ЧАСТКА ПЕРШАЯ
БЛЮЗ ЧЫБА-СІЦІ

ЧАСТКА ДРУГАЯ
ПАХОД ПА КРАМАХ

Дома. Домам быў БАМ, Гігаполіс, бостан-атланцкая мэтраполія. Калі запраграмаваць мапу так, каб яна паказвала частату абмену зьвестак, тысяча мэгабайт — адзін піксэль на вельмі вялікім экране, Мангэтан і Атланта зазьзяюць роўным белым сьвятлом. Вось яны пачынаюць пульсаваць, шчыльнасьць трафіку выходзіць за межы магчымасьцяў вашай сымуляцыі. Мапа вось-вось ператворыцца ў звышновую. Астудзіце яе. Павялічце маштаб. Кожны піксэль — мільён мэгабайт. Пры маштабе сто мільёнаў мэгабайт у сэкунду пачынаеш распазнаваць асобныя будынкі ў цэнтры Мангэтану, абрысы прамысловых паркаў стогадовай даўніны, што сьціскаюць у колца старое сэрца Атланты…

Кейс абудзіўся ад сну пра аэрапорты, пра скураныя джынсы Молі, якая пракладае яму дарогу праз холы Нарыты, Схіпхаля, Арлі… Ён бачыў сябе нібыта збоку, пакупніком пляскатай плястыкавай бутэлькі дацкай гарэлкі ў нейкім кіёску, за гадзіну да золку. Недзе ўнізе, у жалезабэтонных каранях Гігаполісу цягнік выціскаў з тунэлю калёну затхлага паветра. Сам цягнік бязгучна сьлізгацеў па магнітнай падвесцы, але паветра, якое ён штурхаў перад сабой, прымушала тунэль сьпяваць басам, які сягаў інфрагуку. Вібрацыя ад гэтага руху дасягала пакою, у якім ён ляжаў, і ўздымала пыл з шчылінаў у рассохлай паркетнай падлозе. Расплюшчыўшы вочы, ён убачыў аголеную Молі на другім краі шырокага ложка з навюткага ружовага тэмпэрлёну. Сонца прабівалася скрозь закуранае акно ў столі. У раму быў устаўлены паўмэтровы квадрат з ДСП, зь якога зьвісаў тоўсты шэры кабэль, што не даставаў да падлогі колькі сантымэтраў. Ён ляжаў на баку і глядзеў, як яна дыхала, сузіраў яе грудзі, абрыс яе цела, сваёй функцыянальнай элегантнасьцю падобнага да фюзэляжу зьнішчальніка. Яе цела было зграбным і стройным, зь цягліцамі танцоркі. Пакой быў вялікі. Ён сеў на ложку. Пакой быў пусты, за выняткам іх ружовай ляжанкі і дзьвюх нэйлёнавых кайстраў, новых і аднолькавых, што ляжалі побач. Суцэльныя сьцены, бяз вокнаў, белыя сталёвыя вогнетрывалыя дзьверы. Сьцены былі пакрытыя незьлічонымі слаямі белай лятэкснай фарбы. Індустрыйны раён. Ён ведаў такія пакоі, такія будынкі. Іх жыхары рабілі свае справы на памежжы, дзе мастацтва было ня цалкам злачынным, а злачынства — не зусім мастацтвам. Ён быў дома. Ён спусьціў ногі на падлогу. Яна была выкладзеная старым драўляным паркетам. Некаторыя дошчачкі адсутнічалі, некаторыя ўжо слаба трымаліся. Галава балела. Ён успомніў Амстэрдам, іншы, падобны да гэтага пакой у Старым Горадзе, у цэнтральнай сэкцыі, дзе будынкам было па шмат стагодзьдзяў. Молі вярнулася з набярэжнай каналу з апэльсінавым сокам і яйкамі. Армітаж ходзіць недзе па сваіх таямнічых справах. Яны з Молі ідуць паўз пляц Дам у бар, які яна ведала на вуліцы Дамрак. Парыж быў падобны да размытага сну. Выправа па крамах. Яна ўзяла яго ў паход па крамах.

Ён устаў, нацягнуў новыя чорныя джынсы, што ляжалі каля ложка, і сеў перад кайстрамі. Першая належала Молі — акуратна складзеная вопратка і нейкія вельмі дарагія на выгляд прылады. Другая была забітая рэчамі, набыцьця якіх ён ня памятаў: кнігі, стужкі, сымстым-дэка, адзеньне з італьянскімі і францускімі этыкеткамі. Пад зялёнай саколкай ён знайшоў пляскаты пакунак, загорнуты ў японскую паўтор-паперу майстрам арыгамі. Калі ён падняў яго, папера прарвалася. Яркая дзевяціканцовая зорка выпала з пакунка і адным з канцоў уторкнулася ў паркет.

— Сувэнір, — сказала Молі. — Я заўважыла, што ты ўвесь час на іх паглядаеш.

Ён павярнуўся і ўбачыў, што яна сядзіць на ляжанцы, склаўшы накрыж ногі, і сонна чэша жывот сваімі крывавымі пазногцямі.

— Пазьней прыйдзе чалавек, каб зрабіць гэтае месца цалкам бясьпечным, — сказаў Армітаж. Ён стаяў у дзьвярах са старамодным магнітным ключом у руцэ. Молі варыла каву на малюсенькай нямецкай плітцы, якую яна дастала са сваёй кайстры.

— Я сама магу гэта зрабіць. У мяне ўжо дастаткова апаратуры: інфрачырвоны пэрымэтар, сырэны…

— Не, — сказаў ён, зачыняючы дзьверы. — Я хачу сапраўднай бясьпекі.

— Як бос пажадае.

На ёй была цёмнага колеру сятчастая саколка, запраўленая ў футровыя баваўняныя штаны.

— Вы калі-небудзь служылі ў паліцыі, містэр Армітаж? — запытаў Кейс са свайго месца, седзячы сьпінаю да сьцяны. Армітаж быў не вышэйшы за Кейса, але меў вайсковую выпраўку і, здавалася, запаўняў сваімі шырокімі плячыма ўвесь дзьвярны праём. На ім быў змрочны італьянскі гарнітур, у правай руцэ ён трымаў чорны скураны дыплямат. Спэцназаўскай завушніцы ў ягоным вуху больш не было. Невыразная прыгажосьць ягоных рысаў паходзіла з касмэтычных бутыкаў, кансэрватыўны сплаў найбольш папулярных твараў з мас-мэдыяў апошняга дзесяцігодзьдзя. Бледны бляск ягоных вачэй узмацняў эфэкт маскі. Кейс пачаў шкадаваць, што задаў гэтае пытаньне.

— Ну, я маю на ўвазе, што многія былыя спэцназаўцы потым працуюць копамі ці ў карпарацыйнай ахове, — дадаў Кейс няўпэўнена.

Молі працягнула яму філіжанку гарачай кавы, ад якой ішла пара.

— Той нумар, што вы выкінулі з маёй падстраўнікавай, вельмі ў паліцыйным стылі.

Армітаж зачыніў дзьверы і прайшоў праз пакой, стаўшы насупраць Кейса.

— Ты шчасьліўчык, Кейс. Ты мусіш дзякаваць мне.

— Дзякаваць? — Кейс шумна падзьмуў на сваю каву.

— Табе была неабходная новая падстраўнікавая залоза. Тая, што мы табе купілі, вызваляе цябе ад небясьпечнай залежнасьці.

— Дзякуй вам вялікі, але я атрымліваў асалоду ад гэтай залежнасьці.

— Нічога, цяпер ты маеш новую.

— Як гэта? — Кейс узьняў позірк ад сваёй кавы. Армітаж усьміхаўся.

— Да сьценак тваіх асноўных артэрыяў прымацаваныя пятнаццаць капсулаў зь мікатаксінам, Кейс. Яны распускаюцца. Вельмі павольна, але няўхільна. З гэтым мікатаксінам ты ўжо знаёмы. Той самы, які табе далі ў «Мэмфісе».

Кейс глядзеў на ўсьмешлівую маску, міргаючы.

— У цябе ёсьць час, каб зрабіць тое, для чаго я цябе наймаю, але ня больш. Зрабі працу, і я ўкалю табе энзым, які распушчае мацаваньне капсул да сьценак артэрыяў, не разбураючы саміх капсул. Потым табе спатрэбіцца ўсяго толькі замена крыві. Інакш — капсулы распусьцяцца, і ты зноў апынесься там, дзе я цябе падабраў. Так што, Кейс, як бачыш, мы табе патрэбныя. Ня менш патрэбныя, чым калі ўзялі цябе са сьметніка.

Кейс паглядзеў на Молі. Яна паціснула плячыма.

— Цяпер спусьціцеся да грузавога ліфта і падыміце сюды скрыні, якія там ляжаць, — Армітаж працягнуў яму магнітны ключ. — Давай, табе гэта спадабаецца, Кейс. Як раніца калядных падарункаў.

Лета ў Гігаполісе. Неабсяжны натоўп калыхаецца, як трава пад ветрам, поле плоці, якое працінаюць віры патрэбы і задавальненьня. Ён сядзеў побач з Молі ў фільтраваным сонечным сьвятле на борціку сухога бэтоннага фантана і ўглядаўся ў бясконцую плынь твараў, пазнаючы ў іх этапы ўласнага жыцьця. Спачатку дзіця з вачыма ў цяні веек, вулічны хлопчык з расслабленымі, але заўжды гатовымі да дзеяньня рукамі; потым падлетак з гладкім і загадкавым тварам за чырвонымі акулярамі. Кейс памятаў бойку на даху, калі яму было сямнаццаць, маўклівы бой у прывідным ружовым сьвятле геадэзічных купалоў на золку. Ён паёрзаў на бэтоне, адчуваючы яго халодную шурпатасьць праз тонкія чорныя джынсы. Тут не было нічога падобнага да электрычнага танцу Нінсэй. Іншая камэрцыя, іншы рытм, пахі фастфуду, парфумы і сьвежага летняга поту. Дэка чакала яго на гарышчы, «Она-Сэндай Кібэрспэйс-7». Яны пакінулі пакой заваленым абстракцыянісцкімі белымі канструкцыямі зь пенапляставых пакункаў, камечаным цэляфанам і пацеркамі пенаплясту. «Она-Сэндай»; мадэль наступнага году, самы дарагі кампутар фірмы «Хосака»; манітор «Соні»; паўтузін дыскаў карпарацыйнага лёду; кававарка «Браўн». Армітаж чакаў, пакуль Кейс ухваліць кожны прадмет.

— А дзе ён сам жыве? — спытаў Кейс у Молі.

— Яму падабаюцца гатэлі. Вялікія. Каля аэрапортаў, па магчымасьці. Хадзем, пройдземся па вуліцы.

На ёй была вялізная старая камізэлька з тузінам дзіўнай формы кішэняў і агромністыя чорныя акуляры, якія цалкам скрывалі яе люстэркі.

— Ты ўжо ведала пра гэтае паскудзтва з таксінам? — спытаў ён яе ля фантана. Яна пакруціла галавой. — Думаеш, гэта праўда?

— Можа, так, можа, не. Невядома.

— Мо ведаеш, як гэта высьветліць?

— Не, — сказала яна, робячы правай рукой жэст «маўчаць».

— Гэтая дрэнь занадта малая, каб яе можна было ўбачыць пры сканаваньні.

Яе пальцы склаліся ў новы жэст: чакай.

— І мне здаецца, што цябе гэта ня так ужо й хвалюе. Я бачыла, як ты лашчыў той «Сэндай». Хлопча, гэта была проста парнаграфія.

Яна засьмяялася.

— А што ў яго на цябе? Чым ён прывязаў рабочую дзяўчыну?

— Прафэсійны гонар, хлопча, нічога больш.

І зноў знак: маўчы.

— Хадзем пасьнедаем, добра? Яйкі, сапраўдны бэкон. Калі яны цябе не заб’юць, ты так доўга еў гэты мадыфікаваны крыль у Чыбе. Пад’ём, на падземцы да Мангэтану і пасьнедаем па-людзку.

Пыльныя шкляныя трубкі выгіналіся ў вялікія літары мёртвай нэонавай назвы «МЭТРО ГАЛЯГРАФІКС». Кейс выкалупаў шматок бэкону, які засеў паміж яго пярэдніх зубоў. Ён ужо кінуў пытацца, куды яны ідуць і навошта, бо заміж адказаў атрымліваў адно балючыя штуршкі пад рэбры і знак маўчаць. Яна сакатала пра моды сэзону, пра спорт, пра палітычны скандал у Каліфорніі, аб якім ён нічога ня чуў. Кейс абвёў позіркам пустынную тупіковую вуліцу, на якой яны знаходзіліся. Паўз скрыжаваньне, дзіўна падскокваючы, каціўся шматок газэты. Дзіўныя істсайдзкія вятры; вынік канвэкцыі і перакрыцьця купалоў. Кейс паглядзеў у акно пад мёртваю шыльдаю. Яе Гігаполіс — ня тое самае, што ягоны Гігаполіс, падумаў Кейс. Яна наведала разам зь ім з тузін бараў і клюбаў, у якіх ён дагэтуль ніколі ня быў, робячы свае справы, звычайна ня больш як кіўком галавы. Падтрымліваючы сувязі. Нешта заварушылася ў цемры за акном з шыльдай «МЭТРО ГАЛЯГРАФІКС». Дзьверы, перад якімі яны стаялі, былі зробленыя зь ліста рыфленага дахавага крыцьця. Рукі Молі выканалі складаную сэрыю жэстаў, сэнсу якой ён не зразумеў. Ён толькі злавіў знак гатоўкі — вялікі палец пацірае кончык указальнага. Дзьверы адчыніліся ўнутар, і Кейса абдала пахам пылу. Яны стаялі на свабодным пятачку сярод разнастайнага сьмецьця, горы якога ўздымаліся ўздоўж сьцен з паліцамі, забітымі пакарабачанымі часам кнігамі ў папяровых вокладках. Сьмецьце выглядала так, нібыта яно само вырасла тут, як цьвіль з дэфармаванага мэталу і плястыку. Кейс пазнаваў асобныя прадметы, але яны амаль адразу зноў зьліваліся з агульнай масай: вантробы тэлевізара, настолькі старога, што сярод іх было відаць шкляныя колбы электронных лямпаў, пакамечаная талерка антэны, карычневы шклаплястыкавы кантэйнэр, забіты паржавелымі кавалкамі трубак зь нейкага мяккага сплаву. У вольную прастору каскадам сьцякала аграмадная куча старых часопісаў, зь якіх сьлепа тарашчылася плоць згубленых гадоў. Кейс пайшоў за Молі ўглыб каньёну са спрасаванага сьмецьця. Ён пачуў, як за імі зачыніліся дзьверы, але не абярнуўся.

Калідор упіраўся ў старэзную вайсковую коўдру, што завешвала дзьвярны праход. Калі Молі адкінула яе, каб прайсьці, Кейсу ў вочы ўдарыла белае сьвятло. Чатыры квадратныя сьцяны зь белага плястыку, такога ж колеру столь, падлога, выкладзеная белай шпітальнай кафляй з круглымі прышчынкамі — каб не пасьлізнуцца. У сярэдзіне пакою стаяў квадратны белы драўляны стол і чатыры белыя драўляныя складныя крэслы. Чалавек, які цяпер стаяў у дзьвярным праходзе за імі — коўдра зьвісала зь яго пляча, нібыта плашч, — здавалася, быў створаны ў аэрадынамічнай трубе. Маленечкія вушы шчыльна прылягалі да вузкага чэрапа, а вялізныя пярэднія зубы, аголеные ў не зусім удалым падабенстве ўсьмешкі, былі рэзка скошаныя назад. На ім быў старажытны тўідавы пінжак, у руцэ ён трымаў пісталет дзіўнай мадэлі. Ён яшчэ раз уважліва іх агледзеў, міргнуў і паклаў пісталет у кішэню пінжака. Ён паказаў на Кейса, тады на белую плястыкавую пліту, прыхіленую да сьцяны каля ўваходу. Кейс падышоў да яе і ўбачыў, што яна ўяўляе сабою суцэльную электронную схему прыкладна сантымэтровай таўшчыні. Ён дапамог чалавеку падняць яе і ўставіць у дзьвярны праём. Спрытныя пальцы мужчыны, жоўтыя ад нікатыну, замацавалі панэль у праёме белай ліпучкай. Зашапацеў схаваны недзе вэнтылятар.

— Час, — сказаў чалавек, выпрастаўшыся, — адлік пайшоў. Ты ведаеш таксу, Мол.

— Нам трэба сканаваньне, Фін. На імплянтанты.

— Тады ідзі сюды і стань між пілёнаў. Стань на гэтую рысу. Выпрастайся, так. Цяпер павярніся, пакажыся на ўсе тры шэсьцьдзесят.

Кейс глядзеў, як яна круціцца паміж дзьвюма крохкімі на выгляд стойкамі, утыканымі сэнсарамі. Чалавек дастаў з кішэні маленькі манітор і пакасіўся на яго.

— Штосьці новае ў тваёй галаве, ага. Крэмній зь піраграфітавым пакрыцьцём. Гадзіньнік, так? У акулярах усё як і было, нізкатэмпэратурны ізатропны вуглярод. Біясумяшчальнасьць лепшая зь піраграфітам, але гэта твая справа, правільна? Тое самае з тваімі кіпцюрамі.

— Ідзі сюды, Кейс.

Ён убачыў чорнае перакрыжаваньне, намаляванае на белай падлозе паміж пілёнамі сэнсараў.

— Паварочвайся. Павольна.

— Хлопчык — цнатлівец.

Чалавек паціснуў плячыма.

— Хіба што некалькі танных плёмбаў у зубах.

— Можаш спраўдзіць біялягічныя імплянтанты?

Молі расшпіліла сваю зялёную камізэльку і зьняла чорныя акуляры.

— Думаеш, тут клініка Маё? Лезь на стол, хлопчык, зробім невялічкую біяпсію.

Ён засьмяяўся, яшчэ шырэй паказаўшы свае жоўтыя зубы.

— Ну, любая, слова Фіна — у вас няма жучкоў ці падкоркавых бомбаў. Адключыць экран?

— Толькі на хвілю, якая табе трэба, каб выйсьці адсюль, Фін. Пасьля нам спатрэбіцца поўная магутнасьць экрану.

— Файна для Фіна. Толькі не забудзь, што ты плаціш пасэкундна.

Яны заляпілі за ім дзьверы, Молі павярнула адно зь белых крэслаў сьпінкай наперад і села на яго, абапёршы падбародак на скрыжаваныя рукі.

— Зараз мы з табою пагаворым. Тут самае надзейнае месца, якое я магу сабе дазволіць.

— Пра што?

— Пра тое, што мы робім.

— А што мы робім?

— Працуем на Армітажа.

— І ты кажаш, што ня дзеля яго асабістай выгады?

— Ага. Я бачыла тваё дасье, Кейс. І аднойчы я бачыла сьпіс таго, што нам яшчэ трэба купіць. Ты калі-небудзь працаваў зь мёртвымі?

— Не.

Ён паглядзеў на сваё адлюстраваньне ў яе акулярах.

— Думаю, я б здолеў. Я добра раблю сваю справу.

Цяперашні час прымусіў яго занэрвавацца.

— Ты ведаеш, што Дыксі Роўнядзь памёр?

Ён кіўнуў.

— Сэрца, я чуў.

— Ты будзеш працаваць зь ягоным канструктам.

Яна ўсьміхнулася.

— Ён вучыў цябе тонкасьцяў справы, так? Ён і Куін. Дарэчы, я ведаю Куіна. Сапраўдны гаўнюк.

— У кагосьці ёсьць запіс асобы Маккоя Полі? У каго?

Кейс сеў роўна, паклаўшы локці на стол.

— Я не разумею. Ён бы ніколі не дазволіў зрабіць гэта з сабой. «Сэнс\Нэт». Будзь спакойны — яму заплацілі больш, чым ты паставіў бы сам на сябе.

— Куін таксама мёртвы?

— На жаль, не. Ён цяпер у Эўропе. Але вырашыў у гэта ня ўлазіць.

— Ну, калі мы зможам атрымаць Роўнядзь, усё ў парадку. Ён быў найлепшым. Ты ведаеш, што яго мазгі паміралі тры разы?

Яна кіўнула.

— Роўная лінія на электраэнцэфаляграме. Ён паказваў мне запісы: «Хлопча, я быў мёртвы».

— Слухай, Кейс. Я спрабавала даведацца, хто стаіць за Армітажам, з самага першага моманту працы на яго. Але гэта не падобна ні на зайбацу, ні на ўрад, ні на якуюсь філію якудза. Армітаж атрымлівае загады. Нібыта хтосьці падказвае яму паехаць у Чыбу, падабраць тарчка, якому адзін крок застаўся да поўнага згараньня, і абмяняць тэхналёгію лячэньня на апэрацыю, якая паставіць яго на ногі. Мы маглі б наняць дваццаць каўбояў сусьветнага ўзроўню за тое, што рынак быў гатовы даць за хірургічную праграму. Ты круты — але не настолькі…

Яна пачасала крыло носа.

— Пэўна, для кагосьці гэта мае сэнс, — сказаў ён, — для кагосьці вялікага.

— Не прымушай мяне раніць твае пачуцьці, — яна ўсьміхнулася. — Нам прыйдзецца разам улезьці ў вельмі складаную і небясьпечную справу, каб здабыць канструкт Роўнядзі. «Сэнс\Нэт» трымае яго ў сховішчы бібліятэкі ў цэнтры. Туды камар не прасьлізьне. Яны трымаюць там таксама ўсе свае новыя матэрыялы, падрыхтаваныя на восень. Скрадзі гэта, і зробісься багатым, што сорам. Дык не — нам патрэбны Роўнядзь, і нічога іншага. Дзівацтва.

— Так, усё гэта дзівацтва. Ты дзівачка, гэтая дзіра дзівацкая, а хто той шалёны маленькі сусьлік за дзьвярыма?

— Фін, мой стары знаёмы. Скупшчык крадзенага, галоўным чынам. Софту. Забесьпячэньне канфідэнцыйнасьці — пабочны заробак. Але я пераканала Армітажа зрабіць яго нашым тэхам, так што калі ён зьявіцца пазьней, ты яго ніколі ня бачыў. Зразумеў?

— Дык якая трасца з Армітажавай міласьці распускаецца ў табе?

— Я прасьцячка.

Яна ўсьміхнулася.

— Прафэсіянал мусіць рабіць сваю справу, так? Ты падключаесься да матрыцы, я да бойкі.

Ён утаропіўся ў яе.

— Скажы, што ты ведаеш пра Армітажа.

— Для пачатку — у апэрацыі «Кулак крыку» ніякі Армітаж удзелу ня браў. Я правярала. Але гэта нічога ня значыць. Ён не падобны ні да адной з фотак хлопцаў, што выжылі.

Яна паціснула плячыма.

— Вось такая важная інфармацыя. А больш я нічога ня ведаю.

Яна забарабаніла пазногцямі па сьпінцы крэсла.

— Але ж ты каўбой, ці ня так? Я хачу сказаць, ці не паглядзець табе самому ў кібэрпрасторы?

Яна ўсьміхнулася.

— Ён мяне заб’е.

— Можа быць. А можа і не. Я думаю, што ты яму патрэбны, Кейс. Сапраўды патрэбны. Апроч таго, ты ж у нас разумнік, не? Ты пэўна яго абдурыш.

— А што яшчэ было ў тым сьпісе выдаткаў, што ты згадвала?

— Цацкі. Галоўным чынам для цябе. А таксама адзін афіцыйна дыягнаставаны псыхапат на імя Пітэр Рыўера. Сапраўды паскудны кліент.

— А дзе ён?

— Ня ведаю. Але ён хворы псых, бяз жартаў. Я бачыла ягонае дасье.

Яна скрывіла твар.

— О божа!

Яна ўзьнялася з крэсла і па-кацінаму пацягнулася.

— Ну дык што, справа пайшла, хлопча? Будзем разам? Партнэры?

Кейс паглядзеў на яе.

— Здаецца, у мяне вялікі выбар?

Яна засьмяялася.

— Ты ўсё зразумеў, каўбой.

— Матрыца мае свае карані ў прымітыўных аркадных гульнях, — прамовіў голас за кадрам, — у даўных графічных праграмах і вайсковых экспэрымэнтах з чарапнымі раздымамі.

На маніторы «Соні» двухмерная касьмічная вайна ператваралася ў лес матэматычна згенэраваных папарацяў, дэманструючы прасторавыя магчымасьці лягарытмічных сьпіраляў — вайсковыя хронікі ў празрыста-блакітных колерах, лябараторныя жывёлы, падлучаныя да экспэрымэнтальных сыстэмаў, шлемы, падлучаныя да пультаў кіраваньня танкавых і самалётных гарматаў.

— Кібэрпрастора. Калектыўная галюцынацыя, якую штодня перажываюць мільярды легальных карыстальнікаў ва ўсіх краінах, нават дзеці, навучаныя базавых матэматычных паняткаў… Графічнае ўвасабленьне зьвестак, абагульненае адлюстраваньне зьместу памяці кожнага кампутара чалавецтва. Неймаверная складанасьць. Сьветлавыя лініі, што прасьціраюцца ў не-прасторы сьвядомасьці, гронкі і сузор’і зьвестак. Нібыта агні вялікага гораду, зьліваюцца ў далечы…

— Што гэта? — спытала Молі, калі ён шчоўкнуў пераключальнікам каналаў.

— Фільм для дзетак.

Пераключальнік каналаў зацыкліла, хаатычная плынь вобразаў на экране.

— Выключыся, — сказаў ён «Хосацы».

— Хочаш паспрабаваць зараз, Кейс?

Серада. Восем дзён пасьля таго, як ён прачнуўся ў «Танным Гатэлі» побач з Молі.

— Хочаш, каб я выйшла, Кейс? Можа, аднаму табе будзе лягчэй…

Ён пакруціў галавой.

— Не. Застанься. Ты не перашкодзіш.

Ён акуратна нацягнуў на галаву чорную махровую павязку, стараючыся не зачапіць дэрматроды «Сэндай». Ён утаропіўся ў клявіятуру, што ляжала ў яго на каленях, але насамрэч бачыў не яе, а вітрыну той крамы на Нінсэй з храмаванымі зоркамі сюрыкенаў, што зьзялі адлюстраваньнямі нэонавых промняў. Ён перавёў позірк уверх. На сьцяне над маніторам ён павесіў яе падарунак, прыкалоўшы яго канцылярскай шпількай з жоўтай галоўкай празь дзірачку ў цэнтры. Заплюшчыў вочы. Намацаў шурпатую панэль уключальніка. І ў крывава-чырвонай цемры за заплюшчанымі вачыма на краі прасторы заклубіліся срэбныя бліскавіцы, гіпнатычныя карцінкі заскакалі паўз поле зроку, нібы фільм, змантажаваны з выпадковых кадраў. Сымбалі, лічбы, твары, размытая, фрагмэнтаваная мандала візуальнай інфармацыі. Калі ласка, узмаліўся ён, цяпер —

Шэры дыск колеру неба над Чыбай. Цяпер —

Дыск пачаў круціцца, хутчэй, ператвараючыся ў бледна-шэрую сфэру. Пашырэньне. — І ўварвалася плынь, расквітнела, разгарнулася, нібыта нэонавае арыгамі, яго краіна, яго дом, у якім няма адлегласьцяў, празрыстая трохмерная шахматная дошка, што прасьціраецца ў бясконцасьць. Перад унутраным вокам праяўляецца пунсовая ступенчатая піраміда Адміністрацыі ўсходняга ўзьбярэжжа, вакол яе — зялёныя кубы «Міцубісі-банку Амэрыкі», і вельмі далёка ў вышыні ён убачыў сьпіралі вайсковых сыстэмаў, да якіх яму ніколі не дацягнуцца. І недзе ў маленькім пакойчыку зь белымі сьценамі на гарышчы сьмяяўся ён. Ягоныя пальцы лашчылі клявіятуру, сьлёзы шчасьця залівалі твар.

Зьняўшы троды, ён убачыў, што Молі пайшла, у пакоі было цёмна. Ён паглядзеў на гадзіньнік. Ён прабыў у кібэрпрасторы пяць гадзінаў. Ён перанёс «Она-Сэндай» на адзін з новых рабочых сталоў і паваліўся на ляжанку, цалкам схаваўшыся ў чорным шаўковым спальніку Молі. Скрынка бясьпекі, прымацаваная да сталёвых дзьвярэй, двойчы пікнула і прамовіла:

— Запыт уваходу. Аб’ект правераны маёй праграмай.

— Дык адчыні.

Кейс скінуў шоўк з твару і сеў роўна, чакаючы ўбачыць Молі ці Армітажа.

— Божа Хрысьце, — прамовіў хрыплы голас. — Канечне, канечне — гэтая курва добра бачыць у цемры…

Прысадзістая постаць увайшла ў пакой і зачыніла дзьверы.

— Сьвятло ўключы, га?

Кейс споўз зь ляжанкі і намацаў старога ўзору ўключальнік.

— Я Фін, — сказаў Фін, скрывіўшы папераджальную грымасу Кейсу.

— Кейс.

— Прыемна пазнаёміцца, пэўна. Я дапамагаю твайму босу з «жалезам».

Фін дастаў з кішэні пачак «Партагас» і запаліў. Пакой напоўніў водар кубінскага тытуню. Ён падышоў да рабочага стала і агледзеў «Она-Сэндай».

— Выглядае крута. Ты зь ім хутка спрацуесься. Але вось табе, хлопча, сапраўдная задачка.

Ён дастаў з унутранай кішэні свайго пінжака брудны канвэрт з манільскага кардону, строс попел на падлогу і дастаў з канвэрта непрыкметны чорны прастакутнік.

— Доўбаныя заводзкія прататыпы, — прамовіў ён, кідаючы прастакутнік на стол. — Іх заліваюць полікарбанатам, і ўжо ня ўскрыеш лазэрам, не падсмажыўшы схемы. Абарона ад рэнтгену, ультрафіялетавага сканаваньня і Бог ведае чаго яшчэ. Мы яго ўзламаем, але няма спакою злодзеям, скажы?

Ён вельмі акуратна склаў канвэрт і зноў паклаў яго ва ўнутраную кішэню.

— Што гэта?

— Гэта трыгерны пераключальнік, у прынцыпе. Падключы яго вось тутака да твайго «Сэндая», і зможаш пераключацца на жывы ці запісаны сымстым, не вылазячы з матрыцы.

— Навошта?

— Ну, ня ведаю, ня ведаю. Але я зьбіраюся забясьпечыць Молі перадавальнікам, так што, відаць, у яе сэнсорыюм ты і будзеш падключацца.

Фін пачухаў падбародак.

— Так што хутка даведаесься, ці добра аблягаюць яе джынсы, га?

Кейс сядзеў на гарышчы з дэрматродамі на галаве і глядзеў, як танцуюць пылінкі ў расьсеяным сонечным сьвятле, якое прасочвалася скрозь краты акна ў столі. У кутку манітора ішоў зваротны адлік. Каўбоі ня лазілі ў сымстым, думаў ён, бо гэта збольшага «мясная» цацка. Ён ведаў, што троды, якімі ён карыстаўся, і маленькая плястыкавая тыяра, падлучаная да сымстым-дэкі, былі збольшага аднолькавыя, і што кібэрпрасторавая матрыца была радыкальным спрашчэньнем чалавечага сэнсорыюму, прынамсі ў сэнсе выяўленьня, але сам сымстым быў яму несымпатычны як памнажэньне «мясных» уражаньняў. Камэрцыйныя сымстым-запісы, натуральна, былі адрэдагаваныя так, што калі ў Тэлі Айшэм падчас запісу забаліць галава, карыстальнік гэтага не адчуе. Манітор прапішчаў двухсэкундную гатоўнасьць, новы пераключальнік быў падлучаны да ягонага «Сэндая» тонкай стужкай оптавалакна. Адзін, два і… Кібэрпрастора прасьлізнула ў існасьць з кардынальных пунктаў трохмернасьці.

Гладка, падумаў ён, але не зусім. Трэба будзе над гэтым яшчэ папрацаваць. Затым ён націснуў на новы пераключальнік. Рэзкі кідок у чужую плоць. Матрыца зьнікла, хваля гукаў і колераў… Яна прабіралася скрозь вулічны натоўп, міма прылаўкаў, зь якіх гандлявалі ўцэненым софтам, з цэнамі, накрэмзанымі на плястыкавых цыдулках, зь незьлічоных дынамікаў даляталі абрыўкі музыкі. Кейс адчуў пахі мачы, манамераў, парфумы, піражкоў і смажанага крыля. Колькі сэкундаў ён адчайна змагаўся за кантроль над ейным целам. Тады высілкам волі прымусіў сябе зрабіцца пасіўным, стаць пасажырам за ейнымі вачыма. Акуляры, здавалася, увогуле не зацямнялі сонечнага сьвятла. Цікава, ці ўбудаваныя ўзмацняльнікі прыстасоўваюцца да асьвятленьня аўтаматычна? — падумаў ён. Блакітны лічбавы індыкатар на пэрыфэрыі поля зроку, зьлева, паказваў час. «Панты», — падумаў ён. Мова яе цела бянтэжыла яго, стыль яе рухаў быў чужы. Здавалася, што яна ўвесь час балянсуе на мяжы сутыкненьня з кім-небудзь, але людзі на яе шляху раставалі, адступалі ўбок, давалі прайсьці.

— Як справы, Кейс? — ён чуў яе словы і адчуваў, як яна вымаўляе іх. Яе рука прасьлізнула за адварот курткі, кончык пальца пачаў вадзіць вакол смочкі пад цёплым шоўкам. Адчуваньне прымусіла яго затрымаць дыханьне. Яна засьмяялася. Але сувязь была аднабаковая, ён ня мог адказаць ёй. Праз два кварталы яна ўжо ішла па Мэмары-лэйн. Кейс увесь час намагаўся зьвярнуць яе позірк на арыенціры, паводле якіх ён запамінаў бы дарогу. Пасіўнасьць ягонага становішча пачала раздражняць яго. Націснуўшы на пераключальнік, ён імгненна перайшоў у кібэрпрастору. Ён прабіўся скрозь сьцяну прымітыўнага лёду, што ахоўваў Нью-Ёрскую публічную бібліятэку, аўтаматычна адзначаючы магчымыя «вокны». Потым зноў пераключыўся ў яе сэнсорыюм, у хвалістую плынь яе цягліцаў, вострае і яркае ўспрыманьне асяродзьдзя. Ён злавіў сябе на тым, што спрабуе зразумець розум, зь якім ён падзяляў гэтыя пачуцьці. Што ён ведаў пра яе? Што яна таксама была прафэсіяналам; што яе існаваньне, як і ягонае, было падпарадкаванае патрэбе зарабляць на жыцьцё. Ён памятаў, як яна церлася аб яго, калі прачнулася гэтай раніцай, іх адначасовы стогн яднаньня, калі ён увайшоў у яе, што яна любіла, каб кава была чорнай, што яшчэ… Тое, што яна ішла ў адзін з сумнеўных комплексаў пракату софту, што месьціліся абапал Мэмары-лэйн. Тут была цішыня і спакой. Уздоўж сьценаў цэнтральнага холу стаялі шэрагі кабінак. Наведнікі былі маладыя, мала хто быў старэйшы за дваццаць гадоў. Ва ўсіх ці амаль ва ўсіх за левым вухам былі вуглеродныя нэўраразьёмы, але яна не зьвярнула на гэта асаблівай увагі. На прылаўках, што месьціліся перад кабінкамі, былі раскладзеныя сотні стрэмак мікрасофту, рознакаляровыя крэмніевыя штыркі, якія месьціліся на белых кардонках пад прадаўгаватымі пухірамі з празрыстага плястыку. Молі накіравалася да сёмай кабінкі каля паўднёвай сьцяны. За прылаўкам хлопец з голенай галавой невідушчым позіркам глядзеў у пустату. З-за ягонага левага вуха тарчала каля тузіна стрэмак мікрасофту.

— Лары, ты тут, дзядзька? — яна стала насупраць яго. Вочы хлопца сфакусаваліся. Ён сеў роўна на сваім крэсьле і брудным пазногцем выцягнуў з завушнага гнязда ярка-чырвоную стрэмку.

— Здароў, Лары.

— Молі.

— У мяне ёсьць праца для тваіх сяброў, Лары.

Лары дастаў з кішэні сваёй чырвонай спартовай кашулі пляскатую плястыкавую скрынку і адамкнуў яе зашчапку, усунуў яркую стрэмку да тузіна іншых. Трохі памарудзіўшы, яго рука выбрала сярод іншых бліскучы чорны чып, трохі даўжэйшы за астатнія, і мякка ўсадзіла ў галаўное гняздо. Яго вочы звузіліся.

— Молі мае «ездака», — сказаў ён, — і Лары гэта недаспадобы.

— Гэй, — адказала яна, — я ня ведала, што ты такі… чуйны. Я ўражаная. Пэўна, шмат каштуе зрабіцца такім чуйным.

— Мы знаёмыя, лэдзі?

Яго позірк зноў стаў невідушчы.

— Жадаеце набыць штосьці з софту?

— Я шукаю Сучасных.

— У цябе яздок. Вось гэта, — ён зьлёгку пастукаў пальцам па чорнай бліскучай стрэмцы, — кажа, што тваімі вачыма карыстаецца яшчэ хтосьці.

— Гэта мой напарнік.

— Скажы яму, каб сышоў.

— У мяне ёсьць штосьці для «Сучасных пантэраў».

— Пра што вы кажаце, лэдзі?

— Кейс, зьнікні, — сказала яна, і ён адразу націснуў на пераключальнік, перакінуўшыся ў матрыцу.

Фантомныя ўражаньні з сафтатэчнага комплексу некалькі імгненьняў віселі ў гулкай цішы кібэрпрасторы.

— «Сучасныя пантэры», — загадаў ён «Хосацы», здымаючы троды. — Пяціхвілінную зводку.

— Гатова, — адказаў кампутар.

Гэтая назва была яму не вядомая. Нешта новае, нешта, што зьявілася падчас ягонага знаходжаньня ў Чыбе. Прыхамаці рабаціньнем праносіліся па-над моладзьдзю Гігаполісу з хуткасьцю сьвятла. Цэлыя субкультуры маглі зьявіцца за адну ноч, буяць на працягу якіх трох месяцаў, а потым бясьсьледна зьнікнуць.

— Давай, — загадаў ён. «Хосака» зайшла ў сваю базу бібліятэк, часопісаў і паведамленьняў навінных агенцыяў. Зводка пачалася доўгай дэманстрацыяй каляровага стоп-кадру, які Кейс спачатку прыняў за каляж, — твар хлопца, выразаны зь іншага здымку і ўстаўлены ў фота запэцканай фарбай сьцяны. Злыя цёмныя вочы, хірургічна мадыфікаваныя складкі эпікантусу, худыя ды бледныя шчокі, сьпярэшчаныя прышчамі. «Хосака» перарвала стоп-кадар; хлопец пачаў рухацца са злавеснай грацыяй, што выдае сябе за драпежніка джунгляў. Ягонае цела было амаль нябачнае, — абстрактны ўзор, трохі падобны да цаглянай сьцяны ў плямах фарбы, праплываў па ягоным аблягальным суцэльным касьцюме. Мімікрычны полівуглярод. Спасылка на доктара сацыялёгіі Вірджынію Рамбалі, Нью-Ёрскі ўнівэрсытэт, заміргала на экране манітора ружовым колерам.

— Улічваючы іх схільнасьць да спантанных актаў сюррэалістычнага гвалту, — прамовіў голас за кадрам, — даволі цяжка зразумець, чаму вы настойваеце на тым, што гэтая зьява ня ёсьць формай тэрарызму.

Доктар Рамбалі ўсьміхнулася.

— Заўжды існуе ўзровень, па-за якім тэрарыст перастае маніпуляваць мэдыйным гештальтам. Узровень, на якім далейшая эскаляцыя гвалту магчымая, але па-за якім тэрарыст сам робіцца спараджэньнем мэдыйнага гештальту. Тэрарызм, як мы яго звычайна разумеем, паводле сваёй прыроды зьвязаны з мэдыямі. «Сучасныя пантэры» адрозьніваюцца ад іншых тэрарыстаў менавіта ўсьведамленьнем таго, наколькі мэдыі аддзяляюць сам тэрарыстычны акт ад яго сацыякультурнай інтэнцыі…

— Прапусьці гэта, — сказаў Кейс.

Кейс сустрэў першага сучаснага праз два дні пасьля прагляду зводкі. «Сучасныя», вырашыў ён, былі новай вэрсіяй «Вялікіх навукоўцаў» зь ягонага юнацтва. Нейкая прывідная падлеткавая ДНК існавала ў Гігаполісе, штосьці, што несла ў сабе коды хуткаплынных субкультураў і запускала іх празь няроўныя інтэрвалы. «Сучасныя пантэры» былі «софтагаловым» варыянтам «Навукоўцаў». Калі б у час «Навукоўцаў» была даступная такая тэхналёгія, усе яны хадзілі б з нашпігаванымі мікрасофтам завушнымі гнёздамі. Галоўнае — гэта стыль дзеяньняў, а ён быў такім самым. «Сучасныя» былі наймітамі, практычнымі блазнамі, нігілістычнымі тэхнафэтышыстамі. Той, што зьявіўся ў дзьвярах гарышча са скрыняй дыскетаў ад Фіна, быў уладальнікам мяккага і прыемнага голасу, яго звалі Анджэла. Ягоны твар быў простай прышчэпкай, вырашчанай на аснове калягену і полісахарыдаў акулінага храстка, гладкай і жахлівай. Гэта быў адзін з самых агідных узораў плястычнай хірургіі, якія Кейс калі-кольвек бачыў. Калі Анджэла ўсьміхнуўся, агаліўшы вострыя, як брытва, іклы нейкай вялізнай жывёлы, Кейс адчуў пэўную палёгку. Хоць гэта ён бачыў раней — зубныя трансплянтанты.

— Нельга дазваляць маленькім гаўнюкам пераплюнуць цябе, — сказала Молі.

Кейс кіўнуў, засяроджаны на структурах лёду карпарацыі «Сэнс\Нэт». Гэта было ягонае — тое, чым ён быў, кім ён быў, ягонае быцьцё. Ён забыўся на ежу. Молі пакідала кардонкі з рысам і плястыкавыя падносы з сушы на ўскрайку доўгага рабочага стала. Часам ён зь вялікай неахвотай пакідаў працоўнае месца, каб скарыстацца з хімічнага туалету, які яны ўсталявалі ў куце пакою. Узоры лёду фармаваліся і перафармоўваліся на экране манітора, калі ён шукаў адтуліны, абыходзіў найбольш відавочныя пасткі і рабіў мапу для прарыву скрозь лёд «Сэнс\Нэт». Гэта быў якасны лёд. Папросту цудоўны. Ягоныя структуры гарэлі на экране, калі ён ляжаў побач з Молі, падклаўшы руку пад яе плечы, і сузіраў чырвоны золак скрозь сталёвыя краты акна ў столі. Вясёлкавая мяшанка піксэляў лёду была першым, што ён бачыў, калі прачынаўся. Ён адразу ішоў да дэкі, не марнуючы часу на тое, каб апранацца, і падлучаўся. Лёд паддаваўся. Гэта была сапраўдная праца. Ён згубіў лік дням. І часам, калі ён ішоў спаць, асабліва калі Молі хадзіла ў адну са сваіх выведак разам з нанятымі ёю «Сучаснымі», вобразы Чыбы вярталіся да яго. Твары і нэон Нінсэй. Аднойчы ён прачнуўся з заблытанага сну пра Лінду Лі, не разумеючы, хто яна ці кім яна для яго была. Нарэшце ўспомніўшы, ён падлучаўся і працаваў дзевяць гадзінаў безь перапынку. Расшыфроўка лёду «Сэнс\Нэт» агулам заняла дзевяць дзён.

— Я сказаў, тыдзень, — прамовіў Армітаж, зь цяжкасьцю хаваючы задавальненьне, калі Кейс паказаў яму плян атакі. — Але ты не сьпяшаўся.

— Лухта, — сказаў Кейс, усьміхаючыся манітору. — Гэта была выдатная праца, Армітаж.

— Так, — усьміхнуўся Армітаж, — але глядзі, каб яна ня ўдарыла табе ў галаву. У параўнаньні з тым, з чым табе прыйдзецца сутыкнуцца пазьней, гэта дзіцячая гульня.

— Любім цябе, Маці-Котка, — прашаптаў сувязны «Сучасных пантэраў». Ягоны голас гучаў у навушніках Кейса як мадуляваныя радыёперашкоды.

— Атланта, Кацяняты. Вочы, пайшлі. Пайшлі, як чуеце? — голас Молі гучаў трохі больш выразна.

— Чуем — выконваем.

«Сучасныя» карысталіся антэнай з дротавай сеткі, якая знаходзілася ў Нью-Джэрзі і адбівала зашыфраваны сыгнал сувязнога ад спадарожніка Сыноў Хрыста Цара Юдэйскага, што вісеў на геасынхроннай арбіце над Мангэтанам. Яны вырашылі разглядаць гэтую апэрацыю як своеасаблівы выкшталцоны жарт, і выбар рэтрансьлятара, праўдападобна, быў наўмысны. Сыгналы Молі перадаваліся праз мэтровага дыямэтру талерку, прымацаваную да чорнага шкла банкаўскай вежы, амаль роўнай па вышыні з будынінай «Сэнс\Нэт». Атланта. Апазнавальны код быў просты. Атланта, Бостан, Чыкага, Дэнвэр — па пяць хвілінаў на кожны горад. Калі б каму-небудзь удалося перахапіць сыгнал Молі, расшыфраваць яго і сынтэзаваць яе голас, гэты код папярэдзіць «Сучасных». Калі яна прабавіць у будынку больш за дваццаць хвілінаў, малаверагодна, што яна ўвогуле адтуль выйдзе. Кейс дапіў рэшткі сваёй кавы, нацягнуў на галаву троды і пачухаў грудзі пад чорнай саколкай. Ён меў вельмі цьмянае ўяўленьне пра тое, якую дывэрсію «Сучасныя пантэры» плянуюць для службы бясьпекі «Сэнс\Нэт». Ягонай задачай было забясьпечыць у патрэбны момант запуск штурмавой праграмы, якую ён напісаў. Ён стаў сачыць за зваротным адлікам у куце манітору. Два. Адзін. Ён скочыў у матрыцу і запусьціў сваю праграму.

— Магістраль, — выдыхнуў сувязны, ягоны шэпт быў адзіным гукам, даступным Кейсу, які паглыбляўся ў асьляпляльнае зьзяньне шматслойнага лёду «Сэнс\Нэт». Добра. Спраўдзіць, як Молі. Ён націснуў на пераключальнік сымстыму і перакінуўся ў яе сэнсорыюм. Шыфратар трошкі скажаў перадачу візуальнага сыгналу. Яна стаяла перад люстраной сьцяной вялікага белага холу, жавала жуйку, відавочна захапляючыся ўласным адлюстраваньнем. За выняткам агромністых цёмных акуляраў, якія хавалі яе люстраныя імплянтанты, яна выглядала, як тыповая дзяўчына-турыстка, што марыць хаця б краем вока ўбачыць Тэлі Айшэм. На ёй была ружовая плястыкавая куртка, белы сятчасты топ і шырокія белыя штаны фасону, які быў папулярны летась у Токіё. Яна тупа ўсьміхалася і выдзімала балёнікі са сваёй жуйкі. Кейс ледзь не засьмяяўся. Ён адчуваў мікрапоравую стужку, абматаную вакол яе рэбраў, адчуваў невялікія пляскатыя прадметы пад ён — радыё, сымстым і шыфратар сыгналу. Лярынгафон, прылеплены да яе шыі, быў зроблены максымальна падобным да дэрмадыску з анальгетыкам. Яе рукі, схаваныя ў кішэнях ружовай курткі, рытмічна сьціскаліся і расьціскаліся, робячы сэрыю практыкаваньняў на напружаньне-расслабленьне. Яму спатрэбілася некалькі сэкундаў, каб зразумець, што дзіўныя адчуваньні ў кончыках пальцаў выкліканыя частковым выпусканьнем-уцягваньнем кіпцюроў. Ён вярнуўся ў матрыцу. Ягоная праграма ўжо дасягнула пятай брамы абароны. Ён глядзеў, як рухаецца ледабур, зандуючы лёд, і амаль не адчуваў таго, як ягоныя рукі лёталі над клявіятурай, робячы дробныя папраўкі. Напаўпразрыстыя каляровыя плоскасьці ператасоўваліся, як карты ў руках штукара.

«Выцягні карту, любую карту», — пранеслася ў галаве Кейса. І — брама пройдзеная». Ён радасна засьмяяўся. Лёд «Сэнс\Нэт» дазволіў яму ўвайсьці як звычайнай перадачы з Лос-Анджэлескага філіялу кансорцыюму. Ён быў унутры. За ім распакоўваліся вірусныя падпраграмы, урастаючы ў тканкі абароны «Сэнс\Нэт», каб адбіць сапраўдны пакет з Лос-Анджэлесу, калі той прыйдзе. Ён зноў пераскочыў у сымстым. Молі хутка крочыла паўзь велізарную рэгістрацыйную стойку ў глыбіні холу. Гадзіньнік яе зрокавага нэрву паказваў 12:01:20. Роўна апоўначы, паводле гадзіньніка Молі, сувязны з Джэрзі даў сваю каманду. «Магістраль». Дзевяць сучасных, раскіданыя па Гігаполісе на дзьвесьце міляў, адначасова набралі на таксафонах код службы паратунку і, зачытаўшы гатовыя тэксты, павесілі слухаўкі і расталі ў ночы, сьцягваючы з рук хірургічныя пальчаткі. Дзевяць розных аддзяленьняў паліцыі і агенцтваў грамадзкай бясьпекі атрымалі аднолькавую дэзу пра тое, што нейкая невядомая сэкта хрысьціянскіх фундамэнталістаў толькі што ўвяла ў вэнтыляцыйную сыстэму будынку «Сэнс\Нэт» клінічную дозу забароненага псыхаактыўнага рэчыва, вядомага як «Блакітная дзявятка». «Блакітная дзявятка», у Каліфорніі вядомая як «Смутны анёл», выклікае ў васьмідзесяці пяці адсоткаў паддосьледных вострую параною і чалавеказабойчы псыхоз.

Кейс перакінуўся ў сэнсорыюм Молі, прайшоўшы браму дапаможнай сыстэмы, якая адказвала за бясьпеку навуковай бібліятэкі «Сэнс\Нэт». Ён адчуў, як Молі ўваходзіць у ліфт.

— Прабачце, вы супрацоўніца?

Ахоўнік узьняў бровы. Молі лопнула балёнік з жуйкі.

— Не, — адказала яна і ўдарыла яго дзьвюма касьцяшкамі правай рукі ў сонечнае спляценьне. Ахоўнік перагнуўся напалам, спрабуючы намацаць сыгналку на сваім пасе. Тады яна ўдарыла яго галавой аб сьцяну ліфта. Пачаўшы жаваць трохі шпарчэй, яна націснула на падсьветленай панэлі кнопкі «Зачыніць дзьверы», а потым «Стоп». Яна дастала з кішэні курткі чорную скрынку, узяла адтуль адзін з ключоў і ўсунула яго у замок панэлі, каб дабрацца да яе электроннага начыньня.

На тое, каб іх першы крок зрабіў сваю справу, «Сучасныя пантэры» адвялі чатыры хвіліны, тады яны ўвялі наступную старанна падрыхтаваную порцыю дэзынфармацыі. Гэтым разам яны атакавалі відэасыстэму «Сэнс\Нэт». У 12:04:03 кожны экран у будынку замільгацеў з частатой, якая выклікала прыпадкі ў найбольш адчувальнай часткі супрацоўнікаў. Потым на экранах зьявілася штосьці вельмі аддалена падобнае да чалавечага твару, яго рысы абцягвалі шырокія асымэтрычныя косткі, як у нейкай вычварнай праекцыі Мэркатара. Мокрая шчыліна паміж сінімі вуснамі адкрывалася і закрывалася ў такт рухаў крывой, выцягнутай сківіцы. Штосьці — магчыма, рука, — падобнае на чырванаваты абгрызак кораня нейкай расьліны, заварушылася перад камэрай, выйшла з фокусу і зьнікла. Карціны атручаньня зьмяняліся з імклівасьцю, разьлічанай на падсьвядомасьць: вось плян сыстэмы водазабесьпячэньня будынку, рукі ў пальчатках штосьці робяць зь лябараторнымі прабіркамі, скідваюць нешта ў цемру, слабы ўсплёск… Аўдыётрэк, пушчаны з хуткасьцю, удвая меншай за нармальную, быў выразаны зь перадачы навінаў месячнай даўніны, прысьвечанай магчымасьці ваеннага выкарыстаньня рэчыва, вядомага, як HsG, біяхімічнага рэгулятару росту чалавечага шкілета. Звышдозы HsG выклікалі пераўзбуджэньне пэўных касьцяных клетак, павялічваючы хуткасьць росту ў тысячу разоў. У 12:05:00 у люстраным будынку цэнтру «Сэнс\Нэт» знаходзілася больш за тры тысячы супрацоўнікаў. Пяць хвілінаў папоўначы, калі пасланьне «Сучасных» скончылася белым сполахам экранаў, уся піраміда зараўла ад жаху. Шэсьць паліцыйных машынаў на паветранай падушцы, высланыя ў адказ на паведамленьне пра «Блакітную дзявятку» ў вэнтыляцыйнай сыстэме, набліжаліся да піраміды «Сэнс\Нэт». Іх штурмавыя пражэктары былі запаленыя на поўную моц. Адзін з гелікоптэраў сілаў хуткага рэагаваньня БАМ адарваўся ад сваёй пляцоўкі на высьпе Райкерз.

Кейс запусьціў сваю другую праграму. Старанна распрацаваны вірус атакаваў тканкі абароны асноўных вартавых праграмаў, што ахоўвалі сутарэньні будынку, дзе разьмяшчаліся дасьледчыя матэрыялы «Сэнс\Нэт». «Бостан, — прамовіла Молі. — Я ўнізе». Кейс перайшоў у сымстым і ўбачыў гладкую сьцяну ліфта. Яна расшпільвала маланку на калашыне сваіх белых штаноў. Вялізны пакет, які дакладна паўтараў форму яе галёнкі, быў прыматаны да нагі мікрапоравай стужкай. Яна прысела на кукішкі і зьняла стужку. Крывавыя водбліскі яе пазногцяў мільгалі па матэрыяле мімікрычнага полівугляроднага касьцюма «Сучасных», які яна выцягнула з пакунка. Яна зьняла ружовую куртку, кінула яе побач са штанамі і пачала нацягваць мімікрычны касьцюм паверх белага топу. 12:06:26. Кейсаў вірус зрабіў адтуліну ў бібліятэчным лёдзе. Ён праціснуўся празь яе і апынуўся ў бясконцай блакітнай прасторы з мноствам рознакаляровых сфэраў, нанізаных на шчыльную сетку бледна-блакітных нэонавых нітак. У не-прасторы матрыцы нутро любой сыстэмы зьвестак было суб’ектыўна бясконцым, нават дзіцячы цацачны калькулятар, калі зайсьці ў яго праз «Сэндай» Кейса, выглядаў бы як некалькі базавых камандаў, якія вісяць у бясконцай пустэчы.

Кейс набраў пасьлядоўнасьць знакаў, якую Фін набыў у сарарымана сярэдняга зьвяна, які пакутаваў на цяжкую нарказалежнасьць. Ён паплыў паміж сфэрамі, нібыта на нябачных рэйках. Ага. Вось гэтая. Ён праціснуўся ў сфэру, халодна-блакітны нэонавы купал, бяззорны і гладкі, як кранутае марозам шкло. Ён запусьціў падпраграму, якая выклікала пэўныя зьмены ў стрыжнявых ахоўных кодах. Цяпер прэч. Ён мякка высьлізнуў з праграмы, пакінуты ім вірус пераплятаў на свой капыл тканку ахоўнага «акна». Зроблена.

У холе «Сэнс\Нэт» дзьве «Сучасныя пантэры» сядзелі за нізкім прастакутным вазонам, здымаючы на відэакамэру вэрхал, які тут адбываўся. На абодвух былі мімікрычныя касьцюмы.

— Копы ўжо распырскваюць барыкадны пенапляст, — заўважыў адзін зь іх, зьвяртаючыся да лярынгафону.

— Хуткія ўсё ніяк не пасадзяць свой коптэр.

Кейс перайшоў у сымстым. І абрынуўся ў невыносны боль зламанай косткі. Молі стаяла, прытуліўшыся да шэрай сьцяны калідора, яе дыханьне было цяжкае і няроўнае. Кейс імгненна пераскочыў у матрыцу, дабяла распаленая нітка болю раставала ў ягоным левым сьцягне.

— Што там здарылася, Кацяняты? — спытаў ён у сувязнога.

— Ня ведаю, Рэзчык. Маці не адказвае. Чакай.

Праграма Кейса працавала цыклічна. З адноўленага акна да ягонага ледабура цягнулася адзіная нітка нэонавай чырвані таўшчынёй з волас. У яго не было часу на чаканьне. Глыбока ўдыхнуўшы, ён зноў перайшоў у сымстым. Молі зрабіла толькі адзін крок, абапіраючыся на сьцяну. Кейс застагнаў ад болю. Пры спробе зрабіць другі крок яна ўпала на выцягнутую руку. Рукаў, запэцканы крывёю. Аскепкі фібэрглясавага шокера. Яе поле зроку, здавалася, звузілася, замяніўшыся ў тунэль. З трэцім крокам Кейс закрычаў і зноў апынуўся ў матрыцы.

— Кацяняты? Бостан, хлопча…

Яе голас быў напяты болем. Яна закашлялася.

— Невялічкая праблема з тубыльцамі. Здаецца, адзін зь іх зламаў мне нагу.

— Чым табе дапамагчы, Маці-Котка?

Голас сувязнага быў ледзьве чутны скроз коўдру перашкодаў. Высілкам волі Кейс прымусіў сябе зноў перапаўзьці ў сымстым. Яна абапіралася на сьцяну, сканцэнтраваўшы ўсю сваю вагу на здаровай назе. Пакапаўшыся ў пярэдняй кішэні свайго мімікрычныга касьцюму, Молі дастала адтуль прастакутнік плястыкавай плёнкі, сьпярэшчаны рознакаляровымі дэрмадыскамі. Яна выбрала тры і моцна прыціснула іх да венаў на левым запясьці. Шэсьць тысяч мікраграмаў сынтэтычнага эндарфіну абрынуліся на боль, нібыта малаток, раструшчыўшы яе вокамгненна. Аслаблены боль застаўся пульсаваць у яе сьпіне, па сьцёгнах жа разьлілося цяпло палёгкі. Яна глыбока ўдыхнула і паволі расслабілася.

— Добра, Кацяняты. Цяпер парадак. Але мне спатрэбіцца мэдычная каманда, калі я адсюль выберуся. Скажы маім людзям, Рэзчык, што я за дзьве хвіліны ад цэлі. Можаш трымацца ў сымстыме?

— Скажы ёй, што трымаюся, — адказаў Кейс.

Молі пакульгала па калідоры. Калі яна азірнулася, Кейс убачыў пакалечаныя целы трох ахоўнікаў «Сэнс\Нэт». У аднаго зь іх, здавалася, не было вачэй.

— Копы і хуткія запячаталі хол ніжняга паверху — пенапляставыя барыкады. Тут робіцца горача.

— Горача там унізе, — сказала яна, увайшоўшы ў шэрыя сталёвыя дзьверы. — Я амаль на месцы, Рэзчык.

Кейс пераключыўся ў матрыцу і сьцягнуў з галавы троды. Ён быў увесь мокры. Выцершы лоб ручніком, ён глынуў вады з бутэлькі, што стаяла побач на стале, і паглядзеў на мапу бібліятэкі на экране. Пульсуючы чырвоны курсор мінаў дзьвярны праход. Усяго колькі мілімэтраў ад зялёнага пункту, які паказваў месца знаходжаньня канструкта Дыксі Роўнядзі. Ён думаў пра тое, што рабілася са зламанай нагой Молі пры хадзе. Хаця пад адпаведнай дозай сынтэтычнага эндарфіну яна магла б ісьці і на крывавых куксах. Ён падцягнуў нэйлёнавыя пасы, што трымалі яго ў крэсьле, і зноў нацягнуў троды. Увайшоў у матрыцу, пераскочыў у сымстым. Навуковая бібліятэка «Сэнс/Нэту» была «мёртвым» сховішчам; каб атрымаць доступ да носьбітаў інфармацыі, што месьціліся тут, іх трэба было фізычна вынесьці са сховішча. Молі кульгала паміж шэрагамі аднолькавых шэрых шафак.

— Скажы ёй, яшчэ пяць проста і дзесяць налева, Бруўд.

— Яшчэ пяць і дзесяць налева, Маці-Котка, — сказаў сувязны.

Яна павярнула налева. Зьбялелая ад жаху бібліятэкарка скурчылася паміж шафкамі, яе шчокі былі мокрыя, вочы пустыя. Молі яе праігнаравала. Кейс падзівіўся, што ж такое ўчынілі «Сучасныя», каб выклікаць гэны жах. Ён ведаў, што гэта было неяк зьвязана зь містычнай небясьпекай, але ён быў занадта захоплены працай зь лёдам, каб уважліва слухаць тлумачэньні Молі.

— Вось ён, — сказаў Кейс, але Молі ўжо сама спынілася насупраць патрэбнае шафкі. Яе абрысы нагадвалі тыя нэаацтэцкія кніжныя шафы, што стаялі ў пярэднім пакоі Дына ў Чыбе.

— Давай, Рэзчык! — сказала Молі.

Кейс адразу перакінуўся ў матрыцу і адправіў каманду па чырвонай нітцы, што працяла бібліятэчны лёд. Пяць асобных ахоўных сыстэмаў былі перакананыя, што яны ўсё яшчэ функцыянуюць. Тры найскладанейшыя замкі былі дэзактываваныя, але не здагадваліся пра гэта. У пастаяннай памяці цэнтральнага банку бібліятэкі Кейс зрабіў невялічкую падмену: канструкт Роўнядзі быў выдалены на загад кіраўніцтва, месяц таму. Калі бібліятэкарка будзе правяраць дазвол на выдаленьне канструкта, то ўбачыць, што адпаведныя запісы зьнішчаныя. Дзьверы шафкі бязгучна адчыніліся.

— 0467839, — сказаў Кейс, і Молі выняла чорны блёк канструкту з рамы, у якой ён месьціўся. Ён быў падобны да магазіна вялізнай штурмавой вінтоўкі. Ягоныя бакі былі пакрытыя перасьцерагальнымі налепкамі і апісаньнямі ступеняў бясьпекі. Молі зачыніла дзьверы шафкі. Кейс вярнуўся ў матрыцу і прыбраў нітку, што працінала лёд. Яна ўцягнулася назад у ягоную праграму, пачаўшы аўтаматычнае згортваньне ледабура. Брамы «Сэнс\Нэт» зачыняліся, калі Кейс мінаў іх на зваротным шляху, падпраграмы ўцягваліся ў «стрыжань» ледабура, калі ён праходзіў брамы, у якіх яны дзейнічалі.

— Сыходзім, Кацяняты, — сказаў ён і адкінуўся ў сваім крэсьле. Пасьля максымальнай канцэнтрацыі, што была патрэбная дзеля ажыцьцяўленьня гэтага налёту, ён усё яшчэ быў здольны знаходзіцца ў матрыцы і трымаць сувязь з уласным целам. «Сэнс\Нэт» можа спатрэбіцца колькі дзён, каб выкрыць зьнікненьне канструкту. Ключом для іх можа стацца зварот перадачы з Лос-Анджэлесу, які падазрона супадае ў часе з налётам «Сучасных». Ён сумняваўся, што тыя тры ахоўнікі, зь якімі Молі сутыкнулася ў калідоры, выжывуць, каб распавесьці пра гэта. Ён пераключыўся. Ліфт, да кантрольнай панэлі якога Молі падключыла чорную скрынку, заставаўся на тым самым паверсе, дзе яна яго пакінула. Ахоўнік усё яшчэ ляжаў на падлозе, скурчаны. Толькі цяпер Кейс заўважыў дэрм на ягонай шыі. Вось што так доўга трымае яго непрытомным. Яна пераступіла церазь яго і, перш як націснуць кнопку «Хол», адключыла чорную скрынку. Калі дзьверы ліфта зь сіпеньнем адчыніліся на першым паверсе, нейкая жанчына зь пераляканага натоўпу кінулася ў расчыненыя дзьверы і па інэрцыі ўдарылася галавой у сьцяну ліфта. Не зьвяртаючы на яе ўвагі, Молі нахілілася над ахоўнікам і зьняла дэрм зь ягонай шыі. Потым яна выштурхала нагамі сваю ружовую куртку і белыя штаны зь цёмнымі акулярамі, што ляжалі на падлозе ліфта, і зашпіліла на лбе капюшон мімікрычнага касьцюму. Канструкт, які ляжаў у яе пярэдняй кішэні, уразаўся ёй у грудзіну пры рухах. Яна выйшла зь ліфта.

Кейс і дагэтуль бачыў паніку, але ён ніколі ня бачыў панікі ў замкнёнай прасторы. Супрацоўнікі «Сэнс\Нэт» выкочваліся зь ліфтаў і несьліся да дзьвярэй на двор, але іх націск разьбіваўся аб пенапляставыя барыкады паліцыі і залпы гумовых куляў хуткіх. Абедзьве канторы, упэўненыя ў тым, што стрымліваюць зграю патэнцыйных забойцаў, супрацоўнічалі надзвычай скаардынавана і эфэктыўна. Непрытомныя, пабітыя кулямі целы былі нагрувашчаныя перад барыкадай у тры слаі. Гулкае буханьне залпаў хуткіх служыла сталым фонам для рову натоўпу, што катаўся туды-сюды па мармуровай падлозе холу, нібы хваля прыбою. Кейс ніколі ня чуў нічога падобнага да гэтага гуку. Молі, пэўна, таксама.

— Божа, — сказала яна і на імгненьне спынілася. Гэта быў мэгаватны лямант абсалютнага жаху. Падлога холу была пакрытая целамі, крывёю і патаптанымі скруткамі жоўтай раздрукоўкі.

— Давай, сястра, трэба адсюль уцякаць.

Вочы двух сучасных выглядалі з шалёнай каламуці мімікрычных касьцюмаў, якія не спраўляліся з адлюстраваньнем шалёнага вэрхалу формаў і колераў за іх сьпінамі.

— Ты параненая? Хадзем, Томі дапаможа табе ісьці.

Томі працягнуў нешта пантэраўцу, які гаварыў, — гэта была відэакамэра, загорнутая ў полікарбанат.

— Чыкага, — сказала яна. — Я іду, — і пачала падаць, але не на мармуровую падлогу, сьлізкую ад крыві і ванітаў, а ў цёплы, нібы кроў, калодзеж, у цемру і цішыню.

Лідэр «Сучасных», які назваўся Люпусам Ёндэрбоем, быў апрануты ў мімікрычны касьцюм з функцыяй памяці, што дазваляла адвольна аднаўляць любы фон. Ён сядзеў на краі працоўнага стала Кейса, падобны да сучаснага дызайну гаргульлі, і разглядаў Кейса і Армітажа з-пад нізка насунутага капюшона. Ён усьміхаўся. Ягоныя валасы былі ружовага колеру. Вясёлкавая зарасьць мікрасофтаў тырчала з-за ягонага левага вуха. Вушы ў яго былі завостраныя, з ружовымі кутасікамі на кончыках. Ягоныя зрэнкі былі пераробленыя пад каціныя. Кейс глядзеў, як ягоны касьцюм увесь час мяняе колер і ўзор.

— Вы выпусьцілі сытуацыю з-пад кантролю, — вымавіў Армітаж. Ён стаяў у сярэдзіне пакою, нібыта статуя, агорнутая глянцавымі складкамі дарагога спартыўнага плашча.

— Хаос, містэр Нехта, — прамовіў Люпус Ёндэрбой. — Гэта наш мэтад і стыль жыцьця. Гэта наш галоўны кайф. Твая жанчына ведае. Мы вядзем справу зь ёй. Не з табою, містэр Нехта.

Па яго касьцюме заструменіўся дзікаваты геамэтрычны ўзор колеру бэж і авакада.

— Ёй патрэбная была дапамога мэдычнай каманды. Яна цяпер зь імі. Усё ў парадку.

Ён зноў усьміхнуўся.

— Заплаці яму, — сказаў Кейс.

Армітаж пагрозьліва паглядзеў на яго.

— Але дзе наш тавар?

— У вашай жанчыны, — адказаў Ёндэрбой.

— Заплаці яму.

Армітаж раздражнёна прашпацыраваў да стала і дастаў з кішэняў плашча тры тоўстыя стосы новых іенаў.

— Хочаш пералічыць? — спытаў ён.

— Не, — адказаў «Сучасны».

— Ты плаціш, і ты містэр Нехта. Ты добра плаціш за тое, каб ня стаць містэрам Імя.

— Я спадзяюся, што гэта не пагроза, — сказаў Армітаж.

— Гэта бізнэс, — сказаў Ёндэрбой, запіхваючы грошы ў сваю адзіную кішэню, што месьцілася сьпераду касьцюму.

Зазваніў тэлефон. Кейс зьняў слухаўку.

— Молі, — сказаў ён Армітажу, перадаючы слухаўку.

Геадэзічныя купалы Гігаполісу ўжо афарбоўваліся ў сьветла-шэры перадзолкавы колер, калі Кейс пакінуў будынак. Ягоныя рукі і ногі замерзьлі і ня слухаліся яго. Ён ня мог заснуць. Ён быў сыты гарышчам па горла. Люпус пайшоў, за ім Армітаж, Молі ляжала недзе ў хірургіі. Пад нагамі прайшла хваля вібрацыі ад цягніка. Недзе далёка вылі сырэны. Ён паварочваў адвольна, без усялякага маршруту, каўнер ягонага новага скуранога пінжака быў падняты, сам ён, як заўжды, згорблены. Пстрыкнуў на брук першую з чарады «Ехэюаняў» і запаліў наступную. Паспрабаваў уявіць, як распускаюцца таксінавыя колбачкі ў ягоным крывятоку, як танчэюць з кожным ягоным крокам іх мікраскапічныя сьценкі. Гэта здавалася нерэальным. Такімі ж яму падаваліся жах і агонія натоўпу, якія ён бачыў вачыма Молі ў холе «Сэнс\Нэт». Ён паспрабаваў успомніць твары тых трох чалавек, якіх ён забіў у Чыбе. Твары дваіх забітых мужчынаў былі белымі плямамі, твар жанчыны нагадваў твар Лінды Лі. Парэпаны трохколавы грузавік з танаванымі шыбамі прагрукатаў міма і спыніўся паперадзе, на дне кодаба каталіся пустыя плястыкавыя кантэйнэры.

— Кейс!

Ён кінуўся ўбок, інстынктыўна тулячыся сьпінаю да сьцяны.

— Табе пасланьне, Кейс.

На касьцюме Ёндэрбоя цыклічна зьмяняліся чыстыя колеры вясёлкі.

— Прабач. Не хацеў цябе напужаць.

Кейс выпрастаўся, трымаючы рукі ў кішэнях. Ён быў на галаву вышэйшы за «Сучаснага».

— Будзь асьцярожнейшы, Ёндэрбой.

— Вось пасланьне. Зімовае Маўчаньне.

— Ад цябе?

Кейс зрабіў крок насустрач.

— Не. Для цябе.

— Ад каго?

— Ад Зімовага Маўчаньня, — паўтарыў Ёндэрбой і кіўнуў, страсянуўшы сваёй ружовай чупрынай. Ягоны касьцюм зрабіўся матава-шэрым — ценем на фоне старога бэтону. Ён выканаў невялічкі дзіўны танец і зьнік. Не. Ён быў тут, ружовыя валасы схаваліся пад капюшонам, а ўвесь касьцюм набыў той самы ўзор і гаму адценьняў, што і ходнік, на якім ён стаяў. У ягоных вачах адбіваліся чырвоныя агеньчыкі стоп-сыгналаў грузавіка. А затым ён і сапраўды зьнік. Кейс заплюшчыў вочы, памасіраваў іх непаслухмянымі пальцамі, абапёршыся сьпінаю на пашарпаную цагляную сьцяну. Нінсэй была значна прасьцейшай.

Мэдычная каманда, якую наняла Молі, займала два паверхі безыменнага кандамініюму каля старога цэнтру Балтымору. Будынак быў модульны, нібы шматкроць павялічаная вэрсія «Таннага гатэлю», у якой кожная труна мела сорак мэтраў даўжыні. Кейс напаткаў Молі, калі яна выходзіла з блёку, на якім месьцілася выкшталцона аформленая шыльда «ДЖЭРАЛД ЧЫН, ДАНТЫСТ». Яна кульгала.

— Ён сказаў, калі я хоць па чым стукну гэтай нагой, яна адваліцца.

— Я бачыў аднаго з тваіх сябрукоў, — сказаў Кейс, — пантэраўца.

— Праўда? А каго дакладна?

— Люпуса Ёндэрбоя. У яго было для мяне пасланьне.

Ён перадаў ёй папяровую сурвэтку, на якой чырвоным флямастарам былі старанна выпісаныя вялікія літары: ЗІМОВАЕ МАЎЧАНЬНЕ.

— Ён сказаў… — але яе рука зрабіла знак: маўчы.

— Хадзем паямо крабаў, — сказала яна.

Падчас ланчу ў Балтыморы Молі расчляняла свайго краба са страшнай лёгкасьцю. Потым яны дабраліся на мэтро да Нью-Ёрку. Кейс ужо ўцяміў, што задаваць пытаньні бессэнсоўна, бо адказ быў адзін — жэст «маўчаць». Нага, мусіць, турбавала яе, і яна амаль не размаўляла. Хударлявая дзяўчынка-мурынка з драўлянымі пацеркамі і антыкварнымі рэзыстарамі, уплеценымі ў валасы, адчыніла ім дзьверы ў бярлог Фіна і правяла іх тунэлем са сьмецьця. Кейсу падалося, што горы ламачча вырасьлі ад часу іх першага візыту. Ці можа, яно само неўпрыкмет зьмянялася, распадаючыся зь цягам часу, утвараючы перагной, крысталічную квінтэсэнцыю адкінутых тэхналёгіяў, якая патаемна нарастала на сьметніках Гігаполісу. У пакоі за вайсковай коўдрай пры сваім белым стале іх чакаў сам Фін. Молі выдала хуткую тыраду на мове жэстаў, пасьля напісала штосьці на шматку паперы і працягнула яго Фіну. Ён узяў паперку вялікім і ўказальным пальцамі, трымаючы яе на адлегласьці ад сябе, быццам бы яна магла выбухнуць. Ён зрабіў жэст, якога Кейс ня ведаў, знак, у якім адчувалася сумесь нецярплівасьці і змрочнай скоранасьці. Ён устаў, стрэсваючы драбочкі са свайго старога тўідавага гарнітуру. На стале стаяў шкляны слоік марынаваных селядцоў і ляжаў надарваны цэляфанавы пакунак хлеба, побач зь імі была бляшаная попельніца зь недакуркамі «Партагас».

— Пачакайце, — сказаў Фін і выйшаў з пакою.

Молі села на ягонае месца, выпусьціла з указальнага пальца кіпцюр і накалола на яго сьветла-шэры шматок селядца. Кейс бязмэтна бадзяўся па пакоі, кратаючы сэнсары на пілёнах, калі праходзіў міма. Празь дзесяць хвілінаў вярнуўся Фін, мітусьлівы, усьміхаючыся шырокай жаўтазубай усьмешкай. Ён кіўнуў, адсалютаваў Молі ўзьнятым вялікім пальцам і жэстам заклікаў Кейса дапамагчы яму з панэльлю. Пакуль Кейс разгладжваў ліпучку, Фін дастаў з кішэні маленькую пляскатую клявіятуру і набраў на ёй нейкую складаную пасьлядоўнасьць.

— Любая, — сказаў ён Молі, запхнуўшы клявіятуру назад у кішэню, — ты натрапіла на яго. Бяз бздуры, я яго нюхам адчуваю. Ці ня скажаш мне, як ты на яго выйшла?

— Ёндэрбой, — адказала Молі, адсоўваючы ўбок селядзец і хлеб. — Я мела левую справу з Лары.

— Спрытнюгі, — сказаў Фін. — Гэта ШР.

— Пачакайце, пачакайце, — сказаў Кейс.

— Бэрн, — сказаў Фін, не зьвяртаючы на яго ўвагі.

«Бэрн. Ён мае абмежаванае швайцарскае грамадзянства згодна з Канвэнцыяй 53-га году. Створаны для «Тэсье-Эшпул С. A.». Яны валодаюць ягоным «жалезам» і базавымі праграмамі».

— Дык што там такое ў Бэрне? — Кейс наўмысна стаў паміж імі.

— Зімовае Маўчаньне — гэта апазнавальны код ШР. У мяне ёсьць рэгістрацыйныя нумары Т’юрынгу. Штучны розум.

— Гэта ўсё проста цудоўна, — сказала Молі, — але як ён нас знайшоў?

— Калі Ёндэрбой не памыляецца, — сказаў Фін, — гэты ШР стаіць за Армітажам.

— Я заплаціла Лары, каб «Сучасныя» разьнюхалі што-небудзь пра Армітажа, — патлумачыла Молі, павярнуўшыся да Кейса.

— Яны маюць нейкія вельмі таямнічыя крыніцы інфармацыі. Зьдзелка была такая: яны атрымаюць грошы, калі даведаюцца, на каго працуе Армітаж.

— І вы думаеце, што гэта ШР? Штучным розумам не дазваляецца ніякай аўтаноміі. Хутчэй за ўсё, гэта карпарацыя-гаспадар, гэны Тэсье…

— Тэсье-Эшпул С. A., — удакладніў Фін. — І я магу расказаць вам невялічкую гісторыю пра іх. Хочаце паслухаць?

— Фін, — паведаміла Молі, — абажае апавядаць байкі.

— Гэтай я яшчэ нікому не расказваў, — пачаў Фін.

Фін быў скупшчыкам крадзенага, галоўным чынам софту. Праз свае справы ён даволі часта кантактаваў зь іншымі скупшчыкамі, некаторыя зь якіх працавалі з больш традыцыйнымі рэчамі — каштоўнымі мэталамі, маркамі, рэдкімі манэтамі, каштоўнымі камянямі, ювэлірнымі вырабамі, футрам, карцінамі і іншымі мастацкімі творамі. Гісторыя, якую ён распавёў Кейсу і Молі, пачыналася з гісторыі іншага чалавека, чалавека, якога ён называў Сьміт. Сьміт таксама быў скупшчыкам, але, калі абставіны таму спрыялі, ён легальна гандляваў творамі мастацтва. Ён быў першым зь Фінавых знаёмых, хто «заняўся крэмніем» — гэты выраз прагучаў для Кейса трохі старамодна, — і мікрасофты, якія ён купляў, збольшага датычылі гісторыі мастацтва і каталёгаў галерэйных продажаў. З паўтузінам мікрасофтаў у сваім новым раздыме Сьміт валодаў нечуванымі, прынамсі па мерках ягоных калегаў, ведамі ў галіне мастацкага бізнэсу. Але аднойчы Сьміт прыйшоў да Фіна з просьбай аб дапамозе, з братэрскай просьбай, зваротам роўнага да роўнага. Яму была патрэбная інфармацыя пра клан Тэсье-Эшпул, і здабытая яна мусіла быць такім чынам, каб ніхто і ніколі ня змог выйсьці на яе атрымальніка. Фін адказаў, што гэта, магчыма, удасца зрабіць, але спачатку Сьміт мусіў патлумачыць, у чым справа.

— Справа пахла грашыма, — сказаў Фін, павярнуўшыся да Кейса. — Вялікімі грашыма. І Сьміт паводзіў сябе вельмі асьцярожна. Нават занадта асьцярожна.

Як высьветлілася, у Сьміта быў пастаўшчык на імя Джымі. Джымі быў узломшчыкам, і ня толькі. Ён якраз вярнуўся быў на Зямлю пасьля году на дальняй арбіце і сёе-тое працягнуў з сабою праз гравітацыйны калодзеж. Самай незвычайнай рэччу з таго, што Джымі здолеў здабыць падчас сваіх гастроляў па архіпэлягу, была галава, бюст вельмі тонкай работы, плятына, пакрытая клюазанэ, інкруставаная дробнымі пэрлінамі і лязурытам. Сьміт, уздыхнуўшы, адклаў свой кішэнны мікраскоп і параіў Джымі расплавіць тую штуковіну, бо яна была сучасная, а не антыкварная, і ня мела ніякай вартасьці для калекцыянэраў. Джымі засьмяяўся. Ён сказаў, што гэтая галава — кампутарны тэрмінал. Яна можа гаварыць, і не сынтэзаваным голасам, а пры дапамозе выкшталцонага мэханізму і набору мініятурных арганных трубачак. Хто б яе ні зрабіў, гэта была найскладанейшая праца і поўнае вычварэнства — бо чыпы для сынтэзу голасу можна набыць амаль задарма. Гэтая галава была сапраўдным дзівам. Сьміт падлучыў галаву да свайго кампутара і слухаў, як яна мэлядычным нечалавечым голасам выпявае лічбы леташняй падатковай дэклярацыі. Сярод кліентаў Сьміта быў такійскі мільярдэр, чыё захапленьне мэханічнымі аўтаматамі межавала з фэтышызмам. Сьміт паціснуў плячыма і разьвёў рукі, паказаўшы Джымі далоні ў старым, як лямбарды, жэсьце. Ён сказаў, што, канечне, паспрабуе, але, хутчэй за ўсё, ня здолее атрымаць за яе шмат. Калі Джымі пайшоў, пакінуўшы галаву, Сьміт агледзеў яе больш пільна і знайшоў на ёй некалькі клеймаў. Урэшце яму ўдалося высьветліць, што галава ёсьць плёнам непраўдападобнай супрацы двух цюрыхаўскіх рамесьнікаў, парыскага спэцыяліста па эмалі, дацкага ювэліра і каліфарнійскага вытворцы чыпаў. Яна была замоўленая Тэсье-Эшпул С. A., Сьміт пачаў рабіць папярэднія захады да такійскага калекцыянэра, намякаючы, што мае нешта вартае увагі.

А потым у яго быў візытэр, візытэр, які прыйшоў без папярэджаньня, прайшоўшы скрозь звышскладаны лябірынт Сьмітавых ахоўных сыстэмаў так, нібыта іх не існавала. Маленькі чалавек, японец, неверагодна ветлівы, які меў усе адзнакі штучна вырашчанага ніндзя-забойцы. Сьміт сядзеў вельмі ціха, утаропіўшыся ў спакойныя карыя вочы сьмерці, якая сядзела насупраць яго за сталом зь віетнамскага ружовага дрэва. Вельмі ветліва, амаль перапрашальным тонам, кланаваны забойца патлумачыў, што ягоным доўгам было знайсьці і вярнуць пэўны твор мастацтва, мэханізм вялікай прыгажосьці, які быў узяты з дому ягонага гаспадара. Да ягонага ведама дайшло, сказаў ніндзя, што Сьміт, магчыма, ведае штосьці пра знаходжаньне гэтага прадмета. Сьміт адказаў гэтаму чалавеку, што ня мае ніякага жаданьня памерці і хуценька аддаў яму галаву. І колькі, спытаў візытэр, вы спадзяваліся атрымаць за продаж гэтай рэчы? Сьміт назваў лічбу, што была значна ніжэйшай за тую цану, якую ён зьбіраўся запатрабаваць. Ніндзя дастаў крэдытны чып і пералічыў Сьміту названую суму з зарэгістраванага швайцарскага рахунку. І хто, спытаў японец, прынёс вам гэты твор? Сьміт сказаў, хто. Празь некалькі дзён ён даведаўся пра сьмерць Джымі.

— Вось тут і зьяўляюся я, — працягваў Фін. — Сьміт ведаў, што я часта маю справы з тусоўкай з Мэмары-лэйн і што гэта акурат тое месца, дзе можна спакойна атрымаць неабходную інфармацыю, не пакідаючы сьлядоў. Я наняў каўбоя. Я быў пасярэднікам, таму ўзяў адсотак. Сьміт быў вельмі асьцярожны. Ён толькі што зрабіў вельмі дзіўную зьдзелку і застаўся ў плюсе, але гэта нічога не тлумачыла. Хто заплаціў з гэтага швайцарскага рахунку? Якудза? Выключана. Яны маюць вельмі суворы кодэкс, які рэглямэнтуе падобныя сытуацыі, і яны забіваюць таксама і скупшчыка, заўжды. Ці яго проста запалохалі і падманулі? Сьміту так не падалося. Блеф мае спэцыфічныя вібрацыі, дасьведчаны чалавек адчуе яго. Значыцца, я папрасіў майго каўбоя прагледзець архівы навінаў, і там мы натрапілі на зьвесткі пра тое, што Тэсье-Эшпул судзіўся з кімсьці. Справа была дробязнай, але там мелася інфармацыя пра юрыдычную кантору, якая яе вяла. Затым мы прабурылі лёд таго юрыста і атрымалі адрас клану. Гэта нам вельмі дапамагло.

Кейс прыўзьняў бровы.

— Вольны край, — сказаў Фін. — Верацяно. Аказваецца, яны валодаюць гэтай махінай амаль цалкам. Цікавая карціна атрымалася, калі каўбой прайшоўся па газэтных даведачных аддзелах і склаў кароткі агляд. Сямейная арганізацыя. Карпарацыйная структура. Тэарытычна частку такой карпарацыі можна купіць. Але больш як за сто гадоў на адкрытым рынку не было аніводнай акцыі Тэсье-Эшпул. На ніякім рынку, наколькі я ведаю. Вельмі ціхая, эксцэнтрычная арбітальная сям’я першага пакаленьня, што кіруецца на манер карпарацыі. Вялізныя грошы. Пазьбягаюць розгаласу. Шмат кланаваньня. Арбітальныя законы што да геннай інжынэрыі значна мякчэйшыя, ці ня так? І цяжка прасачыць, якая генэрацыя, ці камбінацыя генэрацый, вядзе шоў у гэты момант.

— Як гэта? — спытала Молі.

— Яны маюць уласны крыягенны комплекс. Нават паводле арбітальных законаў, пакуль ты замарожаны — ты афіцыйна мёртвы. Здаецца, што яны зьмяняюцца паводле нейкага графіку, хаця ніхто ня бачыў бацьку-заснавальніка цягам трыццаці гадоў. Маці-заснавальніца, тая памерла ў нейкім здарэньні ў лябараторыі…

— Дык што здарылася з тваім скупшчыкам?

— Нічога, — Фін насупіўся. — Кінуў гэтую справу. Пабачыў, якую фантастычную юрыдычную падтрымку маюць тыя Т.-Э., і ўсё. Джымі, мусіць, забраўся ў «Расьсеянае сьвятло», стырыў галаву, а Тэсье-Эшпулы паслалі да яго свайго ніндзя. Сьміт вырашыў забыцца пра інцыдэнт. Хто ведае, мабыць, гэта было найлепшым рашэньнем.

Ён паглядзеў на Молі.

— Віла «Расьсеянае сьвятло». Кончык верацяна. Строгая прыватнасьць.

— Ты лічыш, што той ніндзя належыць ім, Фін? — спытала Молі.

— Сьміт так лічыць.

— Дарагая рэч, — сказала яна. — Цікава, што здарылася з гэтым маленькім ніндзя, Фін?

— Пэўна, трымаюць яго замарожаным. Адтайваюць, калі трэба.

— Добра, — сказаў Кейс, — мы даведаліся, што Армітаж атрымлівае свае цукерачкі ад ШР на імя Зімовае Маўчаньне. І што гэта нам дае?

— Пакуль нічога, — адказала Молі, — але вось табе левая работка.

Яна дастала з кішэні складзены аркуш паперы і працягнула яму. Ён разгарнуў аркуш. Дэкартавы каардынаты і коды доступу.

— Чыё гэта?

— Армітажа. Якаясьці ягоная база зьвестак. Набыла ў «Сучасных». Асобная зьдзелка. Дзе гэта?

— Лёндан, — сказаў Кейс.

— Узламай яе.

Яна засьмяялася.

— Гасьцінец табе, для разнастайнасьці.

Кейс чакаў на трансбамаўскі цягнік на забітай людзьмі плятформе. Молі вярнулася ў іх пакой ужо некалькі гадзінаў таму, з канструктам Роўнядзі ў сваёй зялёнай кайстры, а Кейс піў з моманту яе ад’езду. Было вельмі балюча думаць пра Роўнядзь як пра канструкт, касэту пастаяннай памяці, што месьціць у сабе копію ўменьняў, захапленьняў і рэфлексаў памерлага чалавека… Цягнік з гулам уехаў на станцыю па чорнай індукцыйнай стужцы; з трэшчынаў у столі пасыпаўся тонкі пясок. Кейс уціснуўся ў найбліжэйшыя дзьверы і пачаў назіраць за пасажырамі, што былі побач. Пара драпежнага выгляду хрысьціянскіх навукоўцаў паціху прасоўвалася да трыё маладых офісных тэхнічак са стылізаванымі галяграфічнымі вагінамі на запясьцях, вільготная ружовая скура якіх зіхацела пад жорсткім сьвятлом вагонных лямпаў. Яны нэрвова пакусвалі вусны і касіліся на хрысьціянаў з-пад насунутых на лоб мэталічных брылёў. Дзяўчаты былі падобныя да высокіх экзатычных жывёлаў на пашы, грацыёзна і неўсьвядомлена пагойдваліся ў такт руху цягніка, іхныя высокія абцасы — як адпаліраваныя капыты на шэрым мэтале вагоннай падлогі. Перш чым яны пасьпелі кінуцца наўцёкі, ратуючыся ад місіянэраў, цягнік прыйшоў на патрэбную Кейсу станцыю. Ён выйшаў з вагона і ўбачыў белую галяграфічную цыгару, што вісела насупраць сьцяны станцыі. Пад ёй міргаў надпіс вялікімі літарамі, стылізаванымі пад японскую кану: ВОЛЬНЫ КРАЙ. Ён праціснуўся скрозь натоўп, каб лепей агледзець цыгару. НАВОШТА ЧАКАЦЬ? — пытаўся яшчэ адзін галяграфічны слоган. Белае верацяно з тупымі канцамі, аплеценае і ўтыканае энэргетычнымі панэлямі і радыятарамі, шлюзамі, купаламі. Ён бачыў гэтую рэкляму ці падобныя да яе тысячы разоў. Але яны ніколі не чаплялі яго. Праз свой комп ён мог залезьці ў банкі зьвестак «Вольнага краю» гэтак сама лёгка, як у банкі зьвестак Атланты. Вандроўкі ў рэале — мясная справа. Але цяпер ён заўважыў невялічкі лягатып, памерам з маленькую манэтку, уплецены ў ніжні левы кут сьветлавой тканкі рэклямы: Т.-Э. Ён пайшоў дадому, пагружаны ва ўспаміны пра Роўнядзь. Кейс правёў сваё дзевятнаццатае лета ў «Джэнтэльмэн і няўдачнік», песьцячы ў руках куфлі з дарагім півам і назіраючы за каўбоямі. Тады ён яшчэ ніколі не кранаўся дэкі, але ўжо ведаў, чаго хацеў. Тым летам у «Няўдачніку» апроч яго тусавалася яшчэ каля дваццаці юнакоў, поўных спадзяваньняў, якія марылі пайсьці ў чаляднікі да якога каўбоя. Іншага спосабу навучыцца рамяству не было. Усе яны чулі пра Полі, правінцыйнага выгляду жакея з ускраіны Атланты, які выжыў пасьля мазгавой сьмерці за чорным лёдам. Плёткі на вулічным узроўні — адзіная даступная для Кейса крыніца інфармацыі, — як адна куртатыя, сыходзіліся ў адным — Полі зрабіў немагчымае.

— Гэта было нешта вельмі вялікае, — распавёў Кейсу, за пачастунак куфлем піва, адзін з «будучых жакеяў», — але ніхто ня ведае, што дакладна. Я чуў, што ён узламаў нейкую бразыльскую плацёжную сетку. Так ці іначай, але ён быў мёртвы, роўная лінія — мазгавая сьмерць.

Кейс тарашчыўся на прысадзістага чалавека ў кашулі, што атабарыўся ў дальнім канцы бару. Яго скура мела нейкае дзіўнае сьвінцовае адценьне.

— Хлопча, — казаў яму Роўнядзь празь некалькі месяцаў, ужо ў Маямі, — я як тыя гіганцкія яшчары, ведаеш. У іх было два мозгі, адзін — у галаве, а другі — каля хваста, адказваў за заднія ногі. Трапіўшы ў гэтае чорнае гаўно, толькі праз хваставы мозг і выратаваўся.

Каўбойская эліта ў «Няўдачніку» ўнікала Полі з прычыны нейкай дзіўнай групавой трывожнасьці, амаль што прымхлівасьці. Маккой Полі — Лазар кібэрпрасторы… Але ўрэшце ягонае сэрца яго забіла. Ягонае дадатковае расейскае сэрца, якое яму імплянтавалі ў лягеры для ваеннапалонных. Пасьля ён адмаўляўся яго замяніць, кажучы, што ягоны своеасаблівы стук падтрымлівае ў ім пачуцьце часу. Кейс дастаў з кішэні аркуш паперы, што дала яму Молі, і падняўся па лесьвіцы, вывучаючы яго. Молі храпла на ляжанцы. Празрысты гіпс пакрываў яе нагу ад калена, не даходзячы некалькіх сантымэтраў да прамежнасьці. Скура пад зацьвярдзелай мікрапоркай была сьпярэшчаная сінякамі, чорны колер пераходзіў у агідны жоўты. Восем дэрмаў розных колераў і памераў былі налепленыя роўнай лініяй на яе левым запясьці. Блёк трансдэрмальнай інфузіі «Акаі» ляжаў побач зь ёй на тэмпэрлёне. Яго тонкія чырвоныя трубкі былі падлучаныя да тродаў пад гіпсам. Ён уключыў настольную лямпу. Круг яркага сьвятла ўпаў проста на канструкт Роўнядзі. Ён загрузіў патрэбны софт, падлучыў канструкт і ўвайшоў у матрыцу. Адчуваньне было такое, нібыта хтосьці чытае, схіліўшыся па-над ягоным плячом. Ён кашлянуў.

— Дыкс? Маккой? Гэта ты, дзядзька?

Яго горла сьціснула ад хваляваньня.

— Здароў, братка, — адказаў голас зь ніадкуль.

— Гэта Кейс. Памятаеш мяне?

— Маямі, вучань, вельмі здольны…

— Які твой апошні ўспамін перад тым, як я пачаў гаварыць з табой?

— Ніякіх успамінаў.

— Чакай.

Ён адключыў канструкт. Адчуваньне прысутнасьці зьнікла. Зноў падключыў.

— Дыкс? Хто я?

— Ты мяне падвесіў, дзядзька. Хто ты, бляха, такі?

— Ке… Твой сябар, партнэр. Што з табой адбываецца?

— Добрае пытаньне.

— Ты памятаеш, што сэкунду таму ты быў тут?

— Не.

— Ведаеш, як працуе ROM-матрыца асобы?

— Канечне, братка, гэта ўбудаваная ў «жалеза» праграма-канструкт.

— Значыць, калі я падлучу яе да банку зьвестак, якім я карыстаюся, яна атрымае пасьлядоўную памяць, у рэальным часе?

— Мабыць, так, — сказаў канструкт.

— Хто ты?

— Кейс.

— Маямі, — сказаў голас, — вучань, вельмі здольны.

— Так. І для пачатку, Дыкс, ты і я, мы разам сьлізганем да лёнданскай сеткі і дабярэмся да сякіх-такіх зьвестак. Што скажаш?

— Хочаш сказаць, што ў мяне ёсьць выбар, хлопча?

— Табе трэба знайсьці «рай», — параіў Роўнядзь, калі Кейс патлумачыў сытуацыю. — Памацай на пэрыфэрыі капэнгагенскага ўнівэрсытэцкага сэктару.

Голас агучваў каардынаты, а Кейс іх уводзіў. Яны знайшлі свой «рай», «пірацкі рай» на забітай наведнікамі мяжы слаба абароненай унівэрсытэцкай сеткі. На першы пагляд гэта нагадвала графіці, якія студэнты пакідалі на сутыках лягічных сетак, цьмяныя герогліфы, што мігацелі сярод хаатычнай мяшанкі абрысаў некалькіх мастацкіх факультэтаў.

— Тутака, — сказаў Роўнядзь, — вось той, блакітны. Бачыш? Гэта код доступу да «Бэл Эўропа». Сьвежы. «Бэл» хутка сюды залезе, усё прачытае, заменіць усе раскрытыя коды. А заўтра дзеткі скрадуць новыя.

Кейс залез на «Бэл Эўропа» і пераключыўся на стандартны тэлефонны код. З дапамогаю Роўнядзі ён злучыўся зь лёнданскай базай зьвестак, якая, са словаў Молі, належала Армітажу.

— Вось яно, — сказаў голас. — Я табе дапамагу.

Роўнядзь пачаў нарасьпеў прамаўляць шэраг лічбаў, якія Кейс адразу ўводзіў, стараючыся лавіць разьдзяляльныя паўзы. Атрымалася з трэцяга разу.

— Ха, — сказаў Роўнядзь. — Хіба ж гэта лёд?

— Праскануй гэта гаўно, — загадаў Кейс «Хосацы». — Шукай інфармацыю з асабістай гісторыі ўладальніка.

Нэўраэлектронныя пісягі «раю» зьніклі, замененыя простай плітой белага сьвятла.

— Гэтая база зьмяшчае галоўным чынам відэазапісы пасьляваенных вайсковых судоў, — сказаў аддалены голас «Хосакі». — Цэнтральнай фігурай ёсьць палкоўнік Корта.

— Пакажы, — загадаў Кейс.

Экран запоўніў твар мужчыны. Вочы Армітажа. Празь дзьве гадзіны Кейс упаў на тэмпэрлён побач з Молі, патануўшы ў пругкім матэрыяле.

— Знайшоў што? — спытала яна. Яе голас быў глухім і невыразным ад сну і лекаў.

— Раскажу потым, — сказаў ён, — я разьбіты.

Ён пачуваўся, нібы з пахмельля, і быў зьбіты з панталыку. Лежачы з заплюшчанымі вачыма, ён спрабаваў скласьці ў адно разрозьненыя кавалкі гісторыі палкоўніка Корты. «Хосака» адсартавала скупыя зьвесткі і склала зводку, але ў ёй было шмат прагалаў. Частка матэрыялаў была ў друкаваным выглядзе. Радкі беглі па экране, занадта хутка, і Кейсу давялося загадаць кампутару агучыць іх. Іншыя матэрыялы выявіліся аўдыёзапісамі слуханьняў справы «Кулака крыку». Уіліс Корта, палкоўнік, прасьлізнуў скрозь сьляпую пляму ў расейскай абароне над Кірэнскам. Гэтая дзірка была створаная імпульснымі бомбамі. Корта са сваёй камандай дэсантаваўся на матылях «Крылы ночы». Іх напятыя ветрам крылы трапяталі ў месяцавым сьвятле, адбіваючыся ў срэбры плыняў Ангары і Падкаменнай. Наступны раз палкоўнік Корта ўбачыць сьвятло толькі празь пятнаццаць месяцаў. Кейс паспрабаваў уявіць, як матылі вылупляюцца са сваіх пускавых капсулаў, высока над замерзлым стэпам.

— Ясна, як дзень, што цябе кінулі, бос, — прамовіў Кейс, і Молі заварушылася побач зь ім.

Матылі ня мелі ўзбраеньня і былі пазбаўленыя большасьці абсталяваньня, каб кампэнсаваць вагу апэратара, узброенага прататыпам кібэрпрасторавай дэкі і праграмай-вірусам пад назвай «Крот IX», першым сапраўдным вірусам у гісторыі кібэрнэтыкі. Корта і ягоная каманда рыхтаваліся да гэтага налёту тры гады. Яны ўжо расправіліся зь лёдам і былі гатовыя да ўвядзеньня «Крата», калі па іх адкрылі агонь з ЭМІ. Расейскія імпульсныя гарматы абрынулі на жакеяў электронную цемру, сыстэмы матылёў перасталі дзейнічаць, навігацыйны софт быў сьцёрты начыста. Потым у справу пайшлі лазэры, наводзячыся на інфрачырвонае выпраменьваньне, лёгка зьбіваючы крохкія, нябачныя на радарах штурмавыя самалёцікі, і Корта са сваім мёртвым апэратарам упалі зь сібірскага неба… Прабелы пачыналіся ў дакумэнтах, што тычыліся пералёту ў Фінляндыю на захопленым баявым шрубалёце, які быў зьнішчаны ўжо пасьля прызямленьня ў ельніку стрэлам са старажытнай дваццацімілімэтровай гарматы, кіраванай разьлікам рэзэрвістаў, узьнятых па трывозе на сьвітанку. «Кулак крыку» скончыўся для Корты ў гэтым ельніку недалёка ад Хэльсынкі, калі яго выразала з пакамечанага чэрава шрубалёта каманда вайсковых мэдыкаў. Вайна скончылася празь дзевяць дзён, і Корту перавезьлі ў мэдычны цэнтар Юты, сьляпога, бязногага і пазбаўленага большай часткі сківіцы. Дарадцу Кангрэсу спатрэбілася адзінаццаць месяцаў, каб адшукаць яго там. Ён слухаў гук дрэнажных трубаў рэабілітацыйнай сыстэмы. У Вашынгтоне і Макліне паказальныя працэсы ішлі ўжо поўнай хадой. Пэнтагон і ЦРУ былі амаль што недзеяздольныя і часткова расфармаваныя, Кангрэс засяродзіўся на справе «Кулака Крыку». Насьпявае другі ўотэргейт, сказаў яму дарадца. Яму спатрэбяцца новыя вочы, ногі і вельмі сур’ёзнае касмэтычнае аднаўленьне, сказаў дарадца, але ўсё гэта можна арганізаваць. Новая мочапалавая сыстэма, дадаў дарадца, сьціснуўшы ягонае плячо пад мокрай прасьцінай. Корта чуў мяккі, бесьперапынны гук кропель. Ён сказаў, што хацеў бы даваць паказаньні ў тым выглядзе, у якім ён ёсьць. Не, запярэчыў прадстаўнік, судовыя працэсы трансьлююцца па тэлевізіі. Працэсы мусяць быць адкрытыя выбарцам. Дарадца далікатна кашлянуў. Выпраўленыя, пераробленыя і добра адрэпэтаваныя паказаньні Корты на працэсе былі падрабязнымі, кранальнымі, яркімі і збольшага выдуманымі групоўкай кангрэсмэнаў, зацікаўленай у захаваньні некаторых аб’ектаў пэнтагонаўскай інфраструктуры. Паступова Корта зразумеў, што ягоныя сьведкавыя паказаньні вельмі дапамаглі захаваць пасады тром вайсковым чынам, якія былі наўпрост адказныя за замоўчваньне інфармацыі аб пабудове ЭМІ-комплексаў каля Кірэнску. Пасьля таго, як яго напоўніцу выкарысталі ў судах, ён зрабіўся непажаданай асобай у Вашынгтоне. У рэстаране на вуліцы М., седзячы над спаржавымі аладкамі, дарадца тлумачыў Корту, як небясьпечна гутарыць пра «Кулак крыку» зь «няправільнымі» людзьмі. Корта прабіў яго горла цьвёрдымі пальцамі правай рукі. Прадстаўнік Кангрэсу задыхнуўся, яго твар быў запэцканы спаржавай аладкай, а Корта выйшаў з рэстарану ў халаднаваты вашынгтонскі верасень. «Хосака» прамчалася праз паліцыйныя справаздачы, запісы прамысловага шпіянажу і файлы навінаў. Кейс прагледзеў дакумэнты аб працы Корты з карпарацыйнымі перабежчыкамі ў Лісабоне і Маракешы, дзе ён, праўдападобна, паступова зрабіўся апантаным ідэяй здрады і пачаў адчуваць гідлівасьць да інжынэраў і навукоўцаў, якіх купляў для сваіх наймальнікаў. У Сынгапуры, п’яны, ён зьбіў да сьмерці расейскага інжынэра і падпаліў ягоны гатэльны нумар. Потым ён усплыў у Тайляндзе ў якасьці наглядчыка на гераінавай фабрыцы. Потым як выканаўца ў каліфарнійскім картэлі, што кантраляваў гульнявы бізнэс, потым — наёмны забойца на руінах Бону. Ён абрабаваў банк у Вічыта. Пасьля гэтага здарэньня запісы робяцца больш цьмянымі і заблытанымі, прагалы даўжэйшымі. Аднойчы, як сказаў сам Корта, пэўна, на запісе допыту пад узьдзеяньнем наркотыку праўды, усё стала шэрым. Перакладныя францускія мэдычныя дакумэнты тлумачылі, што ў парыскі псыхіятрычны шпіталь быў дастаўлены чалавек без дакумэнтаў, якому паставілі дыягназ шызафрэнія. Ён страціў сьвядомасьць і быў перавезены ў дзяржаўны псыхіятрычны шпіталь на ўскраіне Тулёну. Там ён зрабіўся аб’ектам экспэрымэнтальнай праграмы лячэньня шызафрэніі пры дапамозе кібэрнэтычных мадэляў. Выпадковай групе пацыентаў імплянтавалі мікракампутары, а пасьля заахвоцілі пацыентаў запраграмаваць іх, пры дапамозе студэнтаў. Ён вылекаваўся, — адзіны станоўчы вынік з усёй экспэрымэнтальнай групы. На гэтым запіс абрываўся.

Кейс павярнуўся на другі бок, і Молі ласкава паўшчувала яго за тое, што ён яе пабудзіў. Зазваніў тэлефон. Кейс перацягнуў яго ў ложак.

— Так?

— Мы едзем у Стамбул, — сказаў голас Армітажа. — Сёньня ўвечары.

— Чаго гэты вырадак хоча? — спытала Молі.

— Кажа, што сёньня ўвечары мы едзем у Стамбул.

— Проста цудоўна.

Армітаж зачытваў нумары рэйсаў і часы вылету. Молі села на ляжанцы і ўключыла сьвятло.

— Як наконт майго абсталяваньня? — спытаў Кейс. — Мая дэка.

— Фін разьбярэцца, — сказаў Армітаж і павесіў слухаўку.

Кейс глядзеў, як Молі зьбірае рэчы. Пад яе вачыма былі цёмныя кругі, але нават з гіпсам на назе яна нібы танцавала. Ніводнага лішняга руху. Ягоная вопратка валялася пакамечанай кучай ля кайстры.

— Баліць? — спытаў ён.

— Ад яшчэ аднаго сэансу ў Шына я б не адмовілася.

— У твайго дантыста?

— Ага. Вельмі далікатны чалавек. Яму належыць палова таго кандамініюму, цэлая клініка. Рамантуе самураяў.

Яна зашпільвала сваю кайстру.

— Ты быў калі-небудзь у Стамбуле?

— Пару дзён, аднойчы.

— Ён ніколі не мяняецца, — сказала яна. — Задрыпанае старое мястэчка.

— Такі ж самы быў аўрал, калі мы ад’яжджалі ў Чыбу, — сказала Молі, гледзячы з акна вагона на месячны ляндшафт закінутай індустрыйнай зоны. На даляглядзе было відаць чырвоныя агеньчыкі — папераджальныя авіямаячкі, што атачалі велізарныя будыніны мэталюргічнага камбінату.

— Мы былі тады ў Лос-Анджэлесе. Ён прыйшоў і сказаў: «Зьбірайся, у нас білеты на Макао». У Лісабоне я гуляла ў фантан, затым мы выправіліся ў Жонгшан. Празь які дзень я ўжо гулялася з табою ў прывіда-выведніка ў Начным Горадзе.

Яна дастала шаўковы шалік з рукава свайго чорнага жакета і працерла люстэркі-імплянтанты. Краявіды Паўночнага Гігаполісу абуджалі ў Кейса блытаныя ўспаміны пра ягонае дзяцінства. Са шчылінаў у бэтонных адхонах па краях хайвэю тырчалі купкі мёртвай травы. Цягнік пачаў збаўляць хуткасьць за дзесяць кілямэтраў ад аэрапорту. Кейс назіраў, як падымаецца сонца над краявідамі ягонага дзяцінства — зашлякаванымі палямі і ржавымі цыстэрнамі нафтаперагонных заводаў.

У Бэяглу ішоў дождж. Узяты напракат «мэрсэдэс» праносіўся міма закратаваных цёмных вокнаў асьцярожных грэцкіх і армянскіх ювэліраў. Вуліца была амаль пустою, і толькі асобныя постаці ў цёмных вопратках праводзілі позіркамі іх машыну.

— Калісьці гэта быў квітнеючы эўрапейскі раён атаманскага Стамбулу, — правуркатаў «мэрсэдэс».

— Ну і апусьціўся ж ён, — заўважыў Кейс.

— «Гілтан» у Кумхурыет Кадэшы, — сказала Молі. Яна сядзела, адкінуўшыся на сядзеньне, абцягнутае штучнай замшай.

— А чаму Армітаж ляціць асобна? — спытаў Кейс. У яго балела галава.

— Бо ты яго ўжо дастаў. І пачынаеш даставаць мяне.

Ён хацеў расказаць ёй гісторыю Корты, але вырашыў пакуль устрымацца. Калі яны ляцелі ў самалёце, ён скарыстаўся са снатворнага дэрма. Дарога ад аэрапорту была прамая, нібыта надрэз скальпэля, што расьсякаў чэрава гораду. Ён глядзеў на вар’яцкую стракатую мешаніну драўляных дамоў, кандамініюмаў, аркалёгіяў, змрочных жылых пабудоваў з фанэры і рыфленага жалеза, што праплывала за акном. Фін, у новым чорным гарнітуры, не раўнуючы сарарыман з Сындзюку, з кіслым выглядам чакаў іх у холе гатэлю «Гілтан» на высьпе вэлюравага фатэля пасярод мора бледна-блакітнага дывановага пакрыцьця.

— Божа! — сказала Молі. — Пацук у дзелавым касьцюме.

Яны падышлі да яго.

— І колькі трэба было табе заплаціць, каб ты сюды прыцягнуўся, Фін?

Яна паставіла сваю кайстру каля фатэля.

— Іду ў заклад, што менш, чым за тое, каб ты апрануў гэты касьцюм.

Фін усьміхнуўся сваёй характэрнай аэрадынамічнай усьмешкай.

— Замала мне плацяць, замала, саладзенькая мая.

Ён працягнуў ёй магнітны ключ з круглай жоўтай біркай.

— Вас ужо зарэгістравалі. Спадар начальнік наверсе.

Ён паглядзеў па баках.

— Гэтае мястэчка — поўны адстой.

— Гэта агарафобія. Зразумела, выцягнулі цябе з-пад купала. Уяві сабе, што ты, скажам, у Брукліне.

Яна пакруціла ключом на пальцы.

— Ты тут за парт’е, ці як?

— Я мушу аднаго хлопца праверыць на імплянтанты, — адказаў Фін.

— Што з маёй дэкай? — спытаў Кейс.

Фін паморшчыўся.

— Трымайся пратаколу. Спытай у боса.

Пальцы Молі затанцавалі ў цяні яе жакета, кароткая фраза на мове жэстаў. Фін глядзеў, потым кіўнуў.

— Ага, — сказала яна. — Я ведаю, хто гэта, — яна матнула галавой у кірунку ліфтаў. — Хадзем, каўбой.

Кейс пацягнуўся за ёй з абедзьвюма кайстрамі.

Іх пакой быў ідэнтычны таму, у якім ён упершыню ўбачыў Армітажа. Раніцай ён падышоў да акна, амаль чакаючы ўбачыць Такійскі заліў. Але ўбачыў яшчэ адзін гатэль на супрацьлеглым баку вуліцы. Усё яшчэ ішоў дождж. Некалькі пісцоў схаваліся ад дажджу за дзьвярыма, іх старыя машынкі для друку з голасу былі загорнутыя ў празрысты цэляфан: сьведчаньне таго, што ў гэтай краіне напісанае слова пакуль яшчэ карысталася пэўным прэстыжам. Гэта была лянотная краіна. Ён глядзеў, як бруднаваты чорны «сытраен-сэдан» вырыгнуў пяцярых турэцкіх афіцэраў у пакамечаных зялёных мундзірах. Яны ўвайшлі ў гатэль насупраць. Ён азірнуўся на ложак, на Молі, і быў уражаны яе бледнасьцю. Яна пакінула мікрапоравы гіпс на ложку на іхным гарышчы, разам з блёкам трансдэрмальнай інфузіі. У яе люстэрках адбівалася частка лямпаў, якія асьвятлялі пакой. Кейс узяў слухаўку, перш чым тэлефон пасьпеў зазьвінець другі раз.

— Добра, што вы прачнуліся, — сказаў Армітаж.

— Я прачнуўся, а дама яшчэ сьпіць. Слухай, бос, мне здаецца, што нам час трошкі пагаманіць. Я працаваў бы лепш, калі б ведаў, што я раблю.

Маўчаньне ў слухаўцы. Кейс закусіў губу.

— Ты ведаеш роўна столькі, колькі табе патрэбна. Можа, і болей.

— Ты так думаеш?

— Апранайся, Кейс. Пабудзі яе. Хвілінаў празь пятнаццаць да вас прыйдзе госьць. Яго завуць Тэрзыбашджан.

У слухаўцы загучалі гудкі адбою.

— Прачынайся, каханая, — сказаў Кейс. — Справы.

— Я ня сплю ўжо гадзіну.

Люстэркі павярнуліся ў ягоны бок.

Да нас ідзе нейкі Джэрзі Баст’ян.

— У цябе цудоўны фанэтычны слых, Кейс. Пэўна, у табе ёсьць армянская кроў. Гэта чалавек, якому Армітаж даручыў пільнаваць Рыўеру. Дапамажы мне падняцца.

Тэрзыбашджан выявіўся маладым чалавекам у шэрым касьцюме і люстраных акулярах у залатой асадзе. Каўнер ягонай белай кашулі быў расшпілены і адкрываў такую густую зарасьць чорных валасоў, што Кейс прыняў яе спачатку за нейкую адмысловую саколку. Ён прыйшоў з чорным гатэльным падносам, на якім былі тры філіжанкі кавы і тры ліпкія ўсходнія прысмакі саламянага колеру.

— Мы мусім, як у вас кажуць, зрабіць усё вельмі чыста.

Ён доўга глядзеў проста на Молі, але ўрэшце зьняў свае серабрыстыя акуляры. Ягоныя вочы былі цёмна-карыя, аднаго колеру з каротка пастрыжанымі валасамі.

— Так лепей, бо інакш утвараецца бясконцы тунэль, люстра насупраць люстра… Упаасобку ты, — зьвярнуўся ён да Молі, — мусіш быць асьцярожнай. У Турцыі адмоўна ставяцца да жанчын, якія францяць такімі мадыфікацыямі.

Молі перакусіла адну з цукерак напалам.

— Гэта маё шоў, хлапчук, — прамовіла яна з поўным ротам. Перажавала, праглынула, аблізала вусны. — Я ведаю цябе, працуеш на ваякаў, так?

Яе рука плаўна прасьлізнула за штрыфэль жакета і вярнулася з флечэрам. Кейс і ня ведаў, што ён у яе быў.

— Спакойна, толькі спакойна, калі ласка, — сказаў Тэрзыбашджан, яго рука зь філіжанкай замерла за колькі сантымэтраў ад вуснаў.

Яна выцягнула руку з флечэрам:

— Можа, табе трапяцца разрыўныя, іх шмат, а можа, атрымаеш рак. Усяго адна стрэлка, гаўнюк. Адчуеш толькі празь некалькі месяцаў.

— Калі ласка. Як у вас кажуць, вы мяне вельмі напружваеце…

— Я кажу, што гэта дрэнная раніца. Распавядаеш нам пра свайго падапечнага і валіш адсюль.

Яна прыбрала пісталет.

— Ён жыве ў Фэнэры, на Кучук Гульханэ Джадэшы, 14. Я ведаю, на якім цягніку ён штовечара езьдзіць на базар. Часьцей за ўсё ён праводзіць свае шоў у гатэлі «Енішэхір Палас», гэта сучаснае месца ў турыстычным стылі, але апошнім часам ягонымі шоў зацікавілася паліцыя. Мэнэджмэнт «Енішэхір» нэрвуецца.

Ён усьміхнуўся. Ад яго пахла крэмам пасьля галеньня зь нейкім мэталічным водарам.

— Я хачу ведаць пра імплянтанты, — сказала яна, масіруючы сьцягно. — Я хачу ведаць, што дакладна ён можа зрабіць.

Тэрзыбашджан кіўнуў.

— Найгоршае, што ён можа — уплываць, як у вас кажуць, на падсьвядомасьць.

Ён разьбіў апошняе слова на чатыры акуратныя склады.

— Зьлева ад нас, — сказаў «мэрсэдэс», лявіруючы па лябірынце мокрых ад дажджу вуліцаў, — знаходзіцца Капалі Карсі, вялікі базар.

Фін, што сядзеў побач з Кейсам, выгукнуў нешта ўхвальнае, але глядзеў ён у іншым кірунку. Уздоўж правага боку вуліцы цягнуліся мініятурныя сьметнікі. Кейс убачыў стары лякаматыў, што ляжаў на гары патрэсканых мармуровых плітаў. Мармуровыя статуі без галоваў былі зваленыя, як дровы.

— Сумуеш па доме? — спытаў Кейс.

— Гаўнянае месца, — адказаў Фін. Яго чорны шаўковы гальштук пачынаў нагадваць скарыстаную стужку ад матрычнай друкаркі. На штрыфэлях ягонага новага пінжака ўжо красаваліся мэдальёны з соўсу да кебаба і ашмёткаў яечні.

— Эй, Джэрзі, — зьвярнуўся Кейс да армяніна, што сядзеў за імі, — а дзе таму хлопцу рабілі імплянтацыю?

— У Чыба-Сіці. У яго няма левага лёгкага. А другое ўзмоцненае, так вы кажаце? Любы можа купіць падобныя імплянтанты, але ягоныя найлепшыя.

«Мэрсэдэс» зрабіў манэўр, каб абмінуць падводу, нагружаную скурамі.

— Я неяк ішоў сьледам за ім па вуліцы і бачыў, як паваліліся каля тузіна вэлясыпэдыстаў. Усе, хто трапіў у шпіталь, расказвалі адну і тую ж гісторыю: маўляў, на ручцы тормаза аднекуль зьявіўся скарпіён…

— Што бачыш, тое маеш, — сказаў Фін. — Я бачыў схему ягонага крэмнію. Бліскучая работа. Ты бачыш тое, што ён уяўляе. Я думаю, канцэнтраваным імпульсам ён каму заўгодна можа спаліць сятчатку.

— Ты папярэдзіў пра гэта сваю сяброўку? — спытаў Тэрзыбашджан, схіліўшыся паміж пярэднімі сядзеньнямі. — У Турцыі жанчыны ўсё яшчэ застаюцца жанчынамі. А гэтая…

Фін фыркнуў:

— Яна табе яйцы замест матылька павяжа, калі на яе ня так паглядзіш.

— Я не разумею гэтай ідыёмы.

— Нічога страшнага, — сказаў Кейс, — гэта значыць «заткніся».

Армянін адкінуўся на сваё сядзеньне, пакінуўшы па сабе мэталёвы пах парфумы. Ён пачаў гаварыць у свой перадатчык на дзіўнай сумесі грэцкай, турэцкай і ангельскай. Перадатчык адказаў па-француску. «Мэрсэдэс» мякка павярнуў за рог.

— Базар спэцыяў, які часам называюць Эгіпецкім базарам, — сказала машына, — быў пабудаваны на месцы старажытнага базару, узьведзенага султанам Хатысам у 1660-м. Гэта галоўны ў горадзе рынак спэцыяў, софту, парфумаў, лекаў, наркотыкаў…

— Наркотыкі, — сказаў Кейс, гледзячы, як дворнікі сьлізгаюць па куленепрабівальным лексанаўскім лабавым шкле. — Ты казаў, Джэрзі, што гэны Рыўера на чымсьці сядзіць?

— Сумесь какаіна і мэпэрыдына.

Армянін вярнуўся да размовы са сваім перадатчыкам.

— Дэмэрол, так гэта калісьці называлася, — сказаў Фін.

— Відаць, любіць хуткую язду. Зь дзіўнымі людзьмі сутыкае цябе лёс, Кейс.

— Нічога, — сказаў Кейс, падымаючы каўнер сваёй курткі, — зробім няшчаснаму вырадку новую падстраўнікавую ці яшчэ што.

Як толькі яны ўвайшлі на тэрыторыю базару, Фін заўважна павесялеў, нібыта яму дадавала бадзёрасьці шчыльнасьць натоўпу і адчуваньне замкнёнай прасторы. Яны ішлі за армянінам рынкавым праходам, пакрытым лістамі закуранага плястыку з пафарбаванымі ў зялёны колер сталёвымі апорнымі фэрмамі, яго паставілі тут яшчэ ў час паравых машынаў. Вакол міргацелі тысячы рэклямных плякатаў.

— Божа! — усклікнуў Фін, хапаючы Кейса за руку. — Паглядзі сюды. Гэта конь, дзядзька. Ты калі-небудзь бачыў каня?

Кейс глянуў на забальзамаваную жывёлу і пакруціў галавой. Пудзіла стаяла на п’едэстале каля ўваходу ў павільён, дзе прадавалі птушак і малпаў. Ногі жывёліны, якія дзесяцігодзьдзі абмацвалі наведвальнікі базару, зрабіліся чорнымі і безвалосымі.

— Аднойчы я бачыў каня ў Мэрылэндзе, — сказаў Фін, — праз добрыя тры гады пасьля пандэміі. Нейкія арабы ўсё яшчэ намагаюцца аднавіць іх па ДНК, але ў іх нічога не атрымліваецца.

Здавалася, што жывёліна праводзіць іх позіркам сваіх карычневых шкляных вачэй. Тэрзыбашджан прывёў іх у кавярню ў самым цэнтры базару. Гэта было памяшканьне зь нізкай стольлю, якое, здавалася, працавала безь перапынкаў цягам стагодзьдзяў. Хударлявыя хлопцы ў запэцканых белых форменных куртках лявіравалі паміж запоўненымі наведнікамі столікамі, балянсуючы сталёвымі падносамі з пляшкамі «Турк-Тубаргу» і кубачкамі гарбаты. Кейс купіў пачак «Ехэюаняў» у аўтамаце, што стаяў каля ўваходу. Армянін мармытаў нешта ў свой перадатчык.

— Хадзем, — сказаў ён. — Ён ужо едзе сюды. Кожны вечар ён прыяжджае на базар, каб купіць у Алі сваю сумесь. Ваша жанчына таксама ўжо на падыходзе. Хадзем.

Завулак быў стары, вельмі стары. Сьцены дамоў былі складзеныя з пачарнелых ад часу каменных плітаў. Такі ж стары брук пах бэнзінам, што капаў на яго ўжо не адно стагодзьдзе і ўбіраўся старажытным вапняком.

— Ні д’ябла ня бачу, — шапнуў Кейс Фіну.

— Для нашай салодкай — сама тое, — адказаў Фін.

— Ціха, — сказаў Тэрзыбашджан, занадта гучна.

Пачуўся гук шморганьня дрэва аб асфальт ці бэтон. За дзесяць мэтраў ад іх у завулку ўспыхнуў конус жоўтага сьвятла, пашырыўся. Зь яго выйшла фігура чалавека, і дзьверы з шморганьнем зачыніліся, зноў пакінуўшы завулак у цемры. Кейс здрыгануўся.

— Давай, — сказаў Тэрзыбашджан, і асьляпляльна белы прамень з даху будынку насупраць базару захапіў зграбную фігуру каля старажытных драўляных дзьвярэй у акуратны круг.

Чалавек спалохана зірнуў направа, налева, а затым упаў, нібыта падкошаны. Ён ляжаў, як падстрэлены, сьветлыя валасы на фоне старога бруку, рукі, бязвольна раскінутыя ў бакі, жаласны выгляд. Кола пражэктарнага сьвятла не зварухнулася. Куртка чалавека раптам лопнула на сьпіне, дзьверы і сьцяну каля іх запырскала кроў. Пара неверагодна доўгіх, шэра-ружовых, гнуткіх, як вяроўкі, рук пачала выгінацца ў яркім сьвятле. Істота, здавалася, выкарасквалася проста з бруку, скрозь крывавае месіва, якое толькі што было Рыўерам. Яна было прыкладна двухмэтровага росту, стаяла на дзьвюх нагах і, здаецца, ня мела галавы. Потым яна павольна павярнулася да іх перадам, і Кейс убачыў, што галава ў яе была, але бяз шыі. Істота была бязвокая, ейная скура блішчэла, нібы сьвежавыпатрашаныя ружовыя вантробы. Ейны рот, калі гэта быў рот, меў форму канічнай адтуліны, аточанай на краях рухомымі чорнымі варсінкамі, якія зіхацелі, нібы храмаваныя. Пачвара раскідала нагамі ашмёткі цела і адзеньня Рыўеры і зрабіла крок у іхным кірунку, яе пашча, здавалася, служыла ёй лякатарам. Тэрзыбашджан сказаў нешта па-грэцку ці па-турэцку і кінуўся насустрач істоце з выстаўленымі ўперад рукамі, нібы зьбіраючыся нырнуць. Ён прайшоў скрозь монстра. І натыкнуўся на ўспышку пісталетнага стрэла з-за мяжы сьветлавога кругу. Аскепкі каменя прасьвісьцелі каля Кейсавага вуха. Фін тузануў яго долу. Прамень пражэктара зьнік, пакінуўшы ў вачах Кейса адбіткі монстра, пісталетнай успышкі і промня. У ягоных вушах зьвінела. Потым прамень вярнуўся, але цяпер ён скакаў, у пошуку. Аьвятліў Тэрзыбашджана, які сядзеў, прытуліўшыся да нейкіх сталёвых дзьвярэй, вельмі бледны ў сьвятле промня. Ён трымаўся за сваё левае запясьце і глядзеў, як з раны ў яго левай далоні капае кроў. Бляндын, зноўку цэлы, без крыві, ляжаў ля яго ног. Молі выйшла зь ценю, уся ў чорным, з флечэрам у руцэ.

— Вазьмі мой перадатчык, — прамовіў армянін скрозь сьціснутыя зубы.

— Пакліч Махмута. Трэба яго адсюль забраць. Тут нядобрае месца.

— Маленькі мудзіла ледзь не зрабіў нас, — сказаў Фін. Яго калені гучна шчоўкнулі, калі ён падымаўся зь зямлі, бясплённа абтрасаючы штаны.

— Ну як, паглядзелі шоў жахаў? Гэта вам не які-небудзь фокус са зьнікненьнем гамбургера. Вельмі міла. Добра, дапамажыце ім сьцягнуць яго адсюль. А я яго прасканую, пакуль ён не ачомаўся, трэба ўпэўніцца, што Армітаж не марнуе грошы на гэтага тыпа.

Молі нахілілася і падняла нешта з бруку. Пісталет.

— Намбу, — сказала яна. — Файны пістоль.

Тэрзыбашджан заскуголіў. Кейс убачыў, што большая частка яго сярэдняга пальца адсутнічае.

Неба над горадам напаўнялася перадранішняй сіньню. Молі загадала «мэрсэдэсу» адвесьці іх у Топкапі. Фін разам з гіганцкім туркам Махмутам забралі ўсё яшчэ непрытомнага Рыўеру з завулку. Празь некалькі хвілінаў пыльны «сытраен» прыбыў па армяніна, які быў на мяжы непрытомнасьці.

— Дупа дурная! — сказала яму Молі, адчыняючы перад ім дзьверцы машыны. — Стаяў бы і ня рыпаўся. Я ўзяла яго на прыцэл, адразу як ён выйшаў з круга.

Тэрзыбашджан зірнуў на яе са злосьцю.

— Хаця ты ўсё роўна сваю працу ўжо выканаў.

Яна ўвапхнула яго ў машыну і захлопнула за ім дзьверцы.

— Трапісься мне яшчэ раз — заб’ю, — сказала яна зьбялеламу твару за танаванай шыбай «сытраена».

Машына выехала з завулку і няўклюдна зьвярнула на вуліцу. Цяпер «мэрсэдэс» ціха шаргацеў па вуліцах Стамбулу, які прачынаўся. Яны праехалі праз тунэль Бэяглу і панесьліся пустымі чорнымі вуліцамі паўз кварталы трухлявых шматкватэрных дамоў, якія цьмяна нагадвалі Кейсу Парыж.

— Што гэта такое? — спытаў ён Молі, калі «мэрсэдэс» прыпаркаваўся на ўскрайку садоў, што атачалі Сэраль. Кейс тупа глядзеў на барочнае нагрувашчаньне стыляў, якое ўяўляў сабой Топкапі.

— Гэта быў, кшталту, пэрсанальны бардэль султана, — адказала яна, пацягваючыся. — Ён трымаў тутака шмат жанчын. Цяпер гэта музэй. Ну, як у Фінавай канторы, проста забіты розным барахлом, дыямэнтамі, мячамі, левая рука Яна Хрысьціцеля тут ёсьць…

— Тыпу ў мэдкантэйнэры?

— Не, мёртвая. У медным футарале, які паўтарае яе форму, з маленькімі дзьверцамі збоку, каб хрысьціяне маглі яе цалаваць на ўдачу. У хрысьціян яе забралі мільён гадоў таму, і зь яе ніводнага разу не счышчалі пыл, бо гэта «рэліквія няверных».

У садах Сэралю ржавелі чорныя жалезныя алені. Кейс ішоў побач зь ёю, гледзячы, як насы яе ботаў мнуць хрусткую траву, пабітую раньняй шэраньню. Яны ішлі ходнікам, брукаваным васьмікутнымі плітамі. Зіма чакала, недзе за Балканамі.

— Гэты Тэрзі — першагатунковы выблядак, — сказала яна.

— Ён з тайнай паліцыі. Кат. Аднак з тых, каго лёгка купіць, асабліва за тыя грошы, што мае Армітаж.

У мокрых ад расы шатах дрэваў засьпявалі птушкі.

— Я зрабіў для цябе тую работу, — сказаў Кейс, — у Лёндане. Я знайшоў сёе-тое, але не разумею, што гэта значыць.

І ён распавёў Молі гісторыю Корты.

— Так, я ведала, што ў «Кулаку крыку» ня ўдзельнічаў ніякі Армітаж. Даведалася.

Яна правяла далоньню па ржавым баку жалезнай аленіхі.

— Думаеш, яго выцягнуў той маленькі кампутар? У францускім шпіталі?

— Думаю, Зімовае Маўчаньне, — сказаў Кейс.

Яна кіўнула.

— Рэч у тым… — сказаў ён, — думаеш, гэты ШР ведае, што Армітаж раней быў Кортам? Я маю на ўвазе, што ён, у прынцыпе, нікім ужо і ня быў, калі трапіў у дурку, дык можа, Зімовае Маўчаньне проста…

— Ага. Пабудаваў яго з нуля. Ага…

Молі павярнулася, і яны рушылі далей.

— Выглядае лягічна. Ведаеш, у яго няма ніякага асабістага жыцьця. Прынамсі, наколькі я ведаю. Бачыш вось такога тыпа, думаеш, што ён штосьці робіць, калі ён адзін. Але не Армітаж. Ён проста сядзіць, утаропіўшыся ў сьцяну. Пасьля штосьці ў ім пстрыкне, і ён пачынае працаваць на высокіх абаротах. Для Зімовага Маўчаньня.

— Дык навошта яму тыя файлы ў Лёндане? Настальгія?

— Можа, ён проста пра іх ня ведае, — сказала яна, — можа, база толькі зарэгістраваная на ягонае імя?

— Не разумею, — сказаў Кейс.

— Я проста думаю ўголас… Наколькі разумным можа быць ШР, Кейс?

— Розныя бываюць. Некаторыя не разумнейшыя за сабаку. Як хатнія жывёлы. І ўсё адно каштуюць шалёныя грошы. Сапраўды разумныя — настолькі разумныя, наколькі ім дазваляе т’юрынгавая паліцыя.

— Слухай. Ты каўбой. Дзіўна, што ты не марнуеш увесь свой час на гэтыя ШР.

— Ну, па-першае — яны вельмі рэдкія. Большасьць зь іх вайсковыя. Вельмі разумныя, і мы ня можам прабіць іх лёд. Ты ж ведаеш, лёд пайшоў ад вайскоўцаў. Да таго ж ёсьць т’юрынгавыя копы, а зь імі лепей не жартаваць, — ён паглядзеў на яе. — Карацей, ня ведаю. Проста гэта ня наш шлях.

— Усе каўбоі аднолькавыя, — сказала яна, — ніякай фантазіі.

Яны падышлі да вялізнага прастакутнага стаўка, у якім карпы тыцкаліся насамі ў сьцябліны нейкіх белых вадзяных кветак. Яна шпурнула нагой невялікі каменьчык, і ён упаў у ставок. Назіраючы за кругамі на вадзе, яна прамовіла:

— Гэта Зімовае Маўчаньне. Вельмі сур’ёзная справа, як мне падаецца. Мы далёка ад цэнтру. Тут хвалі вельмі маленькія, і мы ня можам бачыць камень, ад якога яны пайшлі. Мы ведаем, што штосьці адбываецца, але ня ведаем, навошта. Я хачу ведаць, навошта. Я хачу, каб ты пагутарыў зь Зімовым Маўчаньнем.

— Ды я ня змог бы да яго і блізка падысьці, — сказаў ён. — Гэта летуценьні.

— Паспрабуй.

— Немагчыма.

— Спытай Роўнядзь.

— А што нам трэба ад гэтага Рыўеры? — спытаў ён, спадзеючыся зьмяніць тэму размовы.

Яна плюнула ў ставок:

— Бог яго ведае. Я б забіла яго, як толькі пабачыла. Я чытала ягонае дасье. Такі сабе маніякальны Юда. Ня можа атрымліваць сэксуальнай асалоды, калі ня здраджвае аб’екту свайго жаданьня. Так напісана ў дасье. Але спачатку яны павінны шчыра ў яго закахацца. Мабыць, ён таксама іх кахае… Тэрзі было лёгка здаць яго нам, бо Рыўера жыве тут ужо тры гады, пастачае сакрэтнай паліцыі палітычных. Пэўна, Тэрзі дазваляў яму назіраць за катаваньнямі. За тры гады ён меў васямнаццаць ахвяраў. Усе — жанчыны ва ўзросьце ад дваццаці да дваццаці двух. Тэрзі заўсёды ставала дысыдэнтаў.

Яна засунула рукі ў кішэні.

— Бо калі Рыўера знаходзіў жанчыну, якую ён сапраўды хацеў, ён рабіў так, каб яна стала палітычнай. У яго асоба, як мімікрычны касьцюм. Паводле дасье, такі тып асобы вельмі рэдкі — адзін на колькі мільёнаў, што робіць камплімэнт чалавечай прыродзе, на маю думку.

Яна глядзела на белыя кветкі, яе твар быў сумны.

— Думаю, мне варта купіць адмысловую страхоўку на выпадак Пітэра.

Яна павярнулася і ўсьміхнулася. Было вельмі холадна.

— Што гэта значыць?

— Нічога. Давай вернемся ў Бэяглу й пасьнедаем. У мяне сёньня будзе цяжкі вечар. Трэба забраць ягоныя рэчы з кватэры ў Фэнэры, а потым паехаць на базар купіць яму наркотыкаў…

— Купіць яму наркотыкаў? Чым ён заслужыў такую раскошу?

Яна засьмяялася:

— Ён ня кончаны тарчок. Проста ён ня можа працаваць бяз гэтага своеасаблівага адчуваньня. А ты мне цяпер больш падабаесься. Не такі здыхлік, — яна ўсьміхнулася. — Так што пайду да Алі затарыцца. А ты трывай.

Армітаж чакаў іх у іхным пакоі ў «Гілтане».

— Час зьбірацца, — сказаў ён, і Кейс паспрабаваў убачыць за сьветла-блакітнымі вачыма і загарэлай маскай чалавека на імя Корта.

Ён падумаў пра Ўэйджа з Чыбы. Ён ведаў, што бізнэсмэны і кіраўнікі, пачынаючы ад пэўнага ўзроўню, зазвычай хавалі сваю асобу. Але ва Ўэйджа былі вядомыя іншым слабасьці. Каханкі. Нават, паводле плётак — дзеці. За маскай Армітажа хавалася нешта іншае.

— А цяпер куды? — спытаў Кейс, абыходзячы яго, каб паглядзець у акно на вуліцу. — Які там клімат?

— Там няма клімату, толькі надвор’е, — сказаў Армітаж. — Вось. Прачытай брашуру.

Ён паклаў штосьці на кававы столік і ўстаў.

— Рыўеру прасканавалі, усё ў парадку? Дзе Фін?

— З Рыўерам усё нармальна. Фін — на шляху да дому, — Армітаж усьміхнуўся. Але гэтая ўсьмешка значыла столькі ж, як рух вусоў якой-небудзь казуркі. Ягоны залаты бранзалет дзынькнуў, калі ён зьлёгку тыцнуў Кейса ў грудзі кулаком. — Ня надта разумнічай. Сьценкі тваіх колбачак пачынаюць танчэць, і ты ня ведаеш, наколькі.

Кейс захаваў спакойны твар і прымусіў сябе кіўнуць. Калі Армітаж сышоў, ён узяў са століка адну з брашураў — шыкоўны друк, на францускай, ангельскай і турэцкай мовах. ВОЛЬНЫ КРАЙ — НАВОШТА ЧАКАЦЬ?

Усе чацьвёра мелі квіткі на рэйс THY да Парыжу з аэрапорту Есылкой. У Парыжы яны мусілі перасесьці на шатл «Японскіх авіялініяў». Кейс сядзеў у холе «Гілтану» і сачыў за Рыўерам, які разглядаў фальшывыя бізантыйскія чарапкі ў вітрыне сувэнірнай крамы. Армітаж у сваім спартыўным плашчы, накінутым на плечы, стаяў ля ўваходу ў краму. Рыўера быў зграбны, сьветлавалосы, меў мяккі голас і размаўляў на дасканалай ангельскай безь якога-кольвек акцэнту. Молі казала, што яму трыццаць, але адгадаць, колькі яму гадоў, было б цяжка. Яна таксама казала, што ён ня мае афіцыйнага грамадзянства і вандруе з фальшывым дацкім пашпартам. Ён паходзіў з трушчобаў, што разыходзіліся кругамі ад радыяактыўнага цэнтру старога Бону. Тры ўсьмешлівыя, мітусьлівыя японскія турысты ўвайшлі ў краму, ветліва кіўнуўшы Армітажу. Армітаж хутка падышоў да Рыўеры. Стаў побач. Рыўера павярнуўся да яго і ўсьміхнуўся. Ён быў вельмі прыгожы. Кейс падумаў, што ягоныя рысы былі работай хірурга з Чыбы. Тонкая работа, ня тое што стэрыльная прыгажосьць кактэйля з папулярных твараў у Армітажа. Лоб Рыўеры быў высокі і гладкі, вочы шэрыя, халодныя. Ягоны нос, які калісьці мусіў быць перабольшана прыгожы, здавалася, быў зламаны і неахайна зрошчаны. Гэты намёк на брутальнасьць нібыта кампэнсаваў далікатнасьць ягонай сківіцы і ўсьмешлівасьць. Ягоныя зубы былі роўныя, маленькія і вельмі белыя. Кейс глядзеў, як ягоныя белыя рукі лётаюць над імітацыяй абломкаў скульптуры. Рыўера ня быў падобны да чалавека, на якога мінулай ноччу напалі, адурманілі таксычнай стрэлкай з флечэра, выкралі, прасканавалі і гвалтам далучылі да каманды Армітажа. Кейс паглядзеў на свой гадзіньнік. Молі ўжо мусіла вярнуцца са сваёй выправы па наркотыкі. Ён перавёў позірк на Рыўеру.

— Б’юся аб заклад, што ты і цяпер абдаўбаны ўшчэнт, дупа, — сказаў ён холу «Гілтану». Сіваватая італьянская матрона ў белым скураным жакеце апусьціла на нос свае акуляры «Паршэ», каб разгледзець яго. Ён шырока ўсьміхнуўся, узьняўся і перакінуў цераз плячо сваю кайстру. Трэба было набыць цыгарэты ў дарогу. Цікава, ці ёсьць у шатлах «Японскіх авіялініяў» месцы для курцоў?

— Пакуль, мэм, — сказаў ён жанчыне, якая хуценька вярнула свае сонечныя акуляры на месца і адвярнулася.

У сувэнірнай краме прадаваліся цыгарэты, але Кейсу зусім не ўсьміхалася размаўляць з Армітажам ці Рыўерам. Ён выйшаў з холу і ўбачыў гандлёвы аўтамат у канцы доўгага шэрагу таксафонаў у нішы сьцяны. Ён пакорпаўся ў кішэні, поўнай ліраў, і пачаў карміць аўтамат маленькімі пацямнелымі манэтамі, атрымліваючы напаўсьвядомую асалоду ад архаізму гэтага працэсу. Найбліжэйшы да яго таксафон раптам зазваніў. Ён машынальна зьняў слухаўку.

— Так?

У слухаўцы чуўся шэпт арбітальных перашкодаў, неразборлівыя галасы, а потым штосьці падобнае да гуку ветру.

— Прывітаньне, Кейс.

Пяцідзесяціліравая манэта ўпала зь ягонай рукі, падскочыла і пакацілася прэч па дывановым пакрыцьці «Гілтану».

— Гэта Зімовае Маўчаньне, Кейс. Настаў час паразмаўляць.

Голас быў сынтэзаваны.

— Хіба ты ня хочаш паразмаўляць, Кейс?

Ён павесіў слухаўку. Забыўшыся на свае цыгарэты, на шляху да холу, ён мінаў увесь шэраг таксафонаў. Усе яны па чарзе званілі, кожны толькі адзін раз, калі ён праходзіў міма.

ЧАСТКА ТРЭЦЯЯ
ПОЎНАЧ НА ВУЛІЦЫ ЖУЛЯ ВЭРНА