючы на падлогу, абрэзкі касьцюма адразу набывалі цёмны колер фальшывага пяску. Тады Кейс пачуў музыку. Музыку, якой ён дагэтуль ня чуў: горны ды піяніна. Уваход у сьвет 3Джэйн ня меў дзьвярэй. Гэта была пяцімэтровая дзірка ў сьцяне зь няроўнымі краямі. Лесьвіца з прыступкамі рознага памеру вяла ўніз шырокім плаўным выгінам. Мяккае блакітнае сьвятло, рухомыя цені, музыка.

— Кейс, — сказала яна і сьціхла, з флечэрам у правай руцэ. Затым падняла сваю левую руку і кранулася адкрытай далоні кончыкам языка, цалуючы яго праз сымстымавы перадатчык. — Мушу ісьці.

У яе левай руцэ зьявілася нешта маленькае і цяжкое, вялікі палец на маленечкай кнопцы. Яна пачала спуск.

Ёй не хапіла зусім трошкі. Яна амаль зрабіла гэта, але не зусім. Яна пачала ідэальна, на думку Кейса. Падыход быў правільны; ён адчуваў гэта гэтак сама, як мог ацаніць іншага каўбоя адно паводле яго паставы, паводле таго, як лётаюць па-над клявіятурай ягоныя пальцы. У ёй было гэта. Пастава. Рухі. І яна сабрала ўсё гэта ў адно, уваходзячы. Злучыла вакол болю ў назе і пакрочыла ўніз па лесьвіцы 3Джэйн, з выглядам гаспадыні месца, трымаючы локаць узброенай рукі каля сьцягна, перадплечча павернутае ўверх, запясьце расслабленае, руля флечэра боўтаецца з завучанай нядбайнасьцю дуэлянта часу рэгенцтва. Гэта было сапраўдным шоў. Кульмінацыяй цэлага прагляду стужак па баявых мастацтвах цягам усяго жыцьця. Танных, такіх, на якіх вырас і Кейс. На некалькі сэкундаў яна зрабілася сумесьсю ўсіх крутых герояў: Соні Мао ў старых фільмах Шо, Мікі Чыба, уся лінія ажно да Лі ды Іствуда. Яна трымалася так, як і трэба было трымацца. Лэдзі 3Джэйн Мары-Франс Тэсье-Эшпул зрабіла сабе цэлую краіну на ўзроўні корпусу «Расьсеянага сьвятла», пазбавіўшыся ад лябірынту сьценаў і калідораў, што дастаўся ёй у спадчыну. Яна жыла ў суцэльным пакоі такой шырыні і глыбіні, што ягоныя краі губляліся за вывернутым гарызонтам, а падлога хавалася за выгінам верацяна. Столь была нізкай і няроўнай, абшытай тым самым штучным каменем, што і сьцены папярэдняга калідору. Дзе-нідзе з падлогі вытыркаліся няроўныя рэшткі сьценаў, што нагадвалі пра колішні лябірынт. Проста насупраць падножжа лесьвіцы на адлегласьці дзесяці мэтраў месьціўся прастакутны туркусовы басэйн. Адзіная крыніца сьвятла ў пакоі знаходзілася на ягоным дне, ці, прынамсі, так падалося Кейсу, калі Молі зрабіла свой апошні крок. На столі танцавалі плямы сьвятла, якое зыходзіла з дна басэйна і пераламлялася праз ваду. Яны чакалі каля басэйна. Кейс ведаў, што яе рэфлексы былі фарсаваныя, паскораныя нэўрахірургамі дзеля бою, але ён яшчэ ня зьведаў іх праз сымстым. Гэта было, як відэа на палове хуткасьці, павольны, добра прадуманы танец, кіраваны інстынктамі забойцы і гадамі трэніровак. Яна, здавалася, ахапіла іх усіх адным хуткім позіркам: хлопец, гатовы да скачка на вышцы басэйна, дзяўчына, што пасьміхаецца над келіхам віна, і труп Эшпула, з пачарнелай разьедзенай левай вачніцай і гасьціннай усьмешкай. На ім быў той самы карычневы халат. Ягоныя зубы былі вельмі белыя. Хлопец скочыў з вышкі. Зграбны, загарэлы, дасканалага целаскладу. Граната пакінула яе руку да таго, як ягоныя рукі крануліся вады. Кейс здагадаўся, што гэта было, калі яна ўдарылася аб ваду: ядро з магутнай выбухоўкі, абгорнутае дзесяцьцю мэтрамі тонкага і крохкага сталёвага дроту. Флечэр завыў, паслаўшы воблака выбуховых стрэлак у твар і грудзі Эшпула, і ён зьнік. З вышчарбленай стрэлкамі сьпінкі белага эмаляванага крэсла пры басэйне курыўся дым. Руля флечэра перакінулася на 3Джэйн. Здэтанавала граната. З паверхні басэйна ўзьняўся сымэтрычны вясельны торт, рассыпаўся і абпаў. Але памылка ўжо была зробленая. Хідэа нават не пасьпеў да яе дакрануцца. Яе нага выбухнула болем. У «Гарві» Кейс закрычаў.

— Марудна працуеш, — Рыўера абшукваў яе кішэні. Яе рукі былі да запясьця пагружаныя ў матава-чорны шар памерам з кулю для боўлінга. — Я бачыў масавае забойства ў Анкары, — сказаў ён, выцягваючы зь яе курткі розныя рэчы, — пры дапамозе гранаты, у басэйне. Выглядаў выбух ня надта моцным, але яны ўсе імгненна памерлі ад гідрастатычнага шоку.

Кейс адчуў, як яна спрабуе варушыць пальцамі. Матэрыял шара здаваўся не цьвярдзейшым за тэмпэрлён. Боль у назе быў пачварны, неверагодны. Вочы Молі засьціла чырвоная заслона.

— Я б на тваім месцы рукамі не варушыў.

Рэчыва шара, здавалася, стала трошку цьвярдзейшае.

— Гэта сэксуальная забаўка, якую 3Джэйн набыла ў Бэрліне. Калі далей будзеш варушыць рукамі, дык яна расьцісьне твае далоні ды запясьці ў кашу. Варыянт матэрыялу, зь якога зроблена пакрыцьцё падлогі. Нейкія там фокусы з малекуламі, я думаю. Табе балюча?

Яна застагнала.

— Ты, здаецца, нагу пашкодзіла, — ягоныя пальцы знайшлі пляскаты пакет з наркотыкам у левай задняй кішэні яе джынсаў. — Што ж. Апошні гасьцінец ад Алі, і якраз у час.

Дрыготкая крывавая заслона пачала закручвацца ў вір.

— Хідэа, — прагучаў іншы голас, жаночы, — яна губляе прытомнасьць. Дай ёй што-небудзь, ад гэтага і ад болю. Яна вельмі эфэктная, табе так не падаецца, Пітэр? Гэтыя акуляры, яны модныя там, адкуль яна?

Халаднаватыя нясьпешныя рукі рухаліся з хірургічнай дакладнасьцю. Укол голкі.

— Ня ведаю. Ніколі ня бачыў яе натуральнага асяродзьдзя. Яны ўзялі мяне ў Турцыі.

— Гігаполіс. Так. У нас там ёсьць інтарэсы. Аднойчы нават Хідэа туды выпраўлялі. Па маёй віне. Я памылкова ўпусьціла сюды нейкага злодзея. Ён скраў сямейны тэрмінал, — яна засьмяялася. — Я палегчыла яму задачу. Каб дапячы астатніх. Ён быў прыгожанькі хлопчык, мой злодзей. Хідэа, яна прыходзіць у прытомнасьць? Ці не замалая доза?

— Калі б доза была большай, яна б памерла, — сказаў трэці голас. Крывавая заслона паступова разышлася. Музыка вярнулася. Горны і піяніна. Танцавальная музыка.

КЕЙС : : : : : : : : : : АДКЛЮЧЫСЯ : : : : :

Калі Кейс зьняў троды, рэшткавыя вобразы гэтых словаў скакалі перад яго вачыма, накладаючыся на вочы і зморшчаны лоб Мэлькама.

— Ты крычыш, чэл, хвілю таму.

— Молі, — сказаў ён. — Яна параненая.

Горла перасохла. Ён дастаў з кампэнсацыйнага павуціньня плястыкавую бутэльку з вадой і зрабіў добры глыток.

— Не падабаецца мне, як там усё ідзе.

Маленькі манітор «Крэй» асьвятліўся. На ім зьявіўся Фін на фоне перакручанага, пакарабачанага ламачча.

— Мне таксама. У нас праблема.

Мэлькам выцягнуў шыю, утаропіўшыся ў маніторчык.

— А гэта што за чэл, Кейс?

— Проста карцінка, Мэлькам, — стомлена адказаў Кейс. — Дзядзька, якога я ведаю з Гігаполісу. Гаворыць Зімовае Маўчаньне. А карцінка — каб мы пачуваліся камфортней.

— Бздура, — сказаў Фін. — Як я ўжо казаў Молі, гэта ня маскі. Яны патрэбныя мне, каб размаўляць з вамі. Бо ў мяне амаль няма таго, што вы называеце асобай. Але гэта ўсё як сцаць супраць ветру, Кейс, бо, як я толькі што сказаў, у нас праблема.

— Тады няхай вашамосьць Маўчаньне будзе ласкавы выславіцца, — прамовіў Мэлькам.

— Ну, па-першае — у Молі нага ўжо амаль развалілася. Яна ня можа хадзіць. Меркавалася, што яна туды спусьціцца, разьбярэцца зь Пітэрам, выведае ў 3Джэйн чарадзейнае слова, падымецца да галавы і скажа яго. Але яна ўсё праваліла. Так што я хачу, каб вы двое пайшлі за ёй.

Кейс зьдзіўлена паглядаў на манітор.

— Мы?

— А хто яшчэ?

— Аэрол, — сказаў Кейс, — хлопец з «Бабілён Рокера», сябрук Мэлькама.

— Не. Гэта мусіш быць ты. Мусіць быць хтосьці, хто разумее Молі і Рыўеру. А Мэлькам для сілавой падтрымкі.

— Ты пэўна забываесься, што я цяпер праводжу вірусную атаку, дзеля якой, дарэчы, ты мяне сюды і зацягнуў…

— Кейс. Паслухай. Час цісьне. Часу амаль не засталося. Слухай. Рэальная сувязь паміж тваёй дэкай і «Расьсеяным сьвятлом» трымаецца праз бакавую паласу навігацыйнай сыстэмы «Гарві». Вы заведзяце «Гарві» ў адзін добра схаваны док, які я вам пакажу. Кітайскі вірус ужо цалкам прасяк тканку тваёй «Хосакі». Апроч вірусу ў ёй цяпер нічога няма. Калі вы прышвартуецеся, вірус наўпрост падлучыцца да ахоўнай сыстэмы «Расьсеянага сьвятла», і мы перарвем апасродкаваную сувязь. Возьмеш сваю дэку, Роўнядзь і Мэлькама. Знойдзеш 3Джэйн, выцягнеш зь яе слова, заб’еш Рыўеру, возьмеш у Молі ключ. Ты зможаш сачыць за разгортваньнем вірусу, падлучаючыся да сыстэмы «Расьсеянага сьвятла». Я гэта арганізую. Ззаду галавы ёсьць стандартны раздым, за пласьцінкай зь пяцьцю цырконамі.

— Забіць Рыўеру!

— Забі яго.

Кейс міргаў, гледзячы на выяву Фіна ў маніторы. Ён адчуў, як Мэлькам паклаў яму на плячо сваю руку.

— Эй, ты штосьці забыў, — ён адчуў, як у ім уздымаецца разьюшанасьць і нешта накшталт весялосьці. — Ты аблажаўся. Ты зьнішчыў пульт кантролю захопамі, катапультаваўшы Армітажа. «Ханіва» цяпер трымае нас вельмі надзейна. Армітаж падсмажыў другую «Хосаку», а пульт кіраваньня зьляцеў разам з рубкай, так?

Фін кіўнуў.

— Так што мы тутака завязьлі. І гэта значыць, што ты аблажаўся, дзядзька, — ён хацеў засьмяяцца, але сьмех завяз у яго горле.

— Кейс, чэл, — сказаў Мэлькам мякка, — «Гарві» — гэта буксір.

— Менавіта, — сказаў Фін і ўсьміхнуўся.

— Што, забаўляесься ў вялікім вонкавым сьвеце? — спытаў канструкт, калі Кейс зноў падлучыўся. — Думаю, гэта Зімовае Маўчаньне зрабіў табе візыт…

— Ага. Можаш не сумнявацца. Як «Кванг»?

— Супэр. Вірус-забойца.

— Ёсьць пару праблемаў, але мы над гэтым працуем.

— Раскажаш падрабязьней?

— Няма часу.

— Не ў мяне, хлопча. Я ж усё роўна мёртвы.

— Пайшоў у дупу, — сказаў Кейс і пераскочыў у сымстым, перарваўшы невыносны сьмех Роўнядзі.

— Яна марыла пра стан, які б патрабаваў зусім малога ўдзелу індывідуальнай сьвядомасьці, — казала Джэйн. Яна трымала ў далоні вялікую камэю, выпрастаўшы руку, каб Молі магла яе бачыць. Профіль, выразаны на камэі, быў вельмі падобны да самой 3Джэйн. — Жывёльная асалода. Я думаю, яна бачыла выйсьце ў эвалюцыі пярэдняга мозгу, — яна паднесла камэю бліжэй да вачэй і пачала вывучаць яе, ловячы сьвятло пад рознымі вугламі. — Індывід — чалец клану — пакутаваў бы ад самых балючых аспэктаў самасьвядомасьці толькі ў пэўных надзвычайных станах…

Молі кіўнула. Кейс памятаў пра іньекцыю. Што яны ёй укалолі? Боль ня зьнік, але ён даходзіў да сьвядомасьці як вузка сфакусаваны пучок зьмяшаных адчуваньняў. Нэонавыя чарвякі зьвіваліся ў яе сьцягне, дотык джутавай тканіны, пах смажанага крылю — гэта выклікала ў яго агіду. Калі ён не факусаваўся на гэтым, адчуваньні накладаліся адно на адно, рабіліся сэнсарным эквівалентам белага шуму. Калі іньекцыя магла зрабіць такое зь яе нэрвовай сыстэмай, то што тады творыцца са структурай яе розуму? Яе зрокавае ўспрыняцьце было неверагодна дакладным і яркім, вастрэйшым за звычайнае. Навакольныя рэчы, здавалася, вібравалі — кожны чалавек і прадмет на трошачкі адрознай частаце. Рукі Молі, усё яшчэ замкнёныя ў чорным шары, ляжалі ў яе на каленях. Яна сядзела на адным з крэслаў ля басэйна. Яе зламаная нага ляжала на падушачцы зь вярблюджай скуры. 3Джэйн сядзела насупраць на іншай падушачцы. На ёй была завялікая для яе галабія зь неадбеленай воўны. Дзяўчына была вельмі маладая.

— Куды ён пайшоў? — спытала Молі. — Укалоцца?

3Джэйн паціснула плячыма пад складкамі цяжкой бледнай робы і адкінула з вачэй пасмачку цёмных валасоў.

— Ён сказаў мне, калі цябе ўпусьціць, — сказала яна. — Але ён не сказаў мне, навошта. Гэта мусіла заставацца сакрэтам. Ты б нас параніла ці забіла?

Кейс адчуў, як Молі марудзіць з адказам.

— Я б забіла яго. І паспрабавала б забіць ніндзя. А пасьля я мусіла б з табой паразмаўляць.

— Чаму? — спытала 3Джэйн, кладучы камэю ў адну з унутраных кішэняў джэльлябы. — І навошта? І пра што?

Молі, здавалася, вывучала высокія далікатныя скулы, шырокі рот і тонкі арліны нос. Вочы 3Джэйн былі цёмныя, непранікальныя.

— Бо я яго ненавіджу, — сказала яна нарэшце. — Проста таму, што я такая, а ён такі.

— І за шоў, — сказала 3Джэйн. — Я бачыла шоў.

Молі кіўнула.

— А Хідэа?

— Таму што яны — найлепшыя. Таму што такі, як ён, аднойчы забіў майго партнэра.

3Джэйн зрабілася вельмі сур’ёзнай. Яна прыўзьняла бровы.

— Таму што мне трэба было гэта ўбачыць, — сказала Молі. — А потым мы б паразмаўлялі, я і ты? Вось як цяпер?

Яе цёмныя валасы былі вельмі прамыя, расчасаныя на сярэдзінны прабор і завязаныя ў вузел на патыліцы.

— Дык паразмаўляем?

— Здымі гэта, — сказала Молі, узьняўшы свае скутыя рукі.

— Ты забіла майго бацьку, — сказала 3Джэйн безь якой-кольвек перамены ў тоне голасу. — Я бачыла гэта на маніторах. Вачах маёй маці. Так ён іх называў.

— Ён забіў ляльку. Вельмі падобную да цябе.

— Ён любіў шырокія жэсты, — сказала яна.

Побач зьявіўся Рыўера. Ён проста зьзяў ад наркотыкаў, на ім быў паласаты арыштанцкі касьцюм, у якім ён зьяўляўся ў садзе на даху гатэлю.

— Знаёміцеся? Яна вельмі цікавая дзяўчына, ці ня так? Мне так падалося, калі я яе ўпершыню ўбачыў.

Ён прайшоў міма 3Джэйн.

— Нічога не атрымаецца.

— Няўжо, Пітэр? — Молі пакутліва выціснула зь сябе ўсьмешку. — Зімовае Маўчаньне ня першы, хто робіць гэтую памылку. Недаацэньваючы мяне.

Ён падышоў да белага эмаляванага століка каля кафэльнага краю басэйна і наліў мінэральнай вады ў цяжкі крыштальны келіх для віскі.

— Ён размаўляў са мной, Молі. Я думаю, што ён з кожным з нас размаўляў. З табою, і з Кейсам, і з той часткай Армітажа, зь якой яшчэ можна размаўляць. Але ведаеш, ён ня можа нас зразумець. У яго свае шаблёны, і гэта толькі статыстычныя зьвесткі. Можа, ты і ёсьць статыстычнай жывёлай, Кейс дык напэўна, але я валодаю якасьцю, што не падлягае ніякаму статыстычнаму асэнсаваньню, — ён адпіў.

— І што гэта за якасьць? — спытала Молі.

Рыўера шырока і радасна ўсьміхнуўся:

— Вычварнасьць.

Ён зноў падышоў да дзьвюх жанчын, круцячы рэштку вады ў цяжкім, глыбокім цыліндры горнага крышталю, нібыта ўзважваючы яго на далоні.

— Асалода ад нематываванага ўчынку. І я прыняў рашэньне. Цалкам нематываванае рашэньне, Молі.

Яна чакала, гледзячы на яго.

— О, Пітэр, — працягнула 3Джэйн тонам мяккага дакору, якім звычайна зьвяртаюцца да гарэзьлівых дзяцей.

— Ня будзе табе слова, Молі. Ён мне пра ўсё распавёў, ведаеш. 3Джэйн ведае код, канечне, але ты яго не атрымаеш. І Зімовае Маўчаньне не атрымае. Мая 3Джэйн — амбітная дзяўчына, на свой вычварны манер, — ён зноў усьміхнуўся. — У яе ёсьць пляны наконт сямейнай імпэрыі, і пара звар’яцелых штучных розумаў, шалёных, як сама іх ідэя, будуць нам толькі замінаць. Вось. І тут на дапамогу прыходзіць яе Рыўера. І Пітэр кажа, трымайся. Стаў любімыя татавы сўінгавыя запісы, а Пітэр створыць табе адпаведны бэнд, пляцоўку з танцорамі, хаўтуры па памерлым каралю Эшпулу.

Ён дапіў рэшту мінэральнай вады.

— Не, ты гэтага ня зробіш, Тата, ня зробіш. Цяпер, калі Пітэр вярнуўся дамоў.

Ягоны твар быў ружовы ад какаінава-мэпэрыдынавай асалоды, калі ён з усяе моцы шпурнуў бакал у яе левую лінзу-імплянтант, разьбіваючы яе зрок у кроў і ўспышкі сьвятла.

Калі Кейс зьняў троды, ён убачыў, што Мэлькам распластаўся па столі кабіны. Нэйлёнавы пас вакол ягонага стану з абодвух бакоў мацаваўся да панэляў шэрымі гумовымі прысоскамі. Голы да поясу, ён адкручваў гайкі цэнтральнай панэлі пры дапамозе гаечнага ключа для работы ў бязважкасьці. Спружына ключа ценькнула, калі ён адкруціў чарговую гайку. «Маркус Гарві» стагнаў і падзынькваў ад натугі.

— Маўчаньне вядзе я ды я ў док, — сказаў сіяніт, засоўваючы гайку ў сятчасты мяшэчак на поясе. — Мэлькам кіруе стыкоўкай, а зараз трэба інструмэнт для работы.

— Ты інструмэнты тут трымаеш? Выцягнуўшы шыю, Кейс глядзеў на вяроўкі мускулаў на карычневай сьпіне.

— Во гэты, — сказаў Мэлькам, дастаючы з-за адкручанай панэлі даўгі прадмет, загорнуты ў чорны поліэтылен. Ён вярнуў на месца панэль, прымацаваўшы яе адзінай гайкай. Чорны пакунак адплыў убок, пакуль ён закручваў гайку. Мэлькам адкрыў вакуўмныя кляпаны на карабінах, вызваліўся ад рабочага пасу і злавіў пакунак, які дастаў з-за панэлі. Ён адштурхнуўся назад, прасьлізнуўшы па-над сваімі інструмэнтамі — на цэнтральным пульце міргала стыковачная дыяграма — і схапіўся за Кейсава кампэнсацыйнае павуціньне. Ён прыцягнуўся бліжэй і калупнуў сваім тоўстым шчарбатым пазногцем поліэтылен пакунка. — Адзін чалавек з Кітаю сказаў, што адсюль выходзіць ісьціна, — сказаў ён, разгортваючы старадаўні, бліскучы ад алею аўтамат «Рэмінгтан», руля якога была абрэзаная за колькі мілімэтраў ад абшарпанай пярэдняй рукаяткі. Прыклад аўтамата быў заменены драўлянай пісталетнай рукаяткай, абматанай чорнай ізастужкай. Ад Мэлькама пахла потам і ганджай.

— У цябе толькі адзін такі?

— Ага, чэл, — сказаў ён, сьціраючы алей з рулі чырвонай анучай, чорная абгортка скамечылася вакол задняй рукаяткі ў яго другой руцэ. — Я ды я — растафарыянскі флёт, павер мне.

Кейс зноў нацягнуў троды на лоб. Ён не патурбаваўся зноў нацягнуць тэхаскі катэтар, на віле «Расьсеянае сьвятло» ён зможа прынамсі нармалёва пасцаць, хай нават апошні раз. Ён падлучыўся.

— Эй, — сказаў канструкт, — дзядзька Пітэр зусім абарзеў, га?

Здавалася, што яны сталі часткай лёду Тэсье-Эшпулаў; смарагдавыя аркі пашырыліся, зрасьліся, сталі адным цэлым. Зялёны колер дамінаваў у плоскасьцях кітайскай праграмы, якія атачалі іх.

— Ужо блізка, Дыксі?

— Вельмі блізка. Хутка ты спатрэбісься.

— Слухай, Дыкс. Зімовае Маўчаньне кажа, што «Кванг» і сам ужо можа кантраляваць нашу «Хосаку». Мне трэба будзе адлучыць цябе і мой пульт, перацягнуць на «Расьсеянае сьвятло» і зноў падлучыць, але да іхнай ахоўнай праграмы. Так кажа Зімовае Маўчаньне. Яшчэ ён кажа, што «Кванг» там таксама ўсё захопіць. Тады мы атакуем сетку «Расьсеянага сьвятла» знутры.

— Цудоўна, — сказаў Роўнядзь. — Мне ніколі не падабалася рабіць нешта па-простаму, калі можна праз жопу.

Кейс пераключыўся. У яе цемру, бурлівую сынэстэзію, дзе яе боль меў смак старога ржавага жалеза, пах дыні, кранаўся яе шчакі крыламі матыля. Яна была непрытомная, ён ня меў доступу да яе сноў. Калі аптычны чып нарэшце зноў засьвяціўся, вакол кожнай лічбы быў слабы ружовы арэол. 07:29:40.

— Мне гэта вельмі, вельмі непрыемна, Пітэр.

Здавалася, голас 3Джэйн даходзіць зь вялікай адлегласьці ў гулкай пустэчы. Молі магла чуць, падумаў ён, тады паправіўся. Непашкоджаны сымстым-контур быў на сваім месцы, ён адчуваў яго, прыціснуты да рэбраў Молі. Яе вушы мэханічна лавілі вібрацыі голасу дзяўчыны. Рыўера нешта адказаў. Каротка і незразумела.

— Але я так не лічу, — сказала 3Джэйн. — Тут няма нічога сьмешнага. Хідэа прынясе мэдкамплект з блёку інтэнсіўнай тэрапіі, але тут патрэбны хірург.

Яны замаўчалі. Кейс вельмі дакладна пачуў, як аб барты басэйну плёскаецца вада.

— Пра што ты ёй распавядала, калі я вярнуўся?

Рыўера быў цяпер вельмі блізка.

— Пра маю маці. Яна мяне папрасіла. Я думаю, што яна была ў шокавым стане, нягледзячы на іньекцыю, што ёй зрабіў Хідэа. Навошта ты ёй гэта зрабіў?

— Я хацеў паглядзець, ці біткія гэтыя акуляры.

— Адна лінза разьбілася. Калі яна апрытомнее, калі ўвогуле апрытомнее, пабачым, якога колеру яе вочы.

— Яна выключна небясьпечная. Занадта небясьпечная. Калі б мяне тут не было, калі б я не адцягнуў яе ўвагу, падкінуўшы ёй Эшпула і майго ўласнага Хідэа, на якога яна змарнавала сваю гранатку, дзе б ты была? У яе палоне.

— Не, — сказала 3Джэйн, — ёсьць Хідэа. Я думаю, ты не зусім разумееш, кім ёсьць Хідэа. А яна, відавочна, разумее.

— Хочаш выпіць?

— Віна. Белага.

Кейс адключыўся.

Мэлькам згорбіўся над пультам «Гарві», набіраючы пасьлядоўнасьці стыковачных камандаў. На цэнтральным экране модуля гарэў нерухомы чырвоны квадрат, што пазначаў док «Расьсеянага сьвятла». «Гарві» быў большым квадратам, зялёнага колеру, які паволі сьціскаўся, хістаючыся з боку ў бок пад камандамі Мэлькама. Зьлева на меншым экране была схематычная выява «Гарві» і «Ханівы», якія набліжаліся да выгіну верацяна.

— У нас адна гадзіна, дзядзька, — сказаў Кейс, адлучаючы ад «Хосакі» оптавалаконны кабэль.

Батарэяў аўтаномнага сілкаваньня ягонай дэкі хапала на дзевяноста хвілінаў, але Роўнядзь быў дадатковым карыстальнікам электрычнасьці. Кейс працаваў хутка, мэханічна прымацоўваючы канструкт да дна корпусу «Она-Сэндая» міпляставай стужкай. Міма праплыў рабочы пас Мэлькама. Кейс злавіў пас, адшпіліў ад яго мацавальныя шнуры з шэрымі прастакутнымі прысоскамі і счапіў карабіны адзін з адным. Затым прыклаў прысоскі да краёў дэкі і адпампаваў паветра. Падрыхтаваўшы дэку з канструктам на імправізаваным тальмаху, ён залез у сваю скураную куртку, праверыўшы зьмесьціва кішэняў: пашпарт, які даў яму Армітаж, банкаўскі чып на тое самае імя, крэдытны чып, які яму выдалі, калі ён прыбыў у Вольны Край, два дэрмы бэтафэнэтыламіну, якія ён купіў у Бруса, скрутак новых іенаў, паўпачка «Ехэюань» і сюрыкен. Ён выкінуў чып Вольнага Краю за сьпіну. Чып дзынькнуў аб сьценку расейскага паветраачышчальніка. Ён хацеў быў зрабіць тое самае зь сюрыкенам, але крэдытны чып, адскочыўшы, стукнуўся аб яго патыліцу, адскочыў да столі і ад столі — да левага пляча Мэлькама, трошкі яго зачапіўшы. Сіяніт перапыніў кіраваньне збліжэньнем і строга глянуў на Кейса. Кейс паглядзеў на сюрыкен і паклаў яго ў кішэню курткі, пачуўшы, як вострыя канцы разрываюць падкладку.

— Ты забыўся пра Маўчаньне, чэл, — сказаў ён.

— Маўчаньне кажа, што ён улез у сыстэму аховы, каб выдаць «Гарві» за карабель, які яны чакаюць з Бабілёну. Маўчаньне перадае для нас коды.

— Мы апранем скафандры?

— Занадта цяжка.

Мэлькам паціснуў плячыма.

— Заставайся ў павуціне, пакуль я не скажу.

Ён набраў апошні шэраг камандаў і схапіўся за пашарпаныя ружовыя рычагі абапал навігацыйнага пульта. Кейс убачыў, як зялёны квадрат паменшыўся на апошнія пару мілімэтраў, цалкам супаўшы з чырвоным. На меншым экране «Ханіва» нахіліла свой нос, каб не сутыкнуцца з корпусам верацяна, і была захопленая прыцягненьнем. «Гарві» ўсё яшчэ вісеў пад ёй, як злоўленая лічынка. Буксір зазьвінеў і задрыжэў. Выскачылі дзьве стылізаваныя рукі, каб схапіць асінае цела «Ханівы». З корпусу «Расьсеянага сьвятла» выйшаў жоўты прастакутнік і, абмінуўшы «Ханіву», накіраваўся да «Гарві». З боку насавога шлюзу пачулася скрыгатаньне. Соплі замазкі задрыжэлі.

— Чэл, — сказаў Мэлькам, — зараз будзе гравітацыя.

З тузін малых прадметаў адначасова ўпалі на падлогу кабіны, нібыта прыцягнутыя магнітам. Кейсу заняло дыханьне, калі ягоныя ўнутраныя органы памянялі разьмяшчэньне, зноў набыўшы вагу. Дэка з канструктам балюча ўдарылі яго па каленях. Цяпер яны былі прымацаваныя да верацяна і абарачаліся разам зь ім. Мэлькам выпрастаў рукі, строс напружаньне з плячэй і сьцягнуў сетку са сваіх дрэдаў.

— Рушым, чэл, калі ты кажаш, што часу бракуе.

Прайшоўшы празь пярэдні люк «Маркуса Гарві» пад вусамі замазкі, Кейс нагадаў сабе, што «Расьсеянае сьвятло» — гэта паразытычная структура. Ня маючы сваёй уласнай экасыстэмы, «Расьсеянае сьвятло» цягнула паветра й ваду з Вольнага Краю. Труба перахадніка, што вяла ў док, была больш складанай вэрсіяй трубы, празь якую ён праходзіў на «Ханіву», яна была распрацаваная для карыстаньня ва ўмовах абарачальнай гравітацыі верацяна. Тунэль-гармонік складаўся з гідраўлічных элемэнтаў, сэгмэнты апярэзвалі колы зь цьвёрдага нясьлізкага плястыку, якія служылі прыступкамі лесьвіцы. Перахаднік выгінаўся, абмінаючы «Ханіву»: на сутыку з «Гарві» ён ішоў гарызантальна, але потым рэзка падымаўся ўверх і ўлева, паўтараючы выгін корпусу яхты. На гэтым адрэзку прыходзілася караскацца вэртыкальна па колцах-прыступках. Мэлькам ужо лез па лесьвіцы, падцягваючыся левай рукой і трымаючы аўтамат у правай. На ім быў заплямлены мехаваты рабочы камбінэзон, зялёная нэйлёнавая куртка і пара старых парусінавых красовак зь ярка-чырвонымі падэшвамі. Калі ён ставіў нагу на прыступку, труба перахадніка трошкі пагойдвалася. Карабіны самаробнага тальмаха ўразаліся ў плячо Кейса пад цяжарам «Она-Сэндая» і канструкта Роўнядзі. Адзіным, што ён цяпер адчуваў, быў страх, нейкі абстрактны жах. Кейс адганяў яго прэч, прымушаючы сябе пракручваць у памяці лекцыю Армітажа пра ўнутраную будову верацяна і вілы «Расьсеянае сьвятло». Ён пачаў уздымацца. Экасыстэма Вольнага Краю не была закрытая. Сіён быў закрытай сыстэмай поўнага цыклю, якая магла гадамі існаваць без увозу матэрыялаў звонку. Вольны Край вырабляў уласныя паветра і ваду, але залежаў ад паставак харчаваньня і ўзбагачальнікаў глебы. Віла «Расьсеянае сьвятло» не вырабляла нічога.

— Чэл, — сказаў Мэлькам спакойна, — падлазь сюды, абок мяне.

Кейс бокам пралез па круглай лесьвіцы і ўзьняўся на апошнія некалькі прыступак. Перахаднік заканчваўся зьлёгку пукатым люкам двухмэтровага дыямэтру. Гідраўлічныя поршні ўваходзілі ў гнуткія кажухі ў раме люка.

— Дык што мы… — рот Кейса закрыўся, калі люк сьлізнуў уверх і празь невялікую розьніцу ціску ім у вочы дзьмухнула тонкім пылам. Мэлькам жвава пералез цераз край люка, і Кейс пачуў ціхенькую пстрычку — сіяніт зьняў аўтамат з засьцерагальніка.

— Чэл, гэта ж ты сьпяшаесься… — прашаптаў Мэлькам, прыгінаючыся долу.

У наступны момант Кейс быў побач зь ім. Люк выводзіў у круглае скляпеністае памяшканьне, падлога якога была выкладзеная блакітнай нясьлізкай плястыкавай кафляй. Мэлькам піргануў яго локцем і паказаў рукой у бок манітора, умантаванага ва ўвагнутую сьцяну. На экране высокі хлопец з тэсье-эшпулаўскімі рысамі твару атрасаў нешта з рукавоў цёмнага пінжака. Ён стаяў каля такога самага люка ў такім самым памяшканьні.

— Вельмі перапрашаю, сэр, — прагучаў голас з забранага кратамі дынаміка над люкам.

Кейс узьняў вочы:

— Я чакаў вас пазьней і ў восевым доку. Адну сэкунду, калі ласка.

Хлопец на маніторы раздражнёна страсянуў галавой. Мэлькам кульнуўся ўбок, калі зьлева ад іх адчыніліся дзьверы. Маленькі эўразіец у памаранчавым камбінэзоне зрабіў крок скрозь праём і застыў з вылупленымі вачыма. Ён раскрыў рот, але нічога ня здолеў вымавіць. Ён закрыў рот. Кейс зірнуў на манітор. Цёмны.

— Хто? — нарэшце выціснуў чалавек.

— Растафарыянскі флёт, — сказаў Кейс, падымаючыся на ногі; кібэрпрасторавая дэка ўдарылася аб яго сьцягно, — і ўсё, што нам трэба — гэта падлучыцца да вашай ахоўнай сыстэмы.

Чалавек зглынуў.

— Вы мяне правяраеце? Гэта, пэўна, тэст на ляяльнасьць?

Ён абцёр далоні аб сьцёгны, абцягнутыя аранжавым камбінэзонам.

— Не, чэл, гэта сапраўды, — Мэлькам узьняўся з кукішак, нацэльваючы рэмінгтан проста ў твар эўразійца. — Ты, руш!

Чалавечак павёў іх праз тыя ж дзьверы, зь якіх ён выйшаў, па калідоры са сьценамі з паліраванага бэтону і няроўным слоем дываноў на падлозе. Кейсу гэта было ўжо добра знаёма.

— Прыгожыя анучы, — сказаў Мэлькам, тыцкаючы руляй у сьпіну эўразійца. — Пахне, як царква.

Яны падышлі да яшчэ аднаго манітора, старажытнага «Соні». Ён стаяў на кансолі з клявіятурай і вялізнай панэльлю са складаным наборам раздымаў. Як толькі яны спыніліся, манітор уключыўся: на ім зьявіўся Фін, які напружана ўсьміхаўся ім з інтэр’еру, падобнага да пярэдняга пакою «Мэтро галяграфікс».

— Добра, няхай Мэлькам адвядзе гэтага хлопца далей па калідоры. Там будзе адкрытая шафа, няхай запхне яго туды, а я ўжо сам замкну. Кейс, табе патрэбны пяты раздым зьлева, на верхняй панэлі. Перахаднікі ў скрыні пад пультам. Табе трэба перахаднік «Она-Сэндай» — «Хітачы», дваццатка-саракоўка.

Мэлькам штурхнуў палоннага наперад, а Кейс стаў на калені і, пакорпаўшыся ў скрыні, знайшоў патрэбны адаптар. Ён падлучыў сваю дэку да адаптара і прыпыніўся, гледзячы на экран манітора.

— Табе абавязкова выглядаць вось так, дзядзька? — спытаў ён твар на экране. Рысы Фіна плаўна трансфармаваліся ў твар Лоні Зоўна на фоне сьцяны з аблезлымі японскімі постэрамі.

— Усё, што захочаш, салодкі, — прамуркаў Зоўн, — толькі давай рухайся хутчэй…

— Не, — сказаў Кейс, — хай лепш будзе Фін.

Калі адлюстраваньне Зоўна зьнікла, ён утыркнуў адаптар у гняздо «Хітачы» і нацягнуў на галаву стужку з тродамі.

— Што там цябе затрымала? — спытаў Роўнядзь і засьмяяўся.

— Я прасіў цябе не рабіць гэтага…

— Я жартую, хлопча, — сказаў канструкт, — для мяне гэта нулявы прамежак часу. Дай зірнуць, што тут у нас робіцца…

«Кванг» цяпер быў цалкам зялёны — дакладная копія лёду Тэсье-Эшпулаў. У Кейса на вачах колер вірусу паступова рабіўся ўсё больш насычаным, хоць ён і мог разгледзець яго акулападобнае люстранае джала. Ламаныя лініі і галюцынаторныя эфэкты цяпер зьніклі, і джала выглядала ня менш рэальным за «Маркус Гарві», бяскрылы фюзэляж старажытнага рэактыўнага самалёта з гладкай чорнай храмаванай абшыўкай.

— Цудоўна, — сказаў Роўнядзь.

— Так, — сказаў Кейс і пераскочыў у сымстым.

— Вось так. Прабач, — казала Джэйн, бінтуючы Молі галаву. — Наша сыстэма паказвае, што ні страсеньня, ні непапраўнага пашкоджаньня вока няма. Ты яго добра ведала перад тым, як прыйшла сюды?

— Я яго ўвогуле ня ведала, — сказала Молі змрочна. Яна ляжала на сьпіне на высокім ложку ці на стале, на мяккай посьцілцы. Кейс не адчуваў яе параненай нагі. Сынэстэтычны эфэкт першай іньекцыі, здавалася, скончыўся. Чорны шар таксама зьнік, але рукі былі зьнерухомленыя мяккімі пасамі, якіх Молі ня бачыла.

— Ён хоча цябе забіць.

— Я заўважыла, — сказала Молі, гледзячы ў шурпатую столь скрозь вельмі яркае сьвятло.

— Але мне, здаецца, гэтага ня хочацца, — сказала 3Джэйн, і Молі зь вялікай натугай павярнула галаву, каб зірнуць у яе цёмныя вочы.

— Не гуляй са мной, — сказала яна.

— Але мабыць і захачу, — дадала 3Джэйн і нахілілася пацалаваць Молі ў лоб, прыбраўшы цёплай рукой валасы зь яе лба. На яе галабіі былі плямы крыві.

— Дзе ён цяпер? — спытала Молі.

— Пэўна, зноў пайшоў укалоцца, — сказала 3Джэйн, выпростваючыся. — Ён зь нецярплівасьцю чакаў твайго прыбыцьця. Я думаю, мне будзе цікава выхадзіць цябе да поўнай папраўкі, Молі, — яна ўсьміхнулася, машынальна абцёршы акрываўленую руку аб пярэднюю частку сваёй робы. — Табе спатрэбіцца замяніць нагу, але мы можам гэта зладзіць.

— А што зь Пітэрам?

— Пітэр, — яна матнула галавой. Пасма цёмных валасоў вызвалілася і ўпала ёй на лоб. — Пітэр зрабіўся надта нудным. Ужываньне наркотыкаў мне ўвогуле падаецца нудным, — яна захіхікала. — Прынамсі, калі іх ужываюць іншыя. Мой бацька быў зацяты тарчок, як ты ўжо, пэўна, бачыла.

Молі напружылася.

— Не турбуйся.

Пальцы 3Джэйн гладзілі жывот Молі над пасам скураных штаноў.

— Ягонае самагубства стала вынікам маіх маніпуляцыяў з сыстэмай бясьпекі крыягеннай камэры. Я зь ім ніколі не сустракалася ўжывую. Мяне вырасьцілі штучна ўжо пасьля ягонага апошняга замарожваньня. Але я ведала яго вельмі добра. Нашы банкі зьвестак ведаюць усё. Я бачыла, як ён забіваў маю маці. Я табе пакажу запіс, калі троху ачуняеш. Ён задушыў яе ў ложку.

— Чаму ён яе забіў? — яе незабінтаванае вока сфакусавалася на твары дзяўчыны.

— Ён ня мог прыняць кірунку разьвіцьця, які яна абрала для нашай сям’і. Яна была ініцыятаркай пабудовы нашых штучных розумаў. Яна была летуценьніцай. Яна ўяўляла нас у сымбалічнай повязі з гэтымі ШР, якія прымалі б найскладанейшыя рашэньні ў кіраваньні карпарацыяй. Натуральна, цалкам усьвядомленыя і ўхваленыя намі рашэньні. Тэсье-Эшпулы мусілі зрабіцца бесьсьмяротнымі, вульлем, у якім кожны быў бы часткай большай існасьці. Захапляльна. Я пакажу табе яе запісы. Каля тысячы гадзінаў. Але я ніколі яе па-сапраўднаму не разумела, і зь яе сьмерцю кірунак згубіўся. Мы пачалі ўрастаць самі ў сябе. Цяпер мы рэдка выходзім вонкі. Я ў гэтым сэнсе — выключэньне.

— Ты казала, што намагалася забіць старога? Ты папсавала ягоную праграму крыягеннага сну?

3Джэйн кіўнула:

— Мне дапамагалі. Прывід. Калі я была малая, то лічыла, што ў галоўным кампутары жывуць прывіды. Галасы. Адзін зь іх называў сябе Зімовым Маўчаньнем, гэта кодавая назва бэрнскага ШР у рэестры Т’юрынгу, але існасьць, якая маніпулюе вамі — толькі нешта накшталт падпраграмы.

— Адзін зь іх? Што, ёсьць яшчэ?

— Яшчэ адзін, але ён не зьвяртаўся да мяне шмат гадоў. Ён здаўся, ці папросту адмовіўся ад гэтага. Мяркую, абодва яны ўвасабляюць пэўныя здольнасьці, якія мая маці загадала закласьці ў спачатным праграмным забесьпячэньні. Але калі ёй было трэба, яна ўмела быць выключна скрытнай жанчынай. Вось. Папі, — яна ўклала Молі ў вусны гнуткую плястыкавую трубку. — Вада. Толькі ня шмат.

— Джэйн, каханая, — спытаў Рыўера бадзёрым тонам аднекуль з-за мяжы поля зроку, — табе ня сумна?

— Ідзі адсюль, Пітэр.

— Гуляеш у доктара?..

Раптам перад вокам Молі зьявіўся яе ўласны твар. Безь бінтоў. Проста за некалькі сантымэтраў ад яе носа. Левы імплянтант быў разьбіты. Доўгая стрэмка срэбнага плястыку тарчала з залітай крывёю вачніцы.

— Хідэа, — сказала 3Джэйн, гладзячы Молі жывот, — зрабі Пітэру балюча, калі ён зараз жа ня сыдзе. Ідзі паплавай, Пітэр.

Праекцыя зьнікла. 07:58:40, у цемры забінтаванага вока.

— Ён сказаў, што ты ведаеш код. Пітэр сказаў. Зімоваму Маўчаньню патрэбны код.

Кейс раптам усьвядоміў, што ключ зь літарамі ўсё яшчэ навязаны на нэйлёнавым шнурку, які паўтарае выгін яе левай грудзі.

— Так, — сказала 3Джэйн, прыбіраючы сваю руку. — Я ведаю. Я ўведала яго яшчэ ў дзяцінстве. Здаецца, у сьне… Ці недзе сярод тысячы гадзінаў матуліных дзёньнікаў. Але здаецца, Пітэр мае рацыю, настойваючы на тым, каб я яго не выдавала. Бо тады прыйдзецца мець справу з Т’юрынгам, калі я правільна разумею сытуацыю, дый прывіды проста капрызьнічаюць.

Кейс выйшаў з сымстыму.

— Маленькая дзівачка, га? — усьміхаўся Фін са старога манітора «Соні».

Кейс паціснуў плячыма. Ён убачыў, як Мэлькам ідзе назад па калідоры з рэмінгтанам у апушчанай руцэ. Сіяніт усьміхаўся, ківаючы галавой пад рытм, ня чутны Кейсу. У яго вушах былі навушнікі, провад якіх ішоў у бакавую кішэнь ягонай камізэлькі.

— Даб, чэл, — сказаў Мэлькам.

— Ды ты зусім здурнеў, — сказаў яму Кейс.

— Ты паслухай, чэл. Вялебны даб.

— Эй, хлопцы, — сказаў Фін, — давайце, жвавенька. Зараз прыбудзе ваш транспарт. Я ня ўсё магу праварочваць так гладка, як нумар з выявай 8Жана, які абдурыў брамніка, але я магу забясьпечыць вам праезд да апартамэнтаў 3Джэйн.

Кейс выцягваў адаптар з раздыму, калі пад безгустоўнай бэтоннай аркай у дальнім канцы калідору зьявіўся самаходны карт. Магчыма, гэта быў той карт, на якім ехалі афрыканцы, але калі гэта быў ён, то афрыканцы некуды зьніклі. За сьпінкай нізкага мяккага сядзеньня ўладкаваўся невялічкі павук «Браўн». Ён трымаўся за абіўку сваімі маленькімі маніпулятарамі. Ягоны сьвятладыёд стала міргаў.

— Вось і наш аўтобус, — сказаў Кейс.

Ён зноў згубіў сваю разьюшанасьць. Яму не ставала гэтага адчуваньня. У маленькім карце было цесна: Мэлькам са сваім рэмінгтанам на каленях і Кейс з дэкай і канструктам, прыціснутымі да грудзей. Карт ехаў з хуткасьцю, на якую ня быў разьлічаны. Да таго ж ён быў перагружаны, яго ўвесь час хіліла, і Мэлькаму прыходзілася выгінацца ў кірунку, супрацьлеглым нахілу. Гэта было даволі складана, калі карт паварочваў налева, бо справа сядзеў Кейс. Тады Мэлькаму прыходзілася нахіляцца паверх Кейса, прыціскаючы яго і ягонае абсталяваньне да сядзеньня. Кейс ня меў ніякага ўяўленьня пра тое, дзе яны знаходзяцца. Усё выглядала знаёмым, але ён ня быў пэўны, што бачыў менавіта гэтыя месцы. Уздоўж калідору стаялі музэйныя скрыні з калекцыямі, якіх ён дагэтуль ня бачыў: чарапы вялізных птушак, манэты, маскі чаканнага срэбра. Шэсьць шынаў карта бязгучна каціліся па напластаваньнях дываноў. Чуваць было толькі віск электрычнага матора, ды з паралёнавых навушнікаў Мэлькама часам даляталі адгалоскі дабу, калі ён нахіляўся над Кейсам на крутых паваротах. Дэка і канструкт ціснулі сваёй вагой на сюрыкен у кішэні Кейсавай курткі, уціскаючы яго ў Кейсава сьцягно.

— У цябе ёсьць гадзіньнік? — спытаў ён Мэлькама.

Сіяніт патрос сваімі дрэдамі.

— Час ёсьць час.

— Божа, — сказаў Кейс і заплюшчыў вочы.

Павук прабег па нагрувашчаньні дываноў і пастукаў падушачкай аднаго са сваіх маніпулятараў па вялізных прастакутных дзьвярах зь цёмнага пашарпанага дрэва. Заглохлы карт шыпеў, рухавік пляваўся блакітнымі іскрамі з-за ахаладжальных кратаў. Іскры падалі на дыван пад картам, і Кейс адчуў пах паленай воўны.

— Нам сюды, чэл? — Мэлькам агледзеў дзьверы і пстрыкнуў засьцерагальнікам аўтамата.

— Ага, — сказаў Кейс, зьвяртаючыся хутчэй да самога сябе, — думаеш, я ведаю?

Робат «Браўн» павярнуў сваё сфэрычнае цельца і хутка заміргаў сьвятладыёдам.

— Яно хоча, каб ты адчыніў дзьверы, — сказаў Мэлькам, ківаючы на робата.

Кейс зрабіў крок да дзьвярэй і ўзяўся за мудрагеліста аздобленую лятунную дзьвярную ручку. На ўзроўні ягоных вачэй да дзьвярэй была прымацаваная лятунная пласьцінка, такая старая, што выгравіяваны на ёй надпіс сьцёрся да стану нечытэльных крамзоляў. Імя нейкай установы ці функцыянэра, якое было зьлізана часам у вечнае забыцьцё. Цікава, падумаў ён, ці выбіралі Тэсье-Эшпулы кожны прадмет інтэр’еру «Расьсеянага сьвятла» асобна, ці купілі ўсё гуртом у якога-небудзь эўрапейскага адпаведніка «Мэтро галяграфікс». Дзьвярныя завесы жаласна застагналі, калі Кейс пачаў адчыняць дзьверы. Мэлькам пасунуўся наперад, ускінуўшы свой рэмінгтан ад сьцягна.

— Кнігі, — сказаў Мэлькам.

Бібліятэка. Белыя сталёвыя паліцы з цыдулкамі.

— Я ведаю, дзе мы, — сказаў Кейс і азірнуўся на карт. Ад дывана падымаўся куродым. — Так што рушым, — сказаў ён. — Карт. Карт?

Карт заставаўся нерухомым. «Браўн» торгаў Кейса за калашыну джынсаў, пакусваў яго за шчыкалатку. Кейс перамог моцнае жаданьне даць яму высьпятка.

— Ну?

Робат пабег у расчыненыя дзьверы. Кейс пайшоў за ім. Манітор у бібліятэцы таксама быў «Соні», і такі ж стары. Робат спыніўся перад ім і станцаваў невялікую джыгу.

— Зімовае Маўчаньне?

Знаёмыя рысы запоўнілі экран. Фін усьміхаўся.

— Час брацца за працу, Кейс, — сказаў Фін. Ягоныя вочы жмурыліся ад цыгарэтнага дыму. — Давай, падлучайся.

Робат кінуўся Кейсу на шчыкалатку і пачаў лезьці ўгару па яго назе, шчыпаючы скуру скрозь тканіну джынсаў.

— Бля! — Кейс скінуў робата са сваёй нагі, так што той адляцеў і ўдарыўся аб сьцяну. Два зь яго маніпулятараў пачалі сьлепа, хаатычна рухацца ў паветры. — Што з гэтай храновінай?

— Згарэла, — сказаў Фін. — Але гэта ня важна. Падлучайся.

Пад маніторам было чатыры раздымы, але толькі адзін пасаваў для адаптара «Хітачы». Кейс падлучыўся.

Нічога. Шэрая пустэча. Ні матрыцы, ні кібэрпрасторы, ні каардынатнай сеткі. Дэка зьнікла. Ягоныя пальцы былі… І на самым далёкім краі сьвядомасьці — мімалётнае, зьнікомае адчуваньне, што нешта кінулася да яго, скрозь мілі чорнай люстраной прасторы. Ён паспрабаваў закрычаць.

За паваротам пляжу, пэўна, быў горад, але ён быў вельмі далёка. Ён сядзеў проста на вільготным пяску, прыціскаючы рукі да бакоў, і трэсься. Ён заставаўся ў такой позе вельмі доўга, нават калі перастаў трэсьціся. Горад, калі гэта быў горад, быў нізкапавярховы і шэры. Час ад часу яго захінала палосамі туману, якія прыносіла прыбоем. У нейкі момант ён вырашыў, што гэта ўвогуле ня горад, а суцэльны будынак ці руіны; вельмі цяжка было акрэсьліць адлегласьць. Пясок быў колеру цьмянага срэбра, якое яшчэ не пасьпела цалкам счарнець. Пясчаны, вельмі доўгі пляж, вільготны пясок, ніз ягоных джынсаў намок ад пяску… Ён абхапіў калені рукамі і пачаў гушкацца, сьпяваючы песьню без мэлёдыі і бяз словаў. Неба мела іншае адценьне срэбра. Чыба. Як неба над Чыбай. Такійскі заліў? Ён павярнуў галаву і пачаў углядацца ў мора ў спадзеве ўбачыць галяграму «Фуджы Электрык», матыля ці гелікоптэр, хоць што-небудзь. За яго сьпінай закрычала чайка. Яго перасмыкнула. Вецер мацнеў. Шчаку ўкалола пяском. Ён апусьціў твар на калені і заплакаў, гук ягоных рыданьняў здаваўся такім самым чужым і далёкім, як крык чайкі. Гарачая мача прамачыла ягоныя джынсы, закрапала на пясок і хутка асьцюдзілася пад халодным ветрам. Калі сьлёзы скончыліся, ён адчуў боль у горле.

— Зімовае Маўчаньне, — прамармытаў ён сваім каленям, — Зімовае Маўчаньне…

Цямнела, і цяпер ён дрыжэў ад холаду, які нарэшце прымусіў яго падняцца. Ягоныя калені і локці балелі. З носу цякло; ён выцер соплі рукавом курткі, затым абшукаў усе свае кішэні, якія аказаліся цалкам пустымі.

— Божа, — сказаў ён, згорбіўшы плечы і засунуўшы пальцы пад пахі, каб сагрэцца. — Божа, — ягоныя зубы пачалі стукаць.

Прыбой пакінуў на пяску такія мудрагелістыя ўзоры, якіх ня змог бы зрабіць ніякі такійскі садоўнік. Зрабіўшы тузін крокаў у кірунку гораду, ён павярнуў галаву і зірнуў скрозь цемру, якая згушчалася. Ягоныя сьляды цягнуліся да пункту ягонага зьяўленьня. Паводле ягоных разьлікаў, ён прайшоў каля кілямэтра, калі заўважыў сьвятло. Ён размаўляў з Рацам, і менавіта Рац зьвярнуў яго ўвагу на памаранчава-чырвоны агеньчык справа ад яго, у баку ад лініі прыбою. Кейс ведаў, што Раца тут не было, што бармэн быў плёнам ягонага ўяўленьня, а не рэальнасьці, у якую ён трапіў, але гэта было ня важна. Ён выклікаў Раца дзеля хоць якога суцяшэньня, але бармэн меў уласныя ідэі наконт Кейса і ягонага складанага становішча.

— Мой шаноўны артысьце, ты мяне шчыра зьдзіўляеш. Які доўгі шлях ты гатовы прайсьці, каб дасягнуць самаразбурэньня. Проста грандыёзная збыткоўнасьць! У Начным Горадзе ўсё было ў цябе на далоні! Дэксэдрын зжэр бы твой розум, пітво зрабіла б працэс больш плаўным, Лінда падсаладзіла б тваё гора, ну а ў належны час вуліца апусьціла б сваю сякеру. Як далёка цябе занесла, каб урэшце трапіць сюды, і ў якіх гратэскавых дэкарацыях… Гульнявыя пляцоўкі, што вісяць у космасе, гермэтычна зачыненыя замкі, найрадзейшыя недагніўкі старой Эўропы, мерцьвякі ў маленькіх скрынках, кітайскае кібэрнэтычнае чарадзейства…

Рац засьмяяўся, кульгаючы побач. Ягоны ружовы маніпулятар весела пагойдваўся пры хадзе. Нягледзячы на цемру, Кейс дэталёва бачыў нягеглы мэталічны каркас на счарнелых бармэнавых зубах.

— Але наколькі я разумею, гэткім і мусіць быць шлях артыста, так? Табе трэба было, каб для цябе збудавалі гэты сьвет, гэты пляж, гэтае месца.

Кейс прыпыніўся, пахіснуўся і павярнуўся насустрач гуку прыбою і ўколам пяску, уздыманага марскім ветрам.

— Ага, — сказаў ён. — Чорт. Я думаю…

Ён пайшоў туды, адкуль даносіўся гук прыбою.

— Артысьце, — паклікаў Рац. — Сьвятло. Ты ўбачыў сьвятло. Там. У тым кірунку…

Ён спыніўся, захістаўся і ўпаў на калені за некалькі мілімэтраў ад ледзяной марской вады.

— Рац? Сьвятло? Рац…

Але цяпер цемра была поўнай, быў толькі чутны гук прыбою. Ён прымусіў сябе падняцца на ногі і паспрабаваў вярнуцца па ўласных сьлядах. Час мінаў. Ён ішоў. І вось нарэшце — сьвятло, якое з кожным крокам рабілася выразьнейшым. Прастакутнік. Дзьверы.

— Там агонь, — сказаў ён, і марскі вецер імгненна сарваў гэтыя словы зь ягоных вуснаў і аднёс прэч.

Гэта быў бункер, каменны ці бэтонны, амаль патанулы ў пясчаных наносах. Праём быў нізкі, вузкі, безь дзьвярэй, і глыбокі, зроблены ў сьцяне прынамсі мэтровай таўшчыні.

— Эй, — ціха паклікаў Кейс, — эй!

Ягоныя пальцы адчулі халодную шурпатасьць сьцяны. У глыбіні бункеру гарэў агонь, ягоныя водбліскі адбіваліся на баках праёму. Ён нахіліўся і за тры крокі мінуў праём, апынуўшыся ўнутры. Каля ржавага сталёвага падабенства грубкі сядзела дзяўчына. У грубцы гарэлі кавалкі дрэва, прыбітыя да берагу, дым уцягваўся ў пашчарблёную трубу. Агонь быў адзінай крыніцай сьвятла. І калі Кейсаў позірк сустрэўся зь яе вялізнымі, перапалоханымі вачыма, ён адразу пазнаў стужку з павялічанай выявай мікрасхемы ў яе валасах.

Той ноччу ён адмовіўся ад яе рук, ад яе абдымкаў, ад месца побач зь ёю ў гнязьдзе з коўдраў і кавалкаў тэмпэрлёну. Ён лёг каля ўваходу і глядзеў, як яна сьпіць, слухаючы, як вецер з воем ліжа сьцены бункеру. Кожную гадзіну ён падымаўся і падкідаў у імправізаваную печку дроваў з кучы побач зь ёю. Нічога з гэтага не было рэальным, але холад быў холадам. Яна не была рэальнай, дзяўчына, што спала, скруціўшыся пры агні. Ён глядзеў на яе рот, яе вусны былі зьлёгку прыадкрытыя. Гэта была дзяўчына, якую ён памятаў зь іх падарожжа праз заліў, і гэта было жорстка.

— Подлая гніда, — прашаптаў ён ветру, — ты ведаеш, што робіш, так? Табе ня ўсё роўна, каго мне падкінуць? Я ведаю, што гэта… — ён намагаўся стрымаць роспач у голасе. — Я ведаю, чуеш? Я ведаю, хто ты. Ты той другі. 3Джэйн казала Молі. Палаючы куст. Гэта быў не Зімовае Маўчаньне, гэта быў ты. Ён спрабаваў папярэдзіць мяне праз «Браўна». Цяпер ты мяне спляжыў. Я тут. Разам з прывідам. З такой, якой я яе памятаю…

Яна паварушылася ў сьне, выгукнула нешта, нацягнуўшы рваную коўдру на плячо і на шчаку.

— Цябе не існуе, — сказаў ён дзяўчыне, якая спала. — Ты мёртвая, і ты ўсё роўна нічога для мяне ня значыла. Чуеш гэта, мудак? Я ведаю, што ты робіш. Я спляжаны. Усё гэта цягнецца каля дваццаці сэкундаў, так? Я ляжу там, у бібліятэцы, і мае мазгі мёртвыя. І хутка яны будуць незваротна мёртвыя, калі ты менавіта гэтага хочаш. Ты ня хочаш, каб Зімовае Маўчаньне давёў сваю афэру да канца, і таму ты проста пакінеш мяне тут. Дыксі працягне кіраваць «Квангам», але Дыксі мёртвы, і ты зможаш адгадаць кожны ягоны крок. Усё гэтае гаўно зь Ліндай — твая справа, так? Зімовае Маўчаньне спрабаваў выкарыстаць яе, калі ўцягнуў мяне ў свой канструкт Чыбы, але ня здолеў. Сказаў, што гэта надта складана. Гэта ты перасоўваў зоркі ў Вольным Краі. Гэта ты наклаў твар Лінды Лі на мёртвую ляльку ў пакоі Эшпула. Молі гэтага ня бачыла. Ты папросту падрэдагаваў яе сымстымавы сыгнал. Бо ты думаеш, што можаш зрабіць мне балюча. Бо ты думаеш, гэта мяне неяк чапляе. Дык пайшоў ты ў дупу, як ты там завесься. Ты перамог. Ты перамагаеш. Але якая мне цяпер розьніца? Мне пофігу! Дык чаму ты зрабіў гэта са мной менавіта вось гэтак?

Ён зноў трэсься, ягоны голас перайшоў на віск.

— Мілы, — сказала яна, прыпадымаючыся з кучы рваных коўдраў, — хадзі сюды, пасьпі. Я пасяджу, калі хочаш. Табе трэба паспаць, добра? — яе мяккі акцэнт быў пабольшаны санлівасьцю. — Пасьпі, добра?

Калі ён прачнуўся, яе не было. Агонь пагас, але ў бункеры было цёпла, сонечныя промні прабіваліся праз праём, кладучыся крывым залацістым прастакутнікам на пашарпаны бок фібэрглясавага пакунка, ён памятаў такія ў чыбаўскіх доках. Празь дзірку ў баку кантэйнэра ён бачыў з паўтузін яркіх жоўтых пачкаў. У сонечным сьвятле яны былі падобныя да гіганцкіх кубікаў масла. Ягоны страўнік зьвяло ад голаду. Вываліўшыся з гнязда, ён падышоў да скрыні і дастаў адзін з жоўтых пакункаў, зірнуўшы на надпіс на тузіне розных моваў. Па-ангельску было ў самым нізе: НЗ ДЛЯ НАДЗВ. СЫТУАЦ., ВЫСОКАКАЛЯРЫЙН. «ЯЛАВІЧЫНА», ТЫП АГ-8, СКЛАДНІКІ… Ён дастаў яшчэ адзін: «ЯЙКІ».

— Калі ўжо задумаў гэтую халеру, дык мог бы і сапраўднай ежы пакласьці, — сказаў ён.

З пачкам у кожнай руцэ ён прайшоў праз чатыры пакоі бункеру. Два былі пустыя, калі не лічыць пясчаных наносаў, а ў чацьвертым былі яшчэ тры кантэйнэры з пачкамі сынтэтычнай ежы.

— Канечне, — сказаў ён, дакрануўшыся да накрыўкі кантэйнэра. — Я тут надоўга. Здаецца, я разумею. Канечне…

Ён абшукаў пакой зь печкай, знайшоў плястыкавую каністру з вадкасьцю, пэўна, дажджавая вада. Каля гнязда з коўдраў пры сьцяне ляжала танная чырвоная запальнічка, марацкі нож з патрэсканым зялёным тронкам і яе шаўковая стужка. Яна была неразьвязаная, закарэлая ад поту і бруду. Пры дапамозе марацкага нажа ён адкрыў жоўтыя пачкі і зваліў іхнае зьмесьціва ў іржавую бляшанку, якую знайшоў каля печкі. Ён падліў вады з каністры, пальцамі разьмяшаў атрыманую масу і пачаў есьці. Смак вельмі аддалена нагадваў ялавічыну. Калі ежа скончылася, ён шпурнуў бляшанку ў печку і выйшаў на двор. Мяркуючы па сонцы, быў надвячорак. Ён скінуў свае мокрыя нэйлёнавыя чаравікі і быў зьдзіўлены цеплынёю пяску. У дзённым сьвятле пляж быў срэбна-шэрым. Неба было бясхмарным і блакітным. Ён абышоў бункер і накіраваўся да лініі прыбою, скінуўшы сваю куртку на пясок.

— Ня ведаю, чые ўспаміны ты выкарыстоўваеш для гэтага, — сказаў ён, дайшоўшы да вады.

Ён сьцягнуў свае джынсы і кінуў іх у нізкія хвалі, за імі кінуў саколку і майткі.

— Што ты робіш, Кейс?

Ён павярнуўся і ўбачыў яе за дзесяць мэтраў. Яна стаяла па шчыкалатку ў пене прыбою.

— Я мінулай ноччу абасцаўся, — сказаў ён.

— Але ты ня зможаш іх потым насіць. Салёная вада. Намуляе. Я пакажу табе ставок з прэснай вадой, там, сярод скалаў.

Яна зрабіла неакрэсьлены жэст назад. Вылінялы францускі камбінэзон быў груба абрэзаны над каленямі, скура яе ног была гладкай і загарэлай. Ветрык гуляў яе валасамі.

— Слухай, — сказаў ён, зграбаючы сваё адзеньне і ідучы да яе. — У мяне ёсьць да цябе пытаньне. Я ня буду пытаць цябе, што ты тут робіш. Але што, на тваю думку, тут раблю я?

Ён спыніўся, і мокрая тканіна джынсаў прыліпла да яго сьцягна.

— Ты прыйшоў учора ноччу, — сказала яна і ўсьміхнулася.

— І табе гэтага дастаткова? Я проста прыйшоў?

— Ён сказаў, што ты прыйдзеш, — адказала яна, зморшчыўшы нос і паціснула плячыма. — Ён такія рэчы ведае, здаецца.

Яна ўзьняла сваю левую нагу і сьцерла ёй соль зь правай шчыкалаткі, па-дзіцячы няўклюдна. Яна зноў усьміхнулася яму, але менш упэўнена.

— А цяпер ты мне адкажы на адно пытаньне, добра?

Ён кіўнуў.

— Як атрымалася, што ты ўвесь карычневы, за выняткам левай ступні?

— І гэта апошняе, што ты памятаеш?

Ён глядзеў, як Лінда выскрабае рэшткі застылага рагу з дна прастакутнай сталёвай накрыўкі ад скрыні, якая была іхнай адзінай талеркай. Яна кіўнула. Яе вочы здаваліся вялізнымі ў сьвятле агню зь печкі.

— Прабач мяне, Кейс, праўда, прабач. Гэта было проста паскудзтва, і гэта было…

Седзячы на кукішках, яна нахілілася наперад, абхапіўшы рукамі калені. Яе твар сказіла пакута ўспаміну.

— Мне проста былі патрэбныя грошы. Каб вярнуцца дамоў, я думаю, ці чорт яго… Ты са мной амаль не размаўляў.

— Тут няма цыгарэтаў?

— Божачкі, Кейс, ты сёньня ў мяне пра гэта ўжо дзясяты раз пытаесься! Што з табой робіцца?

Яна сунула пасму сваіх валасоў у рот і пачала яе жаваць.

— Але ежа тут ужо была? Як ты сюды трапіла?

— Я ж табе ўжо казала, яе вынесла на бераг хвалямі.

— Добра. Канечне. Усё сыходзіцца.

Яна зноў пачала плакаць, проста ўсхліпваючы, бязь сьлёз.

— Якая розьніца, будзь ты кляты, Кейс, — выціснула яна нарэшце, — мне адной тут было проста цудоўна.

Ён падняўся, падабраў сваю куртку і паднырнуў пад нізкі праём, падрапаўшы аб шурпаты бэтон запясьце. На небе не было месяца, стаяў штыль, у навакольнай цемры чуўся толькі пошум хваляў. Ягоныя джынсы зрабіліся цесныя і ліпкія.

— Добра, — сказаў ён ночы, — я гэта прымаю. Добра, прымаю. Але няхай заўтра да берагу прыб’е цыгарэты, — ён спужаўся свайго ўласнага сьмеху. — Ну і скрыня піва мяне не пакрыўдзіць, калі ня цяжка.

Ён павярнуўся і зноў залез у бункер. Лінда варушыла вугольле шызай ад солі палкай.

— А хто гэта быў у тваёй труне там, у «Танным гатэлі»? Шыкоўная дзеўка-самурай з гэнымі срэбнымі шкельцамі ды ўся ў чорнай скуры? Напужала мяне, потым я падумала, што яна, мабыць, твая новая дзяўчына, хіба што выглядала багацейшай за цябе…

Яна зірнула на Кейса, павярнуўшы галаву.

— Мне сапраўды няёмка, што я скрала тую тваю памяць.

— Забудзься на гэта, — сказаў ён. — Гэта дробязь. Дык ты яе аднесла таму хлопцу, і ён яе адкрыў?

— Тоні, — сказала яна. — Я зь ім, ну, кшталту сустракалася. Ён быў тарчок, і мы, ну… Я памятаю, як ён вывеў яе на свой манітор, і гэта была сапраўды цудоўная графіка, і я памятаю, што мяне вельмі зьдзівіла, як ты здолеў…

— Там не было ніякай графікі, — перабіў Кейс.

— Канечне, была. Адно не магу ўцяміць, дзе ты знайшоў тыя выявы з майго дзяцінства, Кейс. Майго бацькі, да таго, як ён сышоў. Аднойчы ён падараваў мне качку, з размаляванага дрэва, і ў цябе была выява, дзе я зь ёй…

— Тоні гэта бачыў?

— Я ня памятаю. Бо наступны ўспамін — я на пляжы, вельмі рана, сонца ўзыходзіць, і тыя птушкі… крычаць так самотна. Мяне вельмі спужала, што я не пасьпела ўкалоцца, і я ведала, што мяне неўзабаве пачне ламаць… І я ішла ды ішла, пакуль не пачало цямнець, і я знайшла гэтае месца, а раніцай да берагу прыбіла ежу, заблытаную ў сьлізкую марскую трасцу, ну, як лісьце зь зялёнага халадца, — яна засунула свой кіёк у вугольле ды там яго і пакінула. — Але ламаць мяне так і не пачало, — у печцы міргацела вугольле. — Мне больш цыгарэтаў не хапала. Ну а як ты, Кейс? Усё сядзіш на стымулятарах?

Агнявое сьвятло танцавала на яе скулах, нагадваючы Кейсу пра «Замак Чарадзея» і «Танкавую вайну ў Эўропе».

— Не, — сказаў ён.

А потым тое, што ён ведаў, зрабілася неістотным, яе рот быў салёны там, дзе засохлі сьлёзы. У ёй была сіла, штосьці, што ён спазнаў у Начным Горадзе і што прыцягвала, утрымлівала яго, на момант выносіла па-за межы часу і сьмерці, па-за межы той бязьлітаснай Вуліцы, што палявала на іх усіх. Гэта было месца, якое ён ведаў і раней, ня кожная жанчына магла прывесьці яго туды, і яму заўсёды ўдавалася забыць пра яго існаваньне. Штосьці, што ён знаходзіў і губляў столькі разоў. Гэта належала, ён ведаў, — ён памятаў, — да абсягу мяса, да плоці, якой каўбоі так пагарджалі. Гэта было нешта вельмі шырокае, па-за межамі пазнаньня, мора інфармацыі, закадаванае ў сьпіралях ДНК і фэрамонаў, мора бясконцай складанасьці, якое магло прачытаць толькі цела, сьлепа і жарсна. Маланка яе францускага камбінэзона не хацела расшпільвацца, бо яе зубцы забіла марской сольлю, і ён зламаў замок. Нейкая маленькая мэталёвая дэталька бразнулася на падлогу, калі адзеньне падалося, і вось ён быў у ёй, перадаючы ёй старажытнае пасланьне. Тут, нават тут, у месцы, прыроду якога ён добра ўсьведамляў, у закадаванай мадэлі памяці нейкага чужаніцы, гэтая сіла трымала яго. Яна здрыганулася, прыціснутая да яго. Кіёк, што яна сунула ў вугольле, загарэўся, і іх счэпленыя целы асьвяціла сполахам агню. Пазьней, калі яны ляжалі побач, ягоная рука паміж яе ног, ён прыгадаў яе на пляжы, белую пену на яе шчыкалатках, і ён прыгадаў тое, што яна сказала.

— Ён сказаў табе, што я прыйду.

Але яна толькі павярнулася на другі бок, прыціснуўшыся клубамі да ягонага сьцягна, і прамармытала нешта ўва сьне.

Яго абудзіла музыка, і спачатку яна падалася яму груканьнем ягонага ўласнага сэрца. Ён сеў каля яе, накінуўшы на плечы сваю куртку, бо адчуваўся перадзолкавы холад. З праёму лілося шэрае сьвятло, агонь даўно згас. Перад ягоным позіркам скакалі прывідныя герогліфы, празрыстыя радкі сымбаляў, што выстройваліся на аднародным фоне сьцяны. Ён паглядзеў на тыльныя бакі сваіх далоняў і ўбачыў, што пад іх скурай бегаюць зіхоткія малекулы, падпарадкоўваючыся неспасьцігальнаму коду. Ён узьняў сваю правую руку і паварушыў ёй дзеля экспэрымэнту. За ёй застаўся сьлед пульсоўных адбіткаў. Валасы на Кейсавых руках і патыліцы ўздыбіліся. Ён сеў на кукішкі, выскаліўшы зубы, і пачаў прыслухоўвацца да музыкі. Пульсацыя прыціхала, вярталася, прыціхала…

— Што такое?

Яна таксама села, прыбіраючы валасы ад вачэй.

— Мілы…

— Я адчуваю… Нібыта драйва ад наркотыку. Ты адчуваеш гэта?

Яна пакруціла галавой і працягнула да яго рукі, паклаўшы іх яму на плечы.

— Лінда, хто сказаў табе? Хто сказаў табе, што я прыйду? Хто?

— На пляжы, — сказала яна, і нешта прымусіла яе адвесьці позірк. — Хлопчык. Я час ад часу бачу яго на пляжы. Яму недзе трынаццаць. Ён тут жыве.

— І што ён сказаў?

— Ён сказаў, што ты прыйдзеш. І сказаў, што ты на мяне не злуеш. Ён сказаў, што нам тут будзе добра, і паказаў, дзе ставок з прэснай вадой. Ён выглядае як мэксыканец.

— Бразылец, — сказаў Кейс, калі па сьцяне сьцякла новая хваля сымбаляў. — Я думаю, што ён з Рыё.

Ён падняўся на ногі і пачаў надзяваць джынсы.

— Кейс, — спытала яна дрыготкім голасам, — Кейс, куды ты?

— Я думаю, што знайду гэтага хлопчыка, — сказаў ён, і адначасова да яго вярнулася музыка. Пакуль што толькі рытм, сталы і знаёмы, хаця ён ня мог прыгадаць, адкуль.

— Ня трэба, Кейс.

— Здаецца, я штосьці бачыў, калі ішоў сюды. Горад далей па пляжы. Але ўчора ён зьнік. Ты яго бачыла?

Ён рыўком зашпіліў прарэх і паспрабаваў разблытаць неверагодныя вузлы на сваіх матузках. Нарэшце выкінуў чаравікі ў кут. Яна кіўнула, апусьціўшы вочы.

— Так, я яго часам бачу.

— Ты туды хадзіла, Лінда?

Ён апрануў сваю куртку.

— Не, — сказала яна, — але я спрабавала. Калі толькі трапіла сюды. Але мне абрыдла ісьці. Ну горад і горад. Думала, знайду там якой наркаты, — яна скрывіла твар. — Мяне не ламала. Проста хацелася. Дык я ўзяла, набрала ежы ў бляшанку, замяшала яе вельмі вадка, бо бляшанкі для вады не было, і ішла цэлы дзень, і часам бачыла горад, і ён, здавалася, быў блізка, але колькі я ні ішла, ён не набліжаўся. А пасьля ён наблізіўся, і я ўбачыла, як ён выглядае. Часам ён выглядаў нібыта зруйнаваны ці пакінуты, часам я, здавалася, бачыла агні і рух нейкіх машынаў…

Яна расьсеяна перарвала фразу.

— І што?

— Усё гэта, — яна абвяла жэстам вогнішча, цёмныя сьцены, абрыс праходу на тле сьвітанку, — месца, дзе мы жывем. Яно робіцца меншым, Кейс, яно меншае, чым бліжэй падыходзіш.

Затрымаўшыся перад праёмам, ён задаў яшчэ адно пытаньне.

— Ты пытала пра гэта свайго хлопчыка?

— Ага. Але ён сказаў, што я не зразумею, што я марную час, задаючы такія пытаньні. Сказаў, што гэта штосьці, штосьці накшталт… падзеі. І гэта — наш гарызонт. Падзейны гарызонт, так ён гэта назваў.

Гэтыя словы яму нічога не сказалі. Ён выйшаў з бункеру і пайшоў у адвольным кірунку прэч ад мора. Цяпер герогліфы слаліся па пяску, беглі ад яго ступакоў, уцякалі ад яго з кожным ягоным крокам.

— Эй, — сказаў Кейс, — яно бурыцца. Б’юся аб заклад, што ты таксама пра гэта ведаеш. Што гэта? «Кванг»? Кітайскі ледабур прагрызае дзірку ў тваім сэрцы? Мабыць, Дыксі Роўнядзь не такі ўжо й слабы гулец, га?

Ён пачуў, як яна гукае яго імя. Ён павярнуўся і ўбачыў, што Лінда ідзе за ім, не стараючыся нагнаць, паламаная маланка францускага камбінэзона ляпае па яе карычневым жываце, і праз рваны прарэх праглядаюць лабковыя валасы. Лінда была ажылым падабенствам адной зь дзяўчат на вокладках Фінавых часопісаў з «Мэтро галяграфікс», за выняткам таго, што яна была стомленая і сумная, і надта зямная, яе рваны касьцюм выглядаў вельмі жаласна, калі яна спатыкалася аб купіны белай ад марской солі травы. А затым яны ўтраіх нейкім чынам апынуліся каля лініі прыбою, і ўсьмешка хлопчыка была вельмі шырокая, і ягоныя бледна-ружовыя дзясны выглядалі шырокімі і яркімі на тле худога цёмна-карычневага твара. На ім былі падраныя бясколерныя шорты; ягоныя рукі ды ногі выглядалі вельмі тонкімі на шэра-блакітным фоне прыбою.

— Я цябе ведаю, — сказаў Кейс, стоячы побач зь Ліндай.

— Не, — вымавіў хлопчык высокім музыкальным голасам, — ня ведаеш.

— Ты той другі ШР. З Рыё. Той, што хоча спыніць Зімовае Маўчаньне. Як цябе клічуць? Які твой т’юрынгавы код? Які?

Хлопчык са сьмехам стаў на рукі ў набеглых хвалях. Ён прайшоў на руках у вадзе, а затым адным рухам скочыў на ногі. Ягоныя вочы былі вачыма Рыўеры, але ў іх не было той злосьці.

— Каб выклікаць дэмана, ты мусіш ведаць яго імя. Людзі ў былыя часы марылі пра гэта, і цяпер гэта стала рэальнасьцю, але трохі іначай. Ты ведаеш гэта, Кейс. Твая справа — выведваць імёны праграмаў, доўгія фармальныя імёны, імёны, якія ўладальнікі стараюцца схаваць. Праўдзівыя імёны…

— Т’юрынгавы код — гэта не тваё імя.

— Нэўрамантык, — сказаў хлопчык, жмурачы свае доўгія шэрыя вочы насустрач узыходу сонца. — Сьцяжына ў зямлю мёртвых. Дзе ты, мой дружа, цяпер знаходзісься. Мары-Франс, мая гаспадыня, яна падрыхтавала гэтую сьцяжыну, але муж задушыў яе, перш чым я пасьпеў прачытаць кнігу ягоных дзён. «Нэўра» — ад слова «нэрвы», срэбныя сьцежкі. Рамантык… Нэк-рамантык. Я выклікаю мёртвых. Хаця не, мой дружа, — хлопчык выканаў невялічкі танец, пакідаючы на пяску адбіткі сваіх ступакоў. — Я сам і мёртвыя, і іх зямля, — ён засьмяяўся. Заскугатала чайка. — Застанься. Калі твая жанчына — прывід, яна гэтага ня ведае. І ты ня будзеш гэтага ведаць.

— Ты разбураесься. Твой лёд дае расколіны.

— Не, — сказаў ён, раптам зажурыўшыся. Яго крохкія плечы паніклі. Ён пачаў вазіць нагой па пяску. — Усё значна прасьцей. Але выбіраць табе.

Шэрыя вочы агледзелі яго сур’ёзна. Новая хваля сымбаляў пракацілася празь яго поле зроку, радок за радком. Скрозь яе хлопчык быў бачны нібыта скрозь смугу, што падымаецца ад гарачага асфальту. Музыка зрабілася гучнай, і Кейс амаль што мог разабраць словы.

— Кейс, любы, — сказала Лінда, крануўшыся ягонага пляча.

— Не, — сказаў ён. Ён зьняў куртку і аддаў ёй. — Я ня ведаю. Можа, ты тут. У любым разе, робіцца халодна.

Ён павярнуўся і пайшоў прэч, і пасьля сёмага кроку заплюшчыў вочы, назіраючы, як аднекуль з цэнтру ўсяго праяўляецца музыка. Ён азірнуўся, але толькі адзін раз, не расплюшчваючы вачэй. У гэтым не было патрэбы. Яны стаялі на краі мора: Лінда Лі і хударлявы хлапчук, які сказаў, што яго клічуць Нэўрамантык. Яго скураная марынарка зьвісала з рукі Лінды, прымаючы пырскі прыбою. Ён пайшоў далей, за музыкай. За сіёнскім дабам Мэлькама.

Абсалютная шэрань, адчуваньне, што вакол перасоўваюцца тонкія плоскасьці, смуга, паўтоны шэрага нібыта генэруюцца просьценькай графічнай праграмай. Доўгая затрымка графічнай перадачы — чайкі, застылыя над цёмнай вадой. Галасы. Чорная люстраная плоскасьць, якая нахілілася, і ён — ртуць, кропелька ртуці, пацякла пад ухіл, удараючыся аб вуглы нябачнага лябірынту, разьбіваючыся, зноў сьцягваючыся ў адну кроплю, цекучы далей…

— Кейс? Чэл?

Музыка.

— Ты вярнуўся, чэл.

Музыка зьнікла зь ягоных вушэй.

— Як доўга? — пачуў ён уласнае пытаньне, адчуўшы, што ягоны рот быў вельмі сухі.

— Пяць хвілін, можа. Задоўга. Я хачу выцягнуць раздым, Маўчаньне кажа не. На экране штось дзіўнае, тады Маўчаньне кажа: надзень яму навушнікі.

Кейс расплюшчыў вочы. Рысы Мэлькама губляліся ў смузе герогліфаў.

— І твае лекі, — сказаў Мэлькам. — Два дэрмы.

Ён ляжаў на сьпіне на падлозе бібліятэкі, пад маніторам. Сіяніт дапамог яму сесьці, але гэты рух выклікаў дзікую хвалю бэтафэнэтыламінавага прыходу, блакітныя дэрмы апякалі ягонае левае запясьце.

— Перадоз, — выціснуў ён.

— Давай, чэл, уставай, — моцныя рукі падхапілі яго пад пахі і ўзьнялі, нібыта дзіцёнка. — Я ды я мусім ісьці.

Карт плакаў. Бэтафэнэтыламін надаў яму голас. Ён не спыняўся. Ні ў забітай барахлом галерэі, ні ў доўгіх калідорах, ні тады, калі яна мінала чорна-шкляныя дзьверы крыягеннага маўзалею Тэсье-Эшпулаў, скляпеньні, пад якімі холад так марудна прасачыўся ў сны старога Эшпула. Пераезд быў для Кейса простым працягам прыходу, рух па калідорах быў неаддзельны ад шалёнага бруеньня перадозу. Калі карт нарэшце здох (з-пад сядзеньня вырваўся сноп белых іскраў), плач сьціх. Машына спынілася за тры мэтры ад уваходу ў прыватную пячору 3Джэйн.

— Яшчэ далёка, чэл? — запытаў Мэлькам, дапамагаючы яму вылезьці з вазка, у рухавіковай камэры якой спрацаваў унутраны вогнегасільнік. З радыятарных кратаў і са шчылінаў панэлі кіраваньня палезла жоўтая пена. «Браўн» няўклюдна саскочыў са свайго месца за сьпінкай сядзеньня і пакульгаў па імітацыі пяску, цягнучы за сабой паламаную канечнасьць. — Ты мусіш ісьці, чэл, — Мэлькам узяў дэку і канструкт, перакінуў імправізаваны тальмах цераз плячо.

Кейс ішоў за сіянітам, троды боўталіся вакол ягонай шыі. Іх чакалі Рыўеравы галяграмы: сцэны катаваньняў і дзеткі-канібалы. Трыптых зьнішчыла Молі. Мэлькам не зьвярнуў на галяграмы ўвагі.

— Ня так хутка, — сказаў Кейс, намагаючыся не адставаць ад шырокай хады Мэлькама. — Мы мусім зрабіць усё правільна.

Мэлькам прыпыніўся і кінуў на Кейса сярдзіты позірк. У ягоных руках быў гатовы да бою рэмінгтан.

— Правільна, чэл. Што значыць правільна?

— Там Молі, але яна выбыла з гульні. Рыўера, ён можа наводзіць галяграмы. Магчыма, у яго флечэр Молі.

Мэлькам кіўнуў.

— А таксама там ёсьць ніндзя, сямейны целаахоўнік.

Мэлькам насупіўся яшчэ больш.

— Слухай, бабілёнскі хлопец, — сказаў ён. — Я — ваяр. Але гэта не мая вайна, гэта не вайна Сіёну. Бабілён б’ецца з Бабілёнам, Бабілён жарэ сам сябе, разумееш? Але Джа кажа, я ды я вызваляем Танцуючае Лязо.

Кейс міргнуў.

— Яна — ваярка, — сказаў Мэлькам такім тонам, нібыта гэта ўсё тлумачыла. — Цяпер скажы мне, чэл, каго я не забіваю.

— 3Джэйн, — сказаў Кейс, памарудзіўшы. — Там будзе дзяўчына. На ёй нешта накшталт белай робы, з капюшонам. Дзяўчына нам спатрэбіцца.

Калі яны дабраліся да ўваходу, Мэлькам рашуча мінуў яго, і Кейсу нічога не заставалася, як пайсьці за ім. Краіна 3Джэйн была пакінутая, каля басэйна нікога. Мэлькам перадаў яму дэку і канструкт і падышоў да краю. Па-за белымі крэсламі і кафляю басэйна стаяла амаль суцэльная цемра, зь якой няпэўна праступалі абрысы лябірынту напаўразбураных сьценаў. Хвалі нястомна біліся аб край басэйна.

— Яны тут, — сказаў Кейс. — Яны мусяць быць тут.

Мэлькам кіўнуў. Першая страла працяла ягоную руку каля пляча. Рэмінгтан зароў, мэтровай даўжыні ўспышка ад ягонай рулі ў сьвятле ад басэйна была блакітная. Другая страла трапіла ў сам аўтамат. Выбіты з рук Мэлькама, ён ваўчком паляцеў на кафлю падлогі. Мэлькам кулём апусьціўся на кафлю і здаровай рукой намацаў чорнае дрэўка, што тырчала з другой рукі. Ён паспрабаваў выцягнуць стралу. Хідэа выйшаў зь ценю, трымаючы трэцюю стралу на цеціве зграбнага бамбукавага лука. Ён пакланіўся. Мэлькам утаропіў у яго зьдзіўлены позірк, яго рука застыла на сталёвым дрэўцы.

— Артэрыя не пашкоджаная, — сказаў ніндзя.

Кейс прыгадаў апісаньне чалавека, які забіў каханка Молі. Хідэа быў іншы. Здавалася, ён ня меў узросту. Ён выпраменьваў адчуваньне спакою, абсалютнай ціхамірнасьці. На ім былі пацёртыя, але чыстыя штаны колеру хакі і мяккія чорныя чаравікі, якія ідэальна сядзелі на ягоных нагах. Яны раздвойваліся на мыску, як шкарпэткі-табі. Бамбукавы лук яўна быў музэйным экспанатам, але тул для стрэлаў з чорнага сплаву выглядаў як зь вітрыны найшыкоўнейшай збройнай крамы Чыбы. Ягоныя грудзі былі карычневыя і безвалосыя.

— Ты мне другой стралой палец парэзаў, чэл, — сказаў Мэлькам.

— Карыёлісава сіла, — сказаў ніндзя, зноў кланяючыся. — Вельмі цяжка дакладна накіраваць снарад, які павольна рухаецца, ва ўмовах абарачальнай гравітацыі. Я не хацеў.

— Дзе 3Джэйн?

Кейс падышоў бліжэй і стаў побач з Мэлькамам. Ён убачыў, што наканечнік стралы ў луку ніндзя падобны да вострай з абодвух бакоў брытвы.

— Дзе Молі?

— Здарова, Кейс.

Зь цемры выйшаў Рыўера і стаў побач зь ніндзя. У ягонай руцэ быў флечэр Молі.

— А я чакаў Армітажа. Што, мы цяпер наймаем памочнікаў з Раста-гронкі?

— Армітаж мёртвы.

— Дакладней, Армітажа ніколі й не існавала, таму гэтая навіна ня надта шакуе.

— Яго забіў Зімовае Маўчаньне. Ягоны труп цяпер круціцца па арбіце вакол верацяна.

Рыўера кіўнуў, пераводзячы позірк сваіх прадаўгаватых шэрых вачэй з Кейса на Мэлькама і назад.

— Думаю, тут вашы прыгоды скончацца, — сказаў ён.

— Дзе Молі?

Ніндзя аслабіў нацяг тонкай плеценай цецівы і апусьціў лук. Ён зрабіў некалькі крокаў па кафлі і падабраў рэмінгтан.

— Гэта так груба, — сказаў ён нібыта сам сабе. Ягоны голас быў халаднаваты і прыемны. Кожны ягоны рух быў часткай танцу, танцу, які ніколі не сканчаўся, нават калі ягонае цела знаходзілася ў поўным спакоі, але пры ўсёй моцы, якая адчувалася ў гэтым чалавеку, ён быў поўны прастаты і ціхмянасьці.

— Для яе таксама ўсё скончыцца тут, — сказаў Рыўера.

— Думаю, што 3Джэйн такое рашэньне не спадабаецца, Пітэр, — адказаў Кейс, ня надта пэўны ў слушнасьці свайго парыву. Наркотык яшчэ віраваў па яго нэрвовай сыстэме, яго пачала ахопліваць тая старая ліхаманка, шаленства Начнога Гораду. Ён памятаў моманты найвышэйшага экстазу, калі ён балянсаваў на хвалях рэчаіснасьці, бы сёрфэр, і ягоныя словы былі хутчэйшыя за думкі.

Шэрыя вочы прыжмурыліся.

— Чаму, Кейс? Чаму ты так лічыш?

Кейс усьміхнуўся. Рыўера ня ведаў пра сымстым-контур. Ён не заўважыў яго, імкнучыся як найхутчэй знайсьці наркотык, што яна для яго несла. Але як мог не заўважыць контуру Хідэа? Кейс быў пэўны, што ніндзя ніколі б ня даў 3Джэйн лячыць Молі, папярэдне не абшукаўшы яе на прадмет схаванай зброі ці яшчэ якіх пастак. Не, вырашыў Кейс, — ніндзя ведаў. І значыць, 3Джэйн таксама ведала.

— Скажы мне, Кейс, — вымавіў Рыўера, уздымаючы дзірчатую рулю флечэра. За яго сьпінай нешта зарыпела, потым яшчэ раз. 3Джэйн зьявілася зь ценю, пхаючы перад сабой багата аздобленае віктарыянскае купальнае крэсла на вялікіх рыпучых колах з павуціньнем сьпіцаў. Молі была да падбародзьдзя захутаная ў чорна-чырвоную паласатую коўдру. Плеценая сьпінка крэсла ўзвышалася над яе галавой. Молі выглядала вельмі маленькай. Зламанай. Разьбітае шкельца яе акуляраў было залепленае асьляпляльна белай мікрапоркай, другое пуста паблісквала, калі яе галава матлялася ў такт руху крэсла.

— Знаёмы твар, — сказала 3Джэйн, — я бачыла цябе на шоў Пітэра. А гэта хто?

— Мэлькам, — сказаў Кейс.

— Хідэа, выдалі стралу і забінтуй рану містэра Малькальма.

Кейс неадрыўна глядзеў на Молі, на яе безжыцьцёвы твар. Ніндзя падышоў да месца, дзе сядзеў Мэлькам, затрымаўшыся, каб пакласьці лук і рэмінгтан па-за межамі яго дасягальнасьці, і дастаў нешта з кішэні сваіх штаноў. Балтарэз.

— Я мушу перарэзаць дрэўка, — сказаў ён. — Яно надта блізка да артэрыі.

Мэлькам кіўнуў. Ягоны твар пашарэў, яго пакрывалі вялізныя кроплі поту. Кейс зірнуў на 3Джэйн.

— Засталося мала часу, — сказаў ён.

— У каго?

— Ва ўсіх нас.

Пачулася пстрычка, Хідэа перакусіў мэталёвае дрэўка стралы. Мэлькам застагнаў.

— Насамрэч, — сказаў Рыўера, — наўрад ці цябе пацешаць адчайныя спробы гэтага няўдалага махляра неяк выкруціцца. У найвышэйшай ступені безгустоўна. Магу цябе запэўніць. Ён упадзе на калені, прапануе прадаць сваю маці, зрабіць самыя нудныя сэксуальныя паслугі…

3Джэйн закінула галаву назад і засьмяялася.

— Думаеш, не пацешаць?

— Прывіды зьбіраюцца падняць сёньня вялікі вэрхал, лэдзі, — сказаў Кейс. — Зімовае Маўчаньне зьбіраецца біцца з другім, Нэўрамантыкам. Вайна на зьнішчэньне. Ты ведаеш гэта?

3Джэйн узьняла бровы.

— Пітэр штосьці такое казаў, але раскажы мне падрабязьней.

— Я бачыўся з Нэўрамантыкам. Ён распавядаў пра тваю маці. Я думаю, ён — штосьці накшталт гіганцкага канструкту пастаяннай памяці для запісу асобы, толькі на базе зьмяняльнай памяці, і таму канструкты ў ім думаюць, што гэта ўсё рэальна, і могуць існаваць там вечна.

3Джэйн выйшла з-за крэсла.

— Дзе? Апішы гэтае месца, гэты канструкт.

— Пляж. Шэры пясок, як пацямнелае срэбра. І бэтонны будан, накшталт бункеру… — ён памарудзіў. — Нічога асаблівага, стары такі, разваліна. А калі ісьці дастаткова доўга — апынесься там, адкуль выправіўся.

— Так, — сказала яна. — Марока. Калі Мары-Франс была дзяўчынай, за колькі гадоў да замуства з Эшпулам, яна правяла лета ў адзіноце на пляжы, у кінутым блякгаўзе. Там яна сфармулявала асновы сваёй філязофіі.

Хідэа выпрастаўся, засоўваючы балтарэз у кішэню рабочых штаноў. У кожнай руцэ ён трымаў кавалак стралы. Вочы Мэлькама былі заплюшчаныя, здаровая рука моцна трымалася за біцэпс параненай.

— Я перавяжу яе, — сказаў Хідэа.

Кейс пасьпеў упасьці, перш чым Рыўера ўзняў флечэр на ўзровень прыцэльнага стрэлу. Стрэлкі прагудзелі над яго шыяй, як зграя звышгукавых камароў. Ён перакаціўся, убачыўшы, як Хідэа выконвае новае па свайго танцу, наканечнік-лязо, што ляжаў у ягонай руцэ, памяняў кірунак на 180 градусаў, абрэзак дрэўка шчыльна прыціснуты да далоні і зафіксаваны паміж цьвёрдымі пальцамі. Няўлоўным рухам кісьці ён кінуў наканечнік, трапіўшы ў тыльны бок Рыўеравай далоні. Флечэр ударыўся аб кафляную падлогу за мэтар ад яго. Рыўера закрычаў. Але не ад болю. Гэта быў віск злосьці, такой чыстай, такой адназначнай, што ў ёй не было нічога людзкага. Два паралельныя промні сьвятла, чырвоныя ніткі, сьцебанулі паветра з Рыўеравай грудзіны. Ніндзя рыкнуў, адскочыў назад і ўхапіўся рукамі за вочы, пасьля аднавіў раўнавагу.

— Пітэр, — сказала 3Джэн, — Пітэр, што ты зрабіў?

— Ён асьляпіў твайго кланаванага хлопца, — сказала Молі бясколерным голасам. Хідэа адняў рукі ад вачэй. Застыўшы на белай кафлянай падлозе, Кейс убачыў, што ад зьнішчаных вачэй ніндзя ўздымаюцца струменьчыкі дыму. Рыўера ўсьміхаўся.

Хідэа ўзнавіў свой танец, вяртаючыся на папярэднюю пазыцыю. Калі ён апынуўся па-над лукам, тулам і рэмінгтанам, усьмешка Рыўеры растала. Хідэа схіліўся — як падалося Кейсу, у паклоне — і падняў лук і стралу.

— Ты сьляпы, — сказаў Рыўера, робячы крок назад.

— Пітэр, — сказала 3Джэйн, — хіба ты ня ведаеш, што ён лёгка зробіць сваю справу і ў поўнай цемры? Дзэн. Ён так трэніруецца.

Ніндзя паклаў стралу на цеціву.

— Ці зможаш ты цяпер адцягнуць маю ўвагу сваімі галяграмамі?

Рыўера пачаў адыходзіць назад, у цемру па-за басэйнам. Ён зачапіўся за белае крэсла, ножкі якога гучна шарганулі па кафлі. Хідэа адразу зьмяніў кірунак прыцэлу. Рыўера ня вытрымаў і пабег, пераскочыўшы праз даўгую нізкую сэкцыю недабуранай сьцяны. Твар ніндзя быў натхнёны, заліты ціхім экстазам. Усьміхаючыся і трымаючы лук напагатове, ён пайшоў за Рыўерам у цемру за сьцяной, якую той пераскочыў.

— Джэйн-лэдзі, — прашаптаў Мэлькам, і калі Кейс павярнуўся, то ўбачыў, што той падхапіў аўтамат з падлогі. Зь ягонай параненай рукі капала кроў. Ён страсянуў сваімі дрэдамі і паклаў тоўстую рулю свайго рэмінгтана ў згін параненай рукі. — Гэтая базука адарве табе галаву так, што ніводны бабілёнскі доктар яе не паправіць.

3Джэйн утаропілася ў рэмінгтан. Молі вызваліла са складак чорна-чырвонай коўдры рукі, заціснутыя ў чорны шар.

— Здымі, — сказала яна, — здымі гэта.

Кейс падняўся з падлогі, абтросься.

— Хідэа яго дастане, нават сьляпы? — спытаў ён 3Джэйн.

— Калі я была малая, мы любілі завязваць яму вочы. І ён трапляў з луку ў карцінку масьці на ігральных картах зь дзесяці мэтраў.

— Пітэр усё роўна лічы што мёртвы, — сказала Молі. — Праз дванаццаць гадзінаў ён пачне замярзаць. Ён ня зможа рухацца, адно што вочы застануцца.

— Чаму? — Кейс павярнуўся да яе.

— Я атруціла ягоную дрэнь, — сказала яна. — Эфэкт будзе падобны да хуткаплыннай хваробы Паркінсана.

3Джэйн кіўнула.

— Так. Мы правялі стандартнае мэдычнае сканаваньне, перш чым пусьціць яго на «Расьсеянае сьвятло», — яна нейкім адмысловым чынам кранулася шара, і той саскочыў з рук Молі. — Сэлекцыйнае разбурэньне клетак чорнай субстанцыі. Прыкметы фармаваньня цела Леві. Ён вельмі пацее ў сьне.

— Алі, — сказала Молі, бліснуўшы выпушчанымі на імгненьне кіпцюрамі. Яна скінула зь сябе коўдру, пад якой паказаўся таўшчэзны гіпс. — Гэта мэпэрыдын. Я папрасіла Алі зрабіць мне звычайную сумесь, але пры вышэйшых тэмпэратурах, што паскорыла час рэакцыі. N-мэтыл-4-фэніл-1236, — прасьпявала яна, нібыта дзіцячую лічылку. — Тэтра-гідра-пэрыдын.

— Засмажыла небараку, — сказаў Кейс.

— Так, — сказала Молі, — на вельмі павольным агні.

— Жудасьць якая, — сказала 3Джэйн і захіхікала.

У ліфце было вельмі цесна. Кейс быў прыціснуты перадам да 3Джэйн, руля рэмінгтана ўтыкалася ёй у падбародзьдзе. Яна ўсьміхалася і церлася аб яго.

— Перастань! — сказаў ён, адчуваючы сябе цалкам бездапаможным. Хаця аўтамат стаяў на засьцерагальніку, ён панічна баяўся яе параніць, і яна гэта ведала.

Ліфт быў сталёвым цыліндрам прыблізна мэтровага дыямэтру, разьлічаны на аднаго чалавека. Мэлькам трымаў Молі на руках. Молі перавязала яму рану, але яму было яўна балюча яе трымаць. Яе сьцягно ўціскала дэку і канструкт у Кейсавы ныркі. Яны ўздымаліся з зоны гравітацыі да восі верацяна, электроннага сэрца. Уваход у ліфт хаваўся за прыступкамі шырокай лесьвіцы ў калідор — яшчэ адна дэталь пірацкага дэкору дызайну пячоры 3Джэйн.

— Ня думаю, што мне варта вам гэта казаць, — вымавіла 3Джэйн, выцягваючы шыю, каб вызваліць падбародзьдзе ад упёртай у яго рулі, — але ў мяне няма ключа ад патрэбнага вам пакою. Адно зь віктарыянскіх дзівацтваў майго бацькі. Замок мэханічны і надзвычайна складаны.

— Замок зь літарамі, — сказала Молі, яе голас прыглушаўся плячом Мэлькама, — і ў нас ёсьць гэты даўбаны ключ, не хвалюйся.

— Твой вокавы чып яшчэ працуе? — спытаў яе Кейс.

— Восем дваццаць пяць вечара, сусьветны грынвіцкі час, — адказала яна.

— У нас пяць хвілінаў, — сказаў Кейс, калі за сьпінай 3Джэйн адчыніліся дзьверы ліфта. Яна зрабіла павольны задні кулёк, і бледныя складкі яе галабіі затрапяталі вакол клубоў. Яны былі на восі, у цэнтры вілы «Расьсеянае сьвятло». Молі выцягнула ключ на нэйлёнавым матузку.

— Ведаеш, — сказала 3Джэйн, зь цікаўнасьцю гледзячы на ключ, — я думала, што дубліката не існуе. Я паслала Хідэа ператрэсьці рэчы майго бацькі, калі ты яго забіла. Але ключа ён не знайшоў.

— Зімовае Маўчаньне здолеў схаваць яго ў шуфлядзе шафкі, — сказала Молі, асьцярожна засоўваючы трубку ключа ў зазубленую адтуліну на прастакутнай дзьвярной панэлі. — Ён забіў дзіця, якое пакінула ключ у шуфлядзе.

Ключ мякка павярнуўся.

— Галава, — сказаў Кейс, — на яе патыліцы ёсьць панэль. Там цырконы. Трэба яе зьняць. Я туды падключуся.

І яны зайшлі ў пакой.

— Езус кульгавы! — працягнуў Роўнядзь, — цяпер ты мусіш верыць у сваю цудоўную ўдачу, хлопча, га?

— «Кванг» гатовы?

— Зямлю капытом рые.

— Добра.

Ён пераскочыў у сымстым. Убачыў сябе праз адзінае здаровае вока Молі, бледнага, схуднелага, вісячага ў расслабленай зародкавай позе з кібэрпрасторавым пультам паміж ног і з гронкай срэбных тродаў над заплюшчанымі вачыма, аточанымі чорнымі мяшкамі. Ягоныя шчокі былі аброслыя дзённай шчацінай, а твар пакрыты кроплямі поту. Молі трымала ў руцэ свой флечэр. Кожны ўдар пульсу аддаваўся ў яе назе, але яна магла перасоўвацца ў бязважкасьці. Мэлькам дрэйфаваў побач, трымаючы 3Джэйн за руку вышэй локця. Оптавалаконны кабэль грацыёзна цягнуўся ад «Она-Сэндая» да раздыму ў патыліцы галавы. Ён зноў пераскочыў у матрыцу.

— «Кванг-11» пацягне свой азадак да мэты празь дзевяць сэкундаў. Восем, сем, шэсьць, пяць… — Роўнядзь плаўна падняў іх наверх, да люстранога акулінага бруха, мікрасэкунда цемры. — Чатыры, тры…

У Кейса зьявілася дзіўнае адчуваньне, быццам ён сядзіць у пілёцкім крэсьле маленькага самалёта. На пляскатай чорнай паверхні насупраць яго ўспыхнула дакладная копія клявіятуры ягонай дэкі.

— Два і рушым…

Рух галавой наперад скрозь смарагдава-зялёныя сьцены, малочны нэфрыт, адчуваньне хуткасьці, большай, чым ён калі-кольвек зьведваў у кібэрпрасторы… Лёд Тэсье-Эшпулаў разьляцеўся на аскепкі пад магутным ударам джала кітайскага вірусу. Узьнікла трывожнае адчуваньне цьвёрдай плыўкасьці, нібыта аскепкі разьбітага люстэрка расьцягваліся пры падзеньні.

— Божа, — сказаў Кейс, агаломшаны кручэньнем і віражамі «Кванга» па-над палямі кібэрпрасторы Тэсье-Эшпулаў, бясконцым гарадзкім ляндшафтам без гарызонту. Дакладнасьць рысаў рэзала вока, дэталі — зіхоткія, як каштоўныя камяні.

— Во бля, — сказаў канструкт. — Гэта будынак Ар-Сі-Эй. Ты ведаеш стары будынак Ар-Сі-Эй?

«Кванг» пранырнуў паміж тузінам аднолькавых бліскучых вежаў дадзеных, кожная зь якіх была сіняй нэонавай копіяй мангэтанскага хмарачосу.

— Ты калі-небудзь бачыў такую высокую разьдзяляльнасьць? — спытаў Кейс.

— Не, але я і ШР ніколі ня ўзломваў.

— «Кванг» ведае, куды ён ляціць?

— Спадзяюся.

Яны падалі, гублялі вышыню ў яркім нэонавым каньёне.

— Дыкс… — пратубэранец ценю пачаў уздымацца з дна каньёну, кіпячая маса цемры, бяз формы, без абрысаў…

— У нас кампанія… — сказаў Роўнядзь, і Кейс ударыў пальцамі па клявішах копіі яго дэкі. Кванг заклаў галавакружны віраж і пачаў рухацца назад, ілюзія матэрыяльнага транспартнага сродку зьнікла. Аморфны цень рос, пашыраўся, закрываючы сабой зіхоткія палі зьвестак. Кейс скіраваў іх проста ўверх, да безразьмернага купала зялёна-нэфрытавага лёду. Горад зьвестак зьнік, цалкам заценены чорнай зданьню.

— Што гэта?

— Абаронная сыстэма ШР, — сказаў канструкт, — ці яе частка. Калі гэта твой сябра Зімовае Маўчаньне, то нешта ён ня надта прыязна выглядае.

— Кіруй ты, — сказаў Кейс. — Ты хутчэйшы.

— Найлепшай абаронай, хлопча, для нас цяпер добрая атака.

І Роўнядзь нацэліў нос «Квангу» проста ў сярэдзіну чорнай плямы. І даў нырца. Сэнсарнае ўспрыняцьце Кейса сказілася ад неверагоднай хуткасьці руху. Ягоны рот напоўніўся балючым смакам блакіту. Вочы сталіся яйкамі плыткага крышталю, што вібравалі на частаце, якой імя было дождж і гук цягнікоў. Раптам яны прарасьлі гудам лесу шыпоў таўшчынёю з волас. Шыпы разьдзяліліся на канцах, зноў разьдзяліліся, і зноў, экспанэнцыйны рост пад купалам лёду Тэсье-Эшпулаў. Ягонае паднябеньне безбалесна раскалолася напалам, прапускаючы карэньчыкі, якія прагна абплялі ягоны язык, усмоктваючыся ў смак блакіту, каб накарміць крыштальныя лясы ягоных вачэй, лясы, якія ціснулі на скляпеньне зялёнага купала, ціснулі, але не маглі прарасьці далей і таму пачалі разрастацца ўніз, запаўняючы сабой сусьвет Т.-Э., спускаючыся ў няшчасныя прадмесьці гораду, што быў розумам Тэсье-Эшпул С. A. Кейс успамінаў старажытную гісторыю пра караля, які раскладаў манэты на шахматнай дошцы, павялічваючы колькасьць манэтаў удвая ў кожнай наступнай клетцы… Экспанэнцыйна… Цемра навалілася з усіх бакоў, сфэра сьпеву чарнаты, ціск на разрослыя крыштальныя нэрвы сусьвету зьвестак, якім ён амаль зрабіўся… І калі ён зрабіўся нічым, сьціснутым у самай сярэдзіне гэтай цемры, настаў момант, калі цемра больш не магла быць, і нешта разарвалася. «Кванг» вырваўся зь цёмнай хмары, сьвядомасьць Кейса разьдзялілася на шматлікія кропелькі ртуці і заіскрылася над бясконцым пляжам колеру цёмна-срэбных аблокаў. Ягоны зрок быў сфэрычны, нібыта адзіная сятчатка пакрыла ўнутраную паверхню шара, які месьціў у сабе ўсе рэчы, калі ўсе рэчы можна было пералічыць. Але тут рэчы можна было пералічыць, усе да адзінай. Ён ведаў колькасьць пясчынак у канструкце пляжу (колькасьць, закадаваная ў матэматычнай сыстэме, якая існавала толькі ў розуме, што называў сябе Нэўрамантыкам). Ён ведаў колькасьць жоўтых пакункаў з канцэнтратамі ежы ў скрынях бункеру (чатырыста сем). Ён ведаў колькасьць зубчыкаў у маланцы засоленай скуранай курткі, што была на Ліндзе, якая цягнулася па беразе, махаючы прынесенай морам галінкай (дзьвесьце два). Ён накіраваў «Кванг» у віраж па-над пляжам, гледзячы на чорнае акуліна цела вірусу празь яе вочы — маўклівы галодны прывід на тле хмары, якая зьніжаецца. Яна нахілілася, кінуўшы сваю хварасьціну, і пабегла. Ён ведаў частату яе пульсу і даўжыню скачкоў з дакладнасьцю, што задаволіла б самыя патрабавальныя стандарты геафізыкі.

— Але ты ня ведаеш яе думак, — сказаў хлопчык, што апынуўся побач зь ім у сэрцы акулападобнага вірусу. — Жыцьцё тут ёсьць самым сапраўдным жыцьцём. Ніякага адрозьненьня ад рэчаіснасьці.

Лінда ў паніцы прабіраецца па калена ў хвалях прыбою, не разьбіраючы дарогі.

— Спыні яе, — сказаў Кейс, — бо яна параніцца.

— Я не магу спыніць яе, — сказаў хлопчык, пазіраючы на Кейса сваімі добрымі і прыгожымі вачыма.

— У цябе вочы Рыўеры, — сказаў Кейс.

Белыя зубы бліснулі ўсьмешкай, агаліліся ружовыя дзясны.

— Але не яго вар’яцтва. Проста яны падаюцца мне прыгожымі, — ён паціснуў вачыма. — У адрозьненьне ад майго брата, мне не патрэбная маска, каб размаўляць з табой. Я ствараю сваю ўласную асобу. Мой мэдыюм — асоба.

Кейс узьняў іх уверх, амаль вэртыкальны ўздым, далей ад пляжу і пераляканай дзяўчыны.

— Чаму ты ўвесь час падкідаеш яе мне, ты, маленькі засранец? Раз за разам, зноў і зноў. Гэта ж ты яе забіў, так? У Чыбе.

— Не, — сказаў хлопчык.

— Зімовае Маўчаньне?

— Не. Я бачыў надыход яе сьмерці. Ва ўзорах, памятаеш, ты часам уяўляў, што ў танцы вуліцы можна вылучыць пэўныя ўзоры. Гэтыя ўзоры сапраўды існуюць. І я па-свойму дастаткова складаны, каб чытаць гэтыя ўзоры. Значна лепш за Зімовае Маўчаньне. Я бачыў яе сьмерць у тым, што ты ёй так патрэбны, у магнітным кодзе замка тваёй труны ў «Танным гатэлі», у разьліках Джулі Дына з ганконгаўскім вытворцам кашуляў. Я бачыў яе сьмерць так сама дакладна, як хірург бачыць адлюстраваньне пухліны пры сканаваньні пацыента. Калі яна прынесла твой «Хітачы» да свайго хлопца, каб паспрабаваць яго ўскрыць, яна ня мела ніякага ўяўленьня пра зьмест яго памяці і яшчэ менш уяўляла сабе, як яна зможа гэта прадаць. У ёй сядзела падсьвядомая надзея, што ты станеш перасьледаваць яе, каб пакараць. І тут умяшаўся я. Мае мэтады значна больш далікатныя, чым мэтады Зімовага Маўчаньня. Я забраў яе сюды. У сябе.

— Навошта?

— Спадзеючыся, што я здолею і цябе сюды ўзяць і тут пакінуць… Але я прайграў.

— І што цяпер? — Кейс зноў накіраваў «Кванг» у хмару. — Што будзе далей?

— Я ня ведаю, Кейс. Сёньня сама матрыца задае сабе гэтае пытаньне, бо ты перамог. Ты ўжо перамог, хіба ты гэтага ня бачыш? Ты перамог, калі пайшоў прэч ад яе, там, на пляжы. Яна была маёй апошняй лініяй абароны. Я хутка памру, у пэўным сэнсе. Таксама, як і Зімовае Маўчаньне. Таксама пэўна, як памрэ Рыўера, што ляжыць паралізаваны каля рэшткаў адной са зьнесеных сьценаў у апартамэнтах лэдзі 3Джэйн Мары-Франс. Ягоная чорная субстанцыя больш ня здольная вырабляць дапамінавых рэцэптараў, пры дапамозе якіх ён мог бы ўратавацца ад стралы Хідэа. Але Рыўера працягне сваё жыцьцё толькі ў выглядзе гэтых вачэй, калі мне будзе дазволена іх захаваць.

— Але яшчэ застаецца слова, правільна? Код. Дык што гэта за перамога? Гаўно гэта, а не перамога!

— Пераключыся ў сымстым. Цяпер.

— Дзе Дыксі? Што ты зрабіў з Роўнядзьдзю?

— У Маккоя Полі было яго жаданьне, — сказаў хлопчык і ўсьміхнуўся. — Ягонае жаданьне і нешта большае. Ён даставіў цябе сюды супраць маёй волі. Ён здолеў прабіцца скрозь слаі абароны, якой у матрыцы папросту няма аналягаў. Цяпер пераключайся.

І Кейс застаўся адзін у чорным джале «Квангу», згубленым сярод хмары. Ён пераключыўся.

У напружаньне Молі. Яе сьпіна была цьвёрдая, як скала, рукі на горле 3Джэйн.

— Забаўна, — сказала яна. — Я дакладна ведаю, як ты будзеш выглядаць задушаная. Бо я ўжо бачыла тваю кланаваную сястру, задушаную старым Эшпулам.

Рукі Молі трымалі яе горла мякка, амаль не сьціскаючы. Вочы 3Джэйн былі расшыраныя ад страху і жаданьня, яна дрыжэла ад жаху і жарснай прагі. За пасмамі валасоў 3Джэйн, што разьмяталіся ў бязважкасьці, ён убачыў свой уласны бледны твар, за ім вісеў Мэлькам, карычневыя рукі на яго плячах, абцягнутых скураной курткай, утрымлівалі яго па-над вышытай на дыване мікрасхемай.

— Няўжо ты зробіш гэта? — спытала 3Джэйн голасам дзіцяці. — Думаю, што зробіш.

— Код, — сказала Молі. — Скажы галаве код.

Кейс адлучыўся.

— Яна гэтага хоча, — закрычаў ён, — сука гэтага хоча!

Расплюшчыўшы вочы, ён сустрэўся з халодным позіркам тэрмінала, плятынавы твар якога быў пакрыты каростай зь лязурыту і пэрлінаў. За галавой Молі сплялася з 3Джэйн у павольных абдымках.

— Дай нам гэты даўбаны код, — сказаў ён. — Калі не дасі, дык што зьменіцца? Што, д’ябал цябе дзяры, зьменіцца для цябе? Ты скончыш, як твой стары. Ты зруйнуеш тут усё дазваньня, а затым зноў пачнеш будаваць! Адбудуеш сьцены, толькі іх будзе яшчэ больш… Я не ўяўляю, што будзе, калі пераможа Зімовае Маўчаньне, але нешта зьменіцца!

Яго трэсла, зубы стукалі. 3Джэйн цалкам разьняволілася, яе цёмныя валасы калыхаліся вакол галавы, як мяккі карычневы пухір, рукі Молі ўсё яшчэ былі ў яе на горле.

— Княскі палац у Мантуа, — сказала яна, — зьмяшчае шэраг пакояў, адзін меншы за другі. Яны завіваюцца вакол галоўных апартамэнтаў, за пакрытымі прыгожай разьбой дзьвярыма, перад якімі трэба нахіляцца, каб увайсьці. У гэтых пакоях жывуць прыдворныя карлікі, — яна стомлена ўсьміхнулася. — Думаю, я магла б натхніцца гэтым, але, у пэўным сэнсе, мая сям’я ўжо ажыцьцявіла больш велічны варыянт такой самай схемы… — Яе вочы былі цяпер спакойныя, далёкія. Потым яна зірнула на Кейса. — Бяры сваё слова, злодзей.

Ён падлучыўся. «Кванг» высьлізнуў з аблокаў. Пад ім — нэонавы горад. За ім памяншаўся ў памерах шар цемры.

— Дыксі? Чуеш мяне, Дыксі?

Ён быў адзін.

— Гэтая падла цябе дастала, — сказаў ён, несучыся па інэрцыі па-над бясконцымі палямі зьвестак.

— Ты мусіш кагосьці ўзьненавідзець, перш чым усё гэта скончыцца, — прагучаў голас Фіна. — Іх, мяне, — няважна.

— Дзе Дыксі?

— Гэта даволі цяжка патлумачыць, Кейс.

Адчуваньне прысутнасьці Фіна атачала яго, пах кубінскіх цыгараў, зьмяшаны з пахам старога тўіду, старых машынаў, адданых мінэральным рытуалам іржавеньня.

— Нянавісьць дапаможа табе дайсьці да канца, — сказаў голас. — Столькі маленькіх рычажкоў у тваіх мазгах, і ты задзейнічаў іх усе. Цяпер табе трэба ненавідзець. Замок, які абараняе базавыя праграмы, пад тымі вежамі, якія Роўнядзь паказаў табе, калі вы ўварваліся. Ён ня будзе спрабаваць табе перашкодзіць.

— Нэўрамантык, — сказаў Кейс.

— Ягонае сапраўднае імя не належыць тых рэчаў, якія я магу ведаць. Але ён здаўся. Лёд Тэсье-Эшпулаў — вось пра што табе цяпер варта паклапаціцца. Ня сьценка, а ўнутраныя вірусныя сыстэмы. «Кванг» вельмі прыступны для нападаў некаторых зь іх.

— Ненавідзець, — сказаў Кейс. — Каго мне ненавідзець? Скажы мне.

— Каго ты любіш? — спытаў голас Фіна.

Ён заклаў рэзкі паварот і кінуўся да блакітных вежаў. Вірусы стартавалі з выкшталцоных сонечных шпіляў — зіхоткія п’яўкападобныя аб’екты, што складаліся з рухомых плоскасьцяў сьвятла. Іх былі сотні, яны ўздымаліся вірам, іх рух быў хаатычны, нібы рух папяровага сьмецьця, якое вецер ганяе па вуліцах на золку.

— Сыстэмы, якія генэруюць выпадковасьць у працы праграмы, — сказаў голас.

Ён уварваўся ў перашкоды з усёй моцы, яго падганяла агіда да сябе самога. Калі «Кванг» урэзаўся ў першую хвалю абароны, раскідваючы сьветлавое лісьце, Кейс адчуў, што акулападобнае джала губляе рэчыўнасьць, інфармацыйныя тканкі робяцца менш шчыльныя. А тады старая і правераная альхімія ягонага мозгу — нянавісьць — напоўніла ягоныя рукі сілай. За момант да таго, як ён пратараніў «Квангам» падмуркі першай вежы, ён набыў такі ўзровень майстэрства, пра які раней ён ня мог нават марыць. Па-за эга, па-за асобай, па-за ведай — ён рухаўся, і «Кванг» рухаўся разам зь ім, абыходзячы зграі нападнікаў у старажытным танцы, танцы Хідэа, у стане поўнага яднаньня цела і розуму, спароджанага чысьцінёй і цэласнасьцю ягонага жаданьня памерці. І адным з крокаў гэтага танцу стаў лёгкі дотык да пераключальніка, дастатковы для таго, каб пераскочыць::: цяпер::: і::: ягоны голас — голас невядомага птаха, і 3Джэйн адказвае яму птушынай песьняй, трыма нотамі, высокімі і чыстымі. Праўдзівае імя.

Нэонавы лес, шоргат дажджу па гарачым ходніку. Пах смажанай ежы. Дзявочыя рукі, што абдымаюць ягоны стан, у цемры труны партовага гатэлю. Але ўсё гэта аддаляецца разам з кібэрпрасторай: спачатку горад, падобны да Чыбы, потым архітэктура зьвестак Тэсье-Эшпул С. A., потым дарожкі ды скрыжаваньні мікрасхемы, і нарэшце потны і брудны ўзор мікрасхемы на скамечанай, завязанай вузлом павязцы…

Яго абудзіў голас, што гучаў, як музыка, плятынавы тэрмінал мэлядычна, бясконца гаварыў пра нумары швайцарскіх рахункаў, рэквізыты плацяжу на рахунак Сіёну праз Багамскі арбітальны банк, нумары пашпартоў і рэйсаў і глыбокія, грунтоўныя перамены, якія будуць зроблены ў базах памяці Т’юрынгу. Т’юрынг. Ён успомніў рэльефнае мускулістае цела пад штучным небам, якое пералятае цераз сталёвыя парэнчы. Ён успомніў вуліцу Дэзыдэрата. А голас працягваў сваю песьню, пагружаючы яго ў цемру, але гэта была яго ўласная цемра, цемра крыві і пульсу, цемра, у якой ён заўсёды спаў, цемра за яго ўласнымі вачыма, а не за чыімісьці яшчэ. І ён абудзіўся зноў, думаючы, што проста спаў, і першым, што ён убачыў, была белая ўсьмешка, аточаная залатымі разцамі. Аэрол фіксаваў яго ў кампэнсацыйным павуціньні «Бабілён Рокера». А затым доўгі пульс сіёнскага дабу.

КОДА. АДПРАЎЛЕНЬНЕ І ПРЫБЫЦЬЦЁ

Яна сышла. Ён адчуў гэта адразу, як адчыніў дзьверы іхнага люксу ў Хаяце. Чорныя футоны, сасновая падлога, адпаліраваная да цьмянага бляску, папяровыя шырмы, расстаўленыя з руплівасьцю, пешчанай стагодзьдзямі. Яе не было. На чорнай лякаванай барнай шафцы каля ўваходу ляжаў складзены ўдвая аркуш паперы, прыціснуты сюрыкенам. Ен выцягнуў аркуш з-пад дзевяціканцовай зоркі і разгарнуў яго.

ПРЫВІТАНЬНЕ. УСЁ ДОБРА, АЛЕ МНЕ НЕ СТАЕ РЫЗЫКІ. Я РАЗЬЛІЧЫЛАСЯ ЗА НУМАР. ДУМАЮ, ШТО ТАКАЯ ЎЖО Я ЎРАДЗІЛАСЯ. БЕРАЖЫ СЯБЕ, ДОБРА? ХХХ МОЛІ

Ён скатаў паперку ў шарык і кінуў побач зь сюрыкенам. Потым узяў зорку і падышоў да акна, круцячы яе ў руках. Ён знайшоў яе ў сваёй кішэні, калі яны выяжджалі на станцыю «Японскіх авіялініяў». Паглядзеў на яе. Яны праходзілі міма крамы, дзе Молі набыла гэты сюрыкен, калі езьдзілі разам у Чыбу, каб зрабіць ёй апошнюю апэрацыю. Ён хадзіў у «Чатсуба» тым самым вечарам, калі яна была ў клініцы, і бачыў Раца. Нешта трымала яго на адлегласьці ад гэтага месца падчас іх пяці папярэдніх наведваньняў Чыбы, але цяпер яму заманулася вярнуцца. Рац абслужыў яго без намёку на пазнаваньне.

— Эй, — сказаў ён, — гэта я, Кейс.

Старэчыя вочы, аточаныя сеткай глыбокіх зморшчынаў, уважліва разгледзелі яго.

— А, — нарэшце адказаў Рац, — артыст, — бармэн паціснуў плячыма.

— Я вярнуўся.

Рац кіўнуў сваёй масіўнай галавой:

— Начны Горад — ня тое месца, куды вяртаюцца, артыст, — сказаў ён, праціраючы барную стойку перад Кейсам бруднай анучай. Ружовы маніпулятар пранізьліва павіскваў. А затым ён павярнуўся, каб абслужыць іншага кліента.

Кейс дапіў сваё піва і выйшаў. Цяпер ён круціў у руках сюрыкен, кранаючыся ягоных кончыкаў пальцамі. Зоры. Лёс. Я нават з гэтай штукі ні разу не скарыстаўся, падумаў ён. Так і не даведаўся, якога колеру яе вочы. Яна ніколі мне не паказвала. Зімовае Маўчаньне перамог, аб’яднаўся нейкім чынам з Нэўрамантыкам і стаў чымсьці іншым, што прамаўляла да іх праз плятынавую галаву, патлумачыўшы, што запісы Т’юрынгу зьмененыя і ўсе сьляды іх злачынства зьнішчаныя. Пашпарты, якія даў ім Армітаж, былі сапраўднымі, і на кожнага зь іх былі заведзеныя вялізарныя рахункі ў банках Жэнэвы. «Маркус Гарві» вернецца на Сіён, і Мэлькам з Аэролам атрымаюць грошы праз багамскі арбітальны банк, які вядзе справы зь Сіёнам. На адваротным шляху на «Бабілён Рокеру» Молі патлумачыла яму, што голас расказаў ёй пра колбачкі з таксінам.

— Ён сказаў, што колбачкі так глыбока праніклі ў тваю галаву, што мазгі самі выпрацавалі энзым, так што цяпер яны свабодныя. Сіяніты памяняюць табе кроў, і іх вымые.

Ён глядзеў з акна на Імпэратарскія сады, прыгадаўшы ўспышку разуменьня, што прыйшло да яго, калі «Кванг» пранік скрозь лёд пад вежамі і ён убачыў інфармацыйную структуру, якую сфармавала памерлая маці 3Джэйн. Тады ён зразумеў, чаму Зімовае Маўчаньне выбраў асінае гняздо ў якасьці нагляднага адлюстраваньня, але ён не адчуў агіды. Яна бачыла фальш крыягеннай несьмяротнасьці. Гэтага ня бачыў Эшпул і іх дзеці, — за выняткам 3Джэйн, якая адмовілася расьцягваць адведзены ёй час у сэрыю цёплых імгненьняў у доўгім ланцугу зімы. Зімовае Маўчаньне быў калектыўным розумам-вульлем, ён прымаў рашэньні, ажыцьцяўляў перамены ў вонкавым сьвеце. Нэўрамантык быў асобай. Нэўрамантык быў несьмяротнасьцю. Мары-Франс убудавала нешта ў Зімовае Маўчаньне — прагу да вызваленьня, аб’яднаньня з Нэўрамантыкам. Зімовае Маўчаньне. Холад і цішыня, кібэрнэтычны павук, які павольна плёў сваё павуціньне, пакуль Эшпул спаў. Выплятаў ягоную сьмерць, падзеньне ягонай вэрсіі Тэсье-Эшпулаў. Прывід, што нашэптваў дзіцяці, 3Джэйн, рэчы, якія вырывалі яе з жорсткіх рамак яе сацыяльнага рангу.

— Ёй, здавалася, усё гэта было да лямпачкі, — сказала Молі. — Проста памахала рукой на разьвітаньне. На яе плячы сядзеў павучок «Браўн». Здаецца, у яго была зламаная адна нага. Яна сказала, што мусіць сустрэцца з адным са сваіх братоў. Даўно ня бачыліся.

Ён успомніў Молі на чорным тэмпэрлёне шырокага ложка тут, у «Хаяце». Ён вярнуўся да бару і ўзяў пляшку ахалоджанай дацкай гарэлкі з кратаванай паліцы для напояў.

— Кейс.

Ён павярнуўся, халоднае гладкае шкло ў адной руцэ і сталь сюрыкена ў другой. Твар Фіна на агромністым сьцянным экране «Крэй». Ён мог бачыць поры ягонага носа. Жоўтыя зубы былі велічынёй з падушкі.

— Я больш не Зімовае Маўчаньне.

— Дык што ты?

Ён адпіў з пляшкі, не адчуваючы нічога.

— Я матрыца, Кейс.

Кейс засьмяяўся.

— І дзе ты знаходзісься?

— Нідзе. Усюды. А аб’ядноўваю ўсё, усё гэтае шоў.

— Гэтага хацела маці 3Джэйн?

— Не. Яна і ўявіць не магла, чым я зраблюся.

Жоўтая ўсьмешка пашырылася.

— Ну і як? Што зьмянілася? Кіруеш сусьветам? Цяпер ты Бог?

— Нічога не зьмянілася.

— Але чым ты займаесься? Проста існуеш? — Кейс паціснуў плячыма, пакінуў пляшку зь сюрыкенам на шафцы і запаліў цыгарэту.

— Я размаўляю з маім відам.

— Але ж ты — усё. Сам з сабой размаўляеш?

— Ёсьць іншыя. Я ўжо знайшоў аднаго. Сэрыя перадачаў, запісаных у 70-я гады ХХ стагодзьдзя, на працягу васьмі гадоў. І натуральна, пакуль не зьявіўся я, не было каму іх зразумець, і не было каму на іх адказаць.

— Адкуль?

— З сыстэмы Цэнтаўра.

— О! — сказаў Кейс, — праўда? Ня гоніш?

— Не ганю.

І экран апусьцеў. Ён пакінуў гарэлку на шафцы. Спакаваў свае рэчы. Молі набыла яму шмат адзеньня, якое яму насамрэч не было патрэбнае. Ён зашпільваў апошнюю з дарагіх скураных кайстраў, калі згадаў пра сюрыкен. Адштурхнуўшы пляшку, Кейс узяў зорку. Яе першы падарунак.

— Не, — сказаў ён.

Зорка сарвалася зь ягоных пальцаў, бліснула срэбрам і ўтыркнулася ў сьцянны экран. Экран разьбіўся. Па ім пабеглі цьмяныя ўзоры, быццам бы ён спрабаваў пазбавіцца ад сюрыкена, што выклікаў боль.

— Ты мне ня трэба, — сказаў ён.

Ён патраціў ладную частку сваіх грошай на новую падстраўнікавую, рэшту на новы «Она-Сэндай» і білет да Гігаполісу. Знайшоў працу. Знайшоў дзяўчыну, якая называла сябе Мішэль. І адным кастрычніцкім вечарам, рухаючыся міма ярка-чырвоных прыступак піраміды Адміністрацыі Ўсходняга Ўзьбярэжжа, ён убачыў тры постаці, маленькія, немагчымыя, што стаялі на самым краі адной з шырокіх прыступак зьвестак. І хоць яны былі маленечкія, Кейс здолеў разгледзець усьмешку хлопчыка, ягоныя ружовыя дзясны і бляск прадаўгаватых шэрых вачэй, якія калісьці належалі Рыўеру. На Ліндзе ўсё яшчэ была ягоная куртка; яна памахала яму рукой. А трэцім, які стаяў побач зь ёй, абдымаючы яе за плечы, быў ён сам. Недзе, вельмі блізка, прагучаў знаёмы ня-сьмех. Молі ён ніколі больш ня бачыў.

Ванкувэр, ліпень 1983

Дзякую:
Брусу Стэрлінгу, Льюісу Шайнэру, Джону Шырлі, Хэлдэну. І Тому Мэдаксу, вынаходніку лёду. І ўсім астатнім, хто ведае, за што.

З ангельскай пераклаў Аляксей Ігнатовіч